Ellington in het
spoor van Tsjaikofski
Gezellige ontmoevan
twee oude bekenden
School adviesinstanties
moeten onderwijs dienen
m
j WANDELHOOFD
BK
Ti
Tekort aan psychologen in Brabant
Afrikaanse staten wensen EEG-hulp
zonder buitenlandse inmenging
Voorlichting
over Afrika
m
.s Zrs £11 m
V B
Wereldraad Kerken:
DRINGEND BEROEP
OP PORTUGAL
Ry
Houten kerkgebouw
uit tiende eeuw
Nh,„mêêêKË
°cialistisch geluid van
Mali-af gevaardi gde
8
S
Congres in Limburg
16-18 augustus
75.000ste in Tilburgse
schouwburg
Franse letterkundeprijs
voor Maritain
TWjÈ
ZATERDAG 24 JUNI 1961
M[z< HU
REINAERT DE VOS
IN KERK VAN VEERE
1
Sk
Hl
f*r.
i HP «ISIS
zui<lelyke gloed en vaart laat Xa-
0,18 °P LP Philips B
L alle variëteiten van de Latyns-
Ch^^aanse muziek horen, Maëstro
«i, Kat, bekend van het witte doek, radio
"<iv ®*animofoon, interpreteert hier de
^.„«•valste rumba's, conga's, mam-
eb'. op zijn eigen wijze, die be-
«i„ 7* aanstekelijk werkt. Het enthou-
Vita orkest met een conglomeraat
!»f' slaginstrumenten, een wollige sax-
en een scherpe en puntige koper-
Cy volgt stipt alle aanwijzingen van
AJM °p en tovert een scala van Zuid-
HiLlkaailse ri'mcn en klanken te voor-
"Ki waarnaar het zowel plezierig is
haar te luisteren als om op te dansen,
tol' ('e insider een greep uit het reper-
\>nv „Mamho Jambo; The Peanut
K®r; Bread, love and cha cha cha;
*Uid ^an '^e romantiek van het
O6*1 naar de „donkere ogen van het
Hou Bewerkingen van Russische en
<j0®Saarse volksliederen, uitgevoerd
j' r het orkest van Wemer Müller treft
aa« op Decca BLK 16185 P. (Schwar-
WThffen. Het zijn overigens frisse be-
VeJSfteen, goed uitgebalanceerd en
tol„ door een orkest met een fraai
C5et- »e enigszins „duistere" sfeer
te,, I goed getroffen en de bewerkin-
tjV door de leider, Arno Flor en Wolf-
ili^ Pörster klinken als ware rapso-
t,
bijzondere, hoewel niet erg ge-
MMe, opname van de nieuwe Duke
ijrvijï^ton-band verscheen op Philips B
ïsi L. Het is een bewerking van
tiri^otsky's ..The Nutcracker Suite".
WuFton en Billy Strayhom hebben be-
'de delen van deze bekende suite
«t "lematisch materiaal genomen en
vJ^n zeer persoonlijke visie op ge-ge-
>Ati' Overigens is dit iets wat de Duke
tol??1 °f nooit doet. De opname is dan
bepaald geen succes. Uiteraard is
Qfc
Cl, nd werk van de nieuwe bassist
Bell. Tevens zijn er twee nieuwe
Cïï^ttistcn aar het orkest toege-
ïjjjfd: Eddie Mullins en Ardres Merin-
DUKE ELLINGTON
it j*® specifieke Ellirrgton-kleur en zijn
v^Uzondere momenten. Ook is er op-
Hj? duetten in het saxteam tussen Jim-
K Hamilton en Russell Procope en
Paul Oonzalves en Harry Car-
is u Maar het experiment want dit
W9* toch is mislukt. Als laatste LP
s»'i i,„Southem
London
blues".
(k'fSfnuziek van het zuiverste water.
ij^Jytunsteld, oorspronkelijk en bijzon-
,'nteressant. Primitief in zekere op-
hoewel er ritmisch en melo-
soms toch wonderlijk knappe
V,gen gebeuren maar ontwapenend
W* haar eerlijkheid en eenvoud. Alle
i,(wjblkingen zijn opgenomen door Alan
V«lllax' die met zijn tape-recorder die
ït,„ h van de Verenigde Staten heeft af-
waar hij de „roots of the blues"
vinden. Voor de in de evolutie van
Si^zz geïnteresseerden is hier het be-
wj*® arrangeur Ray Conniff is van huis
K( trombonist. Als zodanig heeft hjj o.a.
