NA zeventien vluchten rond de wereldbol
Hij verbleef ruim 24 uur in
ruimtecabine Vostok II
altijden aan boord en
ook lange middagdut
TITOVS
PRIMEURS
VOORSTEL aan Sovjet-Unie
ONDERHANDELINGEN
OVER BERLIJN
Khroesjtsjev dreigt: Geen
nieuwe luchtbrug
KARDINAAL VAN ROEY
ZONDAG OVERLEDEN
Baandag 7 augustus i96i 12 pagina's
ertig mille op
l°t nr 14Q45
nr.
weer
feu
Privé-contc iten
met Indonesië
ontraden
OLIESTOOKDEMONSTRATIES
OUOSHOOR*
Op één dag 1800
vluchtelingen
Nog geen besluit
over leiding KVP-
fractie in Kamer
Primaat van België
SS?ek' werd
Nu schriftelijk
Nederlandse bus in
Denemarken in sloot
Prinses Irene viert
22ste verjaardag
in Acalpulco
Dr. de Kort terug
JJtoSKOU, 7 aug. (Rtr., UPI)
26-i rman Stefanovitsj Titov, de
gist ^uss^sche majoor, die
Soy ruimtevaarder van de
orn ')Gt"^Tn'e werd, is vanmorgen
Veir ac^ttien minuten over acht
terelg °P aarde geland. Zijn ruim-
tig. ls> die dus precies vijfentwin-
gedi en achttien minuten heeft
Ord, is een volledig succes ge-
ger) ®n> zo hebben de Russen mee-
Titov verkeerde, op het
Cabfent dat hij uit zijn ruimte-
te^, ne stapte, in prima conditie.
meer dan zeventien maal
,)Vnfe hij in deze cabine, de
-«tok II", een vlucht door de
kilo e rond de wereldbol. De 4713
ba, VVegende „Vostok" beschreef
st; Ga rond de aarde op een af-
257 Cfdie varieerde van 178 tot
w kilometer. Een reis rond de
®.d duurde voor majoor Titov
taai i uten en 6 seconden. In to-
Ohp. gde hij een afstand af van
-*veer 692.000 kilometer.
JE iseselvallig
l^»eratgen
ïYt0r Aan zee
75
„Mijn beste
Moskovieten.,
Achterstand van V.S.
PARIJS/MOSKOU, 7 aug.
(AFP, Rtr., Tass, UPI) De
Grote Vier zullen de Sovjet-Unie
voorstellen in het najaar na de
Westduitse verkiezingen onder
handelingen te voeren over de
kwestie-Berlijn. Dit zijn de minis
ters van buitenlandse zaken van
de Grote Vier Amerika, Enge
land, Frankrijk en de Bondsrepu
bliek overeengekomen bij hun
MET KOLENHAARDENSHOW T/M 12 AUG. IN HET GROOTHANDELSGEBOUW
beraadslagingen in de Franse
hoofdstad. Het Westen zal de
Sovjets bovendien voorstellen, dat
aan de conferentie over Berlijn
Oost- noch West-Duitsland zal
deelnemen, zelfs niet als waarne
mer. De conferentie zou in Genève
gehouden kunnen worden. Als
sanctie voor het geval de Russen
doorgaan met West-Berlijn te be
dreigen of uittocht van Oostduit
sers te belemmeren zou het Wes
ten een handelsblokkade jegens
de Sovjet-Unie overwegen.
(Van onze Brusselse
correspondent)
MECHELEN, 7 aug. Met
grote verrassing en diepe versla
genheid heeft katholiek België
gisteren kennis genomen van de
tijding, dat kardinaal Van Roey,
aartsbisschop van Mechelen én
primaat van België, 's morgens
te zes uur overleden is. Kardinaal
Van Roey is 87 jaar oud gewor
den. Alhoewel zijn gezondheids
toestand reeds geruime tijd reden
tot enige bezorgdheid baarde, liet
nochtans niets dit plotselinge ein
de vermoeden. Tot het laatste
ogenblik is de overledene actief
gebleven.
