overleg van Kamercommissie met mr. Cals
DE MAMMOETWET
69 vragen en antwoorden
•sk
rki
vö*
ZEVENTIG jaar getrouwd
r?7
Welke
naam?
MAGISTER-GENERAAL KRUISHEREN RIDDER
m
Kennedy vecht voor
zijn hulpprogramma
Zwaar geschut in stelling om
afgevaardigden te overtuigen
PRETIOSA uit kloosters in
Museum Flehite te Amersfoort
EEUWENOÜDE SCHATTEN
TENTOONGESTELD
h*.
750 JAAR ORDE VAN HET H. KRUIS
BRIEVEN
As
ke
^^He-officier in
arijs veroordeeld
Katholieke kerk in
brand gestoken
Overwerkregeling
herzien
van lezers
t^iJk
hfi
«r
wr
■,me
V B
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1961
ft.
(V;
t>t\T°nZe 0n(^erwÜsredacteur)
^errirl: LtAAG, 18 aug.
>pig
Aan de
van toelichting, het
vün verslag en de memorie
>tv,etW0°rd ^nza^e de mam-
"griik ^ans een nieuw, be-
Vpkamerstuk toegevoegd:
0Ver.iJlslag van het mondeling
Verle<, h t mon
^ssie at de bijzondere coip-
lUtii Gr. l Tweede Kamer eind
^et mi e§in juli gevoerd heeft
fis mster Cals, staatssecreta-
t)lede\v j,Gnrouch en hun naaste
lverp e: ^ers voor het wetsont-
ot regeling van het voort-
«idenvfo.
"Kr$e
el l>
V'
111
drecV
'u!JRkUntf'-dieri-Chtingl
Vl!s' diUcht
^irijd om het Frans
ect.eur „Seven Seas"
■|n staat van
Bevoegdheidsgraden
Geen uitzondering
voor u.l.o.
Openbaar- en
bijzonder onderwijs
Oudercommissies
Humanistische vorming
1 IAl! K -A.IV
"t<A
K-W'
Vormingsinstituten
NOORD-RHODESIË
AMERSFOORT, 17 aug. De
plechtige viering van het 750-jarig
bestaan van de Orde van het Hei
lig Kruis was voor de Neder
landse provincie aanleiding, enige
paters kruisheren opdracht te ge
ven een tentoonstelling in te rich
ten van kostbaarheden uit haar
oude kloosters. In het historische
gebouw van het gastvrije museum
Flehite is nu een aantal van die
pretiosa bijeengebracht, afkomstig
van kruisherenkloosters, voorna
melijk in Nederland.
„Kolping" in Den Haag
Voor Rijkspersoneel
Aanpassing aan vijf
daagse werkweek
Stijging in verkoop
personenauto's
Opening van zaken
Prof. Duynstee uit
Adviesraad Ambon-
organisatie
I
Lijvig verslag over
Vn e
bi)-.
Vh!,v'n<lsli?.1,f/conirrl'ssie heeft aan de
cp.fiiniet minder dan 169
(e «kW»» 1-1 het verslaK van de
W ar>tivn„„\ Wor<len deze vragen met
Ct*egevende.n van regeringszijde
0?nvat(. terwijl tevens een korte
toaÜ 's °Pgenomen van de dis-
vrJ?'<Hn«rüle '•et antwoord eventueel
'W^eefin '^len krijgt aldus een
<1van do openbare behande-
V' die;
'i ,shVt
Ise" ;.|,t
K, l»i,' ïoals bekend, vermoedelijk
Ki», duren. Wanneer de
(h,fL de mÜ161" aan het openbare debat
'li)» ®r iq»anirnoetwet, die reeds van
hil? datedrt, zal toekomen is
lft.. UK "^611(1. m(i u r hot >rtnt av nmr
/ei'd
j se
d«
Ja' ocê'
S® h3sv"
ce"ifde
sc?2«"
'ri» V?
't bepj0
core
na»» r*» mftar het ziet er nog
2ai dat dit wel voorjaar
D& het n
Weinwlvan°rUke verslag komen
Oh,."s a-i„i vragen van sterk prin-
«cht ^erno aan de orde; het aantal
i 6r Ham ,van Praktische aard is
hetaUWel«ks te tellen.
j hier de6v^S is van de^ zijde van
aciiuuit^ptrxi euc
kt tiet 1, onderwijskundige fenome-
"V^AUn J.;'fLna het brugjaar vol'" J,~
„ï.0 behoren te komen.
of
«h
,wiiiv„_ï;uulenchtmgen van een
'■'ducht' geheel. Men toonde
nt voor een nivellerende ten-
na
en
(la"1,je
n
ord,^
clierp.i.