^orkt in het orkest van Buuny Beri
ng* Al gauw ging hij volledig op het
ij/JMtgeren over. o.a. voor de band van
Sjj/D' James. Billy Buttcrfield is oor-
VhJ'nkelijk een jazz-trompetist, die zijn
i:Jyï,en heeft verdiend in de „Gramer-
hv rive" van Artie Shaw, de Rob eros
ie.,,"Bob Cuts" en de befaamde „cliica-
t^. groepen van Eddie Concon. Deze
K,® musici nu ontmoeten elkaar op
VwiyPs 435 103 BE „Conniff meets But-
Een amusant plaatje, dat
W^ftens weinig meer met jazz te ma-
C, heeft. Het begeleidende orkest is
Er zijn schitterend gebla-
denderende kudden, de sheriffs en de
schurken, het wordt allemaal bezongen
door Marty Robbins op Fontana 467 175
TE, „Ride cowboy ride". Het is uiter
aard weinig gecompliceerde muziek,
maar Marty Robbins is in ieder geval
een zanger van het lichte genre, die
zijn vak verstaat en een goede interpre
tatie geeft van de western-song. Voor
al is dit te beluisteren in „Five
brothers, en I told you my heart'. Vc 1
minder is „zanger" Bobby Vee op
London FL 1996. Als hp zingt: „How
many tears?", komen we op een ont
stellend laag aantal. En zo we ze eens
mochten opbrengen, dan is het zeker
niet van ontroering.
Het bekende „Corrine Corrina" is te
horen op London RE-X 1293. De 22-jari-
ge Ray Peterson, die via verschillende
amateurconcoursen in het „beroep"te-
recht is gekomen is de zanger. Het is
allemaal wat „over-acting" en ook de
intonatie is niet altijd even zuiver. Maar
dat zal onze teen-agers wel niet veel
kunnen schelen, zolang Ray Peterson
hun maar verzoekt: „Be my girl".
P.L.
VEERE, 23 juni Ter gelegenheid
van het eerste lustrum van de vereni
ging vrienden van Veere zal op 1 juli
in de Grote Kerk te Veere het mid
deleeuwse epos van Reinsert de Vos
worden opgevoerd, dat een klassiek
voorbeeld is van de triomf der sluw
heid over het bruut geweld en over de
domheid. Genoemd spel wordt ten tonele
gebracht in de bewerking van Pol de
Mont.
Deze opvoering geschiedt door de
Camere van Khethorica „De Transfigu
ratie" uit Hulst. Deze opvoeringen be
ginnen in Hulst een traditie te worden,
want zij worden er nu al sinds 1956
gegeven.
Op zondag 18 juni laatstleden heeft
de Camere van Rhetorica „de transfi
guratie" Reinsert de Vos als open
luchtspel in Hulst opgevoerd in combi
natie met „St. Jan ten Steene" uit
St. Jansteen. Deze opvoering zal aan
staande zondag 25 juni worden her
haald. Hierbjj zagen de inwoners van
Hulst een fleurige stoet van vierhon
derd deelnemers in fluwelen en satijnen
kostuums door de straten trekken.
Door onder andere een subsidie van
het ministerie van onderwijs, kunsten
en wetenschappen had men een Vlaam
se regisseur kunnen aantrekken, name
lijk de heer Antoon van der Plaetse
uit Kortrijk.
De koppen van de verschillende die
ren, die in dit spel optreden werden
vervaardigd door Jan Vaes uit Breda
en de costuums door de heer C. Ver-
donschot uit Hulst.
Het ligt in de bedoeling om in de toe
komst meer van dergelijke opvoerin
gen in Veere te gaan geven.
GENêVE, 23 juni (Reuter) Het
dagelijks bestuur van de Wereldraad
van Kerken heeft een beroep op de
Portugese regering gedaan ,,af te zien
van opzettelijke acties, die de dood en
verminking van duizenden Afrikanen in
Angola tengevolge hebben," zo is don
derdag in Genève bekendgemaakt.
In de verklaring een van de krach
tigste, ooit door het dagelijks be
stuur van de Wereldraad uitgegeven
wordt gezegd dat Portugal „onver
mijdelijk de sympathie en het respect
van andere landen zal verspelen als
het zijn huidige politiek niet opgeeft."
