e
CDU verliest 27 zetels in
1 Westduitse Bondsdag
Socialisten winnen er
liberalen zelfs 25
Erhard nieuwe
kanselier
IN BEIERS KOSTUUM TER STEMBUS
Vliegramp
lis»
Drama op militair terrein
VIER JONGENS DOOR
EXPLOSIE GEDOOD
Waarschuwingsborden
genegeerd
U TRECHTverkeersongeluk
eist VIJF LEVENS
Directeur postdistrict
A dam onder slachtoffers
Minder strijd in KATANGA
TSJOMBE wil een
wapenstilstand
Verliezen bij VN-troepen
vallen nogal mee
Hammarskjöld
verdwenen -
vliegtuig i
verongelukt
ABSOLUTE MEERDERHEID VERLOREN
36 DODEN BIJ
AUTO VLIEGT OP VERKEERDE RIJBAAN
143 DODEN
.Het weer.
Nancy eist
18 SEPTEMBER
Plectra bij Chicago
ontploft
Tyfoon over Japan
W» Br™dt, de burgemeester van
erlijndie gisteren, omdat Ber-
*ta.at0nder het gezag van de bezetters
•..niet mocht stemmen, maakte met
2,Jn bedie zonen een wandeling.
Zonnig
4e r°°S, zonnig en warm weer. In
en ochtend hier en daar
%s. zWakke tot matige wind uit
Ijsdag zon: 0.20-18.47, maan:
12
BONN, 18 sept. (A.F.P., Rtr.,
D.P.A.) De kiezers in de Bonds
republiek hebben de alleen
heerschappij van de Christen-
Democratische Unie in de West
duitse politiek gebroken. De partij
van bondskanselier dr. Konrad
Adenauer zag haar stemmenper
centage dalen van 50,2 tot 45,3
procent en heeft daardoor haar
absolute meerderheid in de Bonds
dag verloren. De Sociaal-Demo
cratische Partjj, onder leiding van
de Westberlijnse burgemeester
Willy Brandt, boekte een forse
winst door haar stemmenpercen
tage te verhogen van 31,8 tot 36,3
procent. Relatief is echter
de liberale partij (FDP} van
Erich Mende de grootste win
naar geworden van deze verkiezin
gen. De liberalen stegen van 7,7
naar 12,7 procent. Hoewel deze
officiële uitslagen nog maar
„voorlopig" zijn, kan aan de hand
ervan reeds een vrijwel zekere
verdeling van de zetels in de
Bondsdag worden vastgesteld,
welke luidt als volgt: CDU 243
(270); SPD 190 (169) en FDP
66 (41). Opvallend is dat ditmaal
niet één van de kleinere partijen
er in is geslaagd de Bondsdag te
bereiken. De Duitse Partij, die
voor deze verkiezingen samen met
de Partij der Ontheemden de
Alduitse Partij had gevormd, be
zette in de vorige Bondsdag nog
liefst 17 zetels, maar de nieuwe
Alduitse Partij zal in de nieuwe
Bondsdag niet zijn vertegenwoor
digd. Ook de Vredes-Unie, een
pacifistische partij die men kan
vergelijken met de Nederlandse
PSP, kwam gisteren in het stuk
niet voor, om nog maar te zwij
gen over de andere splinterpar
tijen, die reeds bij de verkiezingen
van 1957 nog niet één procent
van de stemmen op zich wisten te
verenigen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 18 september
Op rijksweg 12 (naar Arnhem)
bij de „Amsterdamse Ballast-
maatschappij" h gistermorgen
een zeer ernstig -erkeersongeluk
gebeurd, dat aan vijf mensen het
leven heeft gekost, terwijl twee
personen zwaar werden gewond.
