DE GAULLE
gezag over de
Hervatting van discussies
'net F.L.N.nu mogelijk
ziet af van
SAHARA
Adenauer onthult waarom
hij niet naar Berlijn ging
Amerikaanse soldaten gooien
traangashommen naar Vopo's
m
A
D
Gevaar ran kemproeven
ligt in PLAATSELIJKE
radio-actieve neerslag
BELANGRIJKE CONCESSIE VAN PARIJS
Recovery"-kamers in Arnhems ziekenhuis
Haring en wittebrood
in Leiden
Nieuwe Haagse mode
Delftse studenten huldigen'Michiel de Ruijter
INTEGRATIE IN
LITTLE ROCK
je nog
taal van
de macht
Verontreiniging van lucht, bodem
en water met kunstgrepen beperkt
Berlijn
OPSTAND DREIGDE IN D.D.R.
RUSSISCHE LUCHTRECLAME
Radio-actief water
kan worden ontsmet
ejf{<
Je:
WOENSDAG fe SBtCSdSgER 1961
Bu'tenlandse
kroniek
Bizerta
Kh
Vhiif
Russische bommen
werpers voor Indonesië
mmmm
Binnen maand terug
BUS
(Van onze Parijse correspondent)
6 sept. - Het belangrijkste
g «We feit", door president De Gaulle
Ely,- Pen iu zijn gistermiddag op het
Jveziee gehouden persconferentie aan-
Seve Lde bijna voltallige regering en een
Scr-jbonderd journalisten is waar-
v»Or j we'' da* bij er toe gekomen is
te ue min of meer nabije toekomst at
de |n van de Franse soevereiniteit over
Wei-a hara. Aangenomen dat Algerije
vhetn een eigen staat zal zjin, aldus het
gee van De Gaulle, staat het vast dat
k„ b Algerijnse regering, welke ook, zal
Sav n ualaten op steeds luider toon de
Aiear? voor Algerije op te eisen. Geen
<US ri'Un, die de Sahara niet beschouwt
6eh ®el van Algerije. Bovendien zou het
de natuurlijke gang van zaken zijn, dat
-«gen Sahara-bevolking zich steeds
v6f.r oriënteert op een met Frankrijk
ijs den (onafhankelijk) Algerije. Al-
ode werkelijkheden", die volgens
De Gaulle, tezamen met de
ï>'«aal De Gaulle,
thet t.e belangen, Frankrljks gedragslijn
ij.s'.betrekking tot de Sahara dienen te
Vfj^ eren. Deze Franse belangen zijn:
Je beschikking over de door Frankrijk
[...^liroesjtsjev bekommert zich kenne
ls niet om de sympathie van de mens-
li AIs we tot voor kort veronder-
c' hebben, dat hij de gunst wilde
j 'nrien van de niet gebonden naties,
1n nioeten we nu deze opvatting her-
''in
etï' De Russische premier wil de
<AreId slechts 'an de macht van
jtlviet-Unie overtuigen. Hij tracht
.Oor zijn machtsvertoon de min of
eer neutrale staten zoveel schrik
f>n te jagen, dat zij Rusland als de
°°tste wereldmogendheid zullen er
fden en dat zij op het winnende
i'<!'lr zu^en wedden. Vóór de Russen
^Bonnen met de hervatting van hun
^'hproeven, haJcjen zjj nog een vrij
^te „goodwill" in het Afrikaans-
V'otische kamp. maar tn die situatie
e laatste dagen plotseling een op-
«kelijke verandering gekomen.
^'elfs een man als Nkroemah, de
re*ident van Ghana, die nog onlangs
f^ri reis naar Moskou maakte, beeft
gereageerd op de Russische atoom
experimenten. Ook
verscheidene andere
deelnemers aan de
topconferentie van
„neutrale" leiders
in Belgrado hebben
hun afkeuring ge-
Jq °ver het optreden van de Russen,
j. 'r°esjtsjev wist, dat hij de Afri-
_"'lns-Aziatische landen bijzonder te-
11 zich zou innemen met zijn kern-
°even, omdat deze' landen grote
s.':?s koesteren voor de radioactieve
d regen en omdat zij in een hervat-
van de proeven terecht een ver-
p; 8 van de internationale span
ier Ben zien, maar deze overwegingen
jj Jen hem niet doen afzien van zijn
l «uit de atoomwedloop weer te ont-
'Tenover het agressieve optreden
lt| Moskou staat het constructieve
van Kennedy en Macmillan
<JB Khroesjtsjev de atoomproeven
in de Sahara ontdekte en nog te ontdek
ken petroleum- en aardgasvelden en de
vrije beschikking over vliegvelden en
communicaties voor de verbindingen met
zwart Afrika. Als deze belangen gewaar
borgd worden, heeft de kwestie van de
soevereiniteit over de Sahara alleen nog
maar betekenis om er mee te zwaaien in
een leuzenstrljd.
