STALIN wilde bestraffing
van het „rotte" Frankrijk
Churchill in
Wreedheden
verzet tegen
na de oorlog
on helpt Nederlandse
boeren aan nieuw land
Politiek en zakelijk voor V.S.
interessant object
Holambra II in
Brazilië: veel
Kennedy's antwoord aan Khroesjtsjev
RUSLAND BOYCOT HET
OVERLEG IN GENÈVE
Besprek over kernproeven
kan niet eeuwig duren
Musica sacra leidt geen
rustig rentenier sh
V.S. PUBLICEREN OORLOGSDOCUMENTEN
aantrekkelijks
Verrukkelijk vliegfeest op Terlet
Reinaertstoet in Hulst Society-huwelijk
Suriname sluit
leningen
Jeff Chandler
overleden
Voor de vijfde maal passiespelen in Hertme
Massale opkomst op landdag van
kerkkoor-dirigenten in Utrecht
Carnavaleske
radio-rally
Bekende filmheld
MAANDAG 19 JUNI 1961
Washington, 19 juli (Rtr.)
Stalin wilde in 1943 Duitsland
de oorlog „in stukken hakken",
duizenden militaire nazi-leiders
doden, Japan zwak houden en
Frankrijk, als „verdorven natie",
straffen. Dat kan men lezen in
officiële Amerikaanse oorlogsdo
cumenten, die zaterdag zijn gepu
bliceerd. Deze documenten geven
de Amerikaanse visie op de ge
lieerde conferenties van 1943 in
Cairo en Teheran ter bepaling van
de naoorlogse strategie. Churchill,
Stalin en Roosevelt waren de ge
sprekpartners.
r r 1 r
jJCZUELArgSUYANfr
ïhjJMBIA
iatqv j
curdorJ
BRAZILIË
BRASILIA
,LA PAZ.
BOLIVIA
iRAGUAY
:SANTl85{
ARGENTINIË-
CHILI
..^resident Roosevelt steunde Stalin
«iKwijlg krachtig, maar Churchill ver
late zich tegen het verbrokkelen van
"l'itsland en het onttakelen van Frank
rijk. Stalin was van mening, dat Duits-
Jand in 15 of 20 jaar opnieuw een ster-
Tniiitaire mogendheid zou worden
'J's het niet voorgoed zou worden ver
beeld.
Op 29 november 1943 verklaarde
Stalin, tijdens het uitbrengen van
een toast, dat in elk geval 50.000 en
misschien wel 100.000 Duitse militai
re leiders moesten worden geliqui
deerd. Roosevelt zei schertsend dat
instemde met een aantal van
49.000 of meer. Churchill verklaarde
daarop, dat hij tegen het in koelen
Moede afmaken van soldaten was,
die voor hun land hadden gevochten,
oorlogsmisdadigers dienden te wor
den gestraft, maar hjj was tegen exe
cutie voor politieke doeleinden.
Ook wat Frankrijk betreft nam (vol-
Sens de documenten, die bijna alle
hoor Amerikaanse diplomaten zijn ge
schreven) Churchill een standpunt in
dat afweek van dat van Stalin en Roose
velt. De Amerikaanse president vertel
de Stalin, dat Churchill van mening
fjas dat Frankrijk spoedig weer een
,tei'ke natie zou worden, maar dat hu
utoosevelt) het daar niet mee eens was.
-"oosevelt was van oordeel dat er vele
laren van eerliik werk nodig zouden
zUn voordat Frankrijk weer op de been
,°u zijn. De Fransen moesten trou
wens boeten voor „hun misdadige col-
'aboratie".
Stalin gaf op zekere avond als zijn
mening te kennen, dat Frankrijk „ver-
rut" was en met verlies van zijn over
use bezittingen moest worden ge
straft. Hü was het niet eens met
Churchill, die zei dat Frankrijk een ver
dagen land was en leed onder de Duit
se bezetting. Churchill zei zich geen
geschaafde wereld te kunnen voorstel
en zonder een bloeiend Frankrijk,
Daar Stalin meende dat Frankrijk wel
iswaar een aardig land kon zijn, maar
Seen grote rol meer mocht spelen.