Een auto, bestuurd door de veer
tigjarige M. A. Botenga, houder
van een rijschool in Bennekom,
die uit de richting Arnhem kwam
en in de richting van het ver
keersplein Oudenrijn reed, vloog
plotseling over de haag van de
verhoogde middenberm de andere
rijbaan op. Daar kwam de wagen
frontaal in botsing met een van
het verkeersplein komende, auto,
bestuurd door de zestigjarige P. J.
van Dalsen, directeur van het
postdistrict Amsterdam en wo
nend in Amstelveen. De heer Van
Dalsen en zijn zevenenvijftigjarige
echtgenote overleden ter plaatse,
alsmede een derde inzittende van
de auto van het echtpaar, de heer
J. J. Klaver uit Wormerveer, en
de vijfendertigjarige echtgenote
van de heer Botenga. De eenen-
zestigjarige mevrouw J. Klaver-
v. d. Woude, de heer Botenga en
zijn vijfjarig zoontje werden zwaar
gewond naar het Utrechtse Diaco-
nessenhuis overgebracht. Mevr.
Klaver is vanmorgen aan haar
verwondingen bezweken.
ELIS ABETHST AD, NDOLA,
LEOPOLDSTAD, 18 sept. (Rtr.,
A.F.P., U.P.I.) Nadat president
Tsjombe van Katanga zaterdag
nog de „totale oorlog" tegen de
V.N.-politiemacht in zijn land
had geproclameerd, verklaarde
hij zich gisteren bereid met de
secretaris-generaal van de volke
renorganisatie, Hammarskjöld, in
het Noordrhodesische plaatsje
Ndola te onderhandelen over een
wapenstilstand. In Katanga werd
dit weekeinde aanmerkelijk min
der gevochten dan de dagen tevo
ren, maar uit het feit dat Ham
marskjöld met Tsjombe moet
onderhandelen over een wapen
stilstand kan men afleiden, dat de
V.N. in Katanga op onverwacht
'grote tegenstand zijn gestuit. De
V.N. wijt dit aan de niet-Congo-
I lese officieren in het Katangaanse
j leger.
LEOPOLDSTAD, 18 sept. (Rtr.,
U.P.I.) Bij alle complicaties,
die zich in de afgelopen dagen in
de Congo hebben voorgedaan,
heeft zich vanmorgen een nieuwe,
nogal sensationele gevoegd: Ham
marskjöld is verdwenen. Gisteren
vertrok de secretaris-generaal van
de Verenigde Naties uit Leopold-
stad naar Ndola, waar hij Tsjombe
zou ontmoeten om met hem te
praten over een bestand tussen
de strijdkrachten van de V.N. en
van Katanga. Het vliegtuig was
vanmiddag om twaalf uur echter
nog niet op de plaats van bestem
ming aangekomen. Het wordt
„ergens boven Centraal-Afrika"
vermist.
typ''"Brandt, de
jjr n^skanselier Adenauer bij het uit-
nBen van zijn stem in zijn woon
plaats Rhöndorf, nabij Bonn.
18 sept. (Reuter, AFP)
6st A?ctI'a van de Amerikaanse North-
Mife *'rli„cs is gisteren kort na het op-
''Hg,, 0 Van het vliegveld O'Hare bij Chi-
Verongelukt. Het toestel had 36
"8 v passagiers en een beman-
"•h jj vijf leden - aan boord, die allen
leven zijn gekomen.
h'g a Vlermotorige turbine-zuigervlieg-
!^ar van Milwaukee op weg was
^riaAampa jn Florida, .naakte na het
van de startbaan een zwenking
ij® gr-iec'lts, waardoor de rechtervleugel
vaakte. Er deed zich toen een
ft:rlnS voor en het toestel stortte
een veld in een park in een voor-
r °eder^ Chicago. Het toestel heeft ver-
een hoogspanningskabel ge-
eh is in de lucht ontploft.
'iet tweede vliegtuigongeluk bij
i so sinds het begin van de maand.
j>'sHg,?ePtember verongelukte een Con-
ï?.rt n n van de Transworld Airlines
1» 'let vertrek van het vliegveld
De 78 inzittenden verloren het
''Wachting tot dinsdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
öel'jke richtingen.
Ou.
JAn j.
'l'Lhiit
^hagen
M>rg
max
min.
Weer
temp.
temp
neersi
gisteren
24 uur
zw. bew.
21
15
0
zw. bew.
25
15
0
onbew.
24
15
0
licht bew.
24
14
0
zw. bew.
24
15
0
zw. bew.
27
14
0
mist
27
15
0
onbew.
28
16
0
onbew.
