Persconferentie Amerika 's ruimtevaarder II
Grissom voelt zich
best na zijn ruimte-trip
Grootste schok": Water
in mijn cabine
V.S. willen voorproef je geven
van ruimtereis naar de maan
GENIETVAN'N
Feestelijk slotconcert van
internationale pianistenweek
MET EEN BLOEM VERWELKOMD
Ni
Zeer grote belangstelling bij
begrafenis mgr. Op de Coul
Vakantiehulp
Oproep r.k. Vrouwengilde
boekt groot succes
in ziekenhuis
Liefdesbrieven het begin
D
Ranger I" moet dezer dagen tocht
van 800.000 km beginnen
Landdag LTJ en
LTM
een succes
Infiltratie geen
invasie
Groot succes voor drie jonge solisten
Dr. W. Bless S.J. in rede„Man van
initiatieven en vernieuwingen
Taak Utrechtse
verpleegsters
verlicht
Recordinvasie
op Texel
v 3
In Heemstede
Kwestie-Nieuw Guinea
Oud-mijnwerker draagt
eerste plechtige H. Mis
op in zijn dorp
- i&Jte «I
KJB-kamp bisdom
Rotterdam geopend
Walter Breedveld
MAANDAG 24 JULI 1961
CAPE CANAVERAL, 24 juli
(A.F.P., Rtr., U.P.I.) Kapitein
Virgil („Gus") Grissom, Ameri
ka's tweede ruimtevaarder, is
zaterdagavond op Cape Canaveral
teruggekeerd. Hij zag er gezond
en uitgerust uit en verklaarde
zich „uitstekend" te voelen. De
directeur van het Amerikaanse
bureau voor lucht- en ruimte
vaart (N.A.S.A.), James Webb,
reikte hem de „Distinguished
Service Medal" van zijn bureau
uit. Ook Alan Shepard, de eerste
Amerikaanse astronaut heeft
deze onderscheiding ontvangen.
Gagarin feliciteert
„Ruimte-spionnen"
BEGIN ER NU MEE
iedere dikte, elke maat
bouw- en meubelplaat
trillingen toen de cabine de geluids
barrière doorbrak. Shepard heeft van
deze trillingen wel hinder ondervonden,
en op zijn aanwijzingen werd de ver
binding tussen raket én ruimtecabine
veranderd. De cabine waarin Grissom
zpn Hiimtereis maakte, had ook grotere
ramen dan het ruimtevaartuig van
Shepard.
Eerst was de lucht blauw, maar later
werd zij zwart en de sterren werden
zichtbaar, zo vertelde Grissom. Hij
voelde zich „gerust gesteld" toen de
eerste trap van de raket zich losmaak
te. ,,Het was de eerste aanwijzing dat
de vlucht goed verliep." Het ontbranden
van de tweede trap voelde hjj als een
versnelling. Kort daarop werd de hori
zon zichtbaar, „een beeld dat niet onder
woorden te brengen is". Grissom kon
geen landen onderscheiden, maar zag
wel de kromming van de aarde. De
horizon lag op ongeveer 1.000 km af
stand.
Nadat de Amerikaanse ruimtevaarder Virgil „Gus" Grissom eerst terdege onder
medische contróle was geweest konden zijn vrouw en zijn beide zoons Mark
en Scott hem zaterdag begroeten.
Grissom verklaarde op een perscon
ferentie geen last te hebben gehad van
iiiiiiiiiiimiiitimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
Zjjn „grootste schok" kwam toen de
springlading van het ontsnappingsluik
ontplofte, en het water de cabine bin
nenstroomde. Grissom vertelde dat hij
uit voorzorg de kraag van zijn kostuum
had gesloten, en daardoor kon blijven
drijven. Niettemin stroomde door een
andere opening toch water binnen. Gris
som heeft nog getracht naar de cabine
terug te zwemmen om de piloot van de
helikopter te helpen bij het vastmaken
van een kabel. Hij dacht dat dit reeds
was gelukt, en zwom naar de helikopter
die hem zou oppikken. Virgil Grissom
verklaarde „trots" te zijn op zijn vlucht,
„ik wil graag weer aan het werk en
helpen het programma verder uit te
voeren."