Bij de Wereldraad van Kerken zijn
176 'protestantse en orthodoxe kerkge
nootschappen aangesloten.
tv
w en doet veel stereotype dingen,
^jy'ertielti is weinig genuanceerd,
Rlttaet trm
>.(,rr blaast zoals gewooniyk fel, trcf-
1 en dynamisch. HU houdt zich
aan de melodie, zodat weinig van
1 anders zo mooie opbouw to horen
tb
Hj'ae horder", en „Beyond the blue ho-
h" is dat ook wel moeilijk.
wjjd golvende prairie, de voort-
l^T-MICHIELSG) TEL, 21 juni
M. Michielsgestel zpn sporen gevon-
Sn, Van een houten kerk uit de tiende
Ze zjjn blootgelegd door de rijks-
voor oudheidkundig bodemonder-
uit Amersfoort.
L?? overblijfselen van dit kerkgebouw
'üf^en zich onder een blootgelegde
knJjwfen fundering van een Romaanse
Wfuit de elfde eeuw. Deze keVkgebcu-
ï;r,ia Üggen aan de voet van een goti-
e toren. Ongeveer in het midden van
e8nVroegere Romaanse kerk heeft men
(vjl bakstenen sarcofaag gevonden
0, aar.schi1nlijk daterend uit de dertien-
^uw.).
Gl^eidkundig bodemonderzoek, dr. P.
directeur van de rijksdienst voor
heeft de leiding van het we-
'Schappelijk onderzoek in handen.
TILBURG, 22 juni Schoolartsen,
psychologen en andere deskundigen die
de school adviseren, dienen zich te be
perken tot het uitbrengen van adviezen.
De school zelf zal moeten bepalen, in
hoeverre zij van die adviezen en van
de therapeutische hulp van dc deskundi
gen zal gebruik maken, want zij be
houdt de verantwoordelijkheid voor het
onderwijsproces. Voor het goed functio
neren van de adviesinstanties voor het
onderwijs is het doelmatig, dat zij wor
den ondergebracht in één 'teamverband:
dit o.a. met het oog op de wenselijkheid,
de verschillende Aspecten van het kind
in hun samenhang te zien en de on
mogelijkheid, de werkterreinen van de
deskundigen scherp te scheiden. Con
centratie in één dienst zal bovendien een
minder storende invloed hebben op het
onderwijs. Dit is de mening van een
werkgroep uit de onderwijsscctie van do
provinciale commissie Sociaal Plan
Noord-Brabant.
De werkgroep, met als voorzitter prof.
dr. F. van Dooren en als secretaris
rapporteur drs. L. Joosten, wijst erop,
dat in het onderwijs verscheidene instel
lingen zijn binnengeslopen, die er
eigenlijk niets te maken hebben. Perio
dieke medische onderzoeken en tand-
art.scontroles zijn er niet ter bevorde
ring van het onderwijs: dat is jeugdge
zondheidszorg. Daarentegen is de hulp
van de pedagoog-didacticus en de psy
choloog voor een goed verloop van het
leerproces van groot belang.
Het rapport dat de werkgroep heeft
opgesteld, vergelijkt de thans in Bra
bant bestaande situatie met de toestand
die wenselijk wordt geacht en consta
teert dan o.a., dat er in de provincie
een tekort is van ongeveer acht school
artsen (norm is één arts op 6000 leer
lingen), en alleen in het g.l.o., van 16
psychologen (norm: één psycholoog op
80Ó0 leerlingen; huidige aantal psycho
logen 10). In liet voortgezet onderwijs
ontbreekt de schoolpsycholoog echter
nog vrijewl geheel; exclusief het
V.H.M.O. is het tekort 33, inclusief het
v.h.m.o. zelfs 60.
Met het op het door de werkgroep ge-
Wie de schoen past, trekfce hem aan
D^S-AATSBURG, 23 juni De Euro-
twjT-Afrikaanse parlementaire confe-
v»'ue te Straatsburg heeft de kwestie
Va de financiële en technische hulp
Af. de E.E.G. aan de geassocieerde
hi, 'f'aanse landen besproken en dnar-
HA."ebben de Afrikaanse efgevsardig-
'th v°°rop gesteld, dat de huln niels
afdoen aan de natiorale onafhan-
lfhp!*heid. Er mag geen enkele huiten-
Va inmening zijn bii het opstellen
^2, Ontwikkelingsprogramma's, die het
'G.-ontwikkelingsfonds financiert,
l'M^Orklaarden zij. In het debat, dat
op de politieke en economische
Wr ouwingen van de voorgaande con-
Sft.fhtiedagen, is door verscheidene af-
i: t?ardigflen kritiek geleverd op het
lij^'G.-fonds, dat in de periode van
1 tot 1962 voor ontwikkelingshulp
580 mlri., die
C1' beschikken over dlr
b; *j!R E.E.G.-landen bijeen hebben ge-
Ccht, doch die tot op heden nog pas
Jtèveer voor de helft zijn besteed,
zestien geassocieerde Afrikaanse
menen, dat het fonds bp een
(linJbeuwing van de associatieverhou-
fhrw11'6! alleen over veel meer geld zal
Sfiniien beschikken, doch dat het ook
kikker dan tot op heden zal moeten
W{}en oordelen over Afrikaanse ont-
lVr,kVie 1 in R-sp reject enwaarvoor steun
en dat het ook lenin-
5r,'fc't gevraagd.