Stalin voegde Churchill soms scher
pe opmerkingen toe Hij verdacht de
rjritse leider van een geheime genegen-
3e'd voor Duitsland. Churchill vroeg
Nalin eens naar zijn territoriale ver-
iangens, waarop de Rus antwoordde
die nu niet terzake deden. „Wij
fuhen spreken als de tijd daarvoor ge-
Komen is", aldus Stalin.
Teheran opperde Roosevelt het
denkbeeld van een organisatie van
verenigde naties, met 35 leden. Er
moest een afdeling zijn voor niet-mili-
taire zaken en een afdeling, die Roo
sevelt „de vier politiemannen" noem
de: De Sovjet-Unie, de Verenigde
Staten, Engeland en nationalistisch Chi
na. Deze vier landen, samen met nog
twee Europese landen, een Zuidameri
kaans land, een land in het Nabije
Oosten, een in het Verre Oosten en
een Brits dominion, zouden de groep
voor de niet-militaire zaken moeten vor
men. Churchill voelde daar niet veel
voor, omdat het Britse imperium dan
maar twp» stemmen zou hebben.
Stalin dacht, dat de kleine Europe
se landen weinig op zouden hebben met
de groep van vier, die zich met de (be
dreigingen van de) vrede zou moeten
bezighouden. Ook geloofde hij niet dat
nationalistisch China na de oorlog nog
erg krachtig zou zijn.
Roosevelt stelde op 1 december 1943
een verdeling van Duitsland in vijf zelf-
hesturende delen voor. Twee gebieden,
de streek van het' Kieler kanaal met
de stad Hamburg en het Ruhr- en Saar-
gebied, zouden onder internationaal toe
zicht moeten komen.
Op dezelfde dag vroeg Roosevelt aan
Stalin Churchill was afwezig of
Rusland vrije verkiezingen in Letland,
Estland en Litouwen zou toestaan.
ROOSEVELT
Stalin antwoordde dat er ruimschoots
gelegenheid zou zijn voor zulk een ui
ting van de volkswil. Hü kon daarbij
echter generlei internationaal toezicht
dulden.
Vervolgens zei Roosevelt dat hij
persoonlijk de annexatie van Estland,
Letland en Litouwen door de Sovjets
aanvaardde, maar dat niet openlijk
kon zeggen. Er waren nog al wat
mensen in Amerika afkomstig uit die
landen. Roosevelt dacht dat de open
bare mening van de wereld op de
een of andere wijze de wil van de
Baltische volken tot uitdrukking wil
de zien komen, misschien niet on
middellijk na de herbezetting door
Russische troepen, maar toch wel
eens. Hij, Roosevelt, dacht dat de
bevolking zich dan wel zou uitspre
ken voor toetreding tot de Sovjet-
Unie. Stalin antwoordde dat toen de
drie Baltische landen voor de eerste
wereldoorlog aan Rusland toebehoor
den. niemand de kwestie van de open
bare mening aan de orde had ge
steld. Hü zag niet goed in waarom
dat nu wel werd gedaan.
De oorlogsleiders van Groot-Brit.tan-
nië, de Verenigde Staten en de Sovjet
unie hadden alle drie kritiek op gene
raal Charles de Gaulle, toen diens
„Comité voor nationale bevrijding" de
regering en de grondwet van Libanon
aan de kant zette, omdat door dit land
naar losmaking van Frankrijk werd ge
streefd. Churchill had voorts Roosevelt
een telegram gezonden over „de be
treurenswaardige uitspattingen van de
Fransen in Syrië".
„Ik twijf er niet aan of dit is een
voorproefje van wat De Gaulles leider
schap over Frankrijk betekent... Ik ver-
STALÏN
zeker u dat er niets is wat deze man
zal nalaten wanneer hü een gewapen
de macht tot zijn beschikking heeft",
aldus het telegram van Churchill.