De luitenant-kolonel John Glenn jr.,
de 40-jarige invlieger van de Ameri
kaanse marine, die „reserve" was bij
de ballistische vluchten van Shepard en
Grissom, zal als volgende Amerikaan
de ruimte ingaan, als er dit jaar nog
een proef voor een dergelijke vlucht
wordt genomen. Dit is bekendgemaakt
door het hoofd van het bureau voor
lucht- en ruimtevaart. Hij voegde hier
echter aan toe, dat nog niet is beslist
of er nog een ballistische ruimtevlucht
nodig zal zijn, voordat de V. S. proberen
een bemande ruimtecabine in een baan
om de aarde te brengen, zoals de
Sovjet-Unie dit met majoor Gagarin
heeft gedaan. Voor deze vlucht, die
voor het eind van dit jaar of begin
1962 op het program staat, zijn alle
zeven hiervoor opgeleide Amerikanen
kandidaat.
MOSKOU De Russische ruimte
vaarder majoor Joeri Gagarin heeft op
de ylucht van zijn Amerikaanse collega
„Gus Grissom gereageerd met de
woorden: „Het is goed dat deze dappere
Amerikaanse piloot in leven is geble
ven. Hij heeft eigenlijk de vlucht van
zijn kameraad Alan Shepard overge
maakt."
Gagarin is gisteren per vliegtuig uit
Moskou vertrokken naar Havana op
Cuba. De Russische pers en radio heli-
ben in hun verslagen van Amerika's
tweede ruimtevlucht grote nadruk ge
legd op het feit <\at Grissoms cabine
verloren is gegaan. Ze citeerden ook
Britse perskommentarcn, dat dit feit
het Amerikaanse ruimteprogramma
achterop heeft doen geraken.
Het blad "an het Sovjet-leger, „Rode
Ster", heeft de lancering van „ruimte-
spionsatellieten" en weersatellieten
door de V. S. een aanvalsdaad ge
noemd. Volgens het blad hebben de
V. S. openlijk toegegeven, dat zij met
dergelijke kunstmanen raketbases en
andere installaties in de Sovjet-Unie
willen verkennen en het weer boven
dat land willen onderzoeken. „Hoe hoog
spionnen ook vliegen, het blijven spion
nen," aldus de „Rode Ster".
WASHINGTON Het Amerikaanse
tijdschrift „Missiles and Rockets" weet
te melden, dat de V. S. deze week een
satelliet van het type Samos-3 zullen
lanceren, die een baan over Russisch
gebied zal maken en daarvan foto's zal
maken. Deze opnamen zullen waar-
schijnliik gedurende een .jaar naar de
aarde kunnen worden gezonden met
behulp van een zonnebatterij Vorig
jaar mislukte de lancering van de eer
ste satelliet van dit soort. Op 31 januari
kwam een volgende- satelliet in haar
baan, maar de resultaten van deze
proef zijn niet bekendgemaakt.
WASHINGTON, 24 juli (Rtr.) De
Amerikaanse organisatie voor de ruim
tevaart (NASA) heeft medegedeeld, dat
de V.S. in de komende dagen een ruim
tevoertuig willen lanceren, dat een af
stand van achthonderdduizend kilome
ter moet afleggen, om vervolgens weer
naar de aarde terug te keren en in de
atmosfeer te verbranden. Het ruimte
voertuig zal, bij een geslaagde lance
ring, mogelijk meer dan vijftig dagen
onderweg zijn.
(Van onze Haarlemse redactie)
HEEMSTEDE, 24 juli Honderden
in de L.T.J. of L.T.M. georganiseerde
agrarische jongeren uit de bisdommen
Haarlem en Rotterdam zijn gisteren op
het H.B.C.-terrein bijeengeweest voor
hun diocesane landdag. Voorheen is het
klein-seminarie Hageveld jaarlijks het
gastvrije trefcentrum geweest, maar de
uitbreiding van het aantal deelnemers
noopte voor deze achtste bijeenkomst
naar een andere gelegenheid uit te zien.
De grote tribune van het terrein was
vrijwel tot op de laatste plaats bezet,
toen bij het begin van de landdag een
plechtige H. Mis werd opgedragen door
de diocesaan aalmoezenier P. M. Matthij-
sen. Deze vierde tevens zjjn zilveren
priesterfeest. Een koor van het semina
rie Hageveld verzorgde de wisselende
gezangen. Pater W. Matthijsen W.P., een
broer van de jubilaris en vicaris-gene
raal van kardinaal Rugwamba van het
bisdom Bukoba in Tanganyika, hield de
predikatie. Het was een indrukwekkend
ogenblik, toen de jongeren bij de offe
rande hun offergaven, produkten van 't
land aanboden.
