Centrum in Nederland
voor ontwikkelingslanden
DE RODE CIRKEL Scenarios Guy Hempay - Tekeningen: Pierre Brochard
DE RING VAN
Alfredo
ERns
ma
4K
08
ck
Tender deed de afgelopen
week zijn invloed gelden
DAGPUZZLE
SCHROOT
DRAADLOOS
CONTACT
Internationale samenwerking tot
coördinatie dienstverlening
Arrestant vecht
met politie
B
1
Chartale circulatie is wederom
boven de f5 miljard uitgekomen
SM
[1
DAALDER0P
ëigl BOILER
V B
gering over gen.
Re
Nasoetion op t.v.
„De Stilte" naar Prix
Italia 1961
Opera Fra Diavolo
op t.v.
Vanavond
Voor verduistering
tien maanden
Flinke straffen geëist
tegen jonge inbrekers
Oud-actrice Sophie
de Vries overleden
Wij kijken naar
t
WEEKSTAAT NEDERLANDSCHE BANK
Koninklijk paar naar
La Courtine
WOENSDAG 19 JULI 1961
PAGINA 2
Verantwoordelijkheid
bij VARA en VPRO
62
Examens
Mis!/
Hoera..1 hij 3rijpt Ja hj'n l
ERIC DE NOORMAN
34. Nadat alle aanwezigen hun instemming met Eric's plannen
hebben betuigd, wordt de bijeenkomst gesloten. Een deel van de Fran
kische edelen krijgt de taak het volk op te roepen tot de krijg, die
verwacht wordt en inmiddels beleggen Eric en Gondalf in het geheim
een tweede samenkomst met Axe, Aranrod, Svein, Arman en Tristan,
waarin Eric hen snel op de hoogte stelt van zijn vermoedens. „Ik
vrees," vervolgt hij, „dat het maar al te juist is. Ik weet niet, wat
Galdors opdracht hier is, maar nu zijn opzet om Padmond weg te wer
ken verijdeld is, kon hij wel eens een aanslag op diens leven wagen.
Daarom ook neem ik Galdor mee. Onderweg naar Aëtius zal ik dan
wel proberen hem tot een bekentenis te krijgen. Maar er is nog iets.
Waarom blijven Teresh en zijn vijftig krijgers zo lang weg? Kan het
zijn, dat Galdor niet de enige spion is, die Aëtius ons op ons dak ge
stuurd heeft?" „Daar zegt ge zo wat," springt Gondalf opeens ge
schrokken overeind. „Een dag nadat Teresh vertrok, namen twee Fran
kische edelen afscheid. Ze hadden niet op een lang bezoek gerekend,
beweerden ze. Ik liet ze natuurlijk gaan, want er was geen enkel arg
waan, maar„Maar daarom zijn Teresh en zijn troep nog niet
terug nu," vult Eric grimmig aan. „Die arme kerels zijn regelrecht in
een gemene val gelopen. De hemel mag weten, wat Aëtius met hen
gedaan heeft. Reden te meer, om het bezoek aan Aëtius niet langer
uit te stellen."
-
door
P. H.
DE WIT
Overal
in huis
heet water
met een
A
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 19 juli Staatssecre
taris Scholten is allerminst te spreken
over de door V.A.R.A. en V.P.R.O.
verzorgde televisie-uitzending van de
Indonesische minister van Defensie,
generaal Nasoetion. Dit blijkt uit het
antwoord dat de staatssecretaris
heeft gegeven op vragen van het
Tw- -rde-Kamerlid Welter (K.V.P.).
De regering kan echter geen maatre
gelen tegen de betrokken omroepver
enigingen nemen. Het oordeel van de re
gering over de vraag of de t.v.-uitzen-
ding oorbaar was en in overeenstem
ming met de nationale waardigheid, doet
niet ter zake, aldus de bewindsman. De
verantwoordelijkheid voor de uitzending
ligt uitsluitend bij de V.A.R.A. en de
V.P.R.O. De regering zou alleen kunnen
optreden en dan pas achteraf in
dien de uitzending een gevaar vormt
voor de veiligheid van de Staat, de open
bare orde of de goede zeden. Dat was
bij de bewuste uitzending niet het geval.
De staatssecretaris wil hiermee echter
allerminst te kennen geven, dat hij het
juist acht dat genoemde omroepvereni
gingen de verantwoordelijkheid voor de
uitzending op zich hebben genomen.
