Verdediger: Verdachten werden
de dupe van een bedrieger
li/5,
Gew. Sociale School van
KAB reikte diploma's uit
Rode Kruis nooit zoveel
leden als thans
Gemeenten niet vertrouwd
met „centrale directie
in
LOUIS VAN ROODE
Rotterdamse Kunstkring
H
m
I
Tweede dag proces Heilige Daad
Nederlandse week in Miinchen
Honderdzestigduizend donors
stonden bloed af
•>r
DRIELING IN LEIDEN
Aanleg Coen-
tunnel aanbesteed
DE ZWART-WIT POËZIE VAN
ROGER WITTEVRONGEL
paging
Ardath verdwijnt
uit Dordrecht
Afscheid van twee
docenten
Vaticaanse postzegels
het meest in trek
Duitse tanks mogen
oefenen in Wales
Voorzitter Ver. Ned. Gemeenten:
Vastenactie gestaag
Leken adviseren k*J
verdeling opbreng*1 p
V erkeersongeval 1011
Laagste inschrijving
ruim twintig miljoen
Koopman stal vier kilo
shag
EXPOSITIES IN
ROTTERDAM
D K D N S C—N D C—
VRIJDAG 26 MEI 1961
lïi
Zuiver wollen
AaBe
jongens-
sportcolberts
Gabardine super
kinglon perion
jongenspantalons
ROTTERDAM:
DORDRECHT, 26 mei. Om
streeks 1 oktober zal de Ardath uit
Dordt gaan verdwijnen. Twee siga-
rettenfabrieken in Engeland, de
Ardath Tobacco Company Ltd en
de British American Tobacco Com
pany hebben namelijk een fusie
aangegaan. Voor de Nederlandse
vestigingen heeft dit tot gevolg,
dat de produktie zal worden ge
combineerd. Zij zal worden over
gebracht naar Amsterdam.
De directie van de Ardath heeft
gisteren de chefs, het kantoor en
de ondernemingsraad alsmede de
vakorganisaties op de hoogte ge
bracht. Voor het ongeveer twee
honderdvijftig man tellende perso
neel is een goede overgangsrege
ling getroffen. Onder meer zullen
de personeelsleden, die daarvoor in
aanmerking komen, tien jaar eer
der worden gepensioneerd. Wel
licht zullen ook werknemers naar
Amsterdam worden overgeplaatst
Men deelde ons mede, dat de con
sument niets van de veranderde
omstandigheden zal merken. Het
bedrijf van de Ardath is dertig
jaar in Dordt gevestigd geweesl
Wat er met het fabriekscomplex
aan de Burg. de Raadtsingel gaat
gebeuren, is nog niet hekend.
11
Contact-mogelijkheid
De directeur van de school mr. dr.
S. W. Couwenberg, sprak woorden van
felicitatie tot de geslaagde cursisten,
waarbij hij speciaal de ijver en toewij-
JÉ
Goed klankbord
Roger Wittevron^®
AMSTERDAM, 26 mei. Het proces
tegen de zich noemende „ambassadeurs"
van de schertsorganisatie „de heilige
daad" is vanochtend voortgezet met de
pleidooien van de beide raadslieden. Mr.
C. J. van Zorge, de raadsman van Ma-
chiel V.. betoogde, dat de officier van
justitie met een zekere nonchalance over
bepaalde aspecten is heengelopen. „Met
humorvolle uitlatingen en ridiculiseren
levert men nu eenmaal geen bewijs", zo
zei mr. van Zorge. Sprekende over de
commissiebetalingen waarop V. als agent
van Socrates recht zou hebben, zei hij,
dat met Den B. de afspraak was gemaakt
dat V. zekere voorschotten kon nemen op
te verdienen provisie. Hiermee wilde de
raadsman duidelijk maken, dat zijn cliënt
niet anderhalf jaar lang op kosten van
„de heilige daad" heeft geleefd. Pleiter
concludeerde dat zijn cliënt Socrates niet
heeft opgelicht, ook niet omdat Den B
met epen ogen „de heilige daad" heeft
gefinancierd. Volgens mr. van Zorge spe
culeerde Deii B. in deze affaire op mo
gelijke zakelijke voordelen en daarom
kan er geen sprake van zijn da,t, V. en
J. de Socratesdirecteur een rad voor de
ogen hebben gedraaid. Socrates deed
willens en wetens mee.
