Sovjet-Unie acht FINSE
zelfstandigheid bedreigd
MAANKOSTUUM OM IN TE „WONEN
n
8
«geen militaire maar politieke daad
Stroom
van
explosie
Kracht van de ontploffing
niet precies vastgesteld
na
protesten
van superbom
Leger van de Congo begint
actie tegen KATANGA
in de V.N.
I
Ontsteltenis in Scandinavië
Gromyko eist onderhandelin
over beveiligingsmaatregelen
Noodvoorraad
melkpoeder in
Brittannië
Tsjomhe's vliegtuigen zouden
weer bommen hebben gegooid
dinsdag 31 oktober i96i
Felle aanval op
Bondsrepubliek
^roef vijfdaagse
schoolweek
lts
Vrouw fraudeur
Amsterdarasche
Bank vrijgelaten
FLN bereid tot
nieuw gesprek
Mogelijk geweld
bij overdracht
N.-Guinea aan VN
Het weer
V,
PREMIER ADOELA DEELT MEE
st
18
pagina s
Moskou, 31 okt. (Rtr., u.p.i.)
"7 Premier Khroesjtsjev heeft
Koteren niet alleen een echte,
Maar ook een politieke superbom
explosie gebracht: een offi-
^eel voorstel aan de regering van
toland waarin hij gezamenlijke
Maatregelen eist tegen een drei
gde inval door West-Duitsland
jM zijn bondgenoten. De Sovjet-
phie wil „bescherming" van de
'nse grenzen tegen een eventuele
Mival. Vele waarnemers verwach-
dat de Russen op zijn minst
Militaire bases in Finland wensen.
e Russische minister van bui-
Mlandse zaken, Gromyko, ont-
1, Mg de Finse ambassadeur in
j^°skou en overhandigde hem een
v°ta, waarvan de tekst in de loop
Mi de avond door het persbureau
"iass" werd gepubliceerd.
b
In IJsselsteijn
FINLAND
jiiIIIIIiiiéI
BEN KHBDDA:
Ilf
Gevolgen explosie
kernbom voor ons
land nog onbekend
/O J ét
H t1 I tientallen landen. De bom zal de
*A1 CIC woorden atmosfeer rond de aardbol be-
van neergestoken
Jongen protesteert
/'Avn
Verband met het feest
Allerheiligen zal ons
Hiorgen woensdag
niet verschij-
%°Vernber
DE DIRECTIE.
WASHINGTON, 31 oktober
(A.F.P., Rtr., U.P.I.) „Geen
militaire maar een politieke
daad Met deze woorden karak
teriseerde het Witte Huis gister
avond de explosie van de Russi
sche superbom (vijftig megaton
of méér)die gistermorgen op
vele plaatsen in de wereld de
seismografen ontstellend ver deed
uitslaan. Volgens de Amerikaanse
Commissie voor Atoomenergie
werd de bom omstreeks half tien
(Nederlandse tijd) tot ontploffing
gebracht. Zoals wij reeds konden
melden in een deel van onze
vorige oplaag, is men er in het
Westen nog niet in geslaagd de
kracht van de explosie precies
vast te stellen. De schattingen
lopen uiteen van vijftig tot hon
derd megaton, dat is vijftig mil
joen tot honderd miljoen ton TNT.
Zoals te verwachten was, werd
de explosie al spoedig gevolgd door
een stroom van protesten, komend
uit de monden van politici, ge
leerden en gewone burgers in
2, 3 Q-phrdvz j 6/
vV~
'■"-w yvv\ Avyv WwV»
3 0
zwadderen met ongeveer dertig
kilo radioactief strontium-90 en
ruim vijftienhonderd kilo andere
radioactieve „afval". In hoeverre
deze nieuwe kernexplosie, de
krachtigste tot nu toe, daadwer
kelijk gevaar zal opleveren voor
de gezondheid van het mensdom,
kan op dit moment nog niet wor
den overzien.
stiuiering vanhèt' heschiTt)a"e''mater!- De Russische kernexplosies van 10 september, 23 oktober (dertig
e,a!'JV\opi \ast te, s.tel'en h°e groot de megaton) en 30 oktober (vijftig megaton of méér), zoals die werden
kracht van de expiosie boven Nova Zen, ge»eg[st{eerd door het //m.7. in Ba[ Duidelijk ÏS te zien dat
de seismograaf gistermorgen zeer ver is uitgeslagen.