De eerste commentaren bij dit „nieu
we feit", dat een nieuwe Franse con
cessie inhoudt, luiden: Indien de Fransë
onderhandelaars in Evian en te Lugrin
dit geluid hadden kunnen laten horen,
waren de onderhandelingen met het
F.L.N. waarschijnlijk niet gestruikeld
en thans mogelijk reeds een goed eind
op weg geweest naar een gelukkig slot.
En men zou het logisch vinden indien
nu de inmiddels gewijzigde rebel-
lenregering voorstelt het gesprek te
hervatten. Het lijdt weinig twijfel dat
het president De Gaulle met het uit
spreken van deze nieuwe visie op de
Sahara-kwestie om het weer op gang
brengen van het gesprek met de F.L.N.
is te doen. Niettemin heeft hij zich'er
van onthouden om zijn desbetreffende
uitnodigingen te herhalen! Daarentegen
heeft hij omstandig ontvouwd dat
Frankrijk besloten is, hoe dan ook, zich
uit Algerije „los te maken".
De instelling van een Algerijnse staat
kan dienovereenkomstig niet plaats heb
ben door een gezagsdaad van Franse zij
de. Zij kan haar oorsprong slechts vinden
in een zelfbeschikkingsuitspraak van het
Algerijnse volk. En tot deze zelfbeschik
kingsuitspraak kan het Algerijnse volk
slechts geleid worden door een Algerijn
se voorlopige machtsinstantie, met of
zonder deelname van het F.L.N. Daarom
zou men een beroep kunnen doen op „de
Algerijnse gekozenen" (afgevaardigden,
leden van de departementsraden, enzo
voorts). Wanneer dan uit die zelfbeschik
kingsuitspraak de Algerijnse staat zou
zijn voortgekomen met een eigen Alge
rijnse regering, zouden met dié staat en
met dié regering de Frans-Algerijnse be
trekkingen moeten worden geregeld. De
Gaulle ziet echter de mogelijkheid onder
ogen dat „ondanks wat Frankrijk zich
voorstelt" men niet gedaan kan krijgen
„dat de Algerijnen Algerije naar zijn
eigen beslissing willen of kunnen voe
ren". In dat geval zou Frankrijk er toe
gebracht worden de Algerijnen van
Europese oorsprong en de moslims, die
Fransen wensen te blijven, te hergroepe
ren in een bepaald gebied, met eventuele
vestiging in het moederland op de ach
tergrond.
De Gaulle tijdens zijn persconferentie,
de Tunesische aanval op Bizerta in juli.
Daarna onthulde hij dat Bourguiba in
Rambouillet reeds had gepleit voor een
ten gunste van Tunesië aan te brengen
correctie in de afbakening van het
Sahara-territoir. En Bourguiba had
daarbij niet verborgen gehouden, dat
liteinrtelijk zijn oogmerken zelfs reikten
„ot het diep in de Sahara gelegen petro
leumrijke gebied van Edjélé.
Bit
vBti
is fl^rtlosfeer te staken. Deze suggestie
0v buiten het Sino-Sovjet-blok
A ter wereld zeer gqed ontvangen.