Op basis van de dagvaarding kan vol
gens mr. van Zorge geen veroordeling
volgen, omdat de beschrijving van de
feiten niet kloptt. Wie werd opgelicht?
Den Besten of de n.v. Socrates? Een n.v.
kan niet worden opgelicht, wel een na
tuurlijke persoon in deze hoedanigheid,
doch dit staa,t niet in de dagvaarding. Het
Het „samenweefsel van leugens en ver
dichtsels" kan beide verdachten niet
worden toegeschreven, omdat Dreiss
Advertentie
Zaterdagmorgen 9 uor begint de
verkoop von deze echte Coster-
aanbiedingen:
Vele moderne streep-en ruit-
dessins. Eersteklas maakwerk.
Tot 13 jaar, —W P
ALLE MATEN^jgiy9
met ceintuur. In prachtige muitl-
12-16 jaar, alle mater» 13.75
colors.
Tot 11 Jaar,
ALLE MATEN'
Korte Hoogstraat 11 Meent tak.J3oud3e-
aingel Katendr. Lag
West-Ktuiskade 35
singel Katendr. Lagedijk hk. Dorpsweg
tniskade 35
LEIDEN; Haarlemmerstraat 25 Cb
daarvan do geestelijke vader was. Het
3d-filmproject noemde mr. van Zorge de
vonk waaruit „de heilige daad" is opge
vlamd.
Hij geloofde, dat beide verdachten de
dupe zijn geworden van de bedrieger
Dreiss. Niet V. en J. waren de bedriegers
uit zelfbedrog, ze waren verleid door
Dreiss' geraffineerde verzinsels, want
voor de idee van „de heilige daad" voel
den ze veel. Er was geen enkele reden
terstond deze Duitser te, wantrouwen.
Niet alleen de psychiater heeft in V. de
„ingebeelde coördinator en inspirator"
ontdekt, dat deed Dreiss ook, die handig
misbruik maakte van V.'s karaktereigen
schappen. Hij paste daarbij de bekende
oplichterstruc toe door met zijn „bron
nen" (o.a. Rome) te schermen. „Pas op,
mij is geheimhoudingsplicht opgelegd",
zei hij zeer geloofwaardig. En toen de
vervalste brieven van de kamerheer var)
de Paus werden geproduceerd, was er
nog geen aanleiding om aan Dreiss. „de
heilige daad" en de geheime contacten
met het Vaticaan te twijfelen. Beide ver
dachten zagen Dreiss het Vaticaan bin
nengaan en er een paar uur blijven, zodat
ze geloofden dat hij weer een gesprek
met de Paus had. Ook op andere gronden
vonden ze een bevestiging in het bestaan
van ,.de heilige daad". Men kan het nu
belachelijk gaan maken door enkele on
derdelen uit de zaak te lichten, maar mr.
van Zorg meende, dat men het totale
beeld van deze affaire moet zien. Beiden
geloofden in de idee van „de heilige
daad", óók nu nog (ze vergelijken het
met het vredeskorps van Kennedy), maar
ze werden door Dreiss bedrogen. Het was
steeds Dreiss' die op geld uit was. die de
idee van „de heilige daad" gebruikte om
V. en J. geld bijeen te laten brengen. „Dit
leidde er zelfs toe dat het gezin van
Jolle J. tot de bedelstaf werd gebracht",
zo zei mr. van Zorge. die meende dat
uit het hele gedrag van J. en V. blijkt
dat men niet met oplichter te maken
heeft. „Ze zijn de dupe geworden van
de handige en met veel mensenkennis
voorgedragen verhaaltjes van Dreiss".
