Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | 13 november 1961 | pagina 10

Aanhoudend sterke
de Russische

toeneming van
olieproduktie verwacht

Oplichterscomplot door
politie ontmaskerd

1

SSElA^'i

i

Tewenka schotse ruiten

BEHEERSTER

Siberië zou belangrijkste

winnings gebied worden

Overschot voor
export bestemd

Blijft V.U. in (,e

Hoek bestaan'

in het kort

de d»°r:

1

Wïnkeliers en postorderbedrijven
werden slachtoffer

LUXE BANKETBAKKERIJ ERWIG HEEFT EEN GROTE SORTERING PHILIPS RADIO'S EN PLATENWI!

Rott. Toneel in sobere, indrukwekkende
voorstelling van Grieks drama

rfrn

Wielerritten van
De Pedaalridders

Kerkelijke rechtbank
voor bisdom Rotterdam

Prins Bernhard naar
New York

Margekwestie bij de
onder wijssalarissen

De krant kunt U niet
missen, geen dag

Maakt

Gouden V.K.F.
recipieert 9 december

De EEG-aspira°e3
in

Scandinavië

Na botsing over

-lede"

Havenarbeider getrof -
fen door stalen platen

NSC

MAANDAG 13 NOVEMBER 1961

PAGINA

10,

Over het algemeen wordt
aangenomen dat het over
aanbod, dat zich al gerui
me tijd op de wereldoliemarkt
voordoet en dat o.m. de oorzaak
is van de huidige scherpe con
currentie in de wereldolie-indus-
trie gepaard gaande met sterke
druk op de prijzen, door de ver
wachte sterke stijging van de
vraag naar olie en olieprodukten
over een aantal jaren weer zal zijn
geabsorbeerd. De Chase Manhat
tan Bank schatte onlangs dat het
olieverbruik in de wereld in de
komende 10 jaar waarschijnlijk
73% hoger zal liggen dan in het
daaraan voorafgaande decennium.
Hoe lang het nog zal duren voor
dat de wereldoliemarkt weer in
rustiger vaarwater zal zijn is
evenwel niet precies te zeggen,
ook al omdat door allerlei oorza
ken de gehele Westerse oliewereld
eigenlijk thans in beweging is. De
oude bestaande structuur ervan
lijkt in belangrijke mate door de
feitelijke ontwikkeling te zijn
overleefd en men vraagt zich af
welke nieuwe verhoudingen tussen
de olie-industrie enerzijds en de
olieproducerende en olieverbrui-
kende landen anderzijds uit de
thans aan de gang zijnde ontwik
kelingen naar voren komen.

-

Poft Trinool in cnhom inrlri iU\a//-*K Is!zoaiT«H» hfLt°°JL dictie

Noodlotstragedie

Menselijke Oidipous

Onaandoenlijke doc3r
De overige medespelenden ^et ge,
de regisseur als het ware o uden.
zichtsveld van Oidipous sf noTplaO
werden met opzet op het vevb° je
plaatst terwijl Oidipous op n Vocatief'
speelplan stond opgesteld r Al g
koorstrofen die door deb%t

r

J.

V\

r

PAUL
VLAANDEREN

TEL. 66231

dubbefft/ooi-rokken in 3 kleursfe/iinaen - maten 34-44

Bij de problemen waarmee de Wes
terse olie-industrie thans als het ware
te kampen heeft komt er nog een bij
vanachter het IJzeren Gordijn nl. de

ROTTERDAM, 13 nov. De Pedaal-
ridders hebben zondag in de Spaanse
polder een aantal wielerritten verreden.

Manus Brinkman haalde in de A-
klasse één der door oudrenner Wout
Verhoeven uitgeloofde prijzen binnen.