VpL voor investeringen moet kunnen
^rekken.
at de technische samenwerking en
i
v£* .ae"bouw-van lagere scholen en
teki? Instituten voor beroepsopleiding en
"hisch onderwijs. Daarnaast ver
klaarden ze, dat ook door middel van
stages voor specialisatie en hogere tech
nische opleiding zo snel mogelijk moet
worden voorzien in kaderpersoneel, dat
het Europese personeel, dat op dit ge
bied technische bijstand verleent, zal
moeten vervangen
De Afrikaanse afgevaardigde Hai-
dara, uit Mali, die zich aan het begin
van de conferentie reeds enigszins van
de overige Afrikaanse afgevaardigden
distancieerde, vestigde donderdag met
nadruk de aandacht op de economische
opvattingen, die Mali wil verwezenlijken
en die afwijken van die der andere ge
associeerden en van de zes E.E.G.-lan
den. Wil streven naar een socialistische
planeconomie, zo zei hij, met staatsmo
nopolies voor in- en uitvoer van de be
langrijkste produkten. Dit economische
stelsel wil Mali verbinden met een
strikt neutrale buitenlandse politiek en
bereidheid om met alle landen samen
te werken die de soeverein'teit van Mali
eerbiedigen. Een nieuw associatie-ak
koord mtt de E.E.G. zou dan ook de
vorm van een handels- of economisch
verdrag moeten hebben met wederzijdse
preferenties.
De Fransman Lemaignen heeft op
een persconferentie voorts nog ver
klaard, dat de Afrikaanse denkbeelden,
die tot op heden op de Straatsburgse
conferentie zjjn uitgesproken, wat de
essentiële punten betreft in grote trek
ken overeen komen met wat de E.E.G-
commisie zich van de verdere associa
tie, ook ten aanzier van 't ontwikkelings
fonds, voorstelt. Een nieuw hulpfonds
vioor de geassocieerde landen zou vol-
fcWat, de technische samenwerking en .oor de geassocieerde landen zou vol-
TJ'threie uitwisseling betreft hebben de gens hem met alleen meer met schen-
V,-2lkanen gevraagd om meer steun kingen moeten werken, doch ongeveer
gc..
de helft van zijn gelden moeten gebrui
ken voor leningen onder zeer gunstige
voorwaarden.
wenste peil brengen van de schoolpsy
chologische diensten zou over heel de
provincie een bedrag van 3,75 per leer
ling per jaar gemoeid zijn, exclusief het
v.h.m.o. en 5,60 inclusief het v.h.m.o.
De financiële lasten zouden naar het
oordeel van de commissie moeten wor
den gedragen door de overheid, voor
namelijk door het rijk.
CADIER EN KEER, 22 juni
Het Afrika-Centrum te Cadier en Keer
(L) organiseert van 16 tot 18 augus
tus een Afrika-congres voor onderwij
zers en onderwijzeressen uit het bis
dom Roermond. Na de opening dooi
de directeur van het Afrika-centrum,
prof. drs. F. van Trigt SMA, wordt
aandacht gevraagd voor Afrikaanse
problemen en toestanden. J. van de
Koop SMA spreekt dan over „Afrika,
symptoom en voorbeeld van een ver
anderende wereld". Nog dezelfde
avond spreekt A. van Hout SMA,
oud-vicarisgeneraai van het aartsbis
dom Cape Coast in Ghana.over „de
situatie van de Kerk in Atrika".
Donderdag 17 augustus komen weder
om inleiders aan het woord n.l. H.
Hulskamp SMA en A. Bouchier SMA.
Terwyi eerstgenoemde spreekt over „de
taak 'van de leek in Afrika", zal pater
Bouchier de muzikale aspecten van Af
rika belichten en spreken over: „De
ontwikkeling van de Afrikaanse neger-
muziek naar de verschillende Jazzstli-
len en het geestelijk negerlied."