(Jé;
Vele protesten
DAGELIJKS
DAGBLAD COBOUW
Ontwapening
V eranderlijk
HET NIEUWE DAGBLAD
#1
- f .7
.At
11
/".de nota wordt voorgesteld de tijd
0y_ ,e Plaats van het Russisch-Finse
U ,.leK vast te stellen langs de norraa-
iw'"''Ploinatiekc kanalen. De llussische
Dn?' die zich hij de uitnodiging
b/ Helsinki baseert op do tekst van
inse verdrag van non-
dït^ie en wederzijdse bijstand, stelt
tic,.. West-Duitsland snel een bron van
llKsdreiging in Europa wordt. Het
üah ',Jitso leger is „de voornaamste
O'alsmaeht van de NAVO in Europa
8 numeriek sterker dan welk leger
l)e 2'in Europese bondgenoten ook".
<te JTehele nota is één grote aanval op
,ll "ddsrepubliek, hoewel zij ook aan-
'^Vveu1 °P Denemarken, Noorwegen,
•Is p n «n Finland zelt bevat. Volgens
'"Da n is de toestand in Noorti-Eu-
tïri 2«er kritiek als gevolg van de „mili-
**het en revanc,listen in Bonn. die
«ren in Noord-Europa en het Oost-
"^en".
.De Russische en Finse veiligheid
rechtstreeks betrokken bjj de pene
ten van de Westduitse militaris-
Va en revanchisten in het noorden
Europa en het Oostzee-bekken en
ien n streven dit gebied te gebrui-
Art als een springplank voor nieuwe
v'Maire avonturen." De nota zegt
^••rtler dat de Verenigde Staten, En-
^SELS-rEÏJN, 31 okt. Met goed-
Wijs "k van de inspecteur lager onder
geland en Frankrijk de herleving van
het Duitse militarisme hebben aan
gemoedigd. „Noord-Europa en het
Oostzee-bekken, die lange tijd een be
trekkelijk kalm en vreedzaam gebied
zijn gebleven, zijn thans binnen de
sfeer van het Wesstduitse militarisme
me gebracht."
In de nota wordt ook gezegd dat de
Westduitse generaals, onder dekking
van de NAVO, thans proberen de meest
vernietigende wapens, thermonucleaire
wapens in handen te krijgen. Zij worden
in dit streven gesteund dcor de West
duitse regering. De Russen stellen, resu
merend, dat Noord-Europa een „poten
tieel brandpunt is van een gewapend
conflict". Aan de regeringen van Dene
marken en Noorwegen wordt verweten
dat alle militaire voorbereidingen in de
NAVO-landen met hun medeweten en
toestemming worden uitgevoerd, terwijl
leidende Zweedse kringen „het gevaar
onderschatten". Tenslotte krijgt Finland
zelf een veeg uit de pan, omdat „sommige
Finse kringen de gevaarlijke militaire
voorbereidingen van de NAVO-landen
actief steunen".
Finse regeringswoordvoerders noem
den de nota gisteren een „hoogst ern
stige aangelegenheid", maar zij wilden
er verder niets over zeggen, omdat pre
sident Kekkonen en minister van bui
tenlandse zakeij Karjaiainen momen
teel beiden op bezoek zijn in de Ver
enigde Staten. De overige leden van de
Finse regering kwamen vanmorgen bij
een om de toestand, ontstaan door de
Russische nota, te bespreken. De tekst
van de nota is naar Kekkonen.
De premier van Zweden, Eriander,
hield gisteravond een radiotoespraak,
waarin hij de Russische nota aan Fin
land „een zeer ernstige zaak" noemde,
„zó ernstig dat ik er voorlopig niets
over wil zeggen, in afwachting van het
overleg met de regering en de leiders
"hm hier vanaf morgen tot 15
-h /een proef worden genomen met
tv Uhlaagse schoolweek.