ef
iers pte
5,34 jÓO
m->' „(f
:rspi'irf
tel» de vae vraag gesteld of de mlnis-
hpn ^hdiof '"ende schooltypen als
kt ,2'et j, onderwijskundige fenome-
'rp!? ,na het brugjaar volledig
0hd. s al« L. behoren te
k^?0hiiign^et eigen karakter van de
<W, hiervaf schooltypen zou aantas
te;1 bi an zou met name het gym-
8<¥i, hierA, uPe worden. Mr. Cals
dl»'kiidp geantwoord, dat hij de ver-
Hh fenor5hooltypen ziet als zelfstan-
9ln»,°Meru?!1?n' die harmonisch tot
kst;iuiten 'iskundig geheel op elkaar
niet et gaat er> aldus de mi-
Mie s,choniL,L' de eerste plaats om of
het duDe., "Pe van de nieuwe
opzet
V ^eianr, Zou worden; primair dient
Xill> vvn?H«van de leerlingen in het
'tttfh bennolü gehouden. Óm die reden
Sin» tl>Ur e nadelen van de huidige
ccn !jhri7 0r de voorgestelde wijzi-
het n5janken dienen te worden.
?t]friahn (.„Pderwijs in de exacte vak-
■t't hivcT kymnasium-beta op het-
H atllene,,X. ïe kunnen geven als op
fifi» °htkoTnf^"^eta zal men niet kun-
Ï5 ,.van hot1 aan een zekere inkrim-
et aantal lessen in de overi-
t|,' DP '.vooral in de klassieke
6ta knr^l'llster meent echter, dat
liet aantastVOn h6t gymnasium'
r-oVef'ek 's ook bijzondere
n,„Thonken aan de keuze van
Sa i" W urne ta,en (Duits en En-
11 di kevro» ,rukjaar. Is het juist, zo
eerst^?dat deze beide vakken
KJheen v. lasse van het middelbaar
S «het h?5tgezet onderwijs zijn ge-
00B op de behoeften van
onderwijs met als conse-
lea^/fid
llt^Hïjg
Stin f?erephtaug', (Reuter) Het mi-
S?6icier pf ln PariJs heeft de
rol i pjerre Guillaume we-
wArAv-pt-oori? A opstand in Algiers
A 'Pike deeld tot vier jaar voor-
AtA> cnic,p ?l'annenisstraf. Guillaume
cN-at betrokSanne"0fficier' die bij de
o?evaardiffrtn was' HÜ was de ma-
•61flt-haiie digde van ex-generaal Mau-
'die tot 15 jaar is veroor-
^BoTrpSchuldi^Jn^
Ssll"ecti''ariEe''^u; ii8 aug- (Reuter)
k Hs'. Pr van V Nederland tifkomstige
p,lfi in's offi5Piiei reisbureau „Seven
An geschrift beschuldigd van vals-
li« han^sstinJi *1: Rji zou „bewijzen van
A nk]ae,, ^schuld" hebben /er valst.
hA hph Ohdeii^?êeu'end. na<3at de po-
f5°h6 we6rri had ingesteld naar
Pontje-tekort van 50.000 Austra-
Ae»„aen m de boeken yftn he,
quentie, dat ook bij het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs het Frans
in de eerste klas vervalt? Mr. Cals
heeft geantwoord, dat voor alle talen
eenzelfde eindniveau moet worden be
reikt. Het Frans wordt anders dan
het Engels en het Duits in ieder ge
val als verplicht vak in de hoogste klas
van het v.w.o. gehandhaafd. Men zou
een ander bezwaar kunnen aanvoeren,
namelijk, dat .Frans een grotere selec
tieve en determinerende waarde zou
hebben dan Duits. Dit is jchter een on
bewezen stelling, aldus de bewinds
man, die overigens verklaarde, bereid
te zijn tot nader onderzoek en overleg
op dit punt. Uit de commissie is opge
merkt, dat in ieder geval ook al is
dit niet de bedoeling de Franse cur
sussen op de lagere scholen gedoemd
zullen zijn te verdwijnen. Mr. Cals kon
dit niet ontkennen.
Aangezien het peil in de diverse ty
pen van het voortgezet onderwijs niet
gelijk Is zijn verschillende bevoegd
heidsgraden onderscheiden. Vele leden
van de Kamercommissie vonden de
salariëring naar bevoegdheid aantrek
kelijk. Minister Cals noemde het een
voordeel, dat bekwame mensen niet
langer zullen worden weggezogen naar
hogere schooltypes alleen op grond van
een betere salariëring. De bewindsman
heeft er overigens de aandacht op ge
vestigd, dat het georganiseerd overleg
en het kabinet bij deze maatregel be
trokken zullen zijn.