25
13
0
onbew.
20
12
0
half bew.
25
12
0
onbew.
15
12
10
licht bew.
23
15
0
onbew.
26
17
0
onbew.
27
15
0
onbew.
30
15
0
onbew.
30
17
0
mist
29
15
0
mist
26
14
0
mist
23
12
0
onbew.
29
11
0
onbew.
3*2
8
0
onbew.
27
20
0
onbew.
32
15
0
zw. bew.
32
21
0.1
onbew.
31
22
0
Door de nieuwe uitslag zal het de
CDU waarschijnlijk onmogelijk zijn ook
in de komende vier jaren geheel alleen
te regeren. Geheel zeker is dit echter
niet. omdat FDP-leider Erich Mende
onlangs heeft laten doorschemeren dat
zijn partij eventueel bereid zal zijn een
minderheidskabinet van uitsiuitend
CDU-ers te steunen. De meeste West
duitse politici geloven echter niet dat
het zover zal komen. Algemeen neemt
men aan, dat de CDU en de FDP samen
een coalitie zullen vormen. Indien dit in
derdaad gebeurt, zal dr. Adenauer ver
moedelijk geen Bondskanselier meer
worden. Erich Mende heeft namelijk óók
duidelijk laten weten dat zijn partij niet
van plan is zitting te nemen in een re
gering, die wordt geleid door een 85-
jarige. De FDP heeft haar voorkeur
voor Ludwig Erhard, de „architect van
het Wirtschaftswunder", tijdens de ver
kiezingsstrijd nooit onder stoelen of
banken gestoken.
De socialistische kandidaat voor het
kanselierschap, Willy Brandt, komt
door de uitslag van gisteren niet voor
't minister-presidentschap in aanmer
king, omdat alweer de FDP
heeft verklaard dat een liberaal-socia
listische coalitie „in ieder geval" on
mogelijk is. De liberalen hebben de po
sitie veroverd waarop zij hebben ge
hoopt: Zij zitten op het midden van de
wip. Zonder hen kunnen cfe CDU en
de SPD niets doen, tenzij men reke
ning houdt met de kans dat de chris
tendemocraten samen met de socia
listen een coalitie zullen vormen.
Deze mogelijkheid wordt echter door
alle waarnemers volledig uitgesloten.
De huidige Westduitse minister van
defensie, Strauss, die tevens voorzitter
is van de Christelijk-Sociale Unie (de
zusterpartij van de CDU, die alleen in
Beieren opereert), verklaarde vannacht
dat hij de minister van economische
zaken, Erhard, als de enige mogelijke
opvolger van Adenauer beschouwt.
Strauss gaf de volgende analyse van
de verkiezingsuitslag: Vele mensen, die
het met de politiek van de CDU-CSU
eens zijn, hebben ditmaal op de FDP ge
stemd, omdat Mende heeft verklaard,
dat hij bereid is met de christendemo
craten een coalitie te vormen. Op deze
manier (dit zei Strauss er niet bij, maai
de meeste waarnemers zien het zo)
stemden zij vóór voortzetting van de
huidige politiek, maar tégen een her
nieuwd kansclierschap van Adenauer,
die men zo langzamerhand veel te oud
vindt om opnieuw vier jaar de volle
regeringsverantwoordelijkheid te dra-
Ben.
Andere commentaren van vannacht
zijn:
Erich Mende: Het belangrijkste re
sultaat van deze verkiezingen is dat in
West-Duitsland thans een driepart(jen-
stelsel is ontstaan cn dat de kiezers de
partijen van uiterst rechts hebben afge
wezen. Wij, liberalen, hebben veel stem
men gewonnen omdat wij de verkie
zingsstrijd op bijzonder eerlijke wijze
hebben gevoerd (een duidelijke zinspe
ling op de harde en niet altijd even
sportieve strijd tussen socialisten en
christendemocraten), omdat vele jonge
kiezers, die gisteren voor de eerste
maal in hun leven naar de stembus
gingen, hun stem aan de FDP hebben
gegeven en omdat wij over een doel
matige partij-organisatie beschikken."