Na een pauze sprak de diocesaan
voorzitster van de L.T.M.Puck Straat
hof, een woord van welkom. Aalmoeze
nier Matthijsen werd wegens zijn jubi
leum hartelijk gehuldigd in een program
ma „Fris en vlot allerlei". Enige jon
gens en meisjes boden een boeket bloe
men aan waarin een enveloppe met in
houd van de dank van de agrarische
jongeren voor de activiteiten van hun
aalmoezenier blijk gaf. De afdelingen.
Zoetermeer, Zoeterwoude en Haarlem
mermeer brachten fris en vlot ritmi
sche oefeningen, het Cocktail-trio van
Ad van der Gein zorgde voor pleizieri-
ge muziek en tenslotte was er 'n boeien
de demonstratie van judo en jiu-jitsu.
De middag van deze landdag stond in
het teken varf de sport, met wedstrij
den en een demonstratie van bob-bal.
Een van de belangrijkste punten van
de Landdag was overigens een toespraak
van Jet van Gennip van de L.T.M., die
het rapport „Stedeling en boer" ter
sprake bracht. Zij concludeerde daaruit,
dat er in de stad nog vreemde begrip
pen heersen over de agrariër. Men; weet
nog maar weinig van hem af. Zij be
wees dat aan de hand van enkele citaten
van stedelingen, in het rapport vermeld,
namelijk „bollenkwekers zijn allemaal
zwendelaars" en „een boer blijlt een
boer". Men kent in de stad de agra
riër niet, men heeft ook geen besef van
zn'n problemen, aldus mej. Van Gennip.
Zij zette nog eens de beginselen uiteen
van de L.T.M. en de L.T.J., die de jon
ge agrariërs op hun eigen taak willen
wjjzen en tevens willen werken aan een
betere verstandhouding tussen alle maat
schappelijke geledingen.
De lancering is bedoeld als een voor
bereiding voor het zenden van ruimte
voertuigen naar de maan en naar an
dere planeten.
De lancering zal vanaf de basis te
Kaap Canaveral, in Florida, geschie
den. Het ruimtevoertuig zal, bij een ge
slaagde lancering, door speciale waar
nemingsstations in Califomië, Austra
lië en Zuid-Afrika worden gevolgd.
Volgens de NASA is het ruimtevoer
tuig, dat de naam „Ranger I" zal krij
gen, een voorloper van ruimtevoertui
gen, die instrumenten in een „harde
landing" op de maan zullen neerlaten
Daarna willen de V.S. ruimtevoertuigen
bouwen, die een „zachte landing" op
de maan en andere planeten kunnen uit
voeren.
Met de lancering van de „Ranger I
worden twee doelen nagestreefd, name
lijk het beproeven van materiaal en uit
rusting, waarmede men ingewikkelder
ruimtevoertuigen wil bouwen en het uit
voeren van wetenschappelijke proefne
mingen.
Aan boord van de Ranger I zullen
zich instrumenten bevinden voor het be
studeren van kosmische stralen, magne
tische velden, straling in het algemeen
en van stofdeeltjes in de ruimte.
Ook wil men er achter proberen te
komen, of de aarde eeh komeetachtige
staart van waterstofgas bezit.
(Advertentie)
SIGAAR
BERGEN, 23 juli De schouwburg
zaal van „De Rustende Jager", die on
geveer 400 plaatsen heeft, was zaterdag
middag geheel bezet toen het slotconcert
van de Internationale Pianistenweek
begon. Onder het publiek wemelde het
van bekende muzikale persoonlijkheden
en uiteraard waren de pianisten talrijk.
Het Kunstmaandorkest vulde het klei
ne podium geheel en moest ook nog
ruimte laten voor de grote vleugel,
waarachter dirigent Anton Kersjes nog
net plaats kon vinden. De wanden wa
ren voor de betere akoestiek, ontdaan
van alle bekleding, zodat de naakte mu
ren zichtbaar waren. De gereproduceer
de klank' bleek helder en droog te zijn.