De bewindsman acht het automa
tisme voor ulo niet te handhaven.
In het overleg werd de vraag opge
worpen hoeveel van de bestaande
ulo-scholen er dan lichtvaardig opge
richt zouden zijn. De minister kon
op deze vraag geen antwoord geven
en hij acht haar ook niet terzake.
Ook los van de vraag of het auto
matisme in het verleden in de praktijk
schadelijk heeft gewerkt, kan het
duidelijk zijn, dat de opbouw van een
evenwichtig geheel van onderwijs
voorzieningen niet toelaat, dat een
(accenten)school in een gunstige uit
zonderingspositie wordt geplaatst,
waardoor het gevaar ontstaat, dat
andere schooltypen die in het belang
van de leerlingen meer nodig zijn,
niet tot stand Komen. Minister Cals
wil de waarde van de ulo bepaald
niet onderschatten. Men kan de ulo
echter niet meer als de enige of meest
noodzakelijke Vorm van „volksonder
wijs" beschouwen.
De minister heeft meegedeeld, dat
de schoolbesturen (evenals de gemeen
tebesturen) in het algemeen de vrij
heid hebben de door hen gewenste
voorzieningen (bijvoorbeeld cursussen,
die niet bij algemene maatregel van
bestuur zijn aangewezen) op eigen kos
ten te treffen. Van de regelingen in
zake salariëring, klassesplitsing en de
te geven vakken zullen zij echter ook
niet voor eigen rekening mogen af
wijken.
Dit onderwerp komt ter sprake bij
de principiële vraag of de minister be
reid is een duidelijker scheiding aan
te brengen tussen de regelingen voor
het openbaar onderwijs en de subsidie
voorwaarden voor het bijzonder onder-
Wijs. Nieuwe gezichtspunten zijn bij
de discussie over dit onderwerp niet
geopend. Minister Cals heeft herinnerd
aan de bespreking, die tijdens de kabi
netsformatie van 1959 gehouden is met
dé fractievoorzitters Van K.V.P., A.R.
en C.H.U.
Een fundamentele kwestie is ook aan
de orde gekomen met de vraag of het
wel juist is, dat de overheid de school
besturen verplicht op verlangen van de
ouders een oudercommissie in te stel
len. Minister Cals heeft hierop het vol
gende geantwoord: de ouders hebben
de vrijheid voor hun kinderen het on
derwijs te kiezen, dat zij wensen. De
overheid wil dit recht eerbiedigen en
zij besteedt enorme sommen gelds
mede om de ouders in staat te stellen
hun taak goed te vervullen. Het ligt
dan ook voor de hand, dat de ouders
wanneer zij zulks wensen, althans eni
germate, bij het onderwijs worden be
trokken.
Tussen de leden van de Kamer
commissie onderling en tevens met
de minister heeft zich in het overleg
een discussie afgespeeld over de
wenselijkheid van niet godsdienstig
gefundeerd vormingsonderwijs. De
minister zei, dat hem niet was geble
ken, dat aan deze vorming behoefte
bestaat. Uit de Kamercommissie werd
\:v
v t -r-G
f*v £l. sA
«w -
dc
Ee" fl
•oede
burg \V
3'1 j
v0°r
r 25-
&V? "(eren d
Sf? ^eer Franken en mevr. H. Franken-Hartkamp hun zeventig-
Beid* ZlJ wonen reeds achttien jaar in een bejaardentehuis in
,e elieden zvn 93 jaar en genieten nog een gagde gezondhelcL
naar vcrbtüt de oudste schrikkeljarige in ons land.
Volgens de Mammoetwet zal de
huidige H.B.S., voor zover zij voor
het wetenschappelijk onderwijs voor
bereidt, vervangen worden door een
nieuwe school, die de naam athe
neum krijgt, hoewel minister Cals
zelf van mening is, dat die naam niet
geheel geslaagd is. Uit de Tweede
Kamer is de suggestie gedaan in
plaats van atheneum de naam ly
ceum te kiezen en alle schoolcombi-
naties college te noemen.