HET NIEUWE DAGBLAD
-
Majoor Titov behouden in
Sovjet-Unie teruggekeerd
t\Ve!Hm0rgen om zeven uur
Jjet majoor Titov, maar ook
1 stba» t®schip, met de duizenden
«e ter,,6 lnstrumenten, keerde op aar-
e't o VUe gegevens, die de tocht
!"aJ>DortSelevert1', waaronder uitvoerige
en over Titov's lichamelijke re-
^aand- en de komende weken ot
netensok ('oor de Russische geleerden
1 Vre,"aPPelijk worden uitgewerkt.
!l Klip en opwinding over de dus
j Inch» ..opzichten geslaagde ruimte-
j"i<| „,z,jn in Moskou en geheel Rus-
,i'eten vPrneen. Tienduizenden Mosko-
hoof ierzamelden zich vanmorgen in
clha aton van hun stad. Juichend
'<e 'aat«fF omhelzend luisterden zij naar
h doo '>erichten van radio Moskou,
a speciale luidsprekers, van-
aangebracht, werden verspreid.
ift ij.11®1 terrein
12 huurt
?eerstrL ,00k maj°°r
waar Titov landde,
van Saratov, waar op
)or Joeri Gagarin
hij opgewacht en
eerden door een grote menigte ge-
,®6h W' militaire autoriteiten... en
aatste per om hem te schren. Deze
le hj]!, mededeling veroorzaakte gro-
MoSkai?teit bij de mensenmassa's in
.loop ïïf s straten. De vrouw van ma-
Lahdin<, Y' Tamara, was niet op de
het gifsP aats aanwezig. Zij heeft, in
ragarin'schap van de echtgenote van
ujke h d'e reeds eerder een derge-
YerjoTYProeving moest doorstaan, het
oio en nnf11 de gehele vlucht via ra-
oe bn,,i gevolgd in haar woning in
rt van Moskou.
vier minuten over tien, bijna
tv 'vin K 1a de landing, maakte radio
3 Wej ,,i en<' dat majoor Titov veilig
u eU\vsi h aarde was teruggekeerd. De
0 ov r verstrekte geen bijzonder-
v er c'e manier waarop de lan-
/^aufow-DAM' 7 aug.
°'°00 klasse is
In de 552e
KevevT een Pri''s van
8 v alien op lot nummer 14045.
'Yphting tot dinsdagavond
opgemaakt te 11.15 uur)
hi hderiïjkg
'h(J uur
bewolking met later
Weinig verandering in
-■*, a,_ Overwegend matige
ti lafo^Vanke''jh tussen zuid en
hgen, U1t uiteenlopende rich-
®-ll-2o.l9
Dinsdag:
Maan:
2.25-18.26.
Ihnke°Yer^vegend goed strandweer
WB' 2Wakkeil.°den van zonneschijn en
Tèm^ Ym(i tussen zuid en zuid-
VVatei- 17' ln de middag 20 a 21 gr.,
ten doruib^J?-
Oen ."ipüv,« un: van de oceaan nade-
'ideliit huienstoringen, zodat het
e verbetering betreft.
8ti
i?^lj!pUck
Weer
onbew.
regen
zw. bew.
Seh. bew.
zw. bew.
onbew.
licht bew,
onbew.
onbew.
half bew.
licht bew.
hcht bew.
max min neersi
temp. temp alge)
gisteren
24 out
0
0.4
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
MAJOOR GHERMAN TITOV
ding plaats had. men neemt echter al
gemeen aan dat de „Vostok II" even
als destijds de „Vostok I" van majoor
Gagarin, aan parachutes naar beneden
is gekomen.
De normale methode is dat tijdens
de vlucht, als de landing moet begin
nen, een raket met tegenkracht wordt
afgevuurd, waardoor het ruimtevaar
tuig uit zijn baan wordt gehaald en in
een andere stand ten opzichte van de
aarde wordt gebracht. De aantrekkings
kracht van de aarde, die dan niet meer
in „evenwicht" is met de andere krach
ten die op de cabine worden uitge
oefend, zorgt dan voor de rest. De pa
rachutes dienen natuurlijk om een zach
te landing mogelijk te maken.