Drie jonge solisten waren uitverkoren
om zich hier te laten horen. Hoe spec
taculair en verrassend ook, leek mij
het optreden van de kleine, dertien-ja
rige Belg Jean-Claude van den Eynde
toch niet het artistieke hoogtepunt van
dit concert. 'Natuurlijk was de feillo
ze heldere en evenwichtige vertolking
van Beethoven's Eerste Pianoconcert
door deze schuchtere, eenvoudige, hoog
begaafde jongeling een uiterst merk
waardige prestatie. Zijn rustige concen
tratie zjjn brillante vingerspel, zijn zelf
bewuste attaca's dwongen grote bewon
dering af. Ook liet hij horen, dat hij de
uitbundig.
Anton Kersjes en zijn orkest hadden
de matinee geopend met drie sierlijke
Duitse dansen, eveneens van Mozart. Na
afloop volgde een feestelijke bijeen
komst ten huize van Hans flenkemans,
die door ruim honderd gasten werd be
zocht en waar de Spaanse ambassadeur
huldigende woorden sprak.
v. E.
(Advertentie)
HOENSBROEK, 24 juli Bij de
plechtige eerste mis, die pater Ben de
Vries O.M.I. zoals wij reeds bericht
ten oud-oorlogsvrijwilliger, ex-onder
gronds mijnwerker en voormalig keeper
van het kampioenselftal van Mariara-
de gisteren hier opdroeg, hebben
zijn vele vrienden van vroeger zich
niet onbetuigd gelaten.
Met de overige rectoraatsbewoners
v&n Mariarade hadden de mijnwer
kers van de staatsmijn Emma, waar
in pater Ben de Vries jarenlang heelt
gewerkt, voor de versiering van kerk,
woning en straten gezorgd; ook waren
zij zaterdagavond present om hun
vroegere kameraad groots in te halen.
Gistermorgen waren allen present in
de H. Hartkerk van Mariarade, waar
pater De Vries zijn plechtige eerste
H. Mis opdroeg. Tijdens de kerkelijke
plechtigheden vormden oud-oorlogsvrij
willigers, met wie hy aan de eerste
politionele aktie in Indonesië heeft
deelgenomen, een erehaag rond het al
taar.
muziek analytisch begreep en haar ge
heel tot zijn geestelijk eigendom had ge
maakt. Zijn samenspel met het orkest
was voorbceldif. Zijn tengere verschij
ning, die verlegen dankte voor het
enorme applaus, was ontroerend.
Diepere tonen en meer persoonlijke
expressie liet de twintig-jarige André
de Groote (eveneens uit België horen
in zijn solospel. Hij had daarvoor drie
weinig brillante, maar innige en harts
tochtelijke Danzas espanolas van Gra-
nados uitgekozen, die hjj speelde met
grote toewijding en verf\jning. HU
scheen zijn toehoorders vergeten te zijn.
De afwezigheid van het geringste ef
fectbejag, de pure muzikaliteit en de in
telligente vormgeving maakten op mij
veel indruk. Hij besloot zijn optreden
met' de vreselijk moeilijke Toccata van
Prokofief, waarmee hy zich liet kennen
als 'n onverschrokken virtuoos. Zijn leer
meester Lduardo del Puéyo kan op deze
pupil zeker trots zyn.
Van geheel andere sfeer meer
tot het publiek gericht, maar niet min
der musisch en bevleugeld was de
uitvoering van Mozart's Pianoconcert
rn Es groot (K.V. 449) door Henriëtte
Röling. afgestudeerde leerlinge van Jan
Odé aan het Amsterdamse Conservato
rium. Dit concert, met zyn vele buigza
me melodische ïynen waaruit zo gemak-
kelpk de spanning wegvloeit, vraagt om
een nooit verslappende intensiteit van
uitdrukking en de jonge pianiste liet
het daaraan niet ontbreken. Na een aan-
vankeiyke lichte bevangenheid kwam
zy in het derde deel in haar topvorm
en besloot het stuk in voortreffelijke
aansluiting bh het orkest in een
ranke en bevallige stijl, aan haar affini
teit tot Mozart's geest geen twyfel over
latend. Ook Haar succes was groot en
BRISBANE, 24 juli (Rtr.) Indonesië
beschouwt infiltratie van zyn militairen
in het westelijke deel van Nieuw-Guinea
niet als een invasie, omdat het Indone
sisch grondgebied is, zo heeft de Indo
nesische ambassadeur in Asutralië, de
brigade-generaal Saudi, verklaard. Hij
voegde hieraan toe, dat zijn land niet
zijn toevlucht zal nemen tot een „aan
valsoorlog".