Minister Cals heeft hierop echter
gereageerd met de opmerking, dat
het geven van nicwe betekenissen
aan de namen lyceum en coUege
tot verwarring kan leiden. Historisch
is de naam Atheneum niet geheel
passend, maar ze is toch nog het
minst bezwaarlijk, aldus de bewinds
man. Minister Cals blijft inmiddels
open staan voor suggesties voor een
betere naam.
opgemerkt, dat wanneer een bepaalde
organisatie, die een groo; deel van het
Nederlandse volk vertegenwoordigt
om dit onderwijs vraagt, er toch wel
sprake is van een behoefte. Andere
Kamerleden waren van oordeel, dat
men uit de activiteiten van een be
paalde organisatie niet vanzelfspre
kend een bestaande behoefte bij de
ouders mag afleiden.
Van de talrijke andere kwesties, die
blijkens het verslag in het overleg aan
de orde zijn gekomen, moge tenslotte
nog vermeld worden, dat de Kamer
commissie zich niet overtuigd tqonde
van de wenselijkheid het partieel vor
mend onderwijs op te nemen in de
Mammoetwet. Mr. Cals meent echter,
dat-hij de vormingsinstituten in zijn
wetsontwerp voldoende ruimte Iaat.
LOESAKA, 18 aug. (Rtr) In het
dorp Kabwibwe in de Noordrhodesi-
sche provincie Kasama is woensdag
avond een katholieke kerk in brand ge
stoken, aldus is gisteren' in Loesaka
meegedeeld. Deze kerk was de derde
die sinds het begin van de onrust in
Kasama in brand werd gestoken. Oök
werden woensdag twee bruggen door
brand verwoest.
In de districten Loeapoela en Samfya
zijn tachtig Afrikanen, van wie velen
lid zijn van de Verenigde Nationale Onaf-
hankelljkspartij, iri hechtenis genomen
omdat zij hun identiteitskaarten heb
ben vernietigd.
(Van onze correspondent)
AMERSFOORT, 17 a„g. De minis
ter-president, dr. J. de Quay, heeft
vanmiddag tijdens de plechtige zitting
in de aula van het Constantijncollegc,
ter gelegenheid van de viering van het
750-jarig bestaan van de Orde der
Kruisheren, mededeling gedaan van de
benoeming van de magister-generaal
mgr. dr. W. van Hees tot ridder in de
orde van de Nederlandse Leeuw.
Minister De Quay noemde de jubile
rende orde edit Nederlands in aard,
oorsprong en geschiedenis. Aan het
ideaal van destijds houden de Kruis
heren vast en dagelijks trachten zij het
te verwezenlijken in doen en leren: een
kruis dragen, Christus volgen. In deze
tijd van spanning en gevaar en geeste
lijke nood treden de Kruisheren naar
voren met hun eenvoud, hun devotie
en hun veelvuldige activiteiten om het
Woord Gods te verbreiden.
Pater dr. H. van' Rooijen had .tevo
ren, na -de feestrede van prof. dr.
Benignus van Luyk OESA, herinnerd
aan de wederzijdse genegenheid tussen
het Oranjehuis en de' Kruisheren. De
prins van Oranje werd door zijn huwe
lijk rpet Anna van Buüren erfheer van
het land van Cuyk en de Kruisheren
voor het Klooster St.-Agatha in Cuyk
deden vaak een beroep op die erfheer
om bescherming. Dc paters kregen toe
stemming om het prinselijk wapen aan
te brengen op de kloosterpoort, om
voor terreur gespaard te blijven.
De magister-generaal mgr. dr. W.
van Hees releveerde in zijn dank
woord tot de minister-president het-de
vies van prins Maurits: „eindelijk
wordt het twijgje een boom", dat hij
op de orde der Kruisheren van toepas
sing verklaarde. Mgr. Van Hees beves
tigde dat de jubilerende orde echt Ne
derlandse eigenschappen bezit, zoals
nuchterheid (waarom de orde zo wei
nig, gecanoniseerde WÉUgen telt), lief
de voor de vrijheid# familiegeest én
verbondenheid met het Vorstenhuis.
In het Constantijncollege te Amersfoort
heeft de minister-president prof. dr. J.
E. de Quay donderdagmiddag bij de
viering van het 750-jarig bestaan van
de orde der Kruisheren meegedeeld dat
de koningin de magister-generaal der
note.
orde, mgr. dr. W. van Hees, heeft be
noemd tot ridder in de orde van de Ned.