.Evenals mr. van Zorge. had ook de
raadsman van Jolle J., mr. J. van Wijn
gaarden, weinig eerbied voor mr. Hart
suikers „montage van de feiten, die een
totaal vertekend beeld geven. In een re
quisitoir is het niet juist alleen „de la
chertjes" uit de zaak naar voren te halen
Het openbaar ministerie heeft dit
de raadsman bewust gedaan, omdat hei
juridische bewijs niet zo sterk is. De
lachwekkende aspecten van „de heilige
daad"-affaire hebben van het begin af
de voornaamste aandacht gehad en ook
nog in het requisitoir van de officier
van justitie. De strafvervolging van V
en J. is begonnen omdat men bij „de
heilige daad" de verdwenen mil]oenen
van de Amsterdamse Bank dacht te vin
den Ook uit het optreden van de curator
in het faillissement Socrates ..blijkt oen
zekere vooringenomenheid. Bij voorbaat
nam deze man aan dat, Jolle J. voor een
paar jaar de gevangenis zou ingaan.
Het getroffen worden door een gedach
te of een idee is volgens mr. van Wijn
gaarden geen privilege voor de aller
grootsten van geest. Jolle J. en Machiel
V. zijn getroffen door de idee van „de
heilige daad" en zijn niet werkloos blij
ven toezien. Ook deze raadsman meende
dat Dreiss een spel met de goedgelovige
verdachten heeft gespeeld.
V,*'
w-::
iiitiTmiM—
o.:,v- - -
Voor de Nederlandse weck, die op Jiet
ogenblik te Miinchen wordt gehouden, is
op de St.-Jacobplatz een Amsterdams
draaiorgel opg<esteld, dat speciaal de
aandacht moet trekken voor de Holland
se Kaas. Minister drs. J. W. de Pous
heeft de tentoonstelling geopend.
ROTTERDAM, -26 mei Onder goede
belangstelling vond gisteravond in de
Irene-Margriet-zaal van rest. Engels de
uitreiking plaats van de diploma's van
de Sociale School van de K.A.B. De voor
-zitter van het schoolbestuur de heer Lan
gen sprak een kort inleidingswoord.
Hierna kreeg de heer Kortink de gele
genheid om namens de Ontwikkelingscen-
tvale het woord te richten tot de cursis
ten die de cursus met succes gévolgd
hebben.
Hij wees hierbij op de betekenis van
zelfontwikkeling en de noodzaak van een
goede algemene vorming in het sociale,
maatschappelijke leven en de taak die
we allen hebben om onze rol mee te spe
len, zowel in de parochie, de stad en het
bedrijfsleven. De cursussen bieden daar
toe de gelegenheid.
Daarna werden onder een toepasselijk
woord de diploma's en de daarbij beho
rende puntenlijsten uitgereikt aan: mej
W. v. d. Berghe en de heer G. van Dijk,
met vermelding: met zeer veel lof; aan
de heren H. Jansen, J. v. d. Berghe en
.T. Holthaus, met aantekening: met lof;
aan de heer J. Robbers, met goed gevolg
Aan de cursisten van het le en 2e jaar
werden de puntenlijsten overhandigd van
het afgelopen cursusjaar.
AMSTEUDAm, 25 mei „Het jaar
I960 was geen ongunstig jaar voor het
Rode Kruis, maar financieel was het
niet gemakkelijk. De inkomsten stegen
weliswaar, maar door de meerdere
hulpaanvragcn, ontstond een tekort". Dit
deelde de directeur van het Ncd. Roode
Kruis, de heer A. v. Emden, gistermid
dag op de jaarlijkse persconferentie me
de aan het begin van zijn overzicht
van de nationale en internationale ac
tiviteiten in I960. Hij zeide, dat hoogst
waarschijnlijk dit .jaar voor het eerst in
het Dunanthuis bij Zeist (waar invalide
jongeren hun vakantie doorbrengen) 'n
klein aantal heademingspatiënten een
vakantieverblijf zal vinden. Daartoe
moet echter een kostbare beademingsin-
stallatie in het gebouw worden aange
bracht.