(Van onze speciale verslaggever)
BERG EN DAL, 18 juni De eerste
spade voor het in cultuur brengen Nan
een groot nieuw land bouwterrein in Bra
zilië voor Nederlandse boeren is zater
dag en zondag in de grond gegaan.
Niet op de met onkruid ov erwoekerde
„fazeinda" in de staat Sao Paolo, waar
men veeteelt beoefent volgens het be
kende roof bouwsysteem: vee is er om
rond te violen, zich te vermenigvuldigen
en te zijner tijd de abattoirs te vullen,
maar in de volkshogeschool Ons Erf
van de katholieke boerenbond in Berg
en Dal. Op dit landgoed zijn de eerste
boeren bijeen geweest, die begrepen
hebben welke enorme mogelijkheden
zich voor hen openen in een nieuw iand
waar zij zich kunnen vestigen.
Hef was zelfs een bijeenkomst met
een Benelux-karakter, want de deskun
digen van de Nederlandse en katholie
ke emigratie werden bijgestaan door
een expert uil, de Belgische Congo, de hoer
Julien Henderickx, die van plan is zün
tropische landbouwvoorlichting in Oost-
Congo te gaan verwisselen voor subtro
pische adviezen op de nieuw aange
kochte Nederlandse fazenda. Het is nu
definitief gelukt een terrein te bemach
tigen van 15.000 h.a., dat later nog met,
een gelyk aantal zal worden uitgebreid.
Met de eerste aankoop, die deze maand
getekend wordt, is een terrein gevon
den dat, driemaal zo groot is als de
bestaande fazeinda Ribeirau waar de
Nederlanders nu al dertien jaar wer
ken. Hun nederzetting daar is onder
leiding van de heer Hoogenboom een
kolonisatie geworden, die meer dan
landbouwkundige betekenis heeft.
De fazenda bü Campinas is een
proefschool voor veel bredere moge
lijkheden. Wie de juiste aanpak van
de hulp aan gebieden in ontwikkeling
zoekt, zou eens moeten gaan kijken
hoe het werk van onze Nederlandse
boeren uitstraalt in de Braziliaanse
maatschappü- Hoe zü een voorbeeld
geven van intensieve landbouw in de
onmetelijkheid van de Braziliaanse
steppen, waar zü grond ontdekten die
overeenkomst vertoont met onze Lim
burgse löss.
Er wonen thans 155 gezinnen op Ho
lambra I, wier kinderen al het middel
baar onderwijs gaan volgen, zodat het
tijd wordt naar nieuw gebied om te
zien. Dit is tydig gelukt.
Men heeft daarbij gebruik weten te
maken van een ook in politiek opzicht
sterk levende neiging van de Verenigde
Staten, om Zuidamerikaanse landen in
hun streven naar meer ontwikkeling te
helpen. De Amerikaanse regering zelf
beeft er een lening van 1.25 miljoen
dollar voor over gehad om onze boeren
met dit tweede project verder op gang
te brengen. Zij sloeg twee vliegen in
cén klap: een zakelijk en een politiek
interessant object.
De Nederlanders passen bü dit pio
nierswerk het beproefde systeem van
de coöperatieve landbouw toe. Geza
menlijk erheen en inhaken om elkaar
te helpen, met het doel toch gelei
delik zelfstandig eigenaar van een flink
bedrijf te worden. Het heeft op Holam
bra I geleid tot fantastische resultaten:
de fazenda met zijn veelzijdige maar
intensieve cultures, waaronder de
meestbelovende zoals citrus en soja,
naast de basisprodukten voor de enor
me voedselbehoefte van de zich snel
uitbreidende Braziliaanse steden, zoals
rüst, mais, katoen, koffie en vooral de
j, Washington, 19 juni (AFP,
ffhte.) De Amerikaanse regering
zaterdag in een memorandum aan
Sovjet-Unie als haar mening te ken-
Jiu. Begeven, dat de Russische regering
Ov. schijnt te willen komen tot een
n„L5eenkomst inzake een verbod op het
j. men van proeven met kernwapens. De
^ring-Kennedy wijst het voorstel van
Ov„ ier Khroesjtsjev om het overleg
stw *?e kernproeven te koppelen aan he
li,, {ingen over andere ontwapenings-
h«testies van de hand. Zjj herhaalt dat
li»} v°ornaamste doel van Amerika blijft
akt 8ereiken van een internationaal
ke?0ord over de stopzetting van de
V. "Proeven. Het memorandum doet een
„"°eP op de Sovjet-Unie „onverwijld"
aTV C^eltreffende overeenkomst te on-
""ekenen,
ytfi het memorandum wordt ook ge-
§5"' <l«t 4e V.S. bereid zijn. een pro
-am «wderzoekingen uit te voe
ren teneinde de methoden voor het
ontdekken van kernproeven te verbe
teren en zo te komen tot een verdrag,
d alle soorten kernproeven omvat.
