Heimwee naar primitieve mens
GESTROOMLIJNDE WERELD VOELT
HAAR ARMOEDE INTUÏTIEF AAN
Popularisatie van een
boeiende wetenschap
Westduitse automobielindustrie
over de toekomst
optimistisch
Z
Het kind en zijn oude?5
EXPORT NAAR DE VER. STATEN
LOOPT TERUG Bij OPEL
Opel verandert
modellen niet
Mercedes komt
met nieuwe 190
En God noemde liet land aarde
?Nooit meier arm
van Robert Ruark
Het is wonderlijk gesteld met
de mens. Enerzijds streeft
hij naar steeds groter per
fectie in het maatschappelijk
leven, anderzijds beziet hij met
groeiend heimwee de primitieve
culturen van verleden en heden.
Met geweld van wapenen, onder
het motto van zelfverdediging,
vergroting van roem en macht,
uitdragen van geestelijke idealen,
uit rancune of grootheidswaan
zijn gehele beschavingen uitge
roeid en verdelgd. Na eeuwen ver
schijnen daarna de moedige en
nieuwsgierige explorateurs om
uit stof en zand, uit weerbarstige
oerwoud-vegetaties, soms zelfs
uit de bodem van de zee, lang
zaamaan weer te komen tot een
reconstructie van dat wat ver
loren ging. Soms waren die on
derzoekers niet meer dan schat
gravers, op zoek naar edele me
talen of antieke kunstvoorwerpen,
dikwijls echter deden ze hun werk
belangeloos en getroostten ze zich
jarenlange zware arbeid, zonder
aan eigen gewin te denken. Prac-
tisch altijd deden zij hun werk
in stilte en nooit kwam er een
openbaar applaus of het moest
een wel zeer opmerkelijke vondst
gelden, zoals het openen van de
grafkamer van Toet Anch Amon.
De meeste geschriften werden pas
na vele jaren algemeen bekend
en de eerste ontdekker van de rots
schilderingen van de prae-histo-
rische mens te Altamira werd
bijna zijn gehele leven belachelijk
gemaakt en men schroomde zelfs
niet hem als oplichter verdacht
te maken.
IMP
(Van onze correspondent in Bonn)
e Daimler-Benz automobiel
fabriek in Stuttgart-Unter-
türkheim bouwer van de
Mercedes zal meer wagens der
4-cylinder middenklasse (de 180-
en de 190-ers) gaan produceren.
Dit heeft de nieuwe directeur der
fabriek, ir. Walter Hitzinger (een
Oostenrijker van geboorte) ver
klaard. Deze wagens zijn altijd
het belangrijkste onderdeel ge-
KINDERBOEKEN
weest van het produktieprogram-
ma der fabriek. In 1959 waren
rond 72.5 procent van alle auto's,
die de fabriek in Stuttgart-Unter-
türkheim verlieten wagens van
deze typen. In 1960 liep het aan
deel evenwel tot rond 58.5 procent
terug. Dat van de 6-cylinderwa-
gen de 220-er steeg daar
entegen van 27.6 tot 41.6 pro
cent, wat wel niet in de allerlaat
ste plaats te danken zal zijn ge
weest aan het veranderde en
zoveel sierlijker geworden model.
Op de „Internationale Automat
Ausstellung", die in de komende n uj.
in Frankfurt zal worden gehouden,
len de „Opel"-fabrieken desonüd
met enige nouveautés komen.
ISC.
AA-
Openingsceremonie ter ere van de God-held Main in de Torres-straat. Vroeger waren mensen-offers en ceremonieel ka-
nibalisme niet vreemd aan deze ceremonieën die de vruchtbaarheid moesten bevoi deren.
tiek van de primitieve mens en als le
zer al vele jaren lang van .Geographi
cal Magazine" heb flc mij dikwijls ge
realiseerd hoe dwaas het eigenlijk is
een beeld te vormen omtrent een pri
mitieve cultuur via een gekleurd plaat
je, dat zelfs de barre hete zon, de on
begaanbaarheid van de wegen, het ge
vaar van het reizen, de stank van mest
hopen, de lichaamsgeur van primitieve
mensen, het grijnzend gelach van indi
viduen die je niet verstaan, doet ver
geten omwille van een fraai gekleurd
masker, een fetish-beeld of de atleti
sche gestalte van naakte mensen. In
een platenboek krijgen de meest bar
baarse dansen iets romantisch omdat
wij dltijd weer onze eigen gevoelens,
ons eigen gebrek aan instinctief en ex
pressief beleefd leven trachten te pro_
jecteren in de natuurlijke schoonheid
van het onbekende. Hier moest ik aan
denken bij het lezen van het bijzonder
mooi uitgegeven boek Primitieve vol
ken in een moderne wereld" door de
Amerikaanse ethnoloog Edward Weyer.