Het Rode Kruisschip Henri Dunant"
maakte het afgelopen jaar gedurende
29 weken tochten met in totaal 2.000 pa
tiënten aan boord. De heer Van Emden
maakte verder bekend, dat het welfare
werk zich in de vijftien jaar van zijn be
staan sterk heeft uitgebereid tot in 73
ziekenhuzen. Het wordt momenteel ver
richt door 112 vaste krachten en 3400
vrijwilligers. Het aantal produkten dat
de patiënten vervaardigen is gestegen
tot 822.
De lectuur-actie leverde in 1960 200000
boeken en 800000 kg tijdschriften op (in
1951 was- dit 43.000 boeken en 90.00 kg
tijdschriften). Het korps beschikt over
ROME, 26 mei (Rtr). Z. H. de
Paus heeft een bedrag van 460.000
dollar geschonken aan het bureau van
de V.N.-hoge commissaris voor' de
vluchtelingen. Dit bedrag vertegen
woordigt de opbrengst van de verkoop
van speciale postzegels, welke het Va
ticaan ter gelegenheid van het vluchte
lingen-jaar heeft uitgegeven. Het is de
grootste bijdrage uit alle 76 landen, die
aan het uitgeven van vluchtelingen-
zegels hebben deelgenomen.
BONN, 26 mei. (Reuter). West-
Duitsland heeft in beginsel een Brits
aanbod aanvaard om de schietbanen
voor tanks te Oastle Marin iin het
zuiden van Wales ter beschikking van
het Duitse leger te stellen.
Ge hoopt wordt, dat de Britten de
juridische problemen, die aan het aan
bod verbonden zijn, kunnen oplossen
zodat het tot een overeenkomst kan
komen en de eerste tankeenhedem in
september of oktober op de Britse
schietbanen kunn eng-aan oefenen.
Deze juridische problemen, zo zei
men te Bonn, zijn ondermeer dat het
Britse parlement zich moet inlaten met
de opleiding en het legeren van buiten
landse troepen in Groot-Brittannië.
dmg van hen naar voren bracht, wat ook
wel tot uitdrukking kwam in de cijfers
voor de diverse vakken. De heer Cou
wenberg benutte deze gelegenheid om
rog eens extra de noodzaak van geeste
lijke vorming onder de aandacht te bren
gen.
In een tijd dat vele zich terugtrek
ken in een kleine kring en daar ontsp
ning enz. trachten te vinden, is het
va groot belag dat andere zich in
zetten om door eigen ontwikkeling
mee te werken dat het contact in de
grote verbanden van het bedrijfsleven,
het maatschappelijke leven en in de
organisaties, via goede kernen in stand
wordt gehouden met de leiding.
Namens het bestuur van de K.A.B.
sprak de heer S. J. de Vree en hij sloot
zich gaarne aan bij de felicitaties, dank
en waardering. Hij wees daarbij op het
voorbeeld van mej. v. d. Berghe die één
der weinige vrouwelijke cursisten is ge
weest. De vorming en ontwikkelingis ze
ker niet alleen gericht en bedoelt voor
mannen en we rekenen er op meer da
mes zullen gaan deelneme.
Ook d? cursist de heer v. Dijk werd
ten voorbeeld gesteld omdt hij, wonende
in Haastrecht, deze cursus trouw heeft
gevolgd en als één der besten de eind
streep heeft gehaald.
De heer De Vree bracht ook dank aan
de heren docenten voor de wijze waarop
zil dit cursuswerk aan volwassenen ver
zorgen. Helaas moest daarbij vermeld
worden dat twee docenten t.w. mr. dr.
Ccuwenberg en dr. v. Voorst van Beest,
met meer beschikbaar zullen zijn voor
de cursussen. Namens het plaatselijk be
stuur, cursisten en oud-cursisten werd
aan hen hulde gebracht voor hun jaren
lange medewerking en dit werd met een
geschenk nogeens duidelijk onderschre
ven Ook de heer Kortink overhandigde
namens de Diocesane Ontwikkelingscen-
trnle aan de scheidende docenten een
geschenkenbo omde dak tot uiting te
brengen.