Aan de Sovjet-Unie wordt gevraagd
met de V.S. in dit onderzoek samen te
werken.
Het Amerikaanse memorandum is een
antwoord op het stuk over deze kwestie,
dat premier Khroesjtsjev aan president
Kennedy heeft overhandigd na hun ge-
dachtenwisseling op 3 en 4 juni in
"V .nen.
Naar aanleiding van het Russische
voorstel om d" kernproevenkwestie in
het raam van algemene ontwapenings-
besprekingen te behandelen, zegt de
Amerikaanse regering, dat door het
Russische standpunt in deze en andere
kwesties het tot stand komen van een
objectieve en doeltreffende controle
wordt geboycot Zij waarschuwt voor de
gevolgen van een mislukking van de Ge-
neefse conferentie, die niet eeuwig kan
duren, en stelt de Sovjet-Unie hiervoor
verantwoordelijk. Als gevolgen worden
iri het memorandum een toeneming van
het aantal kernwapens en het beproeven
van dergelüke wapens door een steeds
groter aantal landen genoemd,
In het memorandum wordt niet met
zoveel woorden te kennen gegeven,
dat de V.S. voornemens zün, ingeval
van een mislukking van de conferen
tie, de kernproeven te hervatten. Wel
wordt gezegd, dat na een vrijwillige
opschorting van deze proeven gedu
rende drie jaar ,,de nationale veilig
heid en defensie van de vrije wereld
het niet toestaan, dat dit risico voor
onbepaalde tijd wordt genomen".
In het memorandum verwerpt de
Amerikaanse regering ook de Russische
eis, dat de controle cp de naleving van
een akkoord over het staken van de
kernproeven moet geschieden door een
raad, waarin het westen, het oostelijk
blok en de neutrale landen elk verte
genwoordigd zijn. Naar de Amerikaanse
mening wordt hierdoor een toeltreffend
toezicht, onmogelijk, doordat elk van de
drie leden van de raad volgens de Rus-
m h<" torecht moet. bezitten. Voorts
noemt de Amerikaanse regering het
Russische voorstel om het aantal inspec
ties tot drie per jaar te beperken „vol
komen onvoldoende".
HOLLYWOORD, 18 juni De be
roemde Amerikaanse filmster Jeff
Chandler is vanmorgen overleden in het
ziekenhuis van Culver City. De acteur
die vooral bekend werd door zijn uit
beelding van breedgeschouderde helden
werd in Brooklyn, New York, geboren.
Hij was 13 mei voor een rugverwon-
ding opgenomen in het ziekenhuis, waar
de medici na een aanvankelijk als ge
slaagd geachte operatie een maand
lang een vergeefse strijd voerden voor
zijn leven.
Tijdens deze periode onderging de
vroeg grüze filmheld drie zware opera
ties, waardoor hij tenslotte zo zeer ver
zwakte dat hij niet meer bestand bleek
tegen een hloedinlectie.
Ohandlers weigering een zware rol in
een ocrwoudfilm op te geven, ondanks
hevige pijn in de rug, zou tot de ziekte
hebben geleid welke zijn leven eiste.