HILVERSUM, 19 juli Bert Garthoff
presenteerde Tweede Pinksterdag 1959
voor de V.A.R.A.-microfoon een klank
beeld, dat getiteld was ,,De Stilte".
Dit klankbeeld, dat later herhaald
werd op verzoek van vele luisteraars,
zal namens de Nederlandse Radio Unie
worden ingezonden naar de Prix Italia
1961, zij het dan, dat het klankbeeld
thans op internationale leest is ge
schoeid. Bert Garthoff heeft er een
nieuwe tekst bjj geschreven. Het een en
ander kwam tot stand met medewerking
van Ed. Bosch en Koos Koolschijn.
HILVERSUM, 19 juli In 't K.R.O.-
televisieprogramma zal 10 augustus in
Eurovisieverband in een relais van de
Oostenrijkse televisie te zien zijn de
opera ,,Fra Diavolo". De uitzending
komt uit Bregenz aan het Bodenmeer.
leiding van Thea Roos en Ab van Duu-
ren, piano, Margot Flipse en Anne Ma
rie Bom, harp, en acht slagwerkers de
Canti di Prigonia van Dallapiccola uit.
Voor de VARA-microfoon zingt van
avond de Napolitaanse bas Ugo Tra-
ma, begeleid door het Promenade-or
kest onder leiding van Hugo de Groot.
In een door de VARA verzorgd geza
menlijk programma speelt later op de
avond het Strijkorkest Benedetto Mar
cello met solistische medewerking van
de violist Willy Buseh het concert no.
2 in g (De zomer) uit De Vier Jaar
getijden van Vivaldi en het Concerto
grosso no. 5 in D van Handel.
HILVERSUM, 19 juli Naast de
gisteren reeds in ons blad aangekondig
de reportage van de NAVO-Taptoe in
Arnhem bevat de tv-uitzending van de
KRO vanavond het eveneens op te-
lerecording opgenomen variété-pro
gramma .TPiste" van Jos van der Valk
en Jan Delfgaauw, waarin o.a. optre
den Rudi Althoff met zijn beren, de
Duitse trapezewerker Freva Jossé, de
Italiaanse jongleur Vinicio, les Gam-
by's met hun perche-act (balanceren)
en het geheugenwonder Gloria de Vos.
De epiloog door rector D. Coppe's en
de laatste les van dit seizoen in het
Avondcollege, waarin wordt gesproken
over „Vreemde invloeden", complete
ren het programma.
De NCRV zendt vanavond opnamen
uit van het concert in het kader van
het Holland Festival 1961, dat op 22
juni in het Amsterdamse Concertge
bouw is gegeven door het Concertge
bouworkest onder leiding van Otto
Klemperer. Uitgevoerd worden „Cha
conne" uit Orfeo van Von Gluck, de
Symfonie in twee delen van Klempe
rer en de Symfonie no. 6 in A van
Bruckner. Later op de avond voert het
Haags Liturgisch Kamerkoor onder lei
ding van Rocus van Yperen met bege-
ALKMAAR, 19 juli De rechtbank
heeft een 52-jarige filiaalhouder alhier
wegens verduistering in dienstbetrek
king veroordeeld tot tien maanden ge
vangenisstraf (met aftrek van voorar
rest) waarvan vier maanden voorwaar
delijk. De man had in een periode van
vijf jaren een bedrag van vijftien mille
verduisterd ten nadele van een firma
in Alkmaar; om zijn handelingen te ver
bergen, toonde hij bij controle gefingeer
de lijsten van pofklanten. De officier
had achttien maanden met aftrek geëist.
DEN HAAG, 19 juli De deelnemers
aan de maandag en dinsdag onder
voorzitterschap van prins Bernhard al
hier gehouden conferentie over versohij-
lende vormen van internationale vrij
willige dienstverlening in ontwikkelings
landen zijn het er algemeen over eens,
dat het nuttig en nodig is verder gege
vens uit te wisselen over projecten en
beschikbaarheid van mensen.
Voor deze uitwisseling van gegevens
op informele basis dient een centrum
te worden opgericht. Van Amerikaan
se, Britse en Duitse zijde is de sug
gestie gedaan dit centrum, dat over
enkele maanden zou moeten gaan
werken, in Nederland te vestigen.