Leeuw. Na afloop van de academische
zitting, onderhield kardinaal Alfrink
zich met de pasbenoemde ridder. In het
midden prof. de Quay en diens echtge-
WASHINGTON, 18 aug. (UPI)
President Kennedy is gisteren een kei
hard gevecht begonnen om zUn pro
gramma voor buitenlandse hulpverle
ning, dat zowel door het Huis van Af
gevaardigden als de Senaat wordt be
dreigd, behouden door het Congres te
loodsen. In een verklaring aan beide
kamers van het Congres dringt de pre-
op de steun van Democrat
ten en Republikeinen „in deze moei-
sldent aan
Rjke uren". Voorts schrijft hij: „De af
gevaardigden moeten het bewijs leve
ren, dat deze natie nog steeds eensge
zind is in haar vastbeslotenheid om
haar verantwoordelijkheden te dragen
en de verspreiding van het communisme
De bruikleengevers zijn: het Konink
lijk Huisarchief te Den Haag, Het
Aartsbisschoppelijk Museum te Utrecht,
de parochie van de H.Antonius Abt te
Malden, het Generalaat der kruisheren
te Amersfoort, en de kruisherenkloos
ters van Diest in België, Uden en het
aloude St-Agatha, by Cuyk aan de
Maas. Het was onmogelijk naar vol
ledigheid te streven, maar toch zal de
bezoeker van de Oudheidkundige Ver
eniging Flehite in de magnifieke grote
zaal van het gebouw aan de Breestraat
een indruk kunnen krijgen van de bloei
en de culturele betekenis van deze Ne
derlandse Orde, Er zijn mooie en waar
devolle dingen uit het verleden van de
kruisherenorde tentoongesteld, op een
aangename en overzichtelijke wijze.
Het oude klooster in St.-Agatha heeft
een belangrijke schat voor deze exposi
tie afgestaan, zoals men dit onlangs
gedaan heeft voor de tentoonstelling
van schatten uit Kemplsche abdijen, die
ter gelegenheid van de cultuurdagen in
Hilvarenbeek werd georganiseerd. Nu
men een deel van de kostbaarheden van
het kruisherenklooster apart bijeen
ziet, kan men slechts vermoeden hoe
veel moois onbereikbaar moet zijn ge
bleven voor de leek.
Het erfdeel van deze orde noopt er
toe om zijn gedachten met het verleden
bezig te houden. Maar onwillekeurig
moet men dan ook denken aan de
eigen tijd en aan de bloei, waarin deze
oude orde zich verheugt en die zonder
de bezinning en het geloof van het
verleden zeker minder groots zou zijn.
Deze tentoonstelling omvat o.a. een
tiental prachtig verluchte handschrif
ten, voor het grootste deel geschreven
en versierd in het roemrijke klooster
van St.-Agatha b{j Cuyk. Een Graduale
Romanum )p.m. 1500), verlucht met vier
grote en bijzonder fraaie initialen van
de band van dc kruisheer Johannes van
Deventer, is wel een van de mooiste
stukken op deze tentoonstelling. Maar
een Biblia Sacra zoals hier getoond uit
het midden van de 13e eeuw, met een
DEN HAAG, 17 aug. Het natio
naal bureau van het Kolpingswerk in
Nederland is sedert enkele dagen ge
vestigd in Den Haag, Hoge zand 43a,
tel. 60.36.78.
Biblia Sacra uit het midden van de dertiende eeuw. De tekst is uiterst klein op
perkament geschreven. De verluchtingen zijn eenvoudig.
uiterst klein geschreven tekst en een
voudige verluchtingen is een even koste
lijke schat. Beroemd is de Ars Moriendi,
een blokboek uii 1480, gedrukt i:i Keulen
door Nicolaas Götz, zeldzaam ook als
exemplaar.
Naast boeken en handschriften zijn er
ook een dertien schilderijen geëxpo
seerd, waarbjj twee op koper geschil
derde Zuidnederlandse voorstellingen
van Christus en Maria er. een drieluik
uit het begin van de 17e eeuw (Noord
nederlands), voorstellende de geseling
van de Heer; het is een voorbeeld van
de tamelijke opbloei, die na de Refor
matie-storm weer merkbaar werd. De
twee landschappen van Johannes Meer
hout (1667 gestorven) zyn bekend en
nog altijd even mooi. Van Adriaan van
de Venne uit Delft hangen de twee
den en het Rijnland. Een zestal boeken
van kruisheren-auteurs uit de 17e en
de 18e eeuw zijn zeldzaamheden en ge
tuigen van de opbloei, die sommige
oude kloosters van de orde in die tijd
ondervonden. Men leest uit deze ten
toonstelling een op en neer gaan van de
tijd, het ritmisch kloppen, soms duide
lijk en helder en dan weer zwakker
maar steeds warm, van het gelovige
hart, dat het menselijk vernuft en de
kunstzinnigheid heeft gestimuleerd zich
te openbaren in artistieke en mooie
voorwerpen. Er is verder prachtig edel-
smeedwerk te zien, waaronder de be
kende twee monstransen (uit de 16e en
18e eeuw), afkomstig uit de werkplaats
van het vroegere klooster der orde in
Venta,
Historici kunnen htm hart ophalen
aan de documenten; de oudste uit 1428
van Hertog Arnold van Gelder, één van
Paus Eugenius IV uit 1432; één van
prins Willem van Oranje uit 1575 en één
van Andreas van Oostenrijk uit 1599.