Chandler had zich op het standpunt ge
steld: „thé show must go on".
De film werd maanden geleden op de
1 Filippijnen opgenomen. Chandler moest
door oerwouden, over bergen en door
moerassen trekken.
Duizenden hebben zaterdagmiddag
in de zon op de glooiende heide rond
het zweefviiegcentrum Terlet zo maar
voor niemandal genoten van een vlieg-
feest, dat alleen maar de pretentie
had, de mensen te laten zien hoe ver
rukkelijk vliegsport is en hoe veilig
zweefvliegen is.
Aanleiding tot dat feest was de in
gebruikneming van een nieuwe ver
harde baan voor rad'"- en lijnbestuur
de modelvliegtuigen, .nr. mr. A. Feith,
voorzitter van de Nederlandse Sport
Federatie stelde de baan in gebruik,
maar dat was het enige officiële noot
je op dit feest.
Het vliegprogramma werd uiteraard
met vaart afgewerkt; vrijwel zonder
tussenpozen volgde de ene demonstra
tie op de andere: spiegelstunts van
zweefvliegers, serpentine remmen door
zweef- en motorvliegers, parachute
springen door vüftien leden van de
Eerste Nederlandse Parachutistenclub,
moi' egen en ballonvliegen. Men
k.w ook te zien, hoe een reclame
vliegtuig voor en aan de start te werk
gaat.
Commentator de heer F. Zandvliet
vertelde het publiek op de hei, wie er
in de lucht aan het demonstreren was
en wat hü uitvoerde. Daarmee schiep
hü een kameraadschappelijke sfeer
tussen de mensen te land en die in
de lucht. De commentator vertelde
erbü, dat er op Terlet eigenlük elke
zondag min of meer vliegfeest is. want
wie er plezier in heeft kan gerust elke
zondag helemaal voor niets komen
küken.
Het was half zes voor de duizenden
er erg in hadden. Toen steeg mevrouw
Boesman in haar ballon statig en
geestdriftig toegejuigd de lucht in. Eni
ge uren later landde zü behouden in
het Duitse plaatsje Meppen, 110 km
van Terlet.
De heer M. J. Manting, algemeen
leider van het vliegfeest en van het
Zweefviiegcentrum was na afloop dui
delijk tevreden en nam glunderend de
suggesties voor een jaarlüks vlieg
feest in ontvangst en in overweging.
Met een vlag opende jhr. mr. A. Feith, voorzitter van de Nederlandse Sport-
federatie, een nieuwe baan voor modelvliegtuigen op Terlet. Er werd meteen
druk gebruik van gemaakt.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiimiimtmiimiimiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiii
der bomen" op, waarbü men van de
gelegenheid gebruik had gemaakt om
kritiek op de overheid te uiten. Een
der bomen droeg het opschrift. „Ein-
delü'k is mü'n vetertje los", hetgeen
betrekking had op de tot stand geko
men grenswüziging tussen Hulst en
Sint Jansteen. Zondagavond werd het
openluchtspel Reinaert de Vos van
Pol de Mont opgevoerd.
land en mevr. Brian Gallagher, leden
van het Corps diplomatique en vele
belangstellenden.
melk van ons Nederlands stamboekvee,
kent alle moderne vernuftigheden zoals
een eigen K.I.-station.
Het is nu gelukt een veel groter stuk
aan te kopen, waar de grond, zoals de
heer Henderickx naar persoonlijke
waarneming kon getuigen, qua struc
tuur en scheikundige samenstelling nog
betere eigenschappen bezit.
Door de ruime financiering van het
State Department in Washington is het
nu mogelijk daf, de Nederlandse boer er
zich gaat vestigen met een kapitaal
aan eigen geld Van niet inecr dan
12.0011 gld. Hij krijgt dan een flink stuk
grond van minstens 30 ha„ opstallen
en vee en kan dit alles geleidelijk af
betalen. De aantrekkelijkheid is thans
veel hoger nog dan bij de komst van de
eerste Nederlanders dertien jaar gele
den. Men kan namelijk profiteren van
de ervaringen die op Holambra I zijn
opgedaan.