Onmiddellijk na zijn geslaagde lan
ding werd majoor- Titov opgebeld door
premier Khroesjtsjev, die hem geluk
wenste en hem enkele vragen stelde
over het verloop van de tocht. In de
rede, die hij vanavond zal houden tot
het Russische volk, zal Khroesjtsjev
ongetwijfeld grote aandacht besteden
aan het nieuwste ruimtevaartsucces van
de Sovejt-Unie. Men kan er zeker van
zjjn dat hij opnieuw de „superioriteit
van het socialisme boven het kapitalis
me" bewezen zal achten, zoals hij reeds
eerder neeft gedaan. Waarnemers zijn
het erover eens dat Khroesjtsjev, een
propagandist eerste klas, zijn prestige
precies op het goede moent, nu de
Berlijn-crisis nieuwe hoogtepunten
dreigt te naderen, weerd aanzienlijk
heeft versterkt.
Het doel van Titovs ruimtereis is, ai-
dus meldde radio-Moskou gisterochtend,
de bestudering van een „langere" cir-
kelvlucht rond de aardbol met een
eveneens langere periode van gewicht
loosheid voor de ruimtevaarder. Joeri
Gagarin, 's werelds eerste ruimtevaar
der, vertoefde 12 april 108 minuten in
de ruimte. De twee Amerikaanse ruim
tevaarders, Alan Shepard en Virgil Gris-
som, waren resp. 5 mei en 21 juni onge
veer een kwartier in de ruimte. Sovjet
geleerden hebben al een „nieuw en nog
grootser" project aangekondigd: een
ruimtereis van drie tot vier dagen, die
kort voor het 22-ste communistische
partijcongres in oktober zou plaatsvin
den. Bovendien zouden ruimteschepen
voor een reis naar de maan al in aan
bouw zijn.
Gherman Titov stond gedurende zijn
ruimtereis via radio en televisie in ver
binding met de wereld. Herhaaldelijk
meldde hij, dat hp zich uitstekend voel
de en de Russische radio, die de gehele
dag de luisteraars op de hoogte hield,
meldde, dat ook de t.v.-beelden aan
toonden dat de ruimtevaarder in prima
conditie verkeerde. Telkens wanneer
Titov boven een bepaald deel van de
wereld vloog zond hij een groet aan dc
bewoners daarvan. Na vier omwentelin
gen rond de aarde, om half drie, ge
bruikte hij een lunch, waarvan radio-
Moskou als bijzonderheid vermeldde,
dat deze uit drie gangen bestond en de
ruimtevaarder uitstekend smaakte.
Daarna deed Titov een middagdut,
waaruit hij echter pas tegen midder
nacht ontwaakte. Om hem niet te storen
hadden de Russen de radio in de
Vostok II uitgeschakeld.
Een andere noviteit van de Vostok II
was dat Titov deze zelfstandig kon
besturen en dat ook deed. Tjldens zjjn
slaap nam men op aarde de besturing
van hem over. Kort voor zijn lancering
legde Titov een verklaring af, waarin hij
zijn reis opdroeg aan het 22-ste partijcon
gres van de communisten. Enkele uren
later, in de ruimte, richtte hp een groet
aan het „Sovjet-volk, de regering en de
partij en kameraad Khroesjtsjev per
soonlijk." De laatste beantwoordde dit
prompt in even hartelijke als uitbundige
bewoordingen.
Kort voordat Titov ging slapen in
zijn ruimtecabine was hij, volgens
radio-Moskou, bijzonder uitbundig in
zijn boodschap aan de aarde: „Alles
in orde in de capsule; druk is nor
maal; vochtigheid zeventig percent;
temperatuur 18 graden. Ik voel me vol
komen op mijn gemak. Prima zelfs.
Mijn beste Moskovieten, u zoudt zich
zeif dit mogen toewensen. Ik ga nu
lekker slapen. Beste Moskovieten, ik
ga naar bed. In het heelal. Ik ga u
welterusten wensen. Doe maar, waar
u zin in hebt, maar ik ga nu naar
öed."
Joeri Gagarin en Gherman Titov,
beiden officieren van de Sovjet-lucht
macht, tot hun lancering in de ruimte
in de rang van kapitein en na, respec
tievelijk tijdens hun vlucht bevorderd
tot majoor, zijn goede vrienden.