Hij legde de voorgeschreven 12 ronden,
waarin een stevige klim was opgenomen,
af in 50 minuten. Tweede werd Piet Hei-
nig, evenals Brinkman lid van De Pedaal
ridders. Maarten Bezemer van de Dordt-
se vereniging De Mol finishte als derde.
Tot degenen, die de strijd niet volbrach
ten behoorden onder meer Arie Jongejan
en Leo van de Flier.

Ger van Dorp won de wedstrijd der
B-klassers, welke ging over 10 ronden.
De Ridder had er 49 minuten voor nodig.
Tweede werd hier de Schiedammer Le-
polder, derde de Pedaalridder Smit, vier
de De Graaf van De Mol, vijfde opnieuw
een Pedaalridder, van Middelkoop, ter
wijl Kloens van De Mol na hem als zesde
binnenkwam. Kambeel en Sierackie
moesten van de fiets door pech.

De resultaten der junioren: A. cate
gorie 8 ronden, 1. E. Dolman, 2. Bos,
beiden van Apollo, 3. van Galen, DRL,
4. W. Dolman, Appollo, 5. Vogelaar,
Apollo, 6. Peijnenburg. Apollo,

B. junioren 2 ronden, 1. van Maanen,
2 Smit, 3. J. Brinkman, allen van De
Pedaalridders.

toenemende Russische activiteit op de
internationale oliemarkt. De Russische
oliehoeveelheden die thans worden
aangeboden zijn nog maar betrekke
lijk klein en maken ongeveer 5uit
van de hoeveelheden die internatio
naal worden verhandeld. In een tijd
van over-aanbod evenwel kan een
toenemend aanbod van Russische
zijde, vooral ook omdat dit geschiedt
tegen prijzen die nauwelijks lager lig
gen dan de officiële prijzen in de Wes
terse wereld (maar ook hierop worden
wel kortingen gegeveneen veel
grotere invloed hebben dan de hoe
veelheid zou doen vermoeden.

Bovendien kan het Russische olie
aanbod steeds toenemen en dus ook qua
hoeveelheid een grotere rol gaan spe
len. Een en ander is aanleiding ge
weest voor de president van de groot
ste internationale geïntegreerde olie
maatschappij, de Standard Oil Co of
New Jersey (Esso) om de Russische
olie-activiteiten een gevaar voor de
„vrije wereld" te noemen. Het lijkt in
dit verband op zijn plaats eens wat na
der in te gaan op de ontwikkeling van
de Russische olie-industrie en na te
gaan welke hoeveelheden olie Rusland
in de toekomst voor export buiten de
communistische wereld beschikbaar zal
krijgen en hoe men die wil vervoeren.

De Russische olieproduktie heeft zich
de laatste jaren sterk ontwikkeld, het
geen vooral onder het bewind van
Khroesjtsjev tot stand zou zijn geko
men. Bedroeg de produktie in 1940 31
miljoen ton en in 1950 37,9 min. ton, in
1960 was zij gestegen tot 146 min. ton.
Voor 1961 wordt een produktie ver
wacht van 164 min. ton en in 1965, vol
gens de planning, 340 min. ton, een ra
ming, die men van deskundige zijde
reëel acht, terwijl de aardolieproduktie
iu 1972 dan gestegen zou moeten zijn
tot 450 min. ton.

Uit de volgende gegevens blijkt wel
hoe snel de Russische olieproduktie de
laatste jaren steeg: de wereldoliepro-
duktie die in 1960: 1078 min. ton bedroeg
steeg in de periode 1955-60 gemiddeld
met 6Vj pet. per jaar, maar de Russi
sche produktie die in 1960: 146 min. ton
bedroeg steeg in dezelfde periode met
16 pet. per jaar, voor het Midden-Oos
ten bedroeg dit percentage 10 pet. en
voor Venezuela 5Vi pet. In het eerste
halfjaar '61 steeg de wereldolieproduk-
tie met 6,7 pet. t-o.v. dezelfde periode
1960, maar de Russische produktie was
12,7 pet. hoger en voor geheel 1961
wordt een stijging van 11 pet. ver
wacht.