De 27 deelnemers aan de in het gebouw
van het Institute of Social Studies ge
houden besloten conferentie, vertegen
woordigen voornamelijk niet-gouver-
nementele organisaties uit Westeuropese
(Van onze correspondent)
ALKMAAR, 19 juli Twee neefjes,
een 18-jarige perser en een 19-jarige ko
lensjouwer, beiden uit Purmerend, ston-
den dinsdag terecht voor de Alkmaarse
rechtbank. In de nacht van 7 op 8 janu
ari van dit jaar hadden zij in hun woon
plaats ingebroken in een café; zij maak
ten er niets buit en gingen daarom naar
Amsterdam, waar zij een bromfiets sta
len, die zij later in het water gooiden.
15 januari ontnamen zij een dame, die
in de avond door Purmerend wandelde,
haar handtasje, uit de inhoud waarvan
zij zich vijftien gulden toeeigenden. De
officier van justitie eiste tegen de een
achttien maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest en terbeschikking
stelling van de regering en tegen de an
der twaalf maanden, waarvan vier
maanden voorwaardelijk, met de bepa
ling, dat hij wordt opgenomen in een
inrichting.
Uitspraak 22 juli.
AMSTERDAM, 19 juli Engels M.O.
A: D. J. Brummel (Den Haag), J. N.
P. Bank en J. Nolthuis (Amsterdam),
F. A. van der Kroef (Haarlem), M.
van Nek (Amstelveen), J. Faarendonk
(Utrecht) en mej. T. Rozema (Gronin
gen).
HILVERSUM, 19 juli Boekhouden
M.O.: A. Jongerius (Gouda).
(Advertentie)
landen en de Verenigde Staten. Van de
mening van de Verenigde Naties, de
Unesco en de FAO (landbouw- en voed-
selorganisatie) nam de conferentie
kennis uit schriftelijke mededelingen.
De rector van het Institute of So
cial Studies, prof. dr. E. de Vries,
heeft meegedeeld dat bjj de behan
deling van de verschillende vormen
van hulpverlening een verrassende
veelvuldigheid en verscheidenheid is
gebleken. Principiële bereidwilligheid
bestond om maatregelen te nemen
ter voorkoming van concurrentie van
de verschillende organisaties en van
verwarring daardoor in de ontwikke
lingslanden.
Verder is men van oordeel dat moet
worden nagegaan wat men in ontwik
kelingslanden kan gebruiken. Als de
hulpverlening niet is afgestemd op de
werkelijke behoeften, kan de uitwerking
ervan schadelijk zijn.
De deelnemers menen, zo werd
voorts vernomen, dat gewaakt moet
worden voor hoge salarissen voor de
jonge vrijwilligers die aan het begin
van hun carrière staan. Met name die
nen de salarissen niet aan het peil van
die van de Verenigde Naties te worden
opgetrokken.
UTRECHT, 19 juli Een 18-jarige ar
beider, tegen wie de officier van Justi
tie op 29 mei een arrestatiebevel had
uitgevaardigd, is gisteren in het huis
van bewaring terechtgekomen. De aan
houding heeft de politie heel wat moeite
gekost: pas na een gevecht van man te
gen man en enkele waarschuwingsscho
ten kreeg men de arbeider in bedwang.
De man had nog drie weken tegoed
(en daarnaast nog drie weken voorwaar
delijk), maar tot gisteren had de politie
hem niet te pakken kunnen krijgen. Een
surveillerende agent ontdekte hem toe
vallig op het terrein van „Werkspoor".
Met vier man versterking kwam de po
litieagent terug. Via dde portier en de
personeels-chef bereikten de agenten
iet terrein waar de arbeider aan het
werk was. Ze herinnerden hem aan het
arrestatiebevel, maar de arbeider zo
wel als vier van zijn collega's namen
een dreigende houding aan. 20 waren
gewapend met stukken staal en een van
de agenten zag zich genoodzaakt twee
waarschuwingsschoten te lossen. Een
„tik op het hoofd" stelde tenslotte de ge
zochte arbeider buiten gevecht.