Gagarin, die thans een wereldreis
maakt, was gisteren in Canada,
vanwaar hij Titov het allerbeste
wenste. Gherman Stefanovitsj Titov is
een jaar jonger dan Gagarin. Titov
werd in 1935 geboren in het dorpje
Verkhneye Sjilino, in Altai, oostelijk Si
berië bij de Chinese grens, als zoon van
een leraar Duits en Russisch, die dit
jaar op 51-jarige leeftjjd gepensioneerd
is. De jonge Titov moet op school een
bolleboos geweest zjjn, vooral in wis
kunde. Hij is kandidaat-lid van de com
munistische party.
Iii <le Verenigde Staten merkte Geor
ge Low, liet hoofd van de afdeling Be
mande Vluchten van het Amerikaanse
bureau voor lucht- en ruimtevaart, gis
teren op: „Als Titov veilig op aarde
terugkeert, zal het nog een flink tijdje
duren, voordat wij zijn prestatie kunnen
evenaren." Prof. Alexandre Ananov
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG, 7 aug. Minister Luns
heeft zowel aan de groep-Rijkens als
aan prof. Duynstee schriftelijk meege
deeld dat de regering de privé-contac-
ten met de Indonesische autoriteiten
ontraad. De brief die aan ir. Scholtens
van de groep-Rijkens was gericht, be
tekende een bevestiging van het onder
houd dat de minister reeds met de heer
Scholtens had gehad. Hier verwacht
men dat althans de groep-Rijkens haar
activiteiten nu zal staken. Dit zou in
overeenstemming zijn met een verkla
ring, die ai eerder door een vertegen
woordiger van de groep is afgelegd en
waarin wei'd gezegd dat men de con
tacten zal beëindigen indien de Neder
landse regering dit zou verzoeken.
KOPENHAGEN, 7 aug. Tussen
Aarhuus en Skanderborg in (le buurt
van liet plaatsje Hoerning, is gister
morgen een autobus, waarmee onder
anderen Nederlands a onderwijzeressen
en verpleegsters op vakantie waren, bjj
het inhalen in een sloot gereden en ge
kanteld. Het ongeluk had voor de inzit
tenden g-cn ernstige gevolgen.
In de verongelukte bus zaten deelne
mers aan een reis die was georgani
seerd door een Haarlemse reisciub voor
onderwijzend personeel en ambtenaren.
De reis 'is vorige week zondag begonnen.
Vrijdag komen de deelnemers naar Ne
derland terug. Er is reeds een bus van
de Alkmaarse onderneming, die het ver
voer verzorgt (NACO) naar Denemar
ken onderweg.
Van de 45 passagiers, voor het groot
ste deei Amsterdammers, liepen er der
tien lichte verwondingen op. Elf hun
ner konden na behandeling het zieken
huis van Aarhuus weer verlaten. De da
mes A. Boestert en A. van Vuuren, bei
den uit Amsterdam, zpn vermoedelijk
voor slechts enkele dagen, opgenomen;
de een had een lichte hersenschudding
en de ander een hoofdwond die moest
worden gehecht.
Het gezelschap heeft in een andere
bus de reis naar Odense voortgezet. De
chauffeur van de bus heeft verklaard
dat hij bij het inhalen door een hevige
windstoot de macht over het stuur ver
loor.
(van Russische afkomst!, de voorzitter
van het Franse genootschap voor ruim
tevaart, wees eveneens op Amerika's
achterstand op ile Russen, vooral op
het gebied van de stuwkracht. De duur
van Titovs ruimtereis komt volgens
Ananov ongeveer overeen met die van
een reis naar de maan.
MOSKOE, 7 aug. (Rtr., UPI) Gher
man Stefanovitsj Titov mag dan
„maar" de tweede Rus zijn, (lie een
ruimtereis gemaakt heeft, hij kan
zich er niettemin op beroemen, dat hij
de eerste mens is, die:
- het wereldsnelheids-record reizen
om de wereld gebroken heeft;
- lekker lunchte iu de ruimte;
- naar bed ging en ook sliep „tus
sen de sterren";
- een afstand aflegde, groter dan die
van de aarde naar de maan;
- in de ruimte bevorderd werd van ,:i-
pitein tot majoor (bij Gagarin ge
schiedde flit op aarde)
- in de ruimte onderscheiden werd
door een communistische jeugdbewe
ging;
- in een etmaal tijds vele malen de
zon zag op. en ondergaan.