Uitgave Elsevier. Het is alsof de ge
stroomlijnde wereld haar armoede in
tuïtief aanvoelt en het wordt een genot
te verblijven bil de Lappen, in hun kleu
rige klederdrachten levend in noma
den-tenten temidden der rendieren, bij
de Toearegs in de barre hitte van de
woestijn, bij de heel bizarre Ainoe-
stam in Noord-Japan, die wonderlijke
vermenging van Mongoliden en oude
Europide-groepen, een der grootste ras-
senkundige raadsels van de wereld. Een
uur te verblijven bij de Masai en de
Zoeloes, met hun vreemde lichaamsbe
schilderingen, bij de Caraja-lndianen of
de Akawaia's in do Oostelijke Andes
om de angstuitdrukking te zien van dat
kind, dat de martelproef met stekende
mieren doorstaat, een puberteitsrite uit
tropisch Zuid-Amerika. Maar bedenk
dan wel dat je in een gemakkelijke
stoel zit in een comfortabel huis, in een
kinderbijslagwereld met als inwijdings
ceremonie voor de pubers een dans
avondje met grammofoonplaten en een
bezorgd kijken naar beurskoersen ais
graadmeter voor de wereldangst.
Hoe realistisch de foto's dikwijls
ook zijn opgenomen, er spreekt
praktisch alleen een gevoel voor on
bedorvenheid uit, een bijna paradij
selijke natuurstaat, waar zondebegrip
schijnt te zijn weggedreven en het me
ten van de tijd is weggevaagd, de
drang naar onsterfelijke persoonlijk
heid weggeëbd in de maalstroom der
eeuwige menselijkheid. Met hoeveel
verscheidenheid de stammen ook ge
kozen zijn, zij schrijven in dit boek
bun eigen „family of man", maar te
vens weten wij, dat hun wankelmoe
dig voortbestaan in een tijd van bull
dozers en ruimtevaarders een laatste
primitieve gravering is in de huid
van de aarde, want het asfalt en de
wolkenkrabbers korr.«rr tóch.
Het boek bevat ook zeer vele bijzon
der fraaie kleurenfoto's, de tekst is in
structief en zeer documentair. De
In onze tijd is daar een kentering in
gekomen. Het is alsof de wetenschap
gepopulariseerd is. Amateur-geologen
speuren bergformaties af, diepzeedui-
kers zoeken naar resten van gezonken
schepen, speleologen laten zich met le-
Furnvese invloed; waar te nemen in
de breedgerande hoed het hoge hals
snoer en de opgewerkte schouders, u
te vinden bij de zoeloes rna d
ratieve versiering ts zo eigen en lypiscn,
dat men deze v -der nergens vinden zal.
vensgevaar in diepe grotten afzakken,
clubs van archeologen (men vindt ze
soms In kleine dorpen) spitten op vrije
dagen grote terreinen om op zoek naar
grafvelden, werkplaatsen of afvalho-
per van rendier jagers. Het gaat hun
daarbij niet om de illusie spectaculaire
zaken uit de grond op te diepen, nee
zij zijn al blij met heel primitieve ar
tefacten, een pijlpuntje of een vuistbijl.
Tentoonstellingen van kunst der primi
tieve volkeren trekken tienduizenden
bezoekers en boeken over deze onder
werpen overstromen de markt.
Maar niet alleen oude en reeds lang
uitgestorven culturen hebben onze aan
dacht, ook de weinige volkeren nog le
vend buiten de beschaving met ge
bruiksvoorwerpen en levensgewoonten
die ons soms aan het paleoliticum of
neoliticum doen denken, vervullen ons
met een zeker heimwee, misschien om
dat bjj hen tijd, afstand en ontwikkeling
een geheel andere rol spelen. Het is
niet louter uit nieuwsgierigheid dat wij
ons op de hoogte willen stellen van de
primitieve samenlevingen in Groenland.