Het aandeel van Rusland in de we-
reldoüeproduktie bedroeg in 1960: 13Vt
pet. en in het eerste halfjaar 1961 was
Rusland onder de olieproducerende lan
den na de Ver. Staten de grootste olie
producent, daarbij Venezuela van de
tweede naar de derde plaats verdrin
gend. Gezien de bestaande produktie-
plannen is men in Rusland blijkbaar
voorlopig niet van plan deze plaats af
te staan. (Bij deze ranglijst van olie
producerende landen is het Midden-Oos
ten niet als eenheid genomen, maar
zijn de landen van dat gebied afzonder
lijk genomen, anders zou het Midden-
Oosten op de tweede plaats zijn geko
men).

Ook de aardgasproduktie is in Rus
land sterk gestegen, bedroeg deze in
1940 nog 1% miljard kubieke meter, in
1959 beliep ze 37Vj miljard kubieke me
ter en volgens de plannen zou de aard
gasproduktie in 1965: 150 en in 1972:
330 miljard kubieke meter moeten be
lopen.

Als men de sterk gestegen produktie
van aardolie en aardgas en de ver
wachtingen voor de toekomst dienaan
gaande beziet, dan is het wei duidelijk
dat bij de intensieve exploratiewerk
zaamheden die de laatste 10 jaar zijn
verricht grote aardolie- en -gasreserves
moeten zijn opgespoord.

Wat betreft de vindplaatsen van de
aardolie in Rusland, hierin hebben zich
vergeleken met een jaar of tien gele
den grote verschuivingen voorgedaan.
Was aanvankelijk de Kaukasus met als
middelpunt Baku het voornaamste olie-
winningsgebied, thans is veruit het be
langrijkste gebied de Wolga-Oeral-
streek, waar in 1959: 101 min. ton olie
vandaar, kwam van de 129 min. ton die
in Rusland in dat jaar in totaal werden
gewonnen.

Uit de Kaukasus kwam in 1959: 17Vs
min. ton en de rest van enkele kleinere
velden in de Oekraïne en van een drie
tal terreinen in Siberië. Hoe snel de
olieproduktie in het Wolga-Oeral-gebied
de laatste tien jaren wel gestegen is
blijkt uit het feit, dat de produktie in
dat gebied in 1950 nog maar 18,2 min.
ton bedroeg tegen in de Kaukasus 14,8
min. ton. Bij een geplande olieproduk
tie van 240 min. ton in 1965 zal bijna
198 min. ton uit de Wolga-Oeral-streek
moeten komen en 22 min. ton uit de
Kaukasus, ook het aardgas zal voor het
belangrijkste deel uit het eerstgenoem
de gebied komen. Men verwacht in het
Wolga-Oeralgebied nog verdere belang
rijke oliereserves te ontdekken, zoals
ook in de laatste jaren het geval was.
De late ontsluiting van dit gebied vindt
ook haar oorzaak in het feit, dat de olie
hier op zeer grote diepte ligt. Eerst de
ontwikkeling van de Russische boor
techniek maakte het mogelijk de reus
achtige oliehoeveelheden in de Wolga-
Oeral economisch te ontsluiten.

Ook al is de Kaukasus dan een veel
minder belangrijk oliegebied geworden
in vergelijking met de Wolga-Oeral-
streek, toch bezit de olie u-it de Kauka
sus nog een voordeel, ze heeft nl. een
veel lager zwavelgehalte dan de Wolga-
Oeral-olie, die daardoor niet in iedere
raffinaderij verwerkt kan worden. De
Russische aardolie-verwerkende indus
trie is thans echter bezig produktieme-
thoden te ontwikkelen, die een rationele
verwerking van zwavelige olie mogelijk
maken.