In de namiddag van 17 augustus is er
een rondleiding door het Ethnografisch
museum van het Afrika-centrum met
als thema „De achtergronden van de
Westafrikaanse plastiek."
Op de sluitingsdag luisteren de onder
wijzers en onderwijzeressen naar aal
moezenier Th. M. Bours van dc Pau
selijke Missiegenootschappen, die zal
spreken over „Onze Jeugd en Afrika".
Ebn algemeen forum over de behandel
de onderwerpen belooft een waardig be
sluit te worden van het Afrika-congres.
(Van onze correspondent)
TILBURG, 23 juni Voor de voor
stelling van de Kaukasische Krytlcring
donderdagavond in het kader van het
Holland Festival in de Schouwburg al
hier werd de 75i000e bezoeker gehuldigd.
Na een periode van drie maanden druk
schouwburgbezoek kon dit resultaat
niet uitblijven. De heer en mevrouw
Oostelbos-Van Pelt maakten de 75.000
vol. De trotse schouwburg directeur, de
heer W. Bary, bood mevr. Oostelbos
bloemen aan' en het echtpaar samen
een gedenkboek waarin zich een cou
ponboekje voor het volgend seizoen be
vond.
PARIJS 23 juni (AFP) De grote
prys voor Franse letterkunde is ten deel
gevallen aan Jacques Maritain. De prys,
die toegekend wordt door de „Academie
Franpaise" bedraagt een miljoen oude
tr.
Het ontstaan van de schoen- en leder
bewerking ligt in de oudheid verscho
len. Vrijwel bij alle volken kunnen wy
een streven waarnemen, om de voeten
met leder te beschutten. Een stuk van 'n
dierenhuid voor een zool, een stuk in
repen gescheurd voor riemen, dat was
de eerste sandaal. De Egyptenaren
vlochten hun schoeisel van de bladeren
van de Papyrusboom. De riemen zaten
aan de zool bevestigd, zodat men de
voet er tussen moest schuiven.
De sandalen by de Arabieren in ge
bruik herinneren er nog volkomen aan.
De Egyptische zool was reeds van een
gouden versiersel voorzien. De Assy-
riërs maakten hun schoeisel vast aan
de voet, sluitend door er hakstukken
aan toe te voegen. Ook de halfhoge
laars was hun bekend.
In het door W. Donker Pzn. geschre
ven „Gedenkboek voor de Schoen- en
Lederindustrie" vinden wp de volgende
gegevens. In het oude China verminkte
men de voeten, om deze, kunstmatig
verkleind en kunstig geschoeid, tot een
voorwerp van bewondering te maken.
De Chinezen gaven een dergeiyke be
wonderde voet de dichterlijke naam
„gouden lelie".
Wanneer wij de overlevering geloven
mogen, zou keizerin Tan Key, die der
tig eeuwen geleden over China regeerde
en met horrelvoeten geboren was, haar
gemaal hebben overgehaald zijn vrou
welijke onderdanen als verplichting, op
straffe des doods, diezelfde vermin
king op te leggen, waardoor na enige
tyd die ellendige gewoonte als verho
ging van het vrouweiyk schoon werd
bewonderd en aangewend. Van toen af
kwam er een wedijver in het vervaar
digen van de veel op bakjes gelijkende
damesschoenen. Goud, zilver en edel
gesteente, al naar rang en stand van de
draagster, werden by de versiering van
die inderdaad qfsehuweiyke martel
werktuigen gebezigd. Lopen met zulke
voeten was bpna niet mogelijk; van
van hard of vlug lopen totaal geen spra
ke. De vrouwen moesten bij het gaan
voortdurend een steunpunt z.oeken en
hielden zich aan muren en andere voor
werpen vast. Zelfs in hU;s hielden zp
zich vast aan meubelen en wanden en
het trappen klimmen was met „Gouden
Leliën" zeer moeilpk.
De Grieken (in de oudheid) liepen op
straat (in huis gingen zij barrevoets)
met een dikke zool, welke door middel
van een enkele riem aan de voet was
gebonden. Langzamerhand werd die
ene riem vervangen door een groot
aantal, die, met metalen gespen ver
sierd, tot aan de kuit doorliepen. De
jagers droegen half-hoge laarzen.
De Griekse vrouwen moeten uitge
munt hebben door haar prachtig en
kostbaar schoeisel. Het was, volgens de
beschrijving van Homerus, van fijn le
der vervaardigd, de zolen waren met
kurk overtrokken en de riemen met
borduurwerk versierd.