TILBURG, 26 mei In zijn openings
rede tot de jaarvergadering van de
Vereniging van Nederlandse Gemeen
ten in de Stadsschouwburg alhier stel
de de voorzitter mr. H. A. N T. Kolf
schoten een aantal vragen over de hui
dige en toekomstige plaats en functie
der gemeenten.
Bij de ontwikkeling van de functie
van de gemeente en de verschuiving in
de samenleving heeft zich naar mening
van mr. Kolfschoten in toenemende ma
te het centrale beleid doen gelden. Deze
„centrale directie" in de lagere bestuurs
niveaus is de gemeenten niet zeer ver
trouwd geraakt. Hdt druist in tegen
het wezen van het plaatselijk bestuur:
zelfwerkzaamheid en eigen verantwoor
delijkheid. In de ingewikkelde wereld
van het hedendaagse openbaar bestuur
moet het Streven naar centrale beheer
sing zijn grenzijn kennen om te voorko
men, dat het beginsel van decentralisa
tie tc zeer wordt aangetast.
Mr. Kolfschoten zei verder zich af
tc vragen of overdracht van bestuur
lijke taken naar de proviöcie vanuit het
gezichtspunt van de wetgever formeel
en technisch wellicht „decentralisa
tie" kan heten, maar van gemeen
telijk gezichtspunt uit niet dreigt neer
te komen op „centralisatie op provin
ciaal niveau"
Als er op dit punt wel eens aanlei
ding kan zijn tot verontrusting in ge
meentelijke kring, dan is daaraan een
zekere twijfel aan die gezindheid tot de
centralisatie niet vreemd Mr Kolfscho
ten kent de regeringsovertuiging dat
decentralisatie tot versterking van ons
democratisch bestl zal kunnen bijdra
gen De weg daarheen is niet snel en
gemakkelijk Vanuit een levendig besef
var, de omvangrijke eisen, die liet hui
dige verzorgingspeil aan de gemeente
besturen stelt, poneerde spreker de
stelling, dat „voor de versterking van
de decentralisatie financiële armslag
der gemeenten toch van reëler beteke
nis is, dan het oprecht en het herhaal
delijk belijden van een gezond staats
rechtelijk beginsel"
In dit verband zei mr Kolfschoten,
dat de nieuwe wet op de financiële ver
houdingen stellig niet een zodanig fi
nancieel perspectief heeft geopend, dat
herstel van de gemeentelijke financiële
zelfstandigheid van vandaag op morgen
verzekerd zal zijn
12.000 vrijwilligers en 12.000 bedden ^e.
nationaal Rampenfonds heeft c eSteJ®
drag van 310.000 beschikbaar - in
voor mobiele medische eenhed j0<jp
Maastricht en Eindhoven, die i'1 c'
van dit jaar worden overgedraÊ® qjO
In het afgelopen jaar stonden ut
donors in totaal 250.000 maal bJ dat d'
De heer Van Emden zei verder pe'
veertien jonge trombosediensten v'y d®
Rode Kruis goed werk leveren. ^i»
informatiedienst komen jaarlijks n°
zenden aanvragen om informati®5 gtc"
vermiste personen binnen. De bu ''Ln f
langs dc Nederlandse wegen kon
1960 7.000 maal assistentie verle'1® pe(
In de 95 jaren van het bestaan v. „jod'
Ned. Rode Kruis is het ledental n ju
hoger geweest dan op dit ogenW \ep
1960 werd de 700.000 ruim overscn j-jje
Amsterdam, dat jarenlang een z e
afdeling is geweest, is nu de sterks
64.000 leden.