De grote onbekende bij de Russische
oliewinning is tot nu toe nog Siberië ge
bleven. Onder Stalin begon men wel
geleidelijk Siberië te onderzoeken en erf
werden toen rijke ijzererts- en kolenla-
gen gevonden. Maar zoals de gehele!
aardoliewinning onder Stalin is ver-!
waarloosd, heeft ook het geologisch on-i
derzoek naar aardoliehoudende lagen;
niet voldoende aandacht gekregen. Eerst
in de laatste jaren is men begonnen
met systematische onderzoekingen in;
Siberië en Russisch Midden-Azië. Tot)
nu toe zijn grote aardgasvoorkomens
gevonden, die al geëxploiteerd worden.
Deze voorkomens liggen voor het groot-
ste deel in Usbekistan. Aardolievoorko-j
mens zijn weliswaar eveneens ontdekt,
maar met hun exploitatie is nog niet!
begonnen. Men zal er evenwel rekening j
mee moeten houden dat ook deze olie
reserves omstreeks het jaar 1965 econo
misch ontsloten zullen zijn. Daarbij mag
men ook aannemen, dat aan de al be
kende olievondsten in Siberië nog nieu
we zullen worden toegevoegd.

Van Russische zijde is destijds mede- j
gedeeld dat de oliereserves van Zuid- J
west- en Zuid-Siberië niet achter zul-;!
len blijven bij die van het Midden-;
Oosten, die zoals bekend de grootste;
ter wereld zijn. Per uit. 1960 bédroe-
gen de gepubliceerde bewezen oliere
serves van het Midden-Oosten 24.570
miljoen ton, zijnde bijna 60 pet. van
de totale wereldreserves, die op dat
tijdstip 41.010 min. ton bedroegen
waarvan de Russische reserves toen
4.230 min. ton of 19,3 pet. uitmaakten.
Er valt nauwelijks aan te twijfelen,
dat de olieproduktie in Siberië etc. als
resultaat van de grote inspanningen die
men zich daar thans getroost in de toe
komst geweldig zal kunnen stijgen.
Zelfs de huidige plannen moeten naar
boven herzien worden. Zo werd bijv. het
produktieplan 1965 voor Turkmenië dat
eerder vastgesteld was op 7*/« min. ton
olie verhoogd tot 10 min. ton. Op grond
van Russische plannen kan de wereld
economie er rekening mee houden, dat
zelfs het Wolga-Oeralgebied, dat thans
de overheersende rol speelt in de Rus
sische aardolie- en aardgasproduktie,
waarschijnlijk in een niet al te verre
toekomst, n.l. zo ongeveer In vijftien
jaar tijd, door Siberië en aansluitende
gebieden van de eerste plaats verdron
gen zal worden op het stuk van olie- en:
gaswinning.

Uit het bovenstaande is gebleken dat
de Russische olieproduktie de laatste
jaren snel is gestegen en dat ze, op!
grond van de bestaande plannen en
nieuwe vondsten, in de toekomst zulks
waarschijnlijk zal blijven doen. De olie
produktie van de Sovjet-Unie steeg de
laatste vijf jaar sneller dan die in de
rest van de wereld en dat deze tendens
zich ook in de toekomst zal voortzetten
is eveneens waarschijnlijk.

De steeds groter wordende hoeveel
heden olie waarover Rusland zal be
schikken zijn niet alleen van groot be
lang voor de voorziening in de toene
mende energiebehoefte van het land zelf,
maar ook voor de rest van de wereld.
Immers het laat zich aanzien dat de
olieproduktie de Russische behoefte
aanzienlijk zal overtreffen, zodat Rus
land steeds grotere hoeveelheden olie
eh olieprodukten aan de „vrije wereld"
kan en ook zal aanbieden. Vooral als er
daarbij ook nog sprake is van lagere
prijzen zou zulks tot een min of meer
ernstige blijvende verstoring van de
Westerse aardoliemarkt aanleiding kun
nen geven, zeker zolang deze markt nog
met eigen moeilijkheden kampt.