NOORWEGE
U.S.S.R
ZWEDEN
Rovaniemi
Kerm
Kajoam
Lisalmi
oeopi
Jyvaskyta
ALAND,
0 km 100
van de politieke partijen in ons land".
Premier Khroesjtsjev zond gisteren
ook een brief aan een groep socialisti
sche leden van het Engelse parlement,
die in een schrijven aan Moskou hun
spijt hadden uitgedrukt over de hervat
ting van de Russische kernwapenproe
ven. „Wij zouden zeer blij zijn wanneer
wij de meest geperfectioneerde en ver
schrikkelijke wapens in de oceaan kon
den gooien. Maar wanneer onze part
ners bij de onderhandelingen over ont
wapening er niet in willen toestemmen
dit gezamenlijk te doen, hebben wij die
wapens natuurlijk zelf ook nodig", al
dus Khroesjtsjev. „Engeland bedreigt
ons met oorlog", zo vervolgt hij op drei
gende toon', „maar men vergeet blijk
baar dat Engeland een klein eiland is
waarop bovendien een Amerikaanse ba
sis voor Poiaris-duikboten is gevestigd,
en dat bij eventuele militaire operaties
dit eiland een van de eerste is om de
vernietigende kracht van kernwapens
te ondervinden."
AMSTERDAM, 31 okt. De 46-jarige
echtgenote van de in Baden-Baden ge
arresteerde employé van de Amster-
damsche Bank, die deze instelling voor
ongeveer f. 800.000 heeft benadeeld, is
gisteren op vrije voeten gesteld.
Zij werd vrijdagavond in haar woning
in Amsterdam-Zuid aangehouden on
der verdenking van medeplichtigheid of
heling. Uit het nadere onderzoek van de
politie is gebleken dat baar aandeel in
deze fraudezaak niet groot is geweest.
Zij heeft slechts enige malen handteke
ningen geplaatst onder schrifturen die
haar man haar voorlegde.
TUNIS, 31 okt. De eerste minister
van de Algerijnse opstandelingenrege-
ring, Ben Khedda, heeft gisteren in een
radiotoespraak ter gelegenheid van de
zevende verjaardag van het uitbreken
van de opstand gezegd, dat de FLN be
reid is de onderhandelingen met Frank
rijk „op ernstige grondslagen" te her
openen. De toespraak werd door radio
Tunis, Babat, Tripoli, Tanger en Caïro
uitgezonden. In regeringskringen in Pa
rijs wordt deze verklaring beschouwd
als een aanwijzing voor een spoedige
hervatting van de vredesonderhandelin
gen.
PARIJS (AFP) Drie Franse Vak
verenigingen en een studentenvereni
ging hebben een communiqué uitgege
ven over het optreden van de Parqse
politie tegen de Algerijnen in Parijs op
17 oktober. Hierin wordt gezegd dat
„ontoelaatbare methoden" zijn gebruikt,
zodat doden zijn gevallen en honderden
mensen werden gewond. „Wanneer een
dergelijk optreden opnieuw voorkomt,
zullen de drie vakverenigingen en de
studenten in het gebied van Parijs on
middellijk ingrijpen", aldus het commu
niqué.
Zo ongeveer zullen de mensen, die op de
triton iTin oo~n i
-inhrkend M pda%Pde insteltDe algemene indruk, welke het kostuum wekt, is bezoeker.
We naar dp nt e}'enwel nog te beseffen, dat het „maanpak" tevens dienst zal moeiei
ken slapen en- n* -mt pak, liet uitAlle me™elijke functies dient hij er in le verrichten: eten',' drin-
provisie-kast en'couturiers hebben hiermee rekening gehouden. Het kostuum bevat bijvoorbeeld een ingebouwde
taten van een e°P maan,wJnsen le. vertoeven, gekleed moeten gaan aldus de voorlopige resul-
ader^oek, dat de Space-General Corporation (Algemene Ruimtevaart-Maatschappij) te Glandale in Cali-
tr.- i--. t uum wekt, is bezoekers van science-fictionfilms niet
tevens dienst zal moeien doen als een soort „woning".
ko visie 1' ast vt/tttut ieto iieu
a,ldere faciliteiten. De foto vertoont de „slaapstand" van het pak. De eveneens afgebeelde trap is hier
voor op de maan niet meer noiig, omdat men er gewichtloos is.