Bief1 °Pr®cbtbeid van dit plan is
getwijfeld, want men weet dat
\yj]]erika en Engeland geen proeven
nemen, die de gevaarlijke „fall-
tijvj bunnen veroorzaken. (De expe-
Rn TCn' die Kennedy gisteren heeft
iot ?ek°ndigd, zullen dan ook niet
feei, e.Q verontreiniging van de atmos-
qj, '«den). Maar Mosk ou heeft de
'hn'l. in® van Washington en Lon-
f>t0e e®ntwoord met een reeks atoom
pje en. waarvan gisteren al de derde
Apfg8.! bad. De Russen hebben de
r'kanen en de Britten, tijdens de
S'°pbesprckingen in Genève, ja-
aan de praat gehouden, om
v«h jng a"e
hoop op een algemeen
ip van deze proeven de bodem
tsjpv «aan. Het cynisme van Khroesj-
Aj n* geen grenzen,
s nver anderhalve week de Alge-
ergadering van de Verenigde
Z5 Weer bijeenkomt, zal Amerika
liPf /A'ifeld de gewetenloosheid van
Vpt _emlin aan de kaak stellen. De
rba 'r.'gde Staten zullen hun betoog,
Wat betreft „Bizerta" herhaalde De
Gaulle nogmaals zijn reeds bekende
standpunt. Zolang de wereldsituatie is,
wat zij is dreiging voor het Westen
vanuit het Oosten kan Frankrijk er
niet aan denken het gebruik van deze
vlootbasis op te geven. Hierover is de
Tunesiërs reeds geen enkele twijfel ge
laten, toen Frankrijk in 1956 de onafhan
kelijkheid van Tunesië erkende. En
hijzelf had dit president Bourguiba nog
eens onomwonden duidelijk gemaakt,
toen hij deze 27 februari j.l. in Rambouil
let op bezoek had. „Het was me voorge
komen dat hij er zich in schikte", aldus
De Gaulle. Zelfs had Bourguiba hem
verklaard, dat momenteel de gehele
Magreb op de eerste plaats geïnteres
seerd was bij de beëindiging van het
Algerijnse drama. Hij wilde Frafikrijk
derhalve, zolang het bezig was een uit
weg uit het Algerijnse conflict te zoeken,
geen nieuwe moeilijkheden in de weg
leggen. En na onze ontmoeting ging
Bourguiba zich zelfs te buiten aan
vriendschapsbetuigingen.
Wat mag hem tot zijn plotselinge
ommezwaai hebben bewogen?, zo vroeg
De Gaulle. Moeilijkheden in de Arabische
wereld waarschijnlijk. En toen kwam De
Gaulle met de onthulling van een tot
dusverre onbekend gebleven bijzonder
heid uit zijn ontmoeting met Bourguiba,
een onthulling die op haar beurt waar
schijnlijk de Tunesische president nieu
we Arabische moeilijkheden zal bezor
gen, dit keer van de zijde van de Alge
rijnse nationalisten. Wraak is zoet. De
Gaulle verwees naar de Tunesische aan
val op Franse Sahara-stellingen aan de
Tunesische zuidgrens, samenvallend met
Het alles overheersende vraagstuk was
ook voor De Gaulle „Berlijn". De presi
dent begon met de vaststelling, dat in
het door de Russen ontketende tumult
van verwensingen en sommaties iets der
mate willekeurigs en kunstmatigs ligt,
dat men er toe gebracht wordt dit toe te
schrijven aan ófwel een ontketening van
mateloze eerzucht, ófwel aan een be
hoefte de aandacht af te leiden van grote
moeilijkheden. De tweede veronderstel
ling lijkt De Gaulle zeer aannemelijk,
want ondanks zekere successen worden
de élites in de communistische landen
steeds gevoeliger voor de binnenlandse
tekortkomingen en mislukkingen cn het
wordt ook steeds moeilijker de massa een
rad voor de ogen te draaien.
De Westerse landen moeten in Berlijn
al hun stellingen en verbindingslijnen
handhaven, zo nodig door geweld te stel
len tegenover geweld. Het lijkt generaal
De Gaulle echter niet waarschijnlijk dat
de Sovjets het op een wereldoorlog wil
len laten aankomen. Ook de Amerika
nen en de Britten beschikken over een
ontzaglijk arsenaal van nucleaire wa
pens. Ook de Sovjet-Unie zou geheel
worden vernietigd en, zo riep De Gaulle
vragend uit, wat heeft het voor zin te
heersen over doden? Het regiem zelf zou
bovendien de catastrofe niet overleven.
Indien, van de ene geweldpleging op
de andere, uiteindelijk toch het wereld
conflict uitbreekt, dan, aldus De Gaulle,
komt dat omdat de Russen het zo hebben
gewild.. En omdat ieder terugwijken de
agressor slechts prikkelt tot het uitoefe
nen van verdere druk, is het beste mid
del dat de geallieerden ter beschikking
staat om de wereldvrede te dienen:
„rechtop en onverzettelijk te blijven".
De Gaulle besloot: „Indien de wereld
oorlog moet uitbreken, zal de moderne
mechanische vooruitgang uitgelopen zijn
Het ophalen van herin
neringen is een even joy
euze als nutteloze bezig
heid. Het is een mooi tijd
verdrijf voor degenen die
op een gegeven moment
met hun tijd geen raad
weten. En als men zijn
oor goed te luisteren legt
hoort men dan ook nogal eens zeggen
dat Amsterdam ten tijde van de paar
dentram veel gezelliger was, dat de
aardbeien in de twintiger jaren vol-
rijper waren, dat de zomers in vroeger
tijden aanzienlijk warmer waren, dat
politieke meningsverschillen destijds
veel rigoureuzer werden uitgevochten
dan nu het geval is en dat kortom het
leven X-ja-ar geleden nog levenswaard
was. Weet je nog wel oudje? Sommige
mensen schuiven hun weemoed om het
heden af op het verleden, dat, een
brede rug heeft. Waarom ook niet.