Eugen Gerstenmaier. voorzitter van
de Bondsdag: „Een coalitie van christen
democraten en liberalen is nu een lo
gische zaak."
Ernst Lemmer, minister voor Alduitse
zaken: „Een brede coalititie van
CDU, SPD en FDP acht ik niet geheel
onmogelijk".
De uitslag van de verkiezingen en
de zetelverdeling in de Bondsdag is
nog niet definitief, o.a. omdat in het
kiesdistrict Cohem gisteren, wegens
het plotselinge overlijden van de be
langrijkste kandidaat, niet werd ge
stemd. In dit district, dat door twee
afgevaardigden in de Bondsdag wordt
vertegenwoordigd, zullen de kiezers
pas in oktober naar de stembus gaan.
Om de uitslagen van gisteren geheel
goed te kunnen begrijpen, moet men
bovendien weten dat in West-Duitsland
een nogal ingewikkeld kiesstelsel wordt
toegepast, dat een combinatie is van
het districtenstelsel (zoals bijvoorbeeld
in Engeland) en het systeem der even
redige vertegenwoordiging (zoals bij
voorbeeld in Nederland). Kort omschre
ven komt dit systeem hier op neer,
dat elke kiezer twéémaal z(jn stem uit
brengt. Zijn „Erststimme" geeft hij aan
een van de mannen of vrouwen, die in
een bepaald district door de partijen
kandidaat zijn gesteld. Zijn „Zweitstim-
me" geeft de kiezer echter rechtstreeks
aan een van de politieke partijen.
Aan de verkiezingen werd gisteren
deelgenomen door 87,4 procent van het
electoraat. In 1957 was dit 88,2 procent.
Deze daling is een teleurstellend resul
taat voor alle partijen, die het tijdens
de verkiezingsstrijd ondanks alle tegen
stellingen over één ding eens waren:
Een Westduitser, die nu, met de. Ber-
Hjnse crisis op de achtergrond, van zijn
stemrecht geen gebruik zou maken, was
niet waard dat hij leefde in het vrije
deel van Duitsland.
De verkiezingen werden gehouden in
de tien „Lander" van West-Duitsland.
Westberlijners konden geen stem uit
brengen, omdat hun stad onder het ge
zag van de bezetters staat en geen deel
is van de bondsrepubliek. In plaats daar
van stuurt de Westberlijnse stadsraad
22 gedelegeerden naar het federale par
lement in Bonn, waar zij deelnemen aan
het werk in de commissies, maar geen
stema-echt hebben. Hieruit blijkt
dus dat burgemeester Willy Brandt gis
teren niet heeft mogen stemmen!
(Zie ook Buitenlandse Kroniek pag. 5)
Ook deze drie Beieren togen gisteren welgemoed en in de hun eigen folkloristi
sche kostumering ter stembus.
HARSKAMP, 18 sept. Gisteravond
om ongeveer kwart over zes zijn op
ccn terrein langs de Radisweg, die
Harskamp en Kootwijk verbindt, vier
jongelui bij een explosie gedood. Drie
van hen overleden onmiddellijk; de vier
de 1 azweek later aan zijn verwondingen.
De slachtoffers zijn allen afkomstig uit
Apeldoorn. Hun namen zijn: Piet Koe-
lewijn (18), Jaap Nikkels (15), Henk
Admiraal (16) en Derk Mulder (17). Een
vijfde jongen werd bij de ontploffing ge
wond; hij wordt in een ziekenhuis te
Ede verpleegd.
Over de toedracht van het ongeval ver-
Bjj het ongeluk was nog een derde
auto betrokken, die honderd nieter ach
ter de wagen van de heer Van Dalsen
reed en werd bestuurd door de 42-jarige
K. H. Tiekan, uit Diisseldorf. Deze auto
schoot langs de wagen heen en tegen de
auto van de heer Botenga; de Duitser
liep geen letsel op. De twee Nederlandse
auto's werden geheel vernield.
AMSTERDAM, De 58-jarige mevr.
M. Plantfeber-Valkhof uit Alphen aan de
Rijn is zaterdagavond bij een gecompli
ceerde autobotsing op de rijksweg Am
sterdam-Den Haag op weg naar een
ziekenhuis overleden.