DEN HAAG, 19 juni De minister
van Financiën van Suriname, dr. J.
Sedney, heeft van zijn verblijf in Ne
derland in verband met, de rondetafel
conferentie, gebruik gemaakt om met
de herstelbank besprekingen te voeren
over een loning van twee miljoen gul
den Sur. Crt. voor een groot woning
bouwproject tc Paramaribo, het z.g.
„Flora-Project". Hierover werd over
eenstemming bereikt.
Eveneens werd in beginsel overeen
stemming bereikt over de financiering
Van de verbetering der haven-Iacilitei-
ten te Paramaribo, waarmede naar
verwacht wordt., een bedrag is ge
moeid van ongeveer vüftien miljoen.
De technische büzonderheden van deze
financieringsovereenkomst zullen na
der worden uitgewerkt met de finan-
Het druilerige, regenachtige weer
heeft niet kunnen verhinderen,
dat zondag vele duizenden van
heinde en ver naar Hulst in
Oost-Zeeuws-Vlaanderen waren geto
gen om de Reinaertstoet die voor de
derde maal door het stadje trok, gade
te slaan. Voor het eerst had deze Rei
naertstoet een officiële erkenning, om
dat het ministerie van O. K. en W. een
belangrijke subsidie had toegekend,
waardoor men onder meer de regie
in handen kon leggen van een deskun
dige, en wel Anton van der Plaetse uit
Kortrük, die bekendheid heeft gekre
gen door zjjn regie, o.m. van de kat-
tenstoet in Itrum.
De feestelükheden in Hulst begonnen
met een beiaard-concert op het caril
lon van de St. Willihrord-basiliek door
Jules Verniers. Tijdens de middag
uren trok de Reinaertstoet tot twee
maal toe door de straten. De stoet
werd voorafgegaan door Willem „die
madoc makende", gekleed in een kos
tuum, dat de drie-eenheid („advocaat,
pater en troubadour") uitbeeldde. In
het bijzonder viel de scène „het bos
Zaterdagmorgen zün in de kerk
van L. Vrouw van Lourdes
in Scheveningen in het liuwelük
verbonden mej. Sophia Albregts
en de heer Seamus Fitzgerald uit Cork
in Ierland.
Mej. Albregts is de dochter van
prof. dr. A. H. Albregts, oud-minister
zonder portefeuille in het eerste kabi-
van Economische Zaken in het kabi-
net-Drees en hoogleraar in de inter
nationale economie aan de universi
teit van Tilburg.
Mr. Seamus Fitzgerald, die van pro-
fqssie econoom is, is de zoon van dr.
Seamus Fitzgerald, president van de
raad van commissarissen van Verol-
me's Scheepswerven in Cork, Ierland.
Een vriend van de familie Albregts,
de weleerw. heer H. Nouwen uit Nü-
megen droeg de H. Mis op met assis
tentie van kapelaan W. J. Kutschrüt-
ter en kapelaan P. H. I. Genemans.
Bü de plechtigheid waren o.m. aanwe
zig mgr. L. Teofili, secretaris van de
Pauselijk' Intemuntiatuur in Den
Haag, de Ierse ambassadeur in Neder-
iiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii
Deze weck staan de passiespelen in
Hertme weer in het middelpunt
van de belangstelling. Vrijdag
avond is de eerste van een reeks
van tien voorstellingen gegeven voor
de leerlingen van de middelbare en
technische school. Ofschoon dit eigen
lijk een generale repetitie betrof be
zetten ongeveer tweeduizend jongeren
het prachtige natuurtheater. Zaterdag
avond en zondagmiddag werd het spel,
waarvoor Jan Naaykens de tekst
schreef, in de Duitse taal uitgevoerd.
De belangstelling vooral van over de
grens was groot. Tientallen autobus
sen brachten honderden Duitsers naar
Hertme. In de loop van deze week
volgen nog twee voorstellingen in het
Duits. Tot en met zaterdag wordt elke
avond een voorstelling gegeven. De
laatste voorstelling is zondagmiddag.