In tegenstelling met de Grieken ont
deed de Romein zich alleen 's nachls
en' soms ook bij gastmalen van zijn
schoenen. Zij waren het kenteken van
de vrije man, de slaven mochten ze niet
dragen. De Romeinen vooral schoeiden
de voet met een dikke zool van leder
of hout, voorzien van een achterstuk,
zoals het tegenwoordig contrefort en
bevestigden deze met héé1 sierlijk be
werkte riemen.
Wat later kwamen de schoenen, die
enkele en wreef bedekten en die dus
meer beschutting gaven aan de gehele
voet. Zp werden opzp of vóór op de
voet met een band of riempje vastge-
regen. Hoe meer de techniek vorderde
hoe mooier en voortreffelpker de schoe
nen werden gemaakt en tijden gingen
er - orbij, waarin verschillende groe
pen en standen van de mensen zich on
derscheiden door de schoenen, die zp
droegen. In die tpden waren evenals nu
de schoenen in talrpke vorm en snit te
verkrpgen; bovendien werden zp van de
meest kostbare garnering en versiering
voorzien.
Vooral het schoeisel uit de middel
eeuwen was vaak overladen met sma
ragden en saffieren, terwijl in latere tijd
de kostbaarste diamanten de rpkdom
van de schoendrager moesten uitschitte.
ren. Onder de adellpke dames en heren
bestond een ware wedstrpd in het dra
gen van de mooiste en kostbaarste
schoenen Ook in die tijd werd als alge
mene regel de vorm van de voet onder
geschikt gemaakt aan het model van de
schoen. Geen verwondering baart het
dat het gilde van de likdoornsnyders in
droeg ze van allerlei kleuren.
In de 17e eeuw zlin aan de mannen
schoenen het meest opmerkelpk de ro-
setten en vooral in ons land werden die
buitengewoon groot gedragen.
De punten der schoenen waren breed
en recht afgesneden, het leer was
zwart, doch de hak gewoonlpk rood. Op
het laatst van die eeuw bestond de ver
siering uit linten en nestels, kanten en
rosetten aan de buitenzijde en eindelpk
gespen, die in het begin klein, later gro
ter en kostbaar werden.
In deze tpd bereikte het schoenma-
kersgilde het hoogtepunt van zpn be
staan. De macht van die gilden was bij
na onbeperkt en als een sprekend staal
tje daarvan geldt een besluit van het
Amsterdamsche schoenmakersgilde in
het begin der 18e eeuw, waarbp het
Langstraatse schoenmakers verboden
werd hun koopwaar in Amsterdam te
verkopen. Tot grote verbolgenheid der
Amsterdammers vestigden enige voor
uitstrevende Langstraters zich buiten
Amsterdam, aan de Overtoom, buiten
de macht van het gilde en verkochten
daar, tot grote schade van de Amster
damse schoenmakers, het Noordbra
bantse schoenwerk.
In het laatst van de 18e eeuw komt
de molière in de mode. Uit dezelfde
tijd stammen de verschillende dames-
4'
Snu::el schoen
Schoenmakerswinkel
die dagen bloeide: het vond volon werk.
De modellen wisselden elkander in ge
stadige regelmaat af.
De spitse modeilen in de meest pot-
sierlpke vormen, soms met lange omge
bogen punten als slurven, handhaafden
zich tot laat in de vyftiende eeuw. In
het begin der zestiende eeuw kwam de
verhoogde hak meer en meer in ge
bruik, na een heftige strijd tegen de
voorstanders van de lage en die van de
verhoogde hak.
De laatsten beweerden, dat het (zaan
door de verhoogde hak gemakkelijker
weid gemaakt, terwijl de eerste stok
stijf volhielden, dat de gezondheid ver
nielende hak de dragers het lopen ge
heel ongemakkelpk zou maken.
Maar de dames vonden de hogere
hak mooi en deze bleef de overwinning
beschoren. In de loop van de 17de eeuw
viert' de wijde met kostbare kanten af
gewerkte hoge laars haar triomfen. In
die tpd komt de z.g. blokhak in gebruik,
dikwijls acht en meer cm. hoog. In de
17e eeuw begon ook de Spaanse mode
een sterke invloed op die van de andere
volken uit te oefenen. De Spanjaard
had reeds lang de brede schoen afge
schaft en droeg- nauwsluitende, spits
eindigende schoenen, die wel de voet
maar niet de enkel bedekten. Bonte
lappen of doffen werden er inplaats
van de insnijdingen opgenaaid. Men
itiii!iniimiiiiiiiit!iiiii!iii!iiiiiiiuiiiiniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimtiiiiiiiiiiiuiiiiiiiitii!iiiimiiii(!iiiiiiiiii>2i
ïïiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniuniiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiijiiiiiiiiiiiiüiinimiiuiiiiiiiiti
zeuentiende eeuw.
en herenschoenen, die in snit en model
veel van de herenhuispantoffel hadden
en al naar de rang en stand van de
drager, van grote gouden of zilveren
gespen voorzien waren.