Met twee vliegtuigen zijn zondag op Schiphol militaire en burgerlijke deelnemers
Nijmegen aangekomen. Haarlemse bloemenmeisjes ver-
n de dames onder hen met een bloemetje.
voor de Vierdaagse in
welkomden
(Van onze onderwüsredacteur)
DEN HAAG, 24 juli Vele vooraan
staande figuren uit het geesteiyke en
politieke leven en vertegenwoordigers
van instellingen en organisaties op het
gebied van onderwys en opvoeding wa
ren zaterdag aanwezig bij de plechtige
H. Requiemmis en begrafenis van mgr.
mr. F. J. C. M. Op de Coul. De H. Mis
in de kerk van Onze Lieve Vrouw van
Goede Raad werd opgedragen door de
deken van Den Haag. mgr. W. Bokeloh,
met assistentie van mgr. W. Koenraadt,
voorzitter van de Katholieke School
raad en vicaris-generaal van het bis
dom Breda, en mgr. P. Jenneskens, de
ken van Maastricht en klasgenoot en
vriend van de overledene.
In het priesterkoor hadden plaats ge
nomen de pauselijke internuntius, mgr.
Beltrami, mgr. M. Jansen, bisschop van
Rotterdam, die kardinaal Alfrink verte
genwoordigde en mgr. P. Moors, bis
schop van Roermond, in welk diocees
mgr. Op de Coul vyfentwintig jaar voor
het onderwijs werkzaam is geweest. In
de banken rond het priesterkoor kniel
den talryke geestelijken uit binnen- en
buitenland, met wie mgr. Op de Coul
contacten onderhield, o.a. mgr. M.
Deschamps uit Frankryk, mgr. J. Daem
uit België en mgr. A. Funke uit Duits
land.
Verder waren onder anderen aanwe
zig prof. dr. J. Lindemans, secretaris
generaal van het „Office International
de l'Enseignement Cat'nollque", mr. R.
Cunningham, secretaris van de Britse
Catholic Education Council, mgr. H.
van Hussen, directeur van het Natio
naal Bureau van de Pauseiyke Missie-
actie, de minister vajp O.K. en W„ mr.
J. Cals, oud-staatssëcretaris mr. R.
Hoppener, de directeur-generaal vail
het onderwas, mr. J. Broekman, prof,
dr H Robbers voorzitter van het Ka
tholiek Pedagogisch Centrum, staats
raad mr. dr. L. Deckers, oud-minister
prof. dr. A. Albregts. prof. mr. C. Rom-
me, leden van de K.V P.-fracties in de
Eerste en Tweede Kamer, leden /an de
Önderwüsraad, vertegenwoordigers van
■de Inspectie, ambtenaren van O.K. en
W vertegenwoordigers van onderwijs
gevende orden en congregaties, recto
ren, directeuren en hoofden van scho
len, een afvaardiging van „Sanctus
Augustinus", vertegenwoordigers van
de Studiecommissie Nederlandse Antil
len, de Europese Beweging, Openbaar
Kunstbezit en nog vele anderen.
Na de Requiemmis sprak dr. W.
Bless S.J., directeur van het Hoger
Kathechetisch Instituut een herden
kingsrede uit, ingeleid door de voor
lezing van een telegram van rouw
beklag van de paus. Pater Bless noem
de het een moeiiyke taak in onze tyd,
die schuw is van opgeschroefde lofre
denen, een toespraak te houden by
de baar van iemand, die bovendien
zelf zeer bescheiden was. Niettemin
moet worden herinnerd, aldus pater
Bless, aan het vele goede, dat mgr.
Op de Coul heeft gedaan voor het
onderwys in Limburg en later voor
het r.k. Centraal Bureau voor Onder
wys en Opvoeding ln Den Haag, welk
bureau hy met vaste hand heeft ge
leid".
Mgr. Op de Coul heeft vele initiatie
ven genomen en met name ook aan
dacht geschonken aan het internationar
le onderwljswerk. „Misschien maakte
hij op sommigen, die slechts vluchtig
met hem in contact kwamen, een zake
lijke indruk, maar hij was zeer gesteld
op vriendschap. Hy is midden in zMn
werk gestorven; mogen zijn medewer
kers zyn arbeid op geiyke wyze voort
zetten en moge God Zijn dienaar met
het Eeuwige Licht verlichten", zo be
sloot dr. Bless zyn rede.