In 1960 bracht de jaarlijkse carII?ct
(die dit jaar van 29 mei tot en
juni wordt gehouden) ruim lh n, eeP
gulden op. Daartegenover stor^p fref
uitgave van
1.700.000 Volgens,df nodc
Van Emden slaat het Nederlandse au
Kruis zowel binnen de EEG-lab"
internationaal een goed figuur.
utrecht, 26 mei (K.N.n "V'
bisschoppen hebben zich op Hu"0ÜdeI'
ste vergadering o.m. bezig v®1!
met de opbrengst cn de verdein1» pe'
de vastenactie, die idt jaar vo0 tef'1,'
eerst in de gehele Nederlandse efd-
provincie in deze vorm is georg311
Nog altijd komen er giften bin*^3iil('
Met zeer grote voldoening L'nk,1nne'1
baarheid hebben de bisschoppen p
constateren, dat hun oproep ve.ei ,eijjke
klank heeft gevonden. De uiteind
opbrengst is nog niet vast te treï$
Wel is duidelijk, dat de meer-opo vêr'
van het traditionele vastenoffer ai1 pc1
wachtingen heeft overtroffen. DP. olr
ogenblik is uit die meeropbreenf! pe'
geveer anderhalf miljoen
schikbaar ter leniging van allerle1 b,;
van de kerk buiten Nederland. cC,tri'
schoppen hebben de bedoeling oC^
missie van enkele leken te vevLn 'e
hen bij de verdeling van de
willen bijstaan.
ROTTERDAM. 26 mei. Dc
melkbezorger M. J. v. d. Laan
Gelkenesstraat is gisteravond
kruising BinnenwegKarei eer dcl
straat met zijn bromfiets aang
zijn oronmeis "Ï"Z.
door een personenauto. Zijn 0U:»'
giere.^f' f - -
de 40-jarige typiste'
J. A. Beekman, eveneens uit dé-Ge ^tt»
straat, liep een gecompliceerde 1
beenfractuur op. ,,,ir£c i
Op de hoek StatenwcgWalc'1 _„voi'
weg reeds een bromfietser SlS]~
de 18-jarige magazijnmeester
uit de Sonmanstraat aan. Hij yK
straat en liep een hoofdwond
vervoerde hem naar het Berg*6»
huis.
vv.
het St.'Elisabcth-ziekenhuis
v j -v
Leiden, t icaar ze op J8 mei j.l. het leven schonk
--T:T ;"T" T2180
I icaar t
Mevrouw De Goede te viidden van laan een drieliny. Jantje
haar babïj:s op couveuse-afdeling van I graint middenonder Josyet ~13J gram en
rechts Locsjc 2050 gram, en allen kern
gezond.
Namens de cursisten die het diploma
ontvingen werd dank gebracht aan de
docenten en een blijvend aandenke
overhadigd.
De heren Couwenberg en v. Voorst van
Beest onderstreepte in hun afscheids- en
dankwoord de betekenis van de vorming
en de noodzakelijkheid van het goede
klankbord bij de deelnemers. Kritisch
en realistisch gingen zij in op de huidige
situatie, maar beide waren er van over
tuigd dat dit cursuswerk een belangrij
ke plaats moet blijven innemen en zij
spraken de verwachting uit dat het be
stuur van de K.A.B. op deze wijze zou
blijven doorwerken en nog meer zouden
doen om het aantal deelnemers op te
voeren. Deze stroom van woorden werd
oo prettige wijze afgewisseld door het
optreden van „The Tunecrackers", zo
dat de heer Langen aan het slot van de
avond dank kon brengen aan alle voor
deze geslaagde bijeenkomst.
UTRECHT 26 mei. Onder grote be
langstelling 'is vanmorgen in Utrecht de
Coentunnel door de Directie sluizen, en
stuwen van Rijkswaterstaat aanbesteed.
Het project was in drie percelen ver
deeld Perceel A omvatte het maken van
de noordelijke afrit en de aanleg van het
bouwdok op de noordelijke oever van het
Noordzeekanaal; perceel B had betrek
king op de bouw van de zuidelijke afrit
en perceel C op het baggeren van da
suefl waarin de tunnelstukken worden
geplaatst. Laagste inschrijver voor h
gehele project was de Aannemingsmaal-
schappij voorheen Hillen en Roosen
Amsterdam met een bedrag
ƒ20 342.000,- Hoogste inschrijver was de
Aannemingsmaatschappij voorheen Fa.