AMSTERDAM, 19 juli De oud-to
neelspeelster Sophie de Vries is zondag
in Amsterdam op 88-jarige leeftijd over
leden. Zij debuteerde in 1891 bij de ko
ninklijke vereniging „Het Nederland-
sche Tooneel" in het stuk „De wereld
waarin men zich verveelt", speelde ver
volgens van 1899 tot 1907 in Tivoli in
Rotterdam. Daarna, tot 1903 was zij ver
bonden aan het gezelschap van Van Eys-
den. Zij heeft twee tournee's gemaakt
naar het voormalige Nederlands-Indië
in de jaren tussen 1904 en 1907. Sophie
de Vries maakte van 1909-1919 deel uit
van het gezelschap „Het Toneel" onder
Willem Royaards. Tot 1920 was zij ver
bonden aan het Schouwtoneel waarna
zij wederom optrad bij Royaards. Na
diens dood speelde zij tot 1930 bij het ge
zelschap van Saalborn en vervolgens nog
tot 1931 bij de nieuwe koninklijke ver
eniging „Het Nederlandsch Tooneel".
De teraardebestelling is vrijdag op
„Zorgvlied" in Amsterdam.
donderdag
HILVERSUM I, 402 m. —7.00 Nws.
7.15 Gram. 7.45 Morgengebed. 8.00 Nws.
8.18 Gram. 8.50 V. d. huisvr. 9.40 V. d.
kind. NCRV: 10.00 Gram. VUSMorgen-
dienst. 10.45 Gram. KRO: llJklV. d.
zieken 11.45 Gewijde muz. 12.00 Middag
klok. 12.04 Gram. 12.25 V. d. boeren.
12.35 Land- en tuinb. meded. 12.38 Gram.
1250 Act. 13.00 Nws. 13.15 Zonnewijzer.
13.20 Lichte muz. 13.40 Gram NCRV.
14.00 Amus. muz. 14.30 Gram. 15.35 Gram
16.00 Bijbeloverdenking. 16.20 Kamermuz.
17.30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45 Jazz-
muz 18.00 Metropole ork. 18.30 Vocaal
ens. 18.50 Rep. 10e Deutsche Evangeli
sche Kirchentag. Berlijn. 19.00 Nws. en
weerber. 19.10 Gram. 19.30 Radiokrant.
19.50 Pol. lezing. 20.00 Quiz. 21.20 Gram.
21.30 Gram met comm. ''2.00 Kerkorgel-
conc. (Holland Festival: Haarlemse or-
gelmaand 1961). 22.30 Nws. en S.O.S.-ber.
22.40 Avondoverdenking. 22.55 Boekbe
spreking. 23.00 Gram. 23.30 Gram. 23.55-
24.00 Nws.
HILVERSUM II .298 m. - AVRO: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. VPRO: 7.50
Dagopening. AVRO: 8.00 Nws. 8.15 Gram.
9.0Ó Gym. v. d. vrouw 9.10 De Groente
man. 9.15 Gram 9.40 Morgenwijding, 10.00
Gram. 10.50 V. d. kleuters. 11.00 Kook-
praatje 11.15 Radiophilharm. ork. en so
liste. 12.00 Tiroler muz. 12.30 Land- en
tuinb meded. 12.33 Lezing 12.43 Gram.
13.00 Nws 13.15 Meded. en gram. 13.25
Beursberichten. 13.30 Lichte muz. 14.00
Lichte muz. 14.00 Kamerork. en olist.
14.30 Gram. 14.40 V. d. vrouw, 11.00 Pia
norecital. 15.30 Gram. 16.00 Gram. en
hoorsp 17.00 V. d. jeugd. 17.30 Jeugd en
ritme. 18 00 Nws. 18.15 Gram. 18.25 Kamer
muz. 18.55 Gespr. brief. 19.00 Gram. 19.30
Gram. 19.50 Sportpraatje. 20.00 Nws. 20.05
Holland Festval 1961: Residentie ork. en
solist. 21.00 Pauze: Lezing. 21.15 Verv.
v. h. concert. 22.15 Mannenkoor. 22.30
Nws. en beursber. 22.45 Act. 23.00 Sport-
act. 23.10 Lichte muz. 23.30 Nieuwe gram.
23.55-24.00 Nieuws.
ENGELAND. BBC Home Service 330
m.12.10 Ork. conc. 14.00 Lichte .nuz.
15.00 Lichte muz. 16.00 Recital. 19.00
Balladen 21.30 Cabaret. 23.06-23.36 Gram.
ENGELAND, BBC Light Programme
1500 en 247 m.12.00 Gram. 12.31 V. d.
arb. 13.00 Gevar. muz. 15.00 Lichte muz.