De absoute werd verricht door de
pauselyke internuntius, mgr. Beltrami,
waarna het stoffelijk overschot onder
grote belangstelling ter aarde werd
uesteld in het priestergraf op de r.k.
begraafplaats aan de Kerkhoflaan al
hier.
UTRECHT, 24 juli In het St. Anto-
niusziekenhuis zoals trouwens ook
in andere ziekenhuizen hier wordt
sinds enkele jaren dankbaar gebruik
gemaakt van de diensten van nog
schoolgaande oudere meisjes, die gedu
rende enkele vakantieweken de ver
pleegsters by haar steeds zwaarder
wordende taak hulp verlenen. Zy bren
gen eten rond, maken 'ruit schoon, ver
zorgen de bloemen van de zieken, kort
om zij verrichten allerlei karweitjes,
die .liet rechtstreeks met de verpleging
hebben te maken, maar toch tot het
werkterrein van de verpleegster beho
ren.
Oo-k al is hier het verpieegsterstekort
door de centrale ligging van het zieken
huis niet zo ontstellend hls op vele an
dere plaatsen, de bezetting met verple-
fend personeel is toch aan de krappe
ant. De ontwikkeling van de mëdische
wetenschap heeft bovendien meege
bracht, dat de verpleegster zwaarder
is belast en een intensieve inspanning
van haar wordt gevraagd.
Een dergeiyke
eden in
situatie geeft vooral
moeilykheden" in het vakantie-seizoen,
waarin men verpleegkrachten moet
missen, terwyi in deze periode juist
meer hulp dan anders nodig is om de
vele slachtoffers van verkeersongeval
len, die hier dan worden opgenomen,
te verplegen.
Het aantal vrywillige helpsters moest
daarom in deze tijd beslist worden opge
voerd, wat voor het bestuur van het Ka
tholiek Vrouwengilde aanleiding is ge
weest een oproep te richten tot alle
Utrechtse katholieke dames, zich tijde
lijk voor enkele dagen of zelfs halve
dagen voor de verzorging van de pa
tiënten in het St. Antoniusziekehhuis
beschikbaar te stellen. Desgewenst kan
men hiervoor enige vergoeding ontvan
gen.
Van de adjunct-directrice, zuster Pe
tri, vernamen we, dat zij door de reac
ties werkelijk is verrast. Er hebben
zich al tientallen dames aangeboden,
onder wie zelfs gehuwde verpleegsters,
wier hulp nahiuriyk bijzonder wordt ge
waardeerd, omdat zli bij het eigenlijke
verjileegwerk kunnen worden ingescha-
(Van onze correspondent)
OOSTERHOUT, 24 juli Met het hij
sen van de vlaggen van Nederland, ne
gen andere Europese landen en de Eu
ropese Unie is zaterdag in de bossen bij
Seters in het „Europakamp 1961" van
de Katholieke Jeugdbeweging in het
bisdom Rotterdam geopend.
Toen de vlaggen voluit van de masten
wapperden, zongen tweehonderd vijf tig
jongens het Wilhelmus. De kampleider
las de teksten voor van telegrammen
die verzonden waren aan de koningin
en de bisschop vanRotterdam. De op
zet van het kamp is dat elke groep een
Europees land voorstelt en van dit land
op de z.g, „Europiade" een voorstelling
geeft, in sport, gedicht, verhaal, toneel
of lied.
De kampstaf lykt gegronde reden te
hebben om te hopen dat de bisschop van
Rotterdam het kamp In de loop van de
week zal bezoeken.
(Van onze correspondent)
DEN HELDER, 23 juli Het afge
lopen weekeinde heeft op het eiland
Texel een zo grote invasie van toeristen
gebracht als sinds mensenheugenis nog
niet is voorgekomen. Tienduizenden zijn
in. deze twee dagen voor kortere of lan
gere tyd over het Marsdiep gegaan en
velen van hen zagen het begin van hun
vakantie min of meer in de war ge
bracht door deze grote stroom omdat de
boten van de TESO, die de veerdienst
tussen Den Heider en het eiland onder
houden zo vol werden, dat alleen al voor
de besproken plaatsen enkele extra vaar
ten moesten worden uitgevoerd.
Reeds in de nacht van vrijdag op za
terdag begon een onafgebroken ry
auto's, motoren, scooters en rywielen
Den Helder binnen te vallen en zich op
en voor de aanlegsteigers van de veer
boten te verzamelen. Tegeft het aanbre
ken van de morgen kon men zich daar
in de omgeving nauweiyks meer bewe
gen. Met het daglicht echter werd de
stroom nog groter. Soms, tussen enkele
afvaarten door, vormden de voertuigen
een onafzienbare ry op de Hoofdgracht
en de Weststraat in Den Helder, de enige
toegangsweg tot de veerhaven.