Tibet of de Samao-eilanden, van de
binnenlanden van Zuid- en Midden-
Amerika, of het hart van Afrika. Het is
ook niet louter een soort toeristische
behoefte, want het gaat ons niet om de
Indianen uit de reservaten van de
States, hun oude klederdrachten tonend
als de bewoners van het eiland Mar
ken, zittend voor de wigwam met de
vredespijp, om daarna, wanneer de
autobussen vertrokken zijn, snel per
Ford naar de geriefelijke woning te ver
trekken. Nee het gaat ons om die ver
dwaalde stammen, welke het gehele
complex van levensgewoonten gehand
haafd hebben. Ook op dit gebied heb
ben de moderne publiciteitsmiddelen,
film en foto bijzonder veel gedaan om
vast te leggen, wat mogelijk over enke
le decennia eveneens verdwenen zal
zijn, want de vloedgolf der civilisatie
gaat in steeds sneller tempo en met
steeds geraffineerder middelen over de
wereld.
Verscheidene geleerden hebben ge
tracht te speuren naar een soort ana
lyse in de levensgewoonten van primi
tieve volkeren om hierdoor te komen
tot een beter inzicht in de primaire
handelingen van een gemeenschap. Zp
menen dat onze Westerse samenleving
dusdanig gecompliceerd is geworden,
dat de wezenlijke reacties van de mens
omtrent angst, liefde, religiq, magie en
huwelijk nauwelijks meer te herkennen
zijn. Op dit gebied staat de ethnologie
nog in de kinderschoenen.
Wanneer deze wetenschap zich be
perkt tót uitvoerige beschrijving van
bepaalde stammen kan zij buitenge
woon belangrijk materiaal aandragen
maar bij diepgaande analyse spreken
de geleerden elkaar voortdurend tegen.
Zelfs de indeling der rassen van de
mensheid is nog geen uitgemaakte
zaak. Ook het kansspel dat verscheide
ne ethnologén gespeeld hebben bij het
coördineren van hun belevenissen is
uiteraard een hachelijk wetenschappe
lijk avontuur. De ethnoloog tracht im
mers de meest verwarde magische han
delingen te begrijpen en verstandelijk
te verantwoorden, terwijl het ritueel
voor de inboorlingen louter een instinc-
tieve en intuïtieve handeling is, geba
seerd op ongeschreven wetten van tra
ditie en overlevering, vermengd met
een wonderlijke projectie van angst en
schuldgevoelens. De Duitse geleerde
Frobenius die toch tal van expedities
naar de binnenlanden van Afrika heeft
gemaakt, heeft in zijn geschriften blijk
legeven, dat hij zich liet leiden door
leer romantische gevoelens, vooral
toen hij als opzienbarende publikatie
bekend gemaakt dat hij in Benin en Ife
aan de Zuid-Westkust van Afrika het
verloren Atlantis gevonden had „Het
tehuis van het nageslacht van Posei-
doon, de zeegod, die door de inboorlin
gen Okoloen werd genoemd, ......Atlan
tis, waar zoals Soloon mcr.edeelt, Po-
seidoons burcht zich binnen de muren
bevond, een land met een weelde aan
rijke plantengroei... olifanten leefden
daar, brons en koper werden er gedoi
vende bewoners droegen er don
kerblauwe gewaden
Heinrich Schütz trok andere con
clusies uit gewoonten in de Bismarck-
ooit meer arm" van ro-
Ruark is een turf van *jieu-
man, die door de uitgeverij
we Wieken te Amstelveen .n,
de volgende boodschap de wereld
gestuurd: r 0*
„Evenals in zijn opzienbarende
man over de Mau Mau „Iets van. jit
de" bespaart Ruark de lezer rd«
boek over het leven van de ketail.
zakenman Craig Price geen een
„Sommigen zullen dit monster va r.
boek met zijn monsterlijke hela ff)S.
zinwekkend en anderen zullen e®
cinerend vinden", schrijft Books
Bookmen. Maar wilt u niet liever
oordelen: want onberoerd laat nei
mand." be-
Maakt deze aanbeveling hpt ae
oordelaar niet bijzonder gemakk0
Onbekommerd kan hij nu twee
uit. Hii zal het citaat gaarne t
waar het zegt dat deze biografie
durend fascineert. Door haar ai
sfeer en door een bepaald soort n 'ipi-
geeft zij evenwel ruimschoots a? gli
ding tot de kwalificatie „weerzin
kend." pet
Deze roman in vier delen b®ya^ f,ie
beam®"!;
v0le
levensverhaal van de arme s
lobber
&et
zich op adviezen van zijn gr°°'
tot fameuze rijkdom weet op te we' u
Men komt er menige passage
prachtig proza in tegen voorai j1
talrijke milieuschilderingen. Tocn^'(ge
totaalindruk onbevredigend. Dit 's
te schrijven aan de levensbesch'ouw is
die er uit spreekt. Allesoverheers®' be.