Boersma uit den Haag met 21.644.000,-.
Ook bij afzondtrlijke inschrijving voor
de percelen A en B was Hillen en Roosen
de laagste inschrijver met bedragen van
resp f 11.276.000,- en 6.820.000,- en voor
de combinatie van deze percelen met
18.750.000,.
Rijkswaterstaat bad ]let gehele project
begroot op ongeveer 20.00.000,-. De to
tale kosten van de aanleg van de tunnel
worden geraamd op circa 45.000.000,-.
Het rijk zal zelf echter materialen be
schikbaar stellen. Het laten zinken van
de tunnelsegmenten zal afzonderlijk wor
den aanbesteed.
De gunning is aangehouden.
ROTTERDAM. 26 mei- Op de Schut-
tevaertweg in de Spaanse Polder hield
de politie gisteravond de 36-jarige koop
man H„ uit Rotterdam aan, daar hij op
verdachte wijze rondscharrelde. Langs de
weg vonden de agenten twee zakken met
vier kilo shagtabak. Later bleek, dat de
tabak gestolen was op het terrein van
Van Nelle. De koopman werd in het bu
reau Marconiplein opgesloten.
Een nieuwe tentoonstelling van schil- dat bij deze dingen) in de openlucht te
iteP"1'
derijen en plastieken van de Rotter
damse kunstenaar Louis van Roode zou
terecht verwachtingen kunnen wekken
als men de ontwikkeling van deze mo-
numentalist in de laatste tien jaren
heeft gevolgd. Moet het werk, dat tot
3 juni in de magnifieke zaal van de
Rotterdamse Kunstkring te zien is wor
den bekekeit als een tussentijdse proeve
van vakbekwaamheid of als een defi
nitieve terugkeer naar het schilderkun
stige, nu het monumentale werk niet
zo kwistig wordt vergeven? Ik denk het
niet. Want naast een aantal abstracte
doeken, weliswaar van geweldige om
vang maar niet geweldig van zienswij
ze, Iaat Louis van Roode zijn fantasie
baksels zien, vreemde in terracotta ge
vangen vegetaties, zwammen van de
verbeelding, die om de vorm alleen
boeien.
Van Roode is altijd een dynamische
figuur geweest. Hij heeft met de ma
terie vele malen geëxperimenteerd;
schilderend, tekenend, dan ineens
koortsachtig zoekend naar nieuwe mo
gelijkheden met geglazuurde kleurrijke
ceramiekwanden, glas-in-beton en an
dere monumentale kunst, die een we
zenlijk bestanddeel zouden moeten uit
maken van de architectuur. Een van
zijn best geslaagde pogingen is de wes
telijke trappengang in het nieuwe sta
tionspostkantoor te Rotterdam. Hii heeft
ontegenzeggelijk een groot gevoelvoor
de materie. Het is duidelijk dat hij zich
verdiept heeft in haar gedragingen, dat
hij de eigenschappen van beton, glas
en ceramische produkten nauwkeurig
als een alchimist onder de loep heeft
genomen en dat hij zoekende is de on-
gekende mogelijkheden hiervan op de
voorgrond te stellen om er iets nieuws
mee te doen. In die zin is hij een waar
achtig ambachtsman. De materie is bi
hem het punt van vertrek. In de sto
zelf moet de „nieuwe schoonheid" lig
gen. Maar in tegenstelling tot Jaap Wa
gemaker bijvoorbeeld en ook tot. andere
schilders en beeldhouwers, die ,,1'art in
formel" in hun blazoen hebben geschre
ven (o.a. Jan Schoonhoven en Kee:
van Bohemen) gaat hjj niet zover, da
men van zijn werk kan zeggen dat he
een nieuwe esthetiek inhoudt. Het is o:
van Roode die stap te groot vindt. Mer
kan hiér en daar inderdaad constate
ren dat die sprong voor hem in feite
groot is en dat hij zonder genade neei
zou storten en terecht komen bij d<
vele lieden, die wel de mode hebben er
varen maar de boodschap er achter nie:
konden zien. Hoe het ook zij, er is eer
traditionele schoonheid in zijn gebakker
„organismen" gebleven. Het is iets
nieuws in deze vorm en tegelijk is het
iets ouds. Ze doen denken aan mecha
tiisch gegroeide voorwerpen, die herin
neringen oproepen aan een tussenvorm
van spons, koraal en schelp. Natuurlijk
mag iedereen er in zien wat hij wil.