NEW YORK, 31 okt. (Rtr.) - Indone
sië heeft gisteren bij de V.N. een docu
ment laten rondgaan, waarin de waar
schuwing van de minister van buiten
landse zaken Soebandrio is vervat, dat
het land mogelijk geweld zal gebruiken
als Nederland zal proberen het te „tref
fen door het beheer van Westelijk
Nieuw-Guinea aan de V.N. over te
dragen".
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, 31 okt. De Britse rede
ring heeft grote voorraden melkpoeder
gereed liggen voor kinderen onder de
twaalf maanden, wier dieet voor re-
gentig procent bestaat uit melk en die
gevaar zouden lopen indien, tengevolge
van de Russische proefontploffingeo
vooral de laatste, het gehalte aan radio
actieve jodium 131 in verse melk te
groot zou worden. Er wordt verwacht
dat hedenavond zal kunnen worden vast
gesteld of er zal moeten worden over
gegaan tot uitreiking van do melkpoe
der ter vervanging van de besmetle
verse melk. In medische kringen meent
men dat er vooralsnog geen gevaar be
staat voor kinderen, maar de fabrikan
ten van melkpoeder hebben de drogis
ten en andere winkeliers verzocht "uit
eigen vrije wil melkpoeder te rantsoe
neren en af te zien van verkoop van
grote hoeveelheden aan particuliere per
sonen. De voorraden zijn groot genoe^
om alle kinderen beneden de twaalf
maanden te voorzien van bijna een liter
melk per dag.
DEN HAAG, 31 okt. Naar aanlei
ding van berichten over de explosie van
een kernbom van zeer zwaar kaliber
deelt de woordvoerder van het ministe
rie van Sociale Zaken en Volksgezond
heid mee, dat nog niet kan worden ge
zegd of en wanneer de gevolgen van
deze explosie in ons land merkbaar zul
len zijn. „Een en ande»is afhankelijk
van de weersomstandigheden en van de
wijze waarop deze bom tot ontploffing
is gebracht".
h^6h w<insc suHuuiweeu,
en1u«'e heeft uitgewezen, dat de
ouders, vooral van de kinderen
rïe schoolbus reizen, voor de
Je schoolweek zijn. Gedurende
Nn«50rte proeftijd komt de vrije
Mleri aBmiddag gedeeltelijk te ver-
/an
Haag, 31 okt. De heer J.
onze Haagse redactie)
jj'e 2'?' vac,el' van 16-jarige jongen
/'step?nuar' van dit jaar door een sa-
1 van een politieagent werd ge-
de president van de recht-
irt dofiri6 zaa^ i'i onderzoek heeft
t«'6l J dag uitspraak zal doen, een
v afschreven. Hij protesteert hierin
tia 'hg f beschuldigingen die tijdens de
Uhielj/gen de jongen werden geuit,
et>ben dat hjj aan de relletjes zou
f, '>Dal deelgenomen.
0h'h behalve de zware slag die ons
Is hu t door de dood van Pim het
th^téni smart dat zjjn nage-
1," 's op deze wijze wordt ont-
20 schrijft de heer Scholte.
eh 7" Engeland en de Verenigde
kfUca a?ullen gezamenlijk een nieuw
Y.°Vo p opstijgend vliegtuig voor de
i* an ontwikkelen, dat een nieuwe
lOt 2a' worden van de Lockheed
v (Rtr)
Advertentie
LEOPOLDSTAD, 31 okt. (IIPI) De
Congolese premier, Cyrille Adoela,
heeft gisteravond via de radio bekend
gemaakt, dat het centrale Congolese
leger een „politie-actie" vanuit Zuid-
Kasai tegen Katanga is begonnen. „Wij
zijn vastbesloten te vechten totdat pre
sident Tsjombe is verslagen", aldus
Adoela. Hij hield zijn radiorede na ge
sproken te hebben met de politieke advi
seur van de V.N., Mahmoud Khiari, die
hem vertelde dat een Katangaans vlieg
tuig in Zuid-Kasai bombardementen had
uitgevoerd.