Sommige andere mensen schrijven
hun herinneringen op in „mémoires".
In dat geval gaat het om min of meer
beroemde persoonlijkheden. Vroeger
weet je nog wel oudje 1 moesten zij
een bepaalde graad van ouderdom be
reikt hebben om toegelaten te worden
tot de schriftelijke verslaggeving van
hun verleden. in deze dagen is het
voldoende om een gewezen ambassa
deur van. pak weg, 47 jaar te zijn.
Maar wij leven nu dan ook sneller
zegt men.
Hoe dat zij, ik lees ze graag en met
voorkeur, memoires. Van wie ze dan
ook afkomstig zijn. ik weet wel dat
Hitier een verschrikkelijke tyran is
geweest, maar als zijn nagelaten secre.
taresse zo vriendelijk is haar ervarin
gen met hem te boek te stellen, dan
interesseert mij dat boek uitermate.
Dat Hitier de oorlog verloren heeft,
kun je in ieder geschiedenisboekje
voor de lagere school lezen, dat hij
een fervent liefhebber van zoetighe
den was kun je vernemen uit de mé
moires van zijn secretaresse. De ge
bakjes verslindende Hitler, is in
bepaald opzicht een boeiender feno
meen, dan de bekende Hitler die in
1939 het ..veldgrijs" aantrok, want dat
laatste hebben alle tyrannen in alle
jaren gedaan.
Neen, geen kwaad woord over mé
moires. Dat neemt niet weg, dat ik
ze over het algemeen niet helemaal.
en van de eerste tot de laatste letter
vertrouw- Afgezien dan van de mé-
memoires van Drees, die van huis uit
een fatsoenlijk en exact mens is,
Maar als ik even mag teruggrijpen
in mijn eigen verleden, dan zie ik
maar steeds weer dat jongetje voor
me, wiens, vlieger ik destijds ik
moet een jaar of zes zijn geweest
moedwillig en uit jaloezie vernietigd
heb. Ik zie hem, pietje, nóg schreiend
naar huis lopen, terwijl ik met zijn
brokstukken in mijn handen achter
bleef.
Laatst,, vele jaren nadien dus, kwam
ik Pietje Weer eens onverwachts
tegen op een receptie. Hij was in
middels een hele piet geworden, een
prachtige inspecteur van een levens
verzekering.
„Weet je nog," vroeg ik. ..dat wij
samen op het koor zongen?"
„Nou en of," antwoordde hij ,,in
gloria Dei Patris".
„Weet je," ze{ ik itjat ik nadien
vele nachten wakker heb gelegen,
uit wroeging dat ik toen die vlieger
van Af, P°t heb gemaakt?"
Wat riep hij' „jij mijn vlieger? Ik
jou vlieger.'
Stel nu een, dat Pietje en ik onze
mémoires ginger, schrijven.
op de dood. In het andere geval zal men
moeten proberen de vrede te organise
ren. Laat de Sovjets ophouden met drei
gen, laten zij meehelpen de ontspanning
te kweken in plaats 'van haar te verhin
deren. Dan zullen de drie westelijke
landen met hen alles kunnen doen wat
voor de vrede nodig is. Frankrijk zal
dhn met voorstellen komen en het zal
blijken, dat het de mensheid een opmer
kelijke dienst kan bewijzen."
WIESBADEN, 6 sept. (Rtr., UPI)
De Westduitse bondskanselier, dr. Kon
rad Adenauer, heeft gisteravond op
een verkiezingsbijeenkomst in Wies-
ft,.
,<-<m ^sjtsjev de internationale
h^.^'bgen bewust opdrijft, met sterke
*a1 kunnen staven, en dit betoog
r'e ^oor een meerderheid van
N-leden met instemming wor-
e8roel. Maar ook daardoor zal
kt(ïr) °U zicb niet van zijn stuk laten
n. Khroesjtsjev interesseert zicb
<j s nauwelijks meer voor de V.N.