Het bericht, dat Rusland een tweede bemande raket de ruimte had ingestuurd, werd door de bevolking van Moskou dui
delijk met vreugdë ontvangen.
De Westduitse minister van Buitenlandse zaken, dr. Heinrich von Brentano, was
een der hoge personages die deelnamen aan de ministersconferentie van de Grote
Vier te Parijs en derhalve het „lijdend voorwerp" waren van de pers-fotografie.
ACALPULCO (Mexico) 7 augustus,
(U.P.I.) Prinses Irene heeft zaterdag
hier haar 22ste verjaardag gevierd met
een intiem feestje. Aanwezig waren
Prins Bernhard en vrienden van haar
gastheer, de president van Mexico, Adol-
fo Lopez Mateos.
In het zomerhuis van de presidentiële
familie sneed de prinses een grote taart
aan, waarna ze met veel enthousiasme
de geschenken van haar vader en de
gasten uitpakte. De opening van het
feestje werd voorafgegaan door een se
renade van een plaatselijk orkest, dat
tot kennelijk genoegen van prinses Ire
ne vele Mexicaanse liedjes ten gehore
bracht.
(Advertentie)
ZAAL 7 EN 8. 2e VERD. (LIFT EN TRAP) DAGELIJKS 10-10 UUR EN
TOT OKTOBER IN GEBOUW SPES
DORDTSESTRAATWEG 25 DAGELIJKS 10-10 UUR
Diplomatieke waarnemers in Moskou
hebben de indruk, dat Khroesjtsjev
thans poogt wat de Berlijnse kwestie
betreft, zijn actie te versnellen en nog
voor de Westduitse verkiezingen tot een
resultaat te komen. Dit zou in de eerste
plaats het afzonderlijke vredesverdrag
met de „Deutsche Demokratische Re-
publik" zijn, die dan volgens de Sovjet
visie de Russische rechten in Berlijn
overneemt. Dit laatste betwist het Wes
ten. In Moskou werd gisteren bekend
gemaakt, dat de partijleiders uit de
landen van het Warschau-pakt (de
Sovjet-Unie, Polen, Tsjechoslowakije,
Hongarije, Albanië, Roemenië, Bulga
rije en Oost-Dnitslaud) van donderdag
tót en met zaterdag daar hebben be
raadslaagd over een vredesverdrag met
Oost-Diiitsiand en zich achter Khroesjt-
sjevs politiek hebben geschaard. Er is
niet meedegeeld, wie er allemaal aan
de conferentie hebben deelgenomen.
Khroesjtsjev zelf heeft vorige week
tegenover premier Fanfani van Italië
verklaard naar eerst thans uitge
lekt is dat hij geen nieuwe lucht-
brug naar West-Berlijn zou dulden.
Wanneer de geallieerden een luchtbrug
zouden instellen, zouden de vliegtui
gen worden neergeschoten. Maar ove
rigens vertrouwde Khroesjtsjev er op,
dat het Westen geen oorlog om West-
Berlijn zou riskeren. Pe Sovjet-leider
zal vanavond, in navolging kennelijk
van Kennedy, een radio- en t.v.-rede
wijden aan de kwestie-Berlijn.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
BERLIJN Oostduitsers blijven over
de zonegrens West-Berlijn binnenstro
men. De vrees neemt toe, dat het com-
munistische regiem dit „gat in het
ijzeren gordijn" geheel zal afsluiten.
Vooral nu Moskou opnieuw gedreigd
heeft de Westerse garnizoenen in West-
Berlijn hun rechten te ontnemen en het
gehele toezicht op de toegangswegen tot
West-Berlijn „te land, ter zee en in de
lucht" aan de Oostduitse autoriteiten
over te dragen. Men vreest zelfs, dat
de zonegrens zelfs nog voor de totstand
koming van een afzonderlijk vredesver
drag met Oost-Duitsland zal worden ge
sloten. Om vijf uur gistermiddag waren
er sedert zaterdagochtend reeds 2.900
vluchtelingen aangekomen. Het totaal
van zondag was 1.800.