De boten vervoerden van 's mor
gens zes uur tot en met kwart voor
drie in de nacht duizend auto's, meer
dan zesduizend motoren, scooters en
fietsen en tienduizenden personen.
Toen 's nachts de veerdienst voor en
kele uren werd gestaakt, bleven op de
vaste wal nog enkele tientallen auto's
staan.
Gistermorgen om zeven uur begon
nen de afvaarten weer; zij duurden tot
half tien 's avonds.
De verwachting was dat ook vandaag
en morgen de stroom zou aanhouden,
want gistermiddag na half vyf werden
de auto's, die geen besproken plaats
hadden zelfs niet meer tot het haven
terrein toegelaten en kregen de bestuur
ders de raad het een der volgende da
gen nog maar eens te proberen. De ver
houding tussen Nederlanders en buiten
landers onder deze toeristen is ongeveer
gelijk.
,at Piet van den Bogaert
de romanschrijver Walter
Breedveld een geboren
verteller is, ontdekte de
frater op de lagere school in
Den Bosch al meer dan een halve
eeuw geleden. Toen hij een keer
zo hees was, dat hij geen woord
kon uitbrengen, wees hij de acht-
iarige leerling aan om in te wal
len, want de klas wilde het ver-
teluur niet laten schieten. Vol
komen onvoorbereid heeft Piet
dat uur toen gevuld met een
vrije weergave van een boek
van Conscience, dat hij bij stuk
jes en beetjes thuis gelezen had.
Dat hij het vertellen sindsdien
niet verleerd is, hebben we dezer
dagen ondervonden, toen we hem
even kwamen opzoeken naar
aanleiding van zijn zestigste ver
jaardag, die hij morgen viert.
Het „even" groeide uit tot een
aantal uren, waarin de onder
werpen varieerden van Adam
tot de Russische ruimtevaarder.
Hij is gebiologeerd door de ruim
te vaart, of liever door de on
stuimige ontwikkeling van de
techniek.en de ideeën. Want
wij beleven niet alleen een steeds
sneller verlopende technische
evolutie sinds Copernicus wordt
het ene decoTnu het undeTe
afgebroken Sommige mensen kunnen dat niet volgen, anderen worden er
door m eeaesleevt en tot de laatsten hoort Van den Bogaert. „Je ontmoet
soms mensen van tachtig, die volkomen bij" gebleven zijn en mensen wan
zestig die de voortstroming van de tijd met gevolgd hebben. Hy praat
ouer de nieuwe roman waar hij vol op aan werkt en die handelt over sen
neaentia-iarige, die gespannen is op het leven en maar voor een ding bang
is namelijk dat hij de ontwikkeling van het scheppingsgebeuren niet meer
zal kunnen volgen. Van den Bogaert is pas zestig, maar hij heeft dezelfde
vrees. Ik probeer zoveel mogelijk bij te blijven en de voortgang te vol
gen." Hij gelooft, dat we inderdaad naar Mars zullen gaan. Hij gelooft
ook' dat we, vóór de oliebronnen opdrogen, aan kernenergie toekomen en
dat'we daarna wéér tijdig iets nietnws krijgen. Hij ziet er de Voorziemsheid
in. „Het is op de eerste plaats een metafysisch probleem en geen technisch.
Het' is nu zover dat er interplanetair verkeer komt en wij mensen vol
voeren het." Toen in 1945 de eerste atoombom was gevallen, vroeg hy
iemand: Gelooft U dat er een enorm vernuft voor nodig is geweest om de
atoombom te maken en dat er maar enkele mensen zijn die dit konden.
en na het bevestigende antwoord, „maar gelooft V ook, dat we, als we al
het menselijk vernuft konden bundelen, niet in staat waren geweest, die
atoombom tegen te houden?" Het is in zijn visie precies als met de ruim
tevaart. Het is zoverdat de atoombom komt en dan zijn er mensen die
de uitvoering realiseren, niet omgekeerd.