Uit de grote belangstelling blükt dat
de jaarlükse passiespelen, welke thans
voor de vijfde maal worden gehouden,
een begrip zün geworden aan weers
zijden van de grens. Er werken niet
minder dan 250 personen, allen ama
teurs, aan mee. Pater Genesius O. F.
M. Cap vertolkt weer de Christusfi
guur. Het spel onder leiding van de
regisseur Joop Biekman heeft in de
loop der jaren aan diepte gewonnen.
Het getuigt van vakmanschap en fan
tasie en wekt telkens opnieuw bü dui
zenden ontroering. Bij dit vüfde lus
trum van de spelen komt een woord
van hulde toe aan de Stichting Twent
se Openluchtspelen en wel in het bü-
zonder aan de promotor pastoor Joh.
Veeger van Hertme.
UTRECHT, 18 juni Er was een
massale opkomst vandaag in Tivoli,
waar ruim vüfhonderd kerkkoordirigen
ten en bestuursleden van koorkringen
de Landdag 1961 van de Nederlandse
Sint Gregoriusvereniging bijwoonden,
die met een plechtige Iiongmis. opge
dragen door pastoor De Wit uit Den
Haag werd geopend. Het Saeraments-
koor uit Breda o.l.v. Louis Toebosch
zong de „Missa Gregoriafta" van Her
mann Schroeder. Het is een voortduren
de wisselwerking tussen Gregoriaanse
gemeenschapszang en feesteiqke meer
stemmige koorstrofen. Deze vorm van
samen musiceren is de laatste tijd
meermalen toegepast, hetzij dat het
„volk" gregoriaans, of op vrije (eenvou
dige) melodieën zingt. Ter afwisseling
van volksmis óf Koormis lijkt ons deze
vorm van uitvoering mits goed voor
bereid ongetwijfeld een nadere uit
werking waard. Plaatsruimte, akoestiek
en technische middelen spreken hier
echter wel meer dan één woordje mee!
De landelijke voorzitter prof. dr. J.
Smits van Waesberghe zei het een en
ander over de evolutie' die zich de
laatste jaren op liturgisch-kerkmuzikaal
terrein voltrekt niet alleen in ons
land waarvan diverse nieuwe bepa
lingen en richtiünen liet gevolg zün ge
weest zowel in Rome als hier. Voor
dirigenten en organisten wees hü op
de sociaal-economische zijde van hun
beroep maar ook op technische beroeps
kundigheid. De Gregoriusvereniging
geeft in allerlei vorm voorlichting in
velerlei vraagstukken en neemt ook deel
aan het Europese kerkmuziekcongres
dat deze week in Keulen begint.
Ook de jongenskoren kunnen tot een
daadwerkelijker en voor de jongens ani
merende en sportieve samenwerking
komen, aldus pater Van der Peet S.C.J.
van ds Amsterdamse Eilanden", Behal
ve diocesane stimulans noemde hü als
een onmisbare factor hiervoor een col
legiale, besliste samenwerking tussen
de dirigenten. Hü gaf een voorbeeld
van de mogelükheid hiertoe: in Am
sterdam werd ondanks de "rote on
derlinge afstanden tussen de kerken
nog niet zo heel lang geleden door sa
menbundeling van bijna alle jongensko
ren tot een massaal koor van meer dan
duizend jongens de „Missa parvulorum"
van Monnikendam gezongen (gevolgd
door een K.R.O.-uitzending).
Nu ook in ons land de rechtvaar-
Ter gelegenheid van het feit dat
de radio-rally voor de elfde maal
door de autosportclub „De Her
togrijders" uit Den Bosch in sa
menwerking met de K.R.O. georgani
seerd werd en elf in Den Bosch nog
meer dan ergens anders het gekken
nummer pleegt te zijn, hebben de or
ganisatoren aan deze rally een sterk
Oeteldonkse inslag geven. Het begon
al met het „intekenen" van de route
op de kaart, hetgeen deze keer geen
tekenen was maar het opplakken van
foto's van Oeteldonkse autoriteiten,
wier omvang dus de te volgen weg be
paalde. Die weg was overigens niet zo
eenvoudig en vooral de senioren heeft
het heel wat hoofdbrekens en strafpun-
ten gekost, zelfs zoveel dat de alge
mene prijswinnaar uit de junioren is
voortgekomen.