Een woordvoerder van de V.N. deel
de gisteravond mee, dat er bewijzen
zijn dat twee Katangaanse vliegtuigen
in de afgelopen drie dagen Congolese
troepen en burgers nabij de Noordka-
tangaanse grens hebben gebombar
deerd. Het secretariaat-generaal van
de V.N. is verzocht vast te stellen of
deze bombardementen beschouwd kun
nen worden als een schending van het
bestand.
Na een vergadering van twee uur op
het hoofdkwartier van de V.N. in Leo-
poldstad werden alle feiten telegrafisch
aan het hoofdkwartier in New York
doorgegeven. Daar moet het besluit val
len of opnieuw een gewapende actie van
de V.N. tegen Katang'a ondernomen moet
worden.
In zijn rede zei Adoela dat „geregel
de" troepen van het nationale leger in
het Katangaanse grensgebied tot actie
waren overgegaan en dat deze „politie
actie" noodzakelijk was om „Tsjombe's
vogelvrijverklaarden, die daar de orde
verstoren op te ruimen". Hij zei dat de
bombardementen hadden bewezen dat
Tsjombe „opnieuw een verrader is ge
worden".
„De regering heeft haar verantwoor
delijkheden ten volle op zich genomen.
De wereld zal beseffen dat wij alle mid
delen tot een vreedzame oplossing heb
ben uitgeput", aldus de premier van de
Congo.
i*
-vV.v
«vv-cw- wwwWw
vwvs. SS*. -vw/w.w»
Zweedse kerngeleerden hebben bere
kend dat de hom, «lie waarschijnlijk is
geëxplodeerd op een hoogte van vier
duizend meter, een gewicht moet heb
ben gehad van ongeveer vijftien ton.
een hoogte van ruim vijf meter en een
lengte en breedte van ruim drie meter.
De Amerikaanse Commissie voor
Atoomenergie deelde mee dat zij in de
$~Z
VS VS,
«efK. 'NCi-V
Een B-52 van de Amerikaanse luchtmacht, waarvan de gigantische afmetingen op
deze foto zeer goed uitkomen, davert met vier „Skubolf-raketten onder de
vleugels door het. luchtruim. De opname werd onlangs vrijgegeven door de in-
formatiedienst van de Amerikaanse luchtmacht.
bla precies is geweest. In vele Ameri
kaanse verklaringen werd er overigens
weer eens de nadruk op gelegd, dat het
uitproberen van een bom van vijftig
megaton geen enkele zin heeft, omdat
de doelmatigheid van de wapens, waar
over de Verenigde Staten en de Sovjet-
Unie de beschikking hebbea, er niet
door wordt verhoogd. De Russische
kernproef werd door het Witte Huis
dan ook een „poging om angst en pa
niek te zaaien" genoemd.
De explosieve kracht van alle kern
bommen, die de Russen sinds de oor
log tot explosie hebben gebracht, kan
worden geschat op 160 megaton. De
Verenigde Staten, Engeland en Frank
rijk hebben tot op heden bommen met
een totale explosieve kracht van on
geveer 130 megaton tot ontploffing ge
bracht.
Protesten tegen de explosie van gis
teren zijn inmiddels o.a. gehoord in
Stockholm, Tokio, Londen, Amsterdam,
Rome, Vaticaanstad („deze daad toont
het ware gezicht van het communisme")
Helsinki, Kopenhagen, Oslo, Nieuw Delhi
(Nehroe: „Ik ben geschokt en ver
drietig"), Bonn, New York, Brussel en
Parjjs. De Politieke Commissie van de
Verenigde Naties hervatte gisteren het
debat over bet staken van kernproeven,
hetgeen leidde tot een zeer felle rede van
de Amerikaanse afgevaardigde Adlai E.
Stevenson. Hij noemde de explosie van
de Russische superbom „een stuitende
en betreurenswaardige gebeurtenis, die
een grote stap achteruit naar anarchie
en chaos betekent".