In de hoge kamer van het ingebouwde, ouderwetse binnenstadshuis
hangt de St. Jan, die de geboren Bosschenaar verraadt. Er hangt verder
een winterlandschap en een zomerlandschap en in de kamer staart vazen
met gladiolen. „Mijn familie komt zowel van vaders- als van moederskant
uit België. Mijn ooms van moederskant waren edelsmeden, de Goossens uit
de Belgische KempenDe vroegere kardinaal was nog familie van mijn
moeder, ja heel ver. Mijn vader kwam uit Brugge, uit een familie van
landbouwers. Ze vestigden zich in de streek ten noorden van Den Bosch,
WUCLT mijn boeken ook spelen." Vader zelf werd een stedeling, hij had in
Den Bosch een bakkerij. Piet kon dat werk niet aan en kwam in de meubel-
handel, eerst in Den Bosch, later, toen hij twintig was, in Enschede. Van
daar kwam hij weer naar Brabant terug om een kleine veertig jaar by
V D te werken, een tiental jaren in Eindhoven, daarna in Den Bosch
en tenslotte in Tilburg, waar hij tot voor kort personeelchef is geweest.
In Enschede schreef hij zijn eerste verhalen. „Ik was toen verloofd en
omdat ik niet iedere week naar huis ging, schreef ik lange brieven" Zo
begon het, maar het duurde nog geruime tijd er het schrijven werkelijk
betekenis kreeg. In Eindhoven had hij het in de eerste jaren veel te druk,
maar toen hij een jaar of drie getrouwd was, begon hij voor goed. Hij
kwam in contact met Gerard Knuvelder, die zorgde, dat er iets gepubli
ceerd werd in de Katholieke Illustratie. Van den Bogaert koos de naam
Reinier de Muntel, de voornaam omdat hij die mooi vond en de rest omdat
het een stuk van Den Bosch is. Zijn eerste novelle in Roeping, „Een schip
vergaat", verscheen al onder het pseudoniem Walter Breedveld, omdat die
naam ook gebruikt werd voor zijn eerste boek, „De .dood wan Rogier de
Kortenaer". De vrouw van de uitgever koos de naam midden uit een lijstje,
dat hij had opgestuurd. Zelf had hij Constant Vrede bovenaan gezet, maar
achteraf is hij met Breedveld erg gelukkig. Het brede' veld boven Den Bosch
zit er zo prachtig in.
Na de oorlog zijn niet minder dan veertien boeken verschenen. „Hex-
spoor", het eerste van deze reeks, is vier keer herdrukt en vertaald in het
Pools ein he' Duits. In Duitsland en Polen is het nog meer gelezen dan
hier. Ook „Sandra", „Hall en Hefterley" en „Meneer Severijnen" zijn in het
Duits vertaald. In ons land komen deze boeken nu in de historische volg
orde uit in de Eonteinboekerij, waar dit najaar „Hall en Hefterley" zal
verschijnen. Zijn laatst verschenen boek is „Heinrich Apfel", het verhaal
van een Duitse kampbeul, die na de oorlog onderduikt in Nederland. „Daar
heb ik tien jaar over gedacht over sommige boeken denk je maar tien
dagen. Hoe komt een aantal mensen ertoe om. een drama te kunnen
bedrijven zoals dat in Duitsland bedreven is? Wat beweegt zulke mensen
en hoe denken ze erover als het voorbij is? Hij is e? nog altijd, niet over
uitgedacht.
We vragen ons af, of het toevni is, dat zijn linker-wenkbrauw omlaag
krult en zijn rechter omhoog, twee zwarte borstels onder een grijzende kuif
Van den Bogaert gelooft niet in toeval, al ontkomt ook hij er niet aan hei
woord te gebruiken. „Laatst zei eev pater voor de radio, dat God de wereld
aan de mensen heeft gegeven onder het motto: Zie maar wat je ervan
maakt. Daar geloof ik niets van. Maar nij gelooft ook niet in de voorstel
ling van de God, Die van Zijn troon komt om zich met allerlei te bemoeien
en dan betreft dat niet geloven minder het bemoeien dan het zitten op
die troon. Dat is een „decor" dat hij voor zichzelf al lang heeft afgebroken.
Hoe hij het dan wél ziet? „Ik heb veertig jaar nagedacht om tot de over
tuiging te komen, dat ik het niet weet." De jongste van zijn negen kinde
ren is op het klein-seminarie, zijn udste is psycholoog. Hv zal er mei hen
nog wel eens over bomen, veronderstellen we. Maar de '~ater h.aa ge
lijk: vertellen kan hij.