In het begin van de 19e eeuw waren
het zogenaamde halve kalfs, paarden-
of vetlederen wandellaarsjes, die niet
meer die verfijnde vakkennis vorder
den en zich ongeveer honderd jaren als
een door heren geliefkoosde dracht heb
ben kunnen handhaven. Zij werden
evenals de later gekomen elastieken
bottines, onder de broek gedragen. In
1798 werd het schoenmakersgilde ont
bonden verklaard als zpnde in strpd
met het openbaar belang. Nog korte
tpd teerden enkele meesterschoenma-
kers op hun oude roem, maar in dorpen
en in steden kwamen de schoenmakers
in onbeperkt aantal op.
Na hot ontbinden van het schoenma
kersgilde groeide het getal der schoen
makers snel. Rondom het jaar 1850
scheen de lust tot het maken van wat
nieuws, vergaan te zijn. Stoffen, trij
pen of leren pantoffels voor dames;
muilen voor de plattelanders, halve
laarzen voor de heer en sokschoenen
voor de burgerman, schijnen dan tot de
dagelpkse dracht te worden. Als enige
verandering kwamen langzaam achter
eenvolgens de kamgaren elastieklaars
de losgeknoopte of geregen laars en de
bottines, maar noemenswaard zpn deze
vormwyzigingen niet.
Tot 1870 handhaaft zich de rechte
leest, daarna komt de kromme, die bp
de verdringing van het handwerk door
de opkomende machinale bewerking de
eerste zo goed ak> verdrijft. Totdat ein
delpk en door de verbetering der tech
niek en door de buitenlandse invloed,
zeer versterkt door het vertoeven van
Franse en Belgische vluchtelingen gedu
rende de eerste wereldoorlog, de zucht
naar schoonheid op het gebied van de
schoenen haar hoogtepunt bereikt.
Van 1900 tot 1913 wisselden de model
len zich van jaar tot jaar af. De brede
platte leestvorm maakt plaats voor het
z.g. snoekmodel.
Een gemoedelijke schoenmaker.
De halfronde leest gaat de Ameri
kaanse bolneus vooraf en als deze heeft
afgedaan geldt de halfronde van voren
afgeplatte schoen, met kort voorblad,
als grote nieuwigheid.
Voor dames worden in plaats van de
lange slanke laars of molière, de hoge
en lage schoentjes, met zeer kort voor
blad aanbevolen. Als bpzonderheid voor
de jongedames komen de één, twee en
drie bandschoentjes in gebruik.
Verschillende versieringen en inzet
ten van laken, fluweel of gekleurd le
der nemen hand over hand toe.
De hakken wijzigen zich zo dikwpls
het model verandert. Het tempo wordt
sneller en sneller. De kleine fabrikant
heeft moeite om maar enigszins mee
te kunnen gaan. Na 1923 is de hoge
laars zo goed als geheel verdwenen. De
jaren voor de oorlog wisselde de schoe-
nenmode zowat om de drie maanden!
Tpdens de oorlog kwamen de houten
kleppertjes in gebruik. Tegenwoordig
is het getal der modellen en snitten on
eindig geworden!
Romeinse sandaal
Verdeeld zowel over de Oude- als
over de Nieuwe Wereld leeft een merk
waardige groep zoogdieren, samengevat
in de orde van de „Sirenen". De Azia
tische soorten leven hoofdzakelpk in de
kustzeeën, zyn bekend onder de namen
Dujesny of zeekoe. De grootste soort,
zo lezen wy in het maandblad van de
Rotterdamse diergaarde „Bliidorp Ge-
lulden", bekend als Stellers Zeekoe, die
in het Noordelpk gedeelte van de Paci
fic leefde, is reeds kort na haar ontdek
king door Steller, uitgeroeid door Wal
vis- en Robbenjagers.
Lan de kusten, of beter gezegd in de
riviermondingen, van West-Afrika en
de Oostkust van Zuid-Amerika en Flo
rida leven soorten bekend onder de
naam „Manati". In de boven-Amazone
leeft een kleine soort.