15.31 Muz bij het werk. 16.35 Gram. 1.731
Lichte muz. 18.00 Gram. 19.31 Gevar.
muz. 21.31 Gevar. muz. 22.40 Jazzmuz.
23.31 Gram.
NDR-WDR 309 m.12.00 Gram. 13.15
Gram 14 00 Ork conc. 16.00 Filmmuz.
16.45 Lichte muz 17.00 Nws. 17.35 Opera-
muz. 19.00 Nws. 19.25 Kamermuz. 20.45
Ork. conc 23.30 Kamermuz. 0.10 Dans
en amus muz. 1.00 Weerber. en gevar.
Golflengten: 25,55 m; 31,10 m; 196
m.; Uur van uitzending: 22.15 uur.
Vrfjdag 21 juli - Belgisch program
ma. Dageljjks 21 uur Gezinsro
zenkrans in het latijn o.a op de
196 m.
(N.B.: Programma-wijziging voor
behouden vanwege aktualiteiten).
muziek.
FRANKRIJK UI, 280 en 235 m.: 12.00
Nws. 12.10 Ork. muz. 14.05 Kamermuz.
16.40 Kamermuz. 17.10 Gram. 17.15 Orgel-
recital. 20.05 Ork. conc. 22.35 Gram. 23.10
Gram.
BRUSSEL, 324 m.12.02 Amus. muz.
12 35 Jazzmuz. 13.15 Kamermuz. 14.00
Gevar. muz. 15.00 Opera Buffa (fragm).
15 30 Kamermuz. 16.06 Ork. muz. 16.30
Lichte muz. 17.15 Gevar. muz. 18^0 V
d sold 18.50 Lichte muz. 19.40 Gram
20.00 Kasmoconc. 20.45 Trekkersliederen
21.00 Ork conc. 22.15 Gram.
484 m.12.02 en 12.25 Gevar. muz. 13.15
Gram. 14.03 Belgische muz. 15.15 en 15.30
Gram. 16.07 Gevar. muz. 17.30 Leideren.
18.30 Jazzmuz 19.00 en 20.30 Gram. 21.00
Recital.
NTS: 20.00 Joum. en weeroverz. VPRO
20.20 Gesprek aan de schrijftafel, lezing.
20.30 Eindexamen Filmacademie 1961.
20.55 Speelfilm. 21.30-22.15 Literatuur,
blijspel.
DUITSE TV-PROGRAMMA'S
17.00 V d. kind. 17.25 V. d. kind. 17.40
18.10 V. d. kind. (Regionaal progr.
NDR: 18.25 Progr. overz. 18.30 Die Nord-
schau. 19.25 Op lunglepaden. WDR: 18.40
'Hier und Heute. 19.15 Schoolblijven voor
volwassenen: 20.00 Joum. en weeroverz.
20.20 TV-spel. 22.00 Rep. 22.20 Laatste
nws.
VLAAMS BELG. TV-PROGR.
19.30 V. d jeugd. 20.00 Nws en weer
overz. 20.30 Kunstprogr. 21.10 Rep. 21.45
Blijspel 22.20 Nws.
FRANS B1LGISCHE TV-PROGR
19.30 De Christenen l.h. sociale leven.
20.00 Joum. 20.30 Film. 20.55 Spel. 21.35
Film. Daarna: Joum.
We moeéett da lijn in zijn buurt
zien be krijgenJeaj-i - Yves, het
- roer heiemaa.1 om neer stuurboord f
Heb je \N<a>ter b/nrten
gekregen
En j'uIIia zo&k droge kleren en
vergeet; niet hem eerst, warm
te wry ven
Jeu tnouxr 'k
deed heb niet
expres
m
MOCO
DEN HAAG, 19 juli Vooruitlopend
op een desbetreffende oproep van de
Liga van Rode Kruis-verenigingen te
Genève voor hulpverlening aan do
slachtoffers van de natuurramp in Zuid-
Indië, heeft het Nederlandse Rode Kruis
besloten alvast een hoeveelheid lakens
en dekens aan het Rode Kruis van
Indië te zenden.