A(.' enige hoop kan nog slechts
».i;
'Jh
de Russen op het laatste
«Acjd ^eruS zullen deinzen voor de
a Van Amerika, en voor het besef
Jtetj ^fl'ka die macht zo nodig zal
V „„,ge'uen. De taal van de macht is
''aal die Khroesjtsjev verstaat.
s]
«b
al
Zijn gepraat over „vrede
ecL "in gepraat ovei
8 afleidingspolitiek.
baden gezegd dat hij ua het sluiten van
de sectorgrens in Berlijn niet onmid
dellijk naar \Vt'st-Berlijn js gegaan,
omdat in Oost-Duitsland een opstand
op het punt van uitbreken stond. De
Westelijke mogendheden meenden dat
een reis van Adenauer naar West-Ber-
lijn op dat tijdstip de lont in het kruit
vat zou kunnen brengen, hetgeen zij,
evenals Adenauer zelf, wensten te
voorkomen.
BERLIJN Aan de sectorgrens in
de Heidelbergerstrasse hebben Ameri
kaanse soldaten gisteren van traan-
gasbommen gebruik gemaakt, toen
zij met water werden bespoten door
Oostberlijnse politiemannen. De
Vopo's zochten hun heil in afgesloten
portieken, toen de vijf tot zes traan-
gasbommen in hun onmiddellijke na
bijheid terecht kwamen.
In de late namiddag richtten de
Vopo's hun watèrslang op een foto
graaf, die aan de Westberlijnse zijde
van de grens, op dezelfde plaats, foto's
aan het maken was. Het spuiten hield
op toen een Amerikaanse jeep op het
toneel verscheen.
Een Oostduits gezin is gisteren her
enigd in het Westen dankzij de ge
slaagde ontsnapping van een 12-jarige
knaap uit Oost-Duitsland. De jongen,
die bij zijn grootmoeder achterbleef
toen zijn ouders naar het Westen
vluchtten, wachtte allang op een ge
legenheid zich bij hen te voegen.
Volgens ooggetuigen bij de Beierse
grenspost Kronach kwam de jongen
uiterlijk onverschillig, op de grenspost
toelopen. Hij gaf blijk van de nieuws
gierigheid. die jongens van die leeftijd
eigen is. Hij liep wat rond bij de grens-
wachtershuisjes, keek eens naar bin
nen, drentelde langs de prikkeldraad
versperringen, kortom, overal neusde
hij rond. Twee uur later, toen de grens
wachten gewend waren geraakt aan
zijn aanwezigheid, rende de jongen op
eens door de barricades naar een na
burig bosje, waar zijn ouders op hem
wachtten.
DJAKARTA, 6 sept. (UPI) In
luchtmachtkringen in Djakarta is gis
teren vernomen, dat Indonesië opnieuw'
twee straalbommenwerpers van het ty
pe TU-I6 van de Sovjet-Unie beeft ont
vangen.
De chefstaf van de Indonesische
luchtmacht, luchtmaarschalk Soerya-
darma, Zui na de legeroefeningen van
het afgelopen weekeinde, dat de Indo
nesische luchtmacht haar paraathteid
toespitst in verband met de strijd voor
de bevrijding van Nederlands Nieuw-
Guinea".
rr i h
- A
De hal van het nieuwe behandelhuis van het Ellsabeths-gasthuis te Arnhem.
rnhems oudste en grootste zie
kenhuis vijftig pet. van do
patiënten komt overigens van
buiten Arnhem het Elisa-
bethsgasthuis, heeft een aanzienlijke
en bijzonder fraaie en doelmatige uit
breiding ondergaan. ZU bestaat uit
een omvangrijke, moderne aanbouw
aan het sinds 1895 bestaande en sinds
dien voortdurend uitgebreide zieken
huis aan de Utrechtseweg. Deze on
der architectuur van Margry en Ja
cobs te Rotterdam tot stand geko
men nieuwbouw draagt de ongebrui
kelijke naam „behandelhuis", het
geen trouwens goed weergeeft, waar
toe het bestemd is; specialistisch on
derzoek op vrijwel elk gebied, psy
chiatrie en operatie, kortom het be
handelhuis is op de modernste wijze
ingericht voor de specialistische,
toegepaste geneeskunde, de elektro-
diagnostiek en voor, het poliklinisch
werk.
Het gebouw dient voorts als ont-
vangstcentrum van patiënten, voor
bestuurs- en administratieve werk
zaamheden, de specialistische samen
spraak en het medisch overleg. Met
het oog op het personeelstekort is met
veel raffinement en waar mogelijk vol
automatische apparatuur opgesteld.
De opzet van de behandeling laat zich
samenvatten in de begrippen „effi
ciency en privacy".