Alle zyn zeer vreedzame dieren, die
uitsluitend van waterplanten leven en
geen schepsel kwaad doen, ja, zich
feiteiyk niet eens te weer kunnen stel
len. Vandaar dat Steller's Zeekoe, een
een dier van enorme afmetingen, zo
vlot kon worden uitgeroeid.
Wp zullen het hier nu verder hebben
over de Manati's omdat die in brak- of
zelfs in zoet water leven.
Manati's die meestal 150 a 200 kg
wegen (er zijn echter ook eksempla-
ren van 500 kg bekend) moeten, als zijn
de zuivere jetariërs, enorme hoe
veelheden waterplanten verwerken en
dit bracht een zoöloog, werkzaam op het
Visserij-laboratorium in Brits Guiana,
o het idee deze dieren te gebruiken om
de sloten en kanalen van Georgetown
van waterplanten te zuiveren. Het
dichtgroeien der waterwegen gaat in
de tropen n.l. zo snel dat het nauwelpks
met mankracht bp te houden is.
Nadat hy de dieren aan het werk ge
zien en bestudeerd had in de Planten
tuin van Georgetown, zette hp een
tweetal uit in een irrigatiekanaal van
ongeveer 7 meter breedte en byna 1600
m lang, dat geheel dichtgegroeid was
met waterplanten. En ziet, in 17 weken
hadden de dieren het kanaal schoon
„gegeten" en konden het voortaan by-
houden.
Toen dit bekend werd kwamen van
alle kanten verzoeken om Manati's te
leveren en op liet ogenblik sehynen er
meer dan dertig aan het werk te zijn!
Het oude wandelhoofd, „pier", van vóór de oorlog te Scheveningen. (Let ook
het oud model auto's op de voorgrond).
Scheveningen heeft( kort geleden een
nieuw „wandelhoofd' de pier, gekre
gen. Enige tientallen jaren geleden was
er ook al een pier, die een driekwart
miljoen bezoekers per jaar trok. De
nieuwe pier zal de oude op het punt
van roem wel naar de kroon gaan .te
ken!
De bouw van het nieuwe wandel
hoofd heeft anderhalf jaar geduurd.
Zelden trok een bouwwerk in Neder
land zoveel belangstelling bp de ver
tegenwoordigers van de binnen- en bui
tenlandse pers, bij de reporters van ra
dio, televisie en filmjournaal. Sinds de
aanvang van de werkzaamheden op 17
september 1959 tot aan voleinding en
opening is de pier .neer in het nieuws
verschenen dan welk ider Nederlands
bouwwerk dan ook!
De pier in Scheveningen, die de
vorm heeft van een 12 m brede haaks
op de boulevard staande wandelweg,
die voert naar een drietal eilanden, rust
op 182 palen van voorgespannen beton.
Het grootste van de eilanden buigt in
z.-w. richting van de wandelweg af en
omvat een zonneterras, pal naar het
zuiden gewend, dat plaats biedt aan ca.
850 personen. Het zich eveneens daar
op bevindende restaurant heeft 250 zit
plaatsen en op het dak ervan vindt men
een tweede kleiner zonneterras voor
ca. 80 personen. Het verst in zee ste
kende eiland is het z.g. toreneiland,
waarop de uitkijktoren zich ca. 43 m.
boven de zeespiegel verheft. Onder de
toren ligt een amusementsgelegenheid
en daaronder een visring voor de hen
gelaars. Deze laatste is 4 m. breed. De
ring ligt op 10.70 m. boven de zeebodem
en op dit punt bedraagt de diepte van
de zee bp eb 3..20 m., bp vloed 5 m.;
het grootste deel van de ring is over
dekt (hoogte 3.30 m.).
Er zal ook met kruisnetten kunnen
worden gevist. Op dit eiland bereikt
men dus ook het uiterste punt»-in zee
en dit ligt op 381 m. van de boulevard.
Op de toegangsweg tot de visring vindt
men tevens een golfslag-meetstation, al
daar ingericht door Rijkswaterstaat en
voor het publiek door een glaswand te
bezichtigen. Het toreneiland ligt pa!
noord. Het derde eiland, gelegen naar
het oosten, is het amusementscentrum
voor volwassenen, waar bovenop een
dak-speeltuin ligt voor de kinderen; be
halve speeltuigen vindt men er een
overdekte zandbank en een piaspoeltje.
(wandelhoofd)
Scheveningen
nieuwe