Het Koninklijk Huisarchief stond een
Evangeliarium uit 1435 af, dat de
kruisheren van St.-Agatha schonken
aan koning Willem II bij een bezoek
aan dat klooster. (Deze koning stond in
1840 by decreet toe dat de uitstervende
orde weer novicen mocht aannemen.
De orde was door de Hervorming, door
de bemoeizucht van de Oostenrijkse Jo
zef II en door de stormen van de Fran
se revolutie zozeer besnoeid, dat slechts
twee van de vijfentachtig 'oosters wa
ren overgebleven.)
Oud-burgemeester H. Molendijk van
Amersfoort onder wiens bestuur de
kruisheren zich in Amersfoort hebben
gevestigd, heeft de tentoonstelling ge
opend. Hij was van mening, dat men
eigenlijk zo'n expositie moet organi
seren in een oud klooster, zodat de vele
voorwerpen op hun juiste waarde en
plaats beoordeeld en beleefd kunnen
worden. Een achtenswaardig idee maar
waarschijnlijk moeilijk te verwezenlij
ken omdat het op praktische bezwaren
in verband met de „slot"-gedeelten van
de kloosters zou stuiten. Niettemin zou
men in St.-Agatha er in zekere zin de
gelegenheid voor hebben. Het gebou
wencomplex daar is gedeeltelijk voor
iedereen toegankelijk. Misschien bij
het volgende jubileum. In elk geval kan
men nu tot 15 september in Flehite
veel schoons over deze orde te weten
komen.
en het castrisme met alle beschikbare
middelen tegen te houden."
Zoals bekend verlangt Kennedy van
het Congres machtiging zijn buiten
landse hulpprogramma's voor vijf
jaar tegelijk op te stellen. Tot nu toe
moest de begroting voor de buiten
landse hulpverlening elk jaar door het
Congres worden goedgekeurd, het
geen het voor de regering zeer moei
lijk maakt aan andere landen toezeg
gingen op langere termijn te doen.
Kennedy, die de hulpverlening aan
het buitenland beschouwt als een hoek
steen van zyn politiek, was buitenge
woon teleurgesteld toen het Huis van
Afgevaardigden woensdag een amende
ment aannam (met 197 tegen 185 stem
men), waarin werd bepaald dat de jaar
lijkse goedkeuring door het Congres ge
handhaafd moet blijven. Het amende
ment is echter niet onherroepelijk, want
het kan door een nieuwe stemming on
gedaan worden gemaakt. Kennedy is
ook erg teleurgesteld over het feit, dat
de Senaat van zijn begroting voor bui
tenlandse hulpverlening een bedrag van
800 miljoen dollar heeft afgetrokken.
De president brengt in zijn brief aan
het Congres zwaar geschut in stelling
als hjj schrijft: „Nu de minister van
financiën, Dillon, op het punt staat on
ze beloften aan Zuid-Amerika voor hulp
op lange termijn te ondertekenen, nu
Azië en Afrika zweven tussen econo
mische ontwikkeling en volledige ont
reddering, nu Khroesjtsjev de Weste
lijke mogendheden voortdurend in het
oog houdt en wacht op het eerste te
ken dat onze vastberadenheid slinkt,
kan ik onmogelijk geloven dat de on
partijdige steun, die deze plannen al
tijd hebben gekregen, op dit kritieke
moment zou wegvallen."
„Acht jaar lang", aldus Kennedy,
„hebben de Democraten in het Congres
president Eisenhower op overweldigen
de wijze gesteund waar het belangrijke
stemmingen betrof over buitenlandse
politiek en hulpprogramma's. Het is
noodzakelijk dat deze onpartijdigheid in
dit kritieke uur in 's lands geschiedenis,
gehandhaafd blijft."
DEN HAAG, 18 aug. In verband
met de invoering van de vijfdaagse
werkweek en de daarmede verband
houdende arbeidstijdverkorting heeft
de regering enkele maatregelen ge
nomen aangaande de rechtspositie
van het rijkspersoneel.