Het gebouw bevat o.a. vier opera
tiezalen, elk met een afdeling van zes
bedden, waar de patiënt, buiten het
zicht van instrumenten en voorberei
dingsmaatregelen op de operatie
wordt voorbereid en in de z.g. reco-
verykamers weer kan bijkomen. Dit
laatste is een noviteit in Nederland.
Het Elisabethsgasthuis heeft ten tij
de van de Slag om Arnhem een be
langrijke rol gespeeld als opvangcen
trum voor gewonde Engelsen en Duit
sers. Deze rol is vastgelegd in de
film „Theirs the Glory", die elk jaar
omstreeks 17 september voor de Air-
bomepelgrims wordt vertoond.
Zaterdag 16 september zal de com
missaris der koningin in Gelderland,
mr. H. W. Bloemers, de nieuwe aan
bouw officieel openen. De inzegening
geschiedt des morgens door mgr. Th.
Hendriksen, wijbisschop van Utrecht.
Hoewel van oorsprong en opzet
rooms-katholiek bestaat bijna dertig
procent van de patiënten uit niet-ka-
tholieken, voor wie een zielzorger be
schikbaar is, al naargelang hun rich
ting. Uiteraard heeft de rector er zijn
vast pied a terre in een eigen flat.
Het aantal bedden bedraagt vierhon
derd. Er worden plannen uitgewerkt,
deze capaciteit zo snel mogelijk op
te voeren. De vrijkomende ruimten in
het oude gebouw hebben even
wel een andere functie gekregen, voor
al omdat zij zich voor uitbreiding van
de beddencapaciteit niet lenen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Vijfenzeventig jaar bestaat de 3-
oktober-vereniging te Lelden en
dat betekent straks drie volle da
gen feest. Voorbereidingen wor.
den reeds getroffen voor de histo
rische optocht, welke is gewijd aan
het „landjuweel" dat de rederijkers
in het jaar 1596 in Leiden hebben ge
houden. Het zal een stoet met vele
honderden paarden en enige malen
zoveel gekostumeerde Leidenaars wor
den. Repetities voor de feest-cantate
zijn in volle gang.
Intussen is een rijk geïllustreerd
boekje verschenen, dat in tekst en
beeld de geschiedenis van het 3 okto
berfeest vertelt. Langer dan drie eeu
wen geleden werd in de Sleutelstad al
het feest van Leidens Ontzet gevierd.
Een dankdienst in de Pieterskerk
heeft sinds het ontzet van Leiden vrij
wel onafgebroken op het programma
gestaan. Vooral de studenten hebben
er toe bijgedragen, dat de herinnering
en de viering van Leidens ontzet met
vervaagde. Zij hebben bijvoorbeeld in
1814 uit misnoegen over het uitstel van
de feestelijke viering, omdat het 3 ok
tober marktdag was, de huizen van
de vroede vaderen versierd met zinne-
spreuken op de heldenmoed van de
voorouders. De uitdeling van haring en
wittebrood stamt van later datum.
In de tijd waarin de armoe troef was
in het industrie-arme Leiden kreeg de
uitdeling het karakter van een bede
ling, waarbij vooral de tabak, koffie
en thee duizenden naar het Waagge
bouw trok. In 1887 voer nog eens een
geuzenvloot met haring en wittebrood
de stad binnen, hetgeen een Leide-
naar zo enthousiast maakte dat nu ge-
Weed en wel te water sprong.
In 1896 stond de feestviering in het
teken van de „velo" zoals de secreta
ris in zjjn jaarverslag schreef. Ver
sierde fietsen vormden het hoogtepunt
Van de optocht. Er reden ook dames
mee en dat was iets bijzonders. Het
programma va die derde oktober
gunt een kijkje op de damesmode van
die dagen. Voor de opvoering van
„Madame Sans-gêne" in de Schouw
burg werden de dames beleefd ver
zocht hun hoeden af te zetten.
Het 3 oktoberfeest is ook in de oorlog
gevierd tot in de gijzelaars- en con
centratiekampen toe. Hierv; n zijn nog
menu's bewaard gebleven, die als
kostbare relieken worden bewaakt. Er
zijn brieven uit afgelegen posten van
missionarissen en pioniers, die verkla
ren dat zij om en nabij de evenaar op 3
oktober hun hutspot niet hebben ge
mist. Zo getuigt dit boekje van het on
verwoestbare leven van dit volksfeest
bü uitnemendheid dat elk jaar hon
derdduizenden van haring en witte
brood, via de hutspot en een optocht
naar het grote en reusachtige avond
vuurwerk voert.
e eerstejaars van de tuinbouw
school Huis te Lande in Rijswijk
zijn verplicht tijdens hun groen
tijd de zotskap te dragen. Van
's ochtends vroeg tot 's avonds laat lo
pen ze met deze narrekapjes door Den
Haag. Te oordelen naar hun gezicht
vinden Els Meertens en Sebby van De-
dem het wl leuk.