Zij werd uit de door haar 62-jarige
echtgenoot bestuurde auto geslingerd,
toen die bij een inhaalmanoeuvre op het
viaduct over de Schipholweg een tegen
ligger raakte.
DEN HAAG, De 62-jarige L. P.
Buitelaar is zaterdagavond bij een
verkeersongeluk zo ernstig gewond,
dat hij later aan de gevolgen is overle
den. Hij stak op het drukke kruispunt
Wassenaarseweg - J. Israëlsplein -
Oostduinlaan op een fiets onvoorzich
tig over en is daarbij gegrepen door
een personenauto.
ROTTERDAM, Zaterdagmiddag is
de achttien-jarige ijzerwerker W. Meijer
bij het afrijden van de Willemsbrug op
het Bolwerk met zijn bromfiets uit de
bocht gevlogen en teger. de straat ge
smakt. Bij aankomst in het Dijkzigtzie-
kenhuis bleek de jongen te rijn overle
den.
SITTARD De 26-jarige G. Gruisen
is zaterdagavond in de dorpsstraat te
Overhove-Sittard met zijn scooter tegen
een oasserende auto gebotst. Hij werd
ernstig aan het hoofd gewond en is later
in het ziekenhuis overleden.
DELFT Zaterdagmiddag freett zich
hier op de Rotterdamseweg een ernstig
verkeersongeval voorgedaan waarbij het
vierjarig meisje I. J. Breedveld, op slag
werd gedood. Haar 29-jarig zusje liep
en bovenbeenfractuur, eeii kaakfrac-
tuur en een hersenschudding op. De
meisjes staken voor een geparkeerde
groentewagen de weg over en werden
door een scooter gegrepen.
De ravage ontstaan b(j het zeer ernstige ongeluk onder Utrecht.
Tsjombe zelf gedraagt zich ook alles
behalve als de verliezer. Toen hij giste
ren op het vliegveld van Ndola arri-
I veerde verklaarde hij nimmer te zullen
praten met de hoge vertegenwoordiger
van de V.N. in Katanga, dr. Connor
Cruise O'Brien. Bovendien stelt Tsjom
be zijn „oude" voorwaarde: de V.N.-
troepen dienen uit Katanga te verdwij-
I1Cj"i Elisabethstad was het gisteren en
zaterdag eveneens iets rustiger, ook al
bleven sluipschutters actief, totdat gis
teravond plotseling een hevige aanval
kwam van Katangaanse gendarmes,
gewapend met mortieren, op het V.N.-
hoofdkwartier. De V.N., die in Katanga
uiteraard uitsluitend defensief mag op
treden, kreeg gisteren versterkingen.
Het meest acuut was ('e toestand in
Tadotstad, waar 155 man Ierse troepen
lang een verbitterde strijd voerden
tegen Katanganen. die hen omsingeld
hadden. Toen de toestand W/s tdien
zeer benard was,' kwam het bericht, dat
de Katanganen zich van hun Europese
officieren hadden „ontdaan" (détails
hierover ontbreken) «n zich met de
V.N. hadden „verbroederd". Tekenend
voor de verwarde berichtgeving uit
Katanga is wel, dat de Ierse regering
gisteravond laat weer meedeelde, dat
de strijd opnieuw was opgelaaid.
De basis Kamina werd gisteren op
nieuw vanuit de lucht beschoten. Ethio
pische straaljagers kregen opdracht
te pogen hieraan een eind te maken.
De echtgenote van Tsjombe is gisteren
met haar zeven kinderen en veertien
andere kinderen naar Noord-Rhodesië
uitgeweken. In de Rhodesis.che Federatie
geniet Tsjombe alle sympathie en steun
van regeringszijde. De premier, Sir
Roy Welensky, was het, die zaterdag
op een persconferentie mededelingen
deed over een communiqué van Tsjom
be inzake diens „totale oorlog" onder
het bij zulke acties gebruikelijk opper
bevel van het staatshoofd zelf. Welens
ky had al eerder gezegd, dat hij het
optreden van de V.N. Vuut vindt. Giste
ren verklaarde hij nog Katanga met
voedsel en medicamenten te zullen hel
pen. Ook de regering van de republiek
Congo met als hoofdstad Brazzaville
schijnt Hammarskjöld than-- niet al te
zeer genegen. De secretaris-generaal
kreeg geen toestemming er een tussen
landing te maken, omdat de regering
van de voormalige Franse kolonie de
veiligheid van Hammarskjöld niet kon
garanderen „in verband met de moei
lijkheden, door V.N.-interventie ont
staan in Katanga".