Eigenlijk is het niet nodig namen aan
deze werkstukken te geven. Naar miin
idee ziet „koraal" ér even merkwaar
dig uit als „mémoire de l'Afrique" en
beide hebben alles weg van „mecha
nisch organisme". Het zou echter wel
interessant zijn een van deze vegetaties
meer dan levensgroot (en hoe groot is
zien. Bijvoorbeeld op een plein aan zee.
Misschien dat dan pas goed uitkomt
wat van Roode wil: de ruimte afbake
nen met boeiende volumes.
Over zjjn schilderijen het volgende.
Het doek dat „de vlucht van Gagarin"
heet maakte op mij de indruk van een
herfstig bos. Het zakjesblauw, kennelijk
bedoeld om wat er nog aan voorstelling
aanwezig is, los te maken is picturaal
gezien een misgreep. Het dringt zich
vervelend op. Zo iets 7,ou passen bij
de kunst van de allerwildsten, maar
van Roode kan, zoals blijkt uit andere
doeken, zijn aangeboren gevoel voor
smaak en traditie toch niet loslaten.
Enkele doeken, o.a. Printemps, zijn bij
zonder goed van kleur,' op het geraffi-
ïeerde af. Meer is er echter niet. Uit
»een enkel schilderij, uitgezonderd
.Landschap", blijkt de vroegere bezie
ing, die de doeken van Louis van Roode
in elk geval tot persoonlijk werk beS
pelde.
Samen met van Roode expose?1 vj4
een kleine iets hoger gelegen zatep^',
de kunstkring de Belgische kui?s Ajjif
Roger Wittevrongel. Hij werd u1 gei1
kenberge geboren en studeerde 11
aan de academie. In 1959 en
hij de „Prix de la Jeune Peint mtisf?-'
ge". Zijn tekeningen zijn zeer P;
Hij heeft een sterke persoon!C
op deze expositie hangen alleen
witten, pentekeningen en gePe"uiVe'
voorstellingen. Hij weet op eeIj.t-jnS> t'
manier de voorstellingen een <n ol
de vorm te geven. Deze vorm® „W
leent hjj aan de na-tuur. Vreenwe
ten woekeren op zijn bladen, v „airi.ji
ren u aan, menselijke wezens, .„rb1
Hjks herkenbaar als zodanig,
een nieuwe wereld. Toch is hh Sf - "j,
realist maar eerder een dr0I1lirig
voorstellingen van sterke spayv j5 0SC
aangename vormen voorziet. HVj jp
een vakman. Zowel in de pen- f cLj
penseeltechniek komt hij tot r
werkwijzen opmerkelijke r
pulta^
is een verteller in het vage. °,f L
moet men kijken maar waaI?,iitie -
iiiLTCt, ïucu r-njixcrii maai
liet precies heeft wordt niet a"()eb1 r)(
Laten wij het vingeroefeningen n si®
Maar uit de hele opzet en uit 11 p.o»j
c
lll.VUVlU'llgl.l UUI, 11JJ*>V .g
doorwerkte schetsen niet zal bWv
compositorische vermogen van,-e g",j.
Wittevrongel blijkt dat hij bij d'r.ep-5
staan. Ook tot 3 juni te zien.
FRANS DülS
Een vein de merkwaardige ceramische werkstukken van Louis van
canisch" geheten; plastische vormen in een vlak, schilderij en beeldha
tqnjMffl en els zujJajya alleen interessant. -