De overwerkregeling wordt gerekend
van 1 juli j.I. af herzien. De omreke
ningsfactor van 1/195 aan het maand
loon (gebaseerd op het gemiddelde van
een werkweek van 48 uur en een van
41U uur) wordt gesteld op 1/187 (ge
middelde van een werkweek van 45 uur
en een van 411/, uur). Overuren op za
terdag verricht, zullen worden beloond
met een toeslag van 25 pet, daarvoor
zal dus niet de zogenaamde zondagstoe
slag gelden.
De toeslagen van ploegen- en onregel
matige dienst zijn aangepast aan de 46-
urige werkweek per 1 juli 1961 en de 45-
urige werkweek per 1 jan. 1962.
De uurlonen van werklieden met ge
deeltelijke dagtaken worden niet meer
afgeleid van een 48-urige maar van een
45-urige werkweek. Dit beteként een
verhoging van het uurloon met 6 2/3
pet.
De regeling der vakantie-verloven zal
voor het jaar 1961 niet worden gewij
zigd. Met ingang van 1 jan. 1962 zal het
vakantieverlof aan de vijfdaagse werk
week worden aangepast.
AMSTERDAM, 18 aug. In de perio
de van maart tot en met juni heeft de
verkoop van nieuwe personenauto's en
combinatieauto's een stijging te zien ge
geven van ruim 25 procent. In deze
periode heeft de verkoop van nieuwe
auto's zich bewogen tussen de 12.000
en 13.000 eenheden, aldus een medede
ling van de Nederlandse vereniging „De
Rijwiel- en Auomobiel-Industrie (R.A.I.)
In de eerste zeven maanden_ van dit
jaar zijn ruim 79.000
EUMXr* afgegeven» tegen
Plaatsing va» iM3e2C^S<-» slufcfcen
(„Brieven van Lezers b tekent met
noodzakelijk een bewijs ^^f^hnniïl-
doch betekent slechts dat de hoofd
redactie het ingezonden stuk ter
van de lezers wil brengen. Het feit van
de plaatsing onttrekt zich echter niet
aan de verantwoordelijkheid der hoofd
redactie. die zich dan ook voorbehoudt
een ontvangen stuk zonder opgave van
redenen terug te zenden. In hot alge
meen is ondertekening met jviam en
adres vereist, tenzij in een zeer bijzon
der geval de hoofdredactie dwingende
redenen aanwezig acht va» deze regel
mf te wliken.
President Soekarno heeft er voor ge
zorgd, dat thans helderheid is gebracht
in een aangelegenheid, waarover duis
terheid was blijven bestaan, doordat de
Nederlandse Regering, ondanks uit
drukkelijk gestelde vragen van de Ka
merleden mr. Burger en mr. De Graaf,
een duidelijke opening van zaken aan
ons volk en aan onze volksvertegen
woordiging heeft onthouden.
De zogenaamde groep-Rijkens heeft
in haar communiqué, geplaatst in dit
blad van woensdag medegedeeld, dat zij
sinds 1945 tot heden de Nederlandse Re
gering „doorlopend en volledig van het
verloop" van haar besprekingen en con
tacten „met president Soekarno en met
anderen uit zijn omgeving" op de hoogte
heeft gehouden. De Nederlandse Rege
ring spreekt dit niet tegen. Van een
werkelijk „distanciëren" of „ontraden"
door de Nederlandse Regering is dus in
al deze jaren nimmer sprake geweest-
Dan zou de groep-Rijkens haar actie
wel eerder beëindigd hebben, zoals zij
dit thans doet, nu de Regering de groep
wèl heeft ontraden met haar bespre
kingen en contacten voort te gaan.
De groep-Rijkens zegt verder in dit
communiqué, dat in die besprekingen
en contacten „de Nieuw-Guinea»proble-
matiek een prominente plaats" heeft in
genomen. Dit is vanzelfsprekend voor
een ieder, die de ontwikkeling van d»
Nederlands-Indonesische betrekkingen
sinds de souvereiniteitsoverdracht heeft
gevolgd. Sinds de mislukte Nederlands-
Indonesische conferentie van december
1950 over de toekomstige status van
Nieuw-Guinea, waarbij Nederland het
voorstel heeft gedaan om het bestuur
over Nieuw-Guinea aan de toen nog
bestaande later door de Indonesische
Regering wederrechtelijk opgezegde
Nederlands- Indonesische Unie op te
dragen, heeft de Indonesische Regering
voortaan steeds beweerd, dat Nieuw-
Guinea een deel zou zijn van het grond-,
gebied van de Indonesische Republiek
en dat Nederland dat deel wederrechte
lijk zou bezetten.