De verliezen van (1e V.N. bij de actie
in Katanga zijn niet zo groot als aan
vankelijk gemeld werd, aldus is van
Ierse zijde meegedeeld. Er zijn (Ine
Ieren gesneuveld en vijf Indiërs. Het
aantal gewonden en in hun zenuwen
geschokten is hoger. Berichten over
„zware verliezen" zijn in ieder geval
overdreven, aldus de Ierse minister van
buitenlandse zaken, Aiken.
Spanje Zaterdagavond zijn nabjj
Villafranca de los Barros, in de Spaan
se provincie Badajoz, twee van een
goederentrein losgeraakte wagons tegen
een personentrein gebotst.
Vijftien mensen zijn gedood en eenen
twintig gewond. Van enkelen der ge
wonden is de toestand ernstig.
nemen wij van de zijde van de ieger-
voorlichtingsdienst het volgende: Op het
terrein waar de explosie zich heeft voor
gedaan wordt geoefend met scherpe an
ti-tankgranaten, onder meer met die
welke worden afgevuurd met de bazoo
ka 35 inch. Bij zulke schietoefeningen
komt het af en toe voor, dat granaten
niet exploderen. Deze „blindgangers"
worden regelmatig opgeruimd: de re
gelmaat hangt af van de oefenfrekwen-
tie. Het gebeurt soms dat blindgangers
niet onmiddellijk bij het ruimen wor
den aangetroffen, maar door regen en
wind later bloot komen. Het vermoeden
bestaat dat de jongens zulk een bazooka
granaat hebben ontdekt en hebben ge
tracht deze mee te nemen om haar te
demonteren.
Na de explosie is liet met heide be
dekte terrein in brand geraakt. Omwo
nenden wisten het vuur echter spoedig
te blussen. Er zijn bij de plaats van het
ongeluk twee bromfietsen gevonden,
waarvan er een volkomen was vernield.
Dag Hammarskjöld tijdens een recente
bijeenkomst van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties.
De Britse Hoge commissaris van
Noord-Rhodesië, Lord Alport, gaf een
verklaring uit, die luidde: „Om 10 minu
ten na middernacht heeft een vliegtuig,
waarin zich de heer Hammarskjöld zou
bevinden, contact gehad met de ver
keerstoren van Ndola en is overgevlo
gen. Vrijwel direct hierna werd het con
tact verbroken en, na een normale pau
ze, hebben de autoriteiten van het vlieg»,
veld de maatregelen in werking gesteld
die worden toegepast als een vliegtuig
over tijd is."
Een woordvoerder op de verkeers
toren van Ndola verklaarde dat het
toestel van de secretaris-generaal niet
op veschillende plaatsen was geland
waar men navraag had gedaan. Hier
onder bevonden zich Leopoldstad, Eli
sabethstad. Kamina. Loeloeaburg. Sa
lisbury (Zuid Rhodesië) en Loesaka
(Noord-Rhodesië).
LONDEN (A.F.P.) Het vliegtuig
van Hammarskjöld zou brandend neer
gestort zijn kort na de start in Leopold
stad, zo heeft een woordvoerder van de
diplomatieke vertegenwoordiging van
de Rhodesische-federatie in Londen ver
klaard. Hij zou „onbevestigde berichten"
hierover ontvangen hebben. Volgens
andere berichten zou het vliegtuig er
gens in de Congo een noodlanding heb
ben gemaakt, aldus dezelfde woord
voerder.
TOKIO, 18 sept. (UPI) Volgens cl©
laatste opgaven van het nationalejhoofd»
kwartier van de politie te Tokio zyn
143 personen het slachtoffer geworden
van de tyfoon Nancy. 46 personen wor
den nog vermist en 2.268 ztfn gewond*