Hoe groot de hoeveelheden olie zullen
zijn die Rusland kan exporteren
naar de nlet-communistische wereld en
hoe het deze wil vervoeren en waarheen
etc. willen we in een volgend artikel
nader bezien.

ROTTERDAM, 13 nov. Mgr. M.
A. Jansen heeft een eigen kerkelijke
rechtbank opgericht voor het bisdom
Rotterdam en dr. M. J. de Jong, secre
taris van het bisdom, benoemd tot
officiaal. Gelijktijdig heeft de bisschop
eervol ontslag verleend als officiaal
aan mgr. C. G. van Trlgt, die echter tot
1 januari a.s. als vice-officiaal de lo
pende zaken zal afhandelen.

Tot secretaris van het bisdom Rotter
dam is benoemd dr. C. J. Th. van
Bockxmeer, kapelaan te Den Haag
(H. Liduina).

Het adres van de nieuwe officiaal, dr.
M. J. de Jong, blijft voorlopig Koningin
Emmaplein 3, R'dam, tel. [phone].

DEN HAAG, 13 nov. Prins Bernhard
zal morgenavond naar de Verenigde Sta
ten vertrekken om in New-York een bij
eenkomst van het adviserend comité der
Bilderbergconferentie bij te wonen. Maan
dag a.s. hoopt hij in Nederland terug te
keren.

DEN HAAG, 13 nov. Het bestuur
van de Alg. Ned. Onderwijzers fede
ratie (A.N.O.F.) heeft zich tot de Staten-
Generaai gewend inzake de salariëring
van de onderwijzers. Het zegt o.m., dat
aan de onderwijzers geen recht is gedaan
en dringt namens de ruim 65.000 bij
de federatie aangesloten leerkrachten
bij de regering aan op een oplossing van
de zogenaamde „margekwestie.

Het bestuur wacht met ongeduld op
een heropening van het overleg over deze
zaak, die „een bron van onrust en erger
nis dreigt te worden", aldus eht schrij
ven.

De

FRANKRIJK Door zware sneeuw
val in de Alpen en Pyreneeën zijn ver
scheidene verbindingswegen tussen
FRankrijk en Italië en Spanje geblok
keerd. (Reuter)

OOSTENRIJK De 24-jarige Aga
Khan heeft een persfotograaf, die hem
bij het skiën in de Oostenrijkse Alpen bij

Uttendorf niet met rust wilde laten, neer
geslagen. De fotograaf, die voor een
Weens blad werkt, liep lichte verwondin
gen op en zijn camera werd beschadigd.
(Reuter).

ROTTERDAM, 13 nov.

siteit maakt een moeilijke per ggf
haar voortbestaan hangt fpo1"

Deze week

Hoek van Holland van

een zijden draad. ueac
ten blijken, of handhaving n0®

of niet.

seiz'

:oen

butie betaalden.

De afdeling telde in het voi
230 leden, die per lid kon

Daarnaast

voor

een abonnement Kiyg»" e snm
V.U. verzorgde lezingen of gSbe%K,
Daar waren ook losse toe® s

voor verkrijgbaar teS^,;L,,atschaPs*,iat

Ondanks deze lage lldr"fQ,ieden-
entreegelden bleef het a? kiein en fi
de lezingen e.d. bijwoonde, dat fret
bestuur concludeerde hieruvje
nancieel niet verantwoord

zaamheden voort te zetten. dr-.^i

Zoals reeds

aangekondigd, ^aodié£e.