Een kleine 250 studenten van de
vjjftig jaar oude studentenvereniging
Societas Studiosorum Reformatorum,
onder wie een groot aantal kaalhoof
dige novieten, hebben dinsdagmiddag
in Vlissingen, nadat zij uit zee voet aan
wal hadden gezet op de winderige
Boulevard de Ruijter, uit volle borst
het schone lied „In een blauwgeruite
kiel" gezongen. Dat gebeurde bij het
standbeeld van de Vlissingse admi
raal uit de Gouden Eeuw. Bij deze
vocale hulde aan de grote Zeeuw
bleef het niet: de studenten hadden
op deze feestelijke dag ook gasten
meegebracht, namelijk de burgemees
ter van Chatham en twee schepenen uit
deze Engelse stad, die voor deze ge
legenheid in zeventiende-eeuws kos
tuum waren gestoken en die admiraal
de Ruijter, die onbewogen van zijn
voetstuk uitstaarde over de zee, wel
bijzonder gunstig gezind waren. Zij
hadden zelfs de door de Ruijter, toen
hij in juni 1667 de Theems opvoer,
kapotgevaren kettingen meegenomen
LOS ANGELES, 6 september (UPI)
Hoewel misschien ook wel als gevolg
van politieke propaganda de mens.
heid vooral vrees koestert voor de
wereldomspannende" radio-actieve
neerslag, ligt het werkelijke gevaar van
kernbommen of kernproeven volgens
dr. Willard F. Libby, Nobelprijswinnaar
voor de chemie en voormalig lid van de
Amerikaanse commissie voor atoomener
gie, in de directe neerslag, die een zeer
plaatselijk karakter heeft.
Dr. Libby onderscheidt drie soorten
radio-actieve neerslag: de lokale, de tro-
posferische en de stratosferische. Lokale
neerslag komt snel naar beneden,
meestal in zeer grote hoeveelheden, in
een gebied van 350 tot 500 kilometer
van het ontploffingspunt met de wind
mee.
In de eerste paar uur na een kern
explosie komt ongeveer tachtig procent
van alle radio-actieve stof omlaag. Dit
is speciaal het geval als de bom op het
aardoppervlak ontploft en een grote
hoeveelheid puin de lucht in jaagt. Dit
puin en stof neemt in de lucht het
grootste deel van de fusieprodukten van
de bom op en keert er dan mee naar de
aarde terug.
Dr. Libby zei in een verklaring, die
door de universiteit van Californië is
verspreid, dat in het verleden de radio
actieve verontreiniging door een bom
steeds beperkt werd door een aantal
kunstgrepen. In een kernoorlog echter
zullen deze achterwege blijven en zal de
burgerbevolking ernstig te lijden heb
ben van radio-actieve straling. Afhanke
lijk van de kracht van de bom en de
hoogte van de paddestoelwolk, zullen
minuscule stofdeeltjes worden opgeno
men hetzij in de troposfeer (de lagere
lagen van de atmosfeer), hetzij in dé
stratosfeer (de hogere lagen).
In het algemeen kan gezegd worden,
aldus dr. Libby, dat stofdeeltjes in de
troposfeer getransporteerd worden door
een vrij smalle luchtstroom, die In prin
cipe de aarde omcirkelt. Het radio-ac.
tieve stof komt binnen ongeveer een
maand tijds weer op aarde terug. Aan
gezien het grootste deel van dit stof
naar de aarde teruggebracht wordt als
regen- of sneeuwkernen, zal men dus
in de regenrijke landen veel meer last
hebben van stralingsgevaar dan in woes
tijnen.
De fijne radio-actieve stofdeeltjes die
hoger komen dan twaalfduizend meter
worden opgenomen in de stratosferische
luchtlagen. Hier kunnen zij vijf jaar
lang om de aarde blijven stromen. In die
tijd verliezen zij geleidelijk hun stra
lingskracht. Door vermenging met lager
gelegen luchtlagen komt dit stof gelei
delijk aan terug naar de aarde.
Tot zover deze verklaring van Dr.
Libby.