AMSTERDAM, 19 juli De invloed
van de tender is in de weekstaat van
de Nederlandsche Bank goed te mer
ken. De uit hoofde van deze tender ver
richte storting op schatkistpromessen
ad 216 min. heeft het saldo van het
rijk met 187 min. opgevoerd. Men mag
immers aannemen dat het rijk ook nog
enige betalingen had te verrichten. In
ietier geval is de stand van de schat
kist, plus misschien nog te verwachten
inkomsten uit belastingen, nu voldoende
om de betaling op 25 juli aanstaande
van 300 a 350 min. wegens de kwar
taalsuitkering aan (1e gemeenten, met
een gerust hart tegemoet te zien. Pas
daarna zal wellicht worden overwogen
om tot een nieuwe tender over te gaan.
Eqgi tweede gevolg van de storting is
de daling van het saldo der banken en
wel met 247 min. Behalve deze stor
ting hebben de banken nog 84 min.
aan uitgegeven bankbiljetten moeten fi-
nanciëren. Tegenover deze onttrekkin
gen stonden inkomsten wegens de afgif
te van deviezen. Zoals bekend, hebben
de banken vorige week op vrij grote
schaal dollars afgegeven aan de cen
trale bank, die zich op haar beurt blijk
baar gehaast heeft deze harde valuta
om te zetten in goud. Immers de week
staat laat zien dat de goudvoorraad is
gestegen met niet minder dan 90 min.
en nu boven de 5Vs miljard is geko
men. Goud en deviezen samen zijn ver
der boven de 6 miljard uitgelopen en
vertonen een toeneming van 68 min.
De banken liggen nu ongeveer op hun
verplicht aan te houden saldo. Zij behoe
ven zich volstrekt geen zorgen te ma
ken, want geruime tijd hebben zij be
hoorlijk boven hun saldo gestaan. Ook
in de nieuwe kasreserveperiode behoeft
er geen angst te zijn, zo meent men in
bevoegde kringen, voor de situatie op de
geldmarkt, aangezien voldoende midde
len zullen toestromen uit de kwartaals
uitkering aan de gemeenten en uit weg
te brengen dollars. Het huidige kasre-
servepercentage van 10 pet. geeft geen
aanleiding voor verandering in de nieuw
periode. De geldmarkt is onveranderd
ruim en daggeld is nu reeds sinds be
gin februari pet. De opmerkelijke
uitzetting van de circulatie met 84
min., waardoor deze wederom boven
de ƒ5 miljard is gekomen, vormt een
duidelijk afspiegeling van de grote be
hoefte aan middelen uit hoofde van uit
gekeerde vakantiegelden.
DEN HAAG, 18 juli Koningin Ju
liana en prins Bernhard zullen in de
tweede helft van september de Neder
landse troepen in La Courtine bezoe
ken.
Ten tijde van het bezoek van het ko
ninklijk paar zullen in La Courtine
groepen van de vierde divisie en van
het legerkorps gelegerd zijn, de 13de
pantserinfanterie-brigade, de 121ste
lichte brigade, een compagnie van het
korps commandotroepen en enige lo
gistieke eenheden.
m i
Activa:
Goud
Buitenl. vord. goud
en deviezen
Buit. betaalmldd.
Vord. buitenl. guld.
Wiss. in disc.
Wiss. gekocht
Voorsch rek. crt. (1
Voorsch. Rijk
Nederl. munten
Diverse rek.
Passiva:
Bankbiljetten
Rijks schatkist
Saldi Bank in Ned.
Saldi andere ingezet.
Saldi buit. circ. bi.
Saldi and. niet-ing.
Saldi buit. gelds.
Diverse rek.
Muntbill. door de
staat in circulatie
gebracht
Tot goud en dev.
W. v. conv. dev. netto
Percentage goud en
deviezen
Toelichting:
(1) waarvan uit
hoofde liq. bilat. ak
koorden
10/7
17/7
5.463.739
5.553.561
739.855
773.683
309
483
52.922
52.532
191.923
156.123
5.277
5.774
21.179
20.344
5.069
6.011
4.978.241
5.062.500
170.302
356.951
989.933
743.057
218.463
227.727
106.835
114.180
5.940
4.932
11.341
10.600
44.324
43.622
71.878
72.105
6.182.709
6.250.547
778.823
763.566
96.49
97.04
(Advertentie)
LETTERGREEPRAADSEL
llllllllllllllllllllilllllllllE
nlllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllö
1
Drie kilometer verwijderd van de stroom, waaraan
het dorpje zijn naam te danken heeft, ligt Spuidam
diep in de polder. Het lacht tegen de hemel op met
zijn frisse rode daken. De inwoners zijn er niet talrijk.