Toch was iedereen zonder uitzonde
ring weer geestdriftig over de perfec
te organisatie. De deelnemers kregen
onder meer als opdracht het produ
ceren van een feestneus, van een boe-
renpet, een boerenhalsdoek en een ro
zet in de Oeteldonkse kleuren. De car
navalsstemming tüdens deze rally be
reikte haar hoogtepunt, toen 's avonds
in de Brabanthal een complete car
navalsstoet arriveerde die bestond uit
allerlei Oeteldonkse dignitarissen en
carnavalsverenigingen met hun me-
ziekskes, alles onder aanvoering van
Prins Amadeiro XVTII die daarvoor
speciaal uit zijn zomer-residentie was
overgekomen. Zü allen hebben er kans
toe gezien om in een jninimum van tijd
een onvervalst Oeteldonkse stemming
in dit wel zeer gemêleerde gezelschap
teweeg te brengen.
Burgemeester mr. R. Lambooy en
prins Amadeiro reikten de prijzen uit.
Algemeen prijswinnaar (junioren)
werd de ploeg N. van Staveren-ir. Ver-
couteren, N. O. Polder; senioren: Ir.
Quant - Overtoom, Den Haag, Am
sterdam;^ Toeristenklasse: Roelofsen
- Weurding, Arnhem; Damesprüs:
mej. Aarts-mevr. Aarts-Teurlings,
Gilze; Clubteamprü's: De Hertogrij-
ders, Den Bosch; Prijs van de Belgi
sche koning; Van Puyvelde - Pieters,
St. Niklaas; Poedelprijs van Prins
Amadeiro: Van Sambeek-Teunissen.
dige mogelijkheid is geschapen dat
een componist van de uitvoering van
zün werk in de kerk een auteursrecht
krügt, zullen onze kerkkoren het con
tact met het bureau hiervoor (BUMA
Amsterdam) moeten gaan honoreren.
Deken Van Rossum uit Arnhem leg
de hierop de nadruk en verwees naar
de gegevens die in het boekje „Kerk
muziek en kerkelüke wetgeving" te
vinden zün.
Door de zorgen van Dom Brockbemd
was er een uitzending te beluisteren
van de Gloria uit de verleden jaar door
de K.R.O. bekroonde missa „In con-
spectu Domini" van drs. M. Pirenne,
het Ave Maria van M. Geelen en twee
fragmenten van de, in opdracht van
de K.R.O. geschreven „Missa Litani-
ca" van pater Düker. Op deze laatste
hopen wü nog terug te komen als deze
in september volledig wordt uitgezon
den.
Mgr. Th. Hendriksen, hulpbisschop
van Utrecht, onderstreepte het belang
van een verantwoorde kerkmuziek uit
voering.
Tenslotte gaf Louis Toebosch met zün
Bredase jongens en mannen een veel
zijdige en reele demonstratie hoe „een
koor werken kan". Hü vertelde eerst
wat hij allemaal niét deed, ofschoon
dit in tal van handleidingen wordt aan-
Devolen. Het was geen van buiten ge
leerd lesje, want er werd zü het
zelden soms een foutje gemaakt wat
trefzekerheid of inzet betreft. En daar
was de dirigent blü om, want het was
slechts stof voor een leerzame wenk.
De veelzüdige keuze van de werken
hield voor ieder iets leerzaams in. Mis
schien deed hü toch wel eens iets wat
hü niet deed.
Wie nieent dat de Mnsica Sacra in
Nederland een rustig renteniersbestaan
leidt, zal deze dag wel tot een andere
conclusie gekomen zün. - T. Vr.