Do voornaamste propagandist van het
Oostduitse regime, Gerhard Eisler,
heeft verklaard, dat de regering „ge
weld" zal gebruiken om de grootste
exodus sedert de Oostduitse opstand van
17 juni 1953 tot staan te brengen. Men
neemt aan, dat de partyleider Walter
Ulbricht uit Moskou is teruggekeerd
met volmachten om tot drastische
maatregelen over te gaan.
SCHIPHOL, 7 augustus Het Twee
de-Kamerlid dr. W. L. P. M. de Kort
heeft nog geen besluit genomen inzake
het hem enige weken geleden gedane ver
zoek, de leiding van de K.V.P.-lractie
in de Kamer op zich te nemen. Zijn beslis
sing zal afhangen van gesprekken, die
hij dezer dagen zal voeren. Dr. De Kort
deelde dit gistermorgen liier mee na zijn
terugkeer van een reis naar de Neder
landse Antillen, die hij als lid van een
parlementaire missie heeft gemaakt;
het verzoek bereikte dr. De Kort destijds
vlak voor zijn vertrek naar de Antillen.
Alle leden van de parlementaire mis
sie naar de Antillen zijn nu in ons land
teruggekeerd. Een week geleden kwa
men de Tweede—Kamerleden Diepen
horst, Nederhorst. en Meulink op Schip
hol terug. Gisteren arriveerden als laat-
sten de voorzitter van de missie, mr.
dr. C. Berkhouwer, tezamen met dr. De
Kort. Dit tweetal heeft voor het de te
rugreis aanvaardde, eerst nog een be
zoek van een week aan Mexico gebracht.
„Prins Bernhard kwam donderdag
ochtend in Mexict) aan," vertelde mr.
Berkhouwer. „Biykens de publiciteit die
hij in de Mexicaanse pers krygt, is hij
er bijzonder populair. Hij spreekt uitste
kend Spaans, schrijft men, maar zijn
dochter nog beter. De kranten weten te
vertellen, dat prinses Irene zelfs accent
loos Spaans spreekt."
Over het bezoek aan de Antillen zei
mr. 3erkhouwer: „De commissie is zeer
welwillend teruggekomen. Het heeft ons
getroffen, dat de Antillen een oase van
rust, ook politiek, vormen in het Caraï-
bische gebied. Er zijn echter grote moge
lijkheden Dr. De Kort voegde hier aan
toe: „Wij besteden zulke grote bedragen
vooi d._ onderontwikkelde gebieden, laat
ons m ieder geval ook behoorlijke bedra-
gen uittrekken voor de ontwikkeling van
gebieden in het eigen koninkrijk."
Iu de afgelopen week nog had hij
persoonlijk een priesterretraite geleid.
Maar deze taak is kennelijk toch zijn
krachten te boven gegaan. Woensdag
had lilj een instorting gekregen en de
artsen hadden ernstige stoornissen in
de_ bloedcirculatie vastgesteld. Zaterdag
middag waren aan de kardinaal op eigen
verzoek de laatste heilige sacramenten
toegediend. Gistermiddag heeft mgr.
Forni, apostolisch nuntius te Brussel,
namens de paus een laatste groet ge
bracht aan de overledene, die in staat
siegewaad, met mijter en staf, opge
baard ligt in het aartsbisschoppelijk pa
leis te Mechelen.
De minister van defensie, Segers, ver
tegenwoordigde de regeling, waarvan
de meeste leden zich op dit ogenblik
met vakantie in het buitenland bevin
den Donderdag te elf uur zal mgr. For
ni de plechtige uitvaart leiden in de
metropolitane kerk van Sint Rombout
JOSEPH ERNEST KARDINAAL
VAN ROEY
te
Mechelen. Te Brussel vernam men
dat koning Boudewyn en koningin Fabio-
la, momenteel met vakantie in Spanje,
de teraardebestelling zullen bywonen.
Het stoffehjk overschot van de kardi
naal zal in de voor de kerkvorsten van
het aartsbisdom Mechelen gereserveer
de crypte van de kathedraal te Mechelen
worden bygezet.
Met kardinaal Aan Roey heeft het
Heilig College sedert veertien dagen een
derde lid verloren. Het Heilig College
telt thans nog 81 leden.
(Zie ook. elders in dit blad