Zij verdienen een goed stuk brood met het bewerken
van hun grond en de enkele burgers, die daar hun
nering doen, mogen niet klagen, want de stad is ver
weg en menige bestelling, die hun anders zou ontgaan,
bereikt de grossier in Rotterdam door hun handen.
Belangrijk is het haventje van Spuidam niet. Het
is een brede kom buiten de dijk, met afgedamde ka
den, bestraat met hobbelige keien. Flauw oplopend
tegen de glooiing van de dijk voert de weg erheen.
Slechts enkele huizen stofferen de waterkant. Zij zit
ten tegen de dijk geplakt als zwaluwnesten tegen de
muur. De metselaar-timmerman van het dorp, die
tegelijkertijd architect-aannemer en handelaar in
bouwmaterialen is, de leverancier van veel nuttigs,
dat het dorp en de verder in de polder gelegen hoeven
zo dagelijks van node hebben, heeft zijn magazijn zo
kort bij de waterkant, dat de scheepjes er bijna in
zouden kunnen varen. Daarnaast woont, boven zijn
pakhuis, de aardappelenhandelaar, die ook de waag
onder zijn berusting heeft en de grootste drukte kenf
in de peeëntjjd, als er meer schepen dan in de overige
tijd van het jaar Spuidam aandoen, om de bieten,
door boerenkarren, steunend en kreunend, aangereden
en op de kade gestort, te laden en naar de fabriek te
vervoeren. Dan is het er een gerij en geros; aan de
karrewielen blijven de modder en kluiten vette klei
kleven; de kade wordt glad en glibberig; diepe wagen
sporen wijzen de weg naar de boerderijen. Kruiwa
gens piepen als zij zwaar bevracht door forse kerels
over de zwiepende planken aan boord worden gere
den en leeggestort, in de ruimen, waar de bieten
onmiddellijk met rieken worden weggewerkt. Er
wordt gewerkt, hard gewerkt. Op tijd wordt niet ge
let en op de klok niet gekeken.
Voor Frans Verdam, de smid, is dit een gouden
tijd; zijn werk is goed en de schippers laten graag
hun spullen door hem nakijken. Zij zjjn er bovendien
zeker van, dat hjj altijd wat van hun gading in
voorraad heeft.
Frans Verdam is een bijzonder type. Nooit iets
wegdoen is zijn devies. Niets is waardeloos. Wat de
een niet kan gebruiken, heeft de ander broodnodig.
Zijn smederij en het zich langs de kade uitstrekkende,
aangrenzende erf, waar hij later (en zo lang zal dat
niet meer duren, want de plannen zijn al voor elkaar
en reeds menige zoele zomeravond heeft hij er met
zijn buurman-metselaar over gebabbeld) een nieuwe
werkplaats zal bouwen, liggen vol met assen, wiel-
banden, dissels, ploegen, eggen en al wat de boer
voof land en hóf kan gebruiken. Oude wagens en kar
ren sloopt hij; wat bruikbaar is en degelijk, wordt
bewaard. Niet alleen de landbouwer heeft zijn belang
stelling. Ook de schipper, ja, deze in het bijzonder,
kan bij hem terecht. Hier liggen een paar kleine an
kers, daar een paar wantschroeven, iets verderop
staan liertjes. Zelfs luiken en merkels, een deur voor
de roef of eén koekoek zou de schipper bij hem kunnen
krijgen. Tegen de gevel van zijn huis is met stevige
krammen een naamplank van een tjalk gespijkerd,
waarop met forse letters geschilderd staat
Een echte naamplank van een tjalk is het en mocht
een verdwaalde reiziger ooit het dorpje Spuidam be
zoeken (het zal dan slechts voor kort zijn en zeker
met zakelijke oogmerken) dan zal hij verbaasd kijken
naar de naam van dit schip tegen de buitengevel van
de smidse, die daardoor meteen ook haar naam in de
polder heeft gekregen.
Eerst ging het wat onwennig. Menige oude, koppige
boer zei lang nog tegen zijn knecht: loop vlug even
naar Verdam en vraag of hij eens langs komt. Maar
toch zoetjesaan o, zo geleidelij'k, is de naam er in ge
komen. En als ze in de polder of langs de dijk over de
Noordstar" praten, dan hebben ze het over de smid.