de jacht naar puur-materialistiscne d
vrediging. Dit wordt geaccentut
door de explosie aan het slot va.,hpe\6
ter lege onvoldaanheid. Dit sluiyC,rn'
van de in geestelijke ontbering v®r%eii
merde rijkaard zou desnoods a,„eIis-
wrange „moraal" uit zijn lange l0paar-
verhaal kunnen worden opgevat. „jj.
mede is evenwel het lichtzinnige^^
moge*"'
last de auteur allerlei sexuele SraP
in in tegenspraak. Voor de 0 rt,
geestigheid, die zijn proza ook
maat van het boek waar rrH<e---aS
ech,e
ook i>j
kan men alle respect hebben. Voor
harige Atnoes
antropologie.
Noord-Japan vormen een der grootste raadselen van
Europide en Mongolide mengvormen zijn hier te vinden.
les de lezer tot voorzichtigheid rrlEinkeu-
laten wij hem tenslotte zijn eigen t
ze.
Terwijl de 180-er voorlopig zo zal
blijven als hij is, zal de 190-er in de
komende herfst worden aangepast aan
de zo geslaagde 220-er. Ook daarvan is
een stijging van de belangstelling te
verwachten. De verhoogde produktie
van 190-ers zal niet gaan ten koste van
die der 220-ers. Er zullen dank zij nieu
we investeringen meer wagens kunnen
worden geproduceerd. (De levertijd
voor een nieuwe Mercedes bedraagt op
het ogenblik tussen de twaalf en negen
tien maanden). Terwijl in 1960 gemid
deld 10.600 personenwagens van ver
schillend type de montagebanden
verlieten, bedraagt de maandelijkse
produktie op het ogenblik reeds meer
dan 11.000. Nog dit jaar zal zij wor-
Een meisje
het
droge Noord-Afrika, bewoonster van
Algiers en Timboektoe.
Sahara tussen
archipel in de Stille Zuidzee, waar
zeer indrukwekkende plechtigheden
worden gehouden. Bij zonsopgang
doemen aldaar uit de zee leden van
het Doedoeksgenootschap op. Zij dra
gen kegelvormige maskers, versierd
met schelpen en figuren, soms wel
anderhalve meter hoog. De lichamen
van de wezens hebben benen noch
armen en zijn geheel bedekt met bla
deren. Zij komen onder vreselijke ge
luiden en tromgeroffel aan land en
luiden een inwijdingsceremonie in
voor de jonge mannen, plechtigheden
waarbij dikwijls bloed vloeit. Dit gaat
gepaard met mimische dansen van
mannengenootschappen en na zijn on
derzoekingen kwam Schütz tot de
conclusie dat de mannenorganisaties
belangrijker waren geweest voor de
ontwikkeling van de samenleving dan
het huwelijk. Hij noemde de band
met de vrouw anti-sociaal en achtte
het een natuurlijke reactie dat de
man behoefte had zich van de vrouw
te bevrijden zodra hij seksueel bevre
digd was. Deze theorie is door ver
scheidene ethnologen bekrachtigd, mo
gelijk omdat zij door hun zwervend
leven een geobsedeerde visie op het
huwelijk hebben gekregen.
Over deze kwesties schrijft H. R.
Hays zeer objectief en uitvoerig in zijn*
boek „Zeden en gewoonten der primi
tieve volkeren" dat in de Prisma-reeks
van Het Spectrum een goede Neder,
landse vertaling vond. Ook Hérman
Wouters, reeds bekend door zijn stu
dies over de Amerikaanse Indianen
stammen, geeft zeer uitvoerige beschrij
vingen in „Volken en Volkenkunde"
(geïllustreerde Salamanders). Uitg.
Querido.