Eysink donderdagavond oP j.ej „A

van de V.U. in de Hoek i dg vra3®jjei
rica" komen spreken over iS_
sociale wijkopbouw wen nd va0 jn
ligt in de bedoeling, op deze
leden zelf te vernemen, het 0i
Hoek van Holland tegeno .g dan';3g
van de V.U. staat. De vraag verhO«y
de leden, evt. tegen een K,„orgaan °Ljen
der prijzen, toch willeni d yo

er een geheel nieuwe vormge
gevonden. Er is al een au dp°r®,ief
den waarin werd gevraag - ^oi
of stopzetten, maar daar oroen.
weinig reacties op binneng

MAX CROISET, een monumentale Oidipous

FEIJENOORD en APOLLO ontmoetten
elkaar op de hometrainers A. klasse 2 x
500 meter: 1 Rorijs 38.9 sec., 2 Graal,
3H.fi sec., 3. Klovert 39,8 sec., 4. Dekker
40,2 sec., 5. Stuijts 41,7 sec. allen van
Apollo. B klasse 2 x 500 meter. 1. Schef-
fer 42 sec., 2. van der Pluijm 42,7 sec.
3 van Opijnen 43.3 sec (allen A.).

A junioren 2 x 350 meter, 1 de Jong
32.5 sec. (Feijenoord2. Westerduin 35,7
sec3 de Waard 37.1 sec., 4 Elmendorp
41.fi sec., allen van Apollo

Veteranen: 2 x 500 meter. 1. Nulle, 2.
Bn ijs

B junioren: 2 x 250 meter. 1. Jere-
miasse, 2 Elders. 3 van Alphen. allen
van Apollo.

dLE

ROTTERDAM. 13 nov. Enige tijd ge
leden maakten wij melding van het feit.
dat het Vakantie Kinderfeest voor zijn
vijftigste verjaardag staat en dat het in
de bedoeling ligt, dat aan het V.K.F. te
dezer gelegenheid een geschenk wordt
overhandigd, hetwelk de huizen van deze
instelling ten goede komt.

De receptie, tijdens welke het geschenk
zal worden overhandigd, is vastgesteld op
zaterdag 9 december. Men heeft dus nog
gelegenheid aan het geschenk bij te dra
gen door een storting op girorekening
521661 van het Comité Jubileum V.K.F. te
Rotterdam.

THORSHAVEN, Het parlement
van de Farör-eilanden heeft een voor
stel van de regering om gezamenlijk
met Denemarken onderhandelingen te
openen over een eventueel toetreden tot
de gemeeschappelijke markt goedge
keurd. De Faröreilanden maken deel uit
van het Deense koninkrijk, maar hebben
een bijzondere status.

UTRECHT, 13 nov. De Utrechtse deren die C. en D. wisten te bemachtigen

('llprnllO ItPdfl aan coria n-avollan «Tin Irnrnrvnnvs OP

recherche heeft een serie gevallen van
oplichting en flessentrekkerij opgelost
Vier mannen, allen uit Utrecht, zijn ge
arresteerd, die gezamenlijk winkeliers in
Utrecht, Amersfoort, De Bilt en Zeist
hebben opgelicht. Zij verduisterden radio-
en televisietoestellen, bromfietsen en dure
huishoudelijke artikelen. Ook postorder
bedrijven onder andere in Rotterdam,
Vlaardingen en Goor zijn opgelicht. In
totaal is met deze zaken een bedrag vari
ongeveer 25000,- gemoeid, maar de re
cherche verwacht, dat dit nog zal stij
gen.

De methode was simpel. Men sloot
al dan niet met een vals legitimatiebewijs
in de hand afbetalingscontracten af.
Men voldeed de eerste betaling, maar liet
het daarbij. In augustus al werd de 33-
jarige schilder C., uit Utrecht gearres
teerd. Hij had in Amersfoort een band
recorder verduisterd. Uit een briefje, dat
de vrouw van de schilder haar gearres
teerde man stuurde, bleek dat C. „me
dewerkers" had. De politie ontdekte toen.
dat de 32-jarige fabrieksarbeider D., uit
Utrecht ook in het komplot zat. De goe-

kwamen terecht bij de 35-jarige opko
per S. P. D., uit Utrecht. Deze verschafte
tevens het