De schippers, die de haven van Spuidam in de peeën-
tijd aandoen, weten nauwelijks, dat de baas van de
smederij Verdam vernoemd is. Zij hebben het over
Frans én er zijn er ook, onwetenden, die over Frans
Noordstar praten. Maar dat zijn zij, die de naam van
de tjalk „Noordstar" niet hebben gekend en nooit de
geschiedenis van dit ongeluksscheepje hebben verno
men. En toch heeft heel het eiland, neen heel het
land, er de mond van vol gehad.
Belangrijk is het haventje van Spuidam niet. Maar
sedertdien is het wel, over het gehele land, wijd en
zijd bekend geworden. Tegen de dijk aan, in de bui
tendijkse grond, is de kom gegraven, waar de pol
der door een duikersluis het overtollige water kan
lozen en bij droogte water opnemen. Groot is deze
kom niet. Net genoeg ruimte is er om een binnenval
lende tjalk te doen keren, want achteruit een haven
uitvaren, is nog nooit de gewoonte geweest van een
schipper, die alleen van rechtuit en vooruit weet, al
wil het dan waar heten, dat er havens zijn, waar
zoiets toch voorkomt. Een slurf van wel drie kilome
ter lang voert door de drassige weilanden naar buiten,
naar het Spui, dat als vaarwater er zijn mag, al is het
grillig. Nieuwsgierige koeien lopen zo ver als zij kun
nen met de scheepjes mee, maar heel ver is dit ook
al niet, want de weilanden verliezen zich in grienden
en gorzen, waar wuivende knotwilgen met hun prui-
kebollen staan te wiegelen in de wind en het riet
langs de boorden ritselt, als de schipper zjjn scheepje
moeizaam voortboomt, de vrouw aan het roer. Slechts
even behoeft zij te vergeten, dat zij de stuurman is,
slechts even de helmstok los te laten, in aandacht
voor de kleine jongen, die in het roefje dreint, of het
scheepje zuigt zich vast in de modder van de te nauwe
vaargeul. Kronkelend sliert de slurf naar buiten, waar
de hongerige stroom het kleine beetje water met bre
de mond opslurpt. Een enkel takje tussen het riet ge
stoken wijst de schipper de weg en alleen hij, die hier
bekend is, weet. dat dit de bakens zijn van het haven
tje, dat naar Spuidam voert. Bij eb is het haventje zo
goed als niet te vinden. Dan lijkt het of de stroom geen
water genoeg kan bijeengaren om het naar zee te
brengen. Dan zuigt hij de slurf helemaal leeg, en hij
slobbert als een afslaande pomp. Men ziet slechts
een slibberig kleiachtige geul, waar hier en daar een
streep water doet weten, dat Spuidam zijn weg naar
breed vaarwater op deze jammerlijke wijze heeft ge
vonden. In de havenkom liggen de enkele scheepjes
dan bijkans droog. Vooral de beurtschipper, die eens
per week het dorp aandoet en op deze wijze de ver
binding met de stad in stand houdt zelfs wel eens
een passagier meeneemt tegen gereed geld klaagt
steen en been, dat dit een toestand is, waar een eind
aan moet komen. Een klacht, waarin hij steun vindt
bij Verdam, die al woont hij dan op een dorp, maar
een dorp, dat een stad kon zijn, zoals hij pleegt te
zeggen, in de toekomst meer ziet, dan zijn rustige
mededorpelingen, die hun tevredenheid zoeken en
vinden in de gestage arbeid en zich liever niet met
wensdromen bezig houden.
(Wordt vervolgd)
In elk vakje komt een lettergreep.
1. Europese hoofdstad; 2. melodische
toonreeks; 3. armoede (Hebr.); 4. tij"*
perk van tien dagen; 5. maand; 6. plaats
it Duitsland.
Oplossing van 18 juli
Horizontaal: 1. Bach, basis; 2. rui, ver
let; 3. otter, muze; 4. noemer, wel;.5;
strik, keg; 6. yen, mirre; 7. opnemen, ir-j
8. pi, nar, SME; 9. Pentagon; 10. eiseres;
11. sage, lelie.
Verticaal: 1. brons, oppas; 2. autotypie;
3. citeren, neg; 4. eminentie; 5. vrek.
Maas; 6. be, mergel; 7. arm, kin, ore;
sluwer, snel; 9. iezegrim, si; 10. stel, eren.
(Advertentie)