Ter illustratie van een betoog over
de culturele evolutie, niet in de zin van
verfijning en goede smaak, of in de be
tekenis van onderwijs, kunsten en we
tenschappen, maar met het oog op de
ontwikkeling van alle technieken, voor
werpen, zeden, gebruiken en opvattin
gen, spelen uiteraard suggestieve foto s
een grote rol. Die foto's, hoe realistisch
ze ook genomen zijn, hoe technisch ze
zijn vervolmaakt en hoe sfeervol 0PKe,
schrijver is zich bewust, dat de moderne
Westerse beschaving weinig tneer heel
laat van de autochtone culturen.
„Eerstdaags zal het niet meer mogelijk
zijn een onderzoek te verrichten b\j
stammen die nog in hun oorspronkelij
ke staat leven," zo zegt hij, „op dit
ogenblik dan, nu nog nier en daar de
maskerdanser zijn ritueel verricht in
een vergeten woud en een eenzame
Eskimo op het driitijs voor zijn bestaan
afhangt van een juiste harpoenworp,
geven wij dit beeld van de primitieve
samenleving."
MARIUS VAN BEEK.
nomen, geven toch altijd een vertekend en Snubby
beeld. Zij geven eigenlijk de roman-1 elkaar zit.
Foto's bij dit artikel ontleend aan
„Primitieve volkeren en een moderne
wereld" door Edward Weyer, uitgave
van Elsevier.
POCKETS: Het vuur op de bergen
door William Mayne (Prisma-Utrecht.
J-134) De avonturen van John en zijn
oudtante, die een staf moeten vinden in
de bergen om de familieboerderij te be.
houden.
Een meisje uit Barbados, door El.
George Speare (Prisma-J-135) Kitty ver
huist van het mooie eiland Barbados
naar de noordelijke Amerikaanse staat
Connecticut. Hoe moeilijk die overgang
is vertelt het boek.
Pim als speurder, door Donald Smee
iPrisma-J-137) Pim is de schrik van de
school. Hij is voortdurend op zoek naar
geheimen. Deze keer ontdekt hij dat een
werktuigbouwkundig ingenieur gaat
werken op een fabriek voor schoonheids
middelen. Pim vindt dat maar verdacht.
Het boek van kracht en snelheid, door
Hy Ruchlis (Prisma-J-138). Een geïllus
treerd boek voor de jeugd over opval
lende verschijnselen van traagheid, wrij
ving, zwaartekracht en snelheid.
Het raadsel van Rilloby, door Emd
Blyton (Prisma-J-140). Steeds als een
rondtrekkend circus ergens komt wor
den in die plaats opzienbarende diefstal,
len gemeld Vaak worden er dingen ge
stolen die waardeloos zijn. Roger, Diana
en Snubby willen wel weten hoe dat in
den opgevoerd tot 12.000 en voor het
eind van 1962 tot 13.000. De fabriek
der ..Auto Union" in Düsseldorf zal ge
heel kunnen worden ingeschakeld Dij
de produktie van Mercedes-wagens. In
de „Auto Union"-fabriek in Ingolstadt
zal de produktie van D.K.W.'s worden
geconcentreerd. Dagelijks zullen circa
200 D.K.W.-1000 en 300 D.K.W.-600 (Ju
nior) de fabriek verlaten.
Ir. Hitzinger, die thans vier maan
den president-directeur van de „Daim-
ler-Benz-A.G." is als opvolger van ir.
Konecke raamt de investeuingsbehoef-
ten der fabriek voor 1961 en 1962 op
rond 200 miljoen mark. Zij kan uit
eigen middelen worden gefinancierd. Er
IS"
wordt niet gedacht aan een kapko"
verhoging. jel
Er komt dit jaar geen nieuw p
uit van de „OpeI"-f abrieken,
Pc-
de bouw van het dochterbedrijf 'n
mijnwerkersstad Bochum,
van de „Kapitan", noch van
„Rekord". Dit is in Bochum „e,
kendgeriaakt op een persconferee
waar woordvoerders der Riisseishe' „t
fabriek mededelingen dede»> om
edrijl m ie
waarin
in Amerikaanse handen zijnde ai'1 rge
hielfabriek na de Volkswagen*0 m
de grootste In West-Duitsland !.-afi
loop der komende vier jaren 1 tnUJ
mark wil Investeren.
Ter gelegenheid van de pui»l'l.'j'.,r-
van het jaarverslag over 1960 vers -
de de vicevoorzitter van de Raad
Commissarissen der Opel-fa!""1® l/,
Gaston A. de Wolff, gestemd is ]to"
de toekomst dat de Westduitse H
mobiel-industrie optimistisch.
lie"
ft
zich in 1960 op de tweede plaats^^
oals reeds de titel van het boek
een bijbels citaat Is, zo is „En
God noemde het land aarde" een
verhaal van de bijbelse geschie
denis. De schrijver is de Duitser
Carolus Feltt, en hij vertelt over
Egypte, Arabië, Jordanië, Israël en
Syrië. Uit het boek blijkt dat hij daar
overal is geweest er is zelfs een
foto var een stationcar tussen de
Zuilen van Salomo maar welke rou
te hij volgt en wat zijn doel daarbij
is, wordt niet verteld.
Het verhaal heeft veel sfeer; de ge
schiedenissen zijn eenvoudig, gevoelig
en plastisch onder woorden gebracht;
er wordt doorlopend gemediteerd over
wat er voorgevallen is op de histori
sche en gewijde plaatsen. De beschrij
vingen van woestijnen en oasen, van
bedoeïenen en Joden zijn kleurrijk en
liefdevol. De aanhalingen uit de Heili
ge Schrift zjjn doeltreffend gekozen.
Een enkele maal ervaart men iets
over hedendaagse toestanden; ik noem
„de Mekka-pelgrims die wachten op
een paar aftandse, rammeiende
vrachtauto's die hen, in hopen op
elkaar geperst, voor duur geld of een
kostbaar bidkleedje, door de woestijn
van de Hedzjas hotsend, een stukje
dichter zullen brengen bij het doel,
waarheen zij vanuit hun duizenden
kilometers verre vaderland nu al maan
den onderweg zijn
Maar overigens hult dit sympathieke
en merkwaardig goed geschreven boek
zich in vaagheden. Wij komen niet te
weten wie en wat de schrijver eigen
lijk is; ook prof. Vrieze in zijn voor
woord zwijgt hierover. Wat bevreem-
dender is: niets horen wij van enige
belangstelling voor of medeleven met
de spanningen die nu in - ie landen
heersen, of over de vreemd getrokken
grenzen, over de dwaze toestand dat de
Verenigde Arabische Republiek zich
met Israël in oorlog beschouwt en toch
bij de geringste beweging van Israël
over agressie schreeuwt, over de kwa
de onwil der Arabieren om de realiteit
van de nieuwe staat onder de ogen
te zien, over hun minachting voor de
rrienselijke waardigheid van de vrouw,
hun homosexualiteit en hun nog altijd
bloeiende slavenhandel. De schrijver
Carolus Feltt, die de landen van het
Nabije Oosten zo precies kent, moet
dit alles wel geweten hebben, maar hü
kijkt een andere kant uit. Hij medi
teert over de oude geschiedenis. Dat
is fraai en nuttig, maar het maakt
zijn reisbeschrijving een tikje onwaar
achtig.
Als men hier overheen ziet is het
een fraai boekwerk om cadeau te
doen; de vertaling is door C. Hou-
waard goed verzorgd, de foto's zijn
interessant, de druk is groot en duide
lijk
v. E.
de Verenigde Staten, kunnen ha"'
ven. fie
Evenals enkele dagen geleden
president-directeur van de -t.r0i"d-
wagenwerke", prof. ir. Heinz vaii
hoff (op de jaarvergadering jfs-
Volkswagenaandeelhouders in
burg), heeft ook De Wolff inK'
speeld op de mogelijke noodzak0 je
heid van prijsverhogingen voor
„Opeis", wanneer de produktiek"
blijven stijgen.
De export van ,,Opel"-wagens j1 iS
Amerika is sterk gedaald. Ten de
dit een gevolg van de opwaardering -f
de D-mark waardoor de
teerde „Opeis" in Amerika duurder
geworden voor een ander de& p$e
ter van het succes der Amerika
„Kleinwagen", de z.g. compact- ,5'
Door de verhoogde afzet van <>u]!aibe.
in de overige exportlanden, -net n ,t)60
de E.E.G.-landen, is de export in
echter niet gedaald maar zelfs nog^r
2.4 procent gestegen. Hij bedraagt
ncr.sónenwaeens thans 49.3 procen
personenwagens thans 49.3 proc
voor vrachtauto's zelfs 80.2 procem
de totale produktie.
Wat het dochterbedrijf in
betreft: in de volgende maand zaiegin
150 tot 200 man personeel een y
worden gemaakt met de produkti
radiateuren. Tegen het voorjaar jjfl'
zal in het dochterbedrijf in de J 'ee>
werkersstad 20.000 man P,er®piijK„
werkzaam zijn. Er zullen dag
dan 1.000 wagens in Bochum va
,En God noemde het land aarde" door
Carolus Feltt. Uitg. Het Wereldven
ster, Baam.
band lopen.
De huidige produktiecapaciteit
moederbedrijf in Rüsslesheim b|a «9»
rond 1.400 wagens. Zij zal nog dit£
tot 1.600 wagens worden opgevoet
W®,
J ._ai>
De eerste brochure van dit jaar, die
de Katholieke Centrale Vereniging voor
Geestelijke Volksgezondheid heeft toe
gevoegd aan de reeds bestaande reeks
voortreffelijke geschriften over haar
werk, die elkaar met regelmatige tus
senpozen opvolgen, is van de hand van
drs H. J. M. Kuyer en gewijd aan een
onderzoek inzake het verband tussen
gezinssituatie en geestelijke gezondheid
van kinderen. Het onderwerp van deze
uitgave een beredeneerd verslag van
een wetenschappelijke enquête is
oorzaak, dat deze brochure naar haar
aard enigszins afwijkt van de meeste
voorgaande. Wanneer er een gebied is,
waarop de noodzaak van wetenschappe
lijke research zich a.h w met de dag
sterker doet gevoelen, dan is het wel
dat van de geestelijke hygiëne.
Onder auspiciën van het Katholiek
Nationaal Bureau vooi Geestelijke
Volksgezondheid nu heeft het Gemeen
schappelijk Instituut voor toegepaste
Psychologie te Nijmegen in de jaren
1957 en 1958 onder leiding van dr. Da
niels en drs. Kuyer een onderzoek in
gesteld naai het verhand tussen de
gezinssituatie en de geestelijke ge
zondheid van kinderen, van welk onder
zoek drs. Kuyer in dit geschrift ver
slag doet.
Het directe doel van dit project was
zuiver wetenschappelijk. In de onder
havige problematiek wilde men de
grootst bereikbare zekerheid verkrijgen
wet wetend, dat men van eventuele re
sultaten slechts uiterst bescheiden ver
wachtingen mocht koesteren. Deze
geestelijke instelling van- de enquêteurs
waarborgde een hoogst kritische werk
wijze en vei hoogt uiteraard het ver
trouwen in het verantwoordelijkheids
gevoel van het Katholiek Nationaal Bu
reau.
Er bestaan verschillende theo .{Ufi'
over het verband tussen de gezin-"' jjfi
tie en de geestelijke gezondheid;
aantal stellingen uit deze theorie® gf'
bij dit onderzoek tot hypothesen
maakt met het gevolg, dat men
zijn conclusies gedwongen werd pz
weinig als zo goed als vaststaan
schouwde meningen voor een aan®
Hik deel te relativeren.
Het zal duidelijk zijn, dat deze V'
wijze is ingegeven door een gr"rpei^
kommernis voor de objectieve wa® u
De ervaringen tijdens het onderzo ,?UJ
gedaan, leiden dan ook onvermu
tot de gevolgtrekking dat „er n°fS d'
veeJ werk moet worden verricht el(cw
het de hoogste tijd wordt om de a
ken wetenschapsgebieden, in nfhei"?'
lang van de geestelijke gezond
zTg verde tot ontwikkeling te bre>
Drs. Kuyer heeft met dit. bUz°
helder verslag uitstekend wer „od®.!
richt, -n tegenstelling met de
brochures van het Katholiek i
Bureau is deze in hoofdzaak "igpiij
voor degenen, die zelf op hel jjje'
van de geestelijke volksgezof j( V
werkzaam zijn. Men kan et veel
ren, vóór alles voorzichtigheid. 1 r®.
makkelijk immers wordt nog stee?j e®,-
of andere persoonlijke mening a^K®
vaststaande theorie gehanteei d, gC"
althans dan de feiten toelaten
te verdienste van dit onderz00
dunkt ons. het feit, dat op oven „nó
VOOfZ® d«'
d'e gronden juist tot
op
deze
heid dringend gemaand wordt. e
algemeen aanvaarde stellingen
ter discussie worden gesteJd. gee'e
heeft de schrijver het werk
teliike volksgezondheid een
dienst bewezen.
De brochure ts uitgegeven
Spectrum te Utrecht.