Het was van algemene bekendheid,
dat sedertdien de Indonesische Regering
een onderhandelen over de status van
Nieuw-Guinea niet anders opvatte of
wenste op te vatten dan als een onder,
handelen over de bestuursoverdracht
van Nieuw-Guinea aan haar- Dit is de
reden dat de Nederlandse Regering zich
herhaalde malen krachtig heeft moeten
verzetten zelfs tegen de zachts moge
lijke aandrang van de Algemene Verga
dering der Verenigde Naties, om met de
Indonesische Regering te onderhandelen
over de status van Nieuw-Guinea. Onze
Regering wist, dat de Indonesische Re
gering niet wilde onderhandelen over de
uitoefening van het zelfbeschikkings
recht door de bevolking van 1 Nieuw.
Guinea het Nederlandse standpiTnt,
in overeenstemming met art. 73 van het
Handvest der Verenigde Naties maar
dat zij slechts wilde onderhandelen over
de wijze waarop, de voorwaarden waar
onder en het tijdstip waarop de be
stuursoverdracht aan haar zou plaats
hebben. Dit was eveneens het standpunt
van de regeringen van de landen, die de
Indonesische regering steunden.
De groep-Rijkens, die blijkens haar
communiqué van eergisteren de wijs
heid over „de verhoudingen ln de we
reld" en over Nederlands „positie in de
wereld" in pacht schijnt te hebben, was
met deze Indonesische zienswijze over
de betekenis van „onderhandelen" over
Nieuw-Guinea dus eveneens zeer goed
op de hoogte-
Nu is in dit blad van donderdag ge
publiceerd de brief van dr. P. Rij kens
van 19 mei aan president Soekarno en
diens antwoord daarop van 22 mei. Dat
korte en duidelijke antwoord is slechts
schijnbaar in tegenspraak met de breed
sprakige en onduidelijke schrijverij,
eindigende „met de hartelijke groeten
van uw Paul Rijkens". Soekarno vat
terecht gelet op het steeds sedert
begin 1951 door de Indonesische Rege
ring ingenomen standpunt inzake
Nieuw-Guinea een onderhandelen
over de status van Nieuw-Guinea op als
een onderhandelen over het vinden van
een modus voor de bestuursoverdracht
aan Indonesië- Dr. Rijkens ontkent dan
ook niet de juistheid van die opvatting,
doch zegt integendeel, dat hij de brief
wisseling publiceert om misvatting te
voorkomen.
Het is onbegrijpelijk, verwarringwek
kend en voor de bevolking van Nieuw.
Guinea verontrustend, dat de Neder
landse Regering niet slechts dit kabi
net maar ook vorige kabinetten zo
lang stilzwijgend heeft goedgekeurd,
althans nimmer heeft afgekeurd of ont
raden, dat een groep vooraanstaande
Nederlanders heeft onderhandeld met
Indonesische regeringspersonen, mede
over het levenslot van een bevolking,
niet met de bedoeling om het zelfbe
schikkingsrecht van die bevolking te
waarborgen, doch met de wetenschap
dat de onderhandelingspartner die be
volking onder blijvende Indonesische
heerschappij wilde brengen. In zijn
lange brief van 19 mei rept dr. Rijkens
met geen woord over de belangen van
de bevolking van Nieuw-Guinea, waar
het de Nederlandse Regering en volks,
vertegenwoordiging nu juist uitsluitend
om te doen is-
Onze Regering heeft daardoor öf wel
ten aanzien van het zelfbeschikkings
recht van de bevolking van Nieuw-
Guinea een dubbel spel gespeeld, het
geen voor mij onaannemelijk is, öf wel
de ernstige politieke fout gemaakt haar
eigen standpunt nationaal en interna
tionaal te verzwakken door de groep-
Rijkens jarenlang haar gang te laten
gaan en haar verslagen in welwillende
ontvangst te nemen. Alhoewel deze fout
thans is hersteld voor de toekomst, zal
over de gevolgen van die fout in het
verleden nog wel niet het laatste poli
tieke woord zijn gesproken.
Zeist,
MR. K. VAN RIJCKEVORSEL
AMSTERDAM, 18 aug. Prof. mr.
F. J. F. M. Duynstee heeft te kennen
gegeven uit het Comité van Aanbeve
ling en de Raad van Advies van de
Stichting „Door de eeuwen trouw" te
willen treden. Deze stichting heeft
o.a. ten doel het bevorderen van de
verwerkelijking van het zelfbeschik
kingsrecht der volken óf bevolkings
groepen in de voormalige Ned. Oost
Indische archipel.
In het orgaan van de Stichting „De
stem van Ambon" wordt het uittre
den van prof. Duynstee bekend ge-