Wjj tekenen hierbij aan:
De stralingsdosis waaraan de we
reldbevolking is blootgesteld tengevol
ge van de proe\«en met atoom- en wa
terstofbommen in de jaren 1945 tot
1958, toen er in hoge frequentie proef
explosies werden uitgevoerd, is veel
en veel kleiner dan de dosis, welke
de geleerden voor de mens toelaat
baar achten. Zelfs de natuurlijke stra
ling, uit de kosmos, de bodem en de
lucht en van het kalium, de koolstof
en het radon in het menselijk li
chaam, is meer dan tien maal zo
groot als de jaarlijkse straling, waar
aan men door deze kemproeven bloot
stond. Men moet echter wel begrij
pen, dat IEDERE hoeveelheid stra
ling min of meer schadelijk is. De
wetenschap ziet evenwel de biologi
sche schade steeds relatief, omdat
iedere vooruitgang in de omstandig
heden van de mens met gevaren ge
paard gaat. Ook de ontwikkeling van
het weg-, water- en luchtverkeer is
niet zonder bedreiging geweest. Om
dat het effect van radio—activiteit
zich behalve direct, ook pas na jaren
kan manifesteren vooral het even
tueel nadelig genetisch effect moet
als symbool om daarmee voor eeuwig
vriendschap te smeden.
Na de hulde aan de admiraal be
gaven de studenten zich naar het stad
huis, waar het vrolijke gezelschap of
ficieel werd ontvangen door het ge
meentebestuur. Alvorens echter bin
nen te gaan verzocht de praeses van
de lustrumcommissie, de heer A. A.
Biesheuvel, de burgemeester van
Vlissingen, mr. B. Kolff, aan een wiel
te draaien, dat gemonteerd was op
een in de stoet meegevoerde wagen.
Voor de wagen hadden enkele in
groenkleurige ketelpakken gestoken
novieten een dijkje gevormd van zand
zakken, en toen de burgemeester aan
het wiel begon te draaien, spoot uit
de ketel een dikke straal bïauwge-
kleurd water in het midden van de
zandzakken. Wij wisten dat wij tech
nici zouden krijgen, maar dat we zo'n
wonder van technisch vernuft te zien
zouden krijgen, heeft onze stoutste
vewachtingen overtroffen, aldus
merkte burgemeester Kolff geksche
rend in zijn toespraak op.
de mensheid zich natuurlijk wel zo
min mogelijk in dit soort gevaren be-
feven. De geleerden hadden uitgere-
end dat nu, drie jaar na het staken
van de kemproeven, de „fall out"
(radio—actieve neerslag) van de tot
dan toe gedane Aen Hbomexpe-
rimenten waarschijnlijk geen schade
meer kon doen. En al hebben de
proefexplosies voor de wereld geen
grotere bijdrage tot het stralingsge
vaar opgeleverd dan die van de licht
gevende wijzerplaten op gewone hor
loges, hervatting van die proeven,
zeker die experimenten die in de
dampkring worden gedaan zonder
dat men weet tot welke kracht die
kunnen en zullen gaan blijft scha
delijk voor de bevolking, vooral van
wege de onbekende, wellicht sluipen
de, nadelige invloeden op het nage
slacht. (Red.)
CHICAGO, 6 sept. (UPI) Het
Amerikaanse leger heeft met succes
een op een vrachtauto gemonteerd ap
paraat voor het zuiveren van radio-ac
tief water beproefd. Een verslag van
de proefnemingen werd voorgelezen
op de jaarvergadering in Chicago van
de American Chemical Association.
Het apparaat is gemonteerd op een
truck en kan binnen één uur na aan
komst op de plaats van een kernexplo
sie in werking worden gesteld. Het kan
het met plutonium besmette water voor
97 procent zuiveren. Het leger zal er
met dit apparaat in de meeste geval
len in slagen water te zuiveren tot op
een graad waar het veilig gedronken
kan worden.
LITTLE ROCK, 6 sept. (Reuter)
Gisteren hebben 46 negerleerlingen hun
plaatsen ingenomen op Zeven middel
bare scholen in Little Rock, in de Ame
rikaanse staat Arkansas, die vroeger
uitsluitend door blanke leerlingen
mochten worden bezocht. Er werd
hiertegen op geen enkele wijze gede
monstreerd. Er is nu nog maar een
middelbare school in Little Rock, die
uitsluitend door blanke leerlingen
wordt bezocht.
In zeven plaatsen in de staat Virgi-
nië zjjn gisteren eveneens negerleerlm-
gen tot middelbare scholen toegelaten,
die vroeger slechts töegarikelqk waren
voor blanke leerlingen. In Florida wer
den eveneens negerleerlingen toegela
ten tot vroeger slechts voor blanke
leerlingen toegankelijke middelbare
scholen en in Daytona Beach twee.
Nergens dedan zich incidenten voor.