De Russische afgevaardigde, Tsarap-
kin, betoogde dat de oorlogsvoorberei
dingen van het Westen de Russische
Advertentie
al het bouwnieuws in
het vakdagblad voor
de bouwwereld
ABONNEMENTEN COBOUW, POSTBUS 1087, OEN HAAG
kernproeven noodzakelijk hadden ge
maakt. Hij herhaalde de besehuldiging
van Khroesjtsjev dat de Verenigde Sta
ten wel hard te keer gaan over de Rus
sische kemproeven, maar dat zij wijse
lijk zwijgen over de atoombommen, die
zij in 1945 op Hirosjima en Nagasaki
hebben gegooid, „hoewel daarvoor geen
enkele militaire noodzaak bestond".
„De situatie in centraal-Europa en
Duitsland", zo voegde Tsarapkin hier
aan toe, „wordt steeds gecompliceer
der. De oorlog kan elke dag uitbreken.
Wij moeten dit voorkomen en daarom
vragen wij algemene en algehele ont
wapening. Daarom ook hebben wij onze
proeven hervat, die oneindig veel min
der ernstig zijn dan de atoombombarde
menten van Hirosjima en Nagasaki".
In zjjn repliek verklaarde Stevenson,
dat de Sovjet-Unie in 1945 niet tegen
het gebruik van atoombommen tegen
Japan heeft geprotesteerd, maar nau
welijks twee jaar later weigerde mee te
doen aan een Amerikaans plan om alle
kennis op atoomgebied voor altijd te in
ternationaliseren. Hij herinnerde er ver
der aan, dat de Sovjet-Unie de huidige
serie explosies voorbereidde, terwijl de
besprekingen in Genève over het sta
ken van de kernproeven nog gaande
waren.
De Nederlandse gedelegeerde, mr.
C. W. A, Schürmann, noemde de ont
ploffing van de vi'ftig megaton-bom een
„daad van terreur tegen de mens
heid". Op het ogenblik kan Nederland
niets anders doen dan uitdrukking ge
ven aan zijn „gevoelens van afgrijzen
en afkeer over deze volslagen gering
schatting van de Sovjet-Unie voor de
Verenigde Naties", aldus mr. Schür
mann.
Na protesten tegen de explosie van
gisteren door de afgevaardigden van
Canada, Noorwegen en Italië werd de
zitting verdaagd tot vandaag
Verwachting tot woensdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Half tot zwaar bewolkt, met tijde
lijk, voornamelijk in de noordelijke
provincies, wat regen. Matige tot
zwakke zuidwestelijke wind en wei
nig verandering in temperatuur.
Woensdag:
Zon: 7.34-17.13. Maan: 14.49.
DE BILT, 31 okt. De oceaande
pressies zijn weer in het offensief en
daarmee ook de regenfronten. In deze
namiddag en avond dringt een regen
front ons land binnen, waarbij de wind
tot hard of stormachtig kan toenemen
Achter een depressie bq Noord-Schot
land stroomt met een noorderstorm
koude lucht over IJsland naar het zui
den. Op IJsland komt de temperatuur
nauwelijks boven het vriespunt. Moreen
zal deze koudere lucht met enkele
buien tot bij on„ land kunnen door
dringen, zodat het algemene weerbeeld
er, een minder bestendig karakter door
krijgt. In Rome werd gisteren nog weer
21 graden gemeten, maar ook is daar
na lange tijd regen van betekenis ge
vallen. 6
Station
Weer:
max. min.
temp temp neersl.
Den Helder zw, bew.
Yjr-nburg zw. bew.
Vlissingen zw. bsw.
Eelde geh. bew.
De Bilt zw. bew
Twente geh. bew
Eindhoven licht bew
Zd.-Limburg licht bew'
Stockholm geh. bew
Os
Kopenhagen
Londen
gisteren
13 11
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Nice
Berlija
zw. bew.
regenbui
geh. bew.
zw. bew.
onbew.
zw. bew.
mist
licht bew.
*w. bew.
12
12
9
10
12
12
12
10
10
12
12
10
11
8
11
18
13
8
8
5
6
6
6
6
3
4
7
6
7
7
5
3
11
7
24 ur
0
0
0
0
0
0
ft
4
0
0
0
0
0
0
0
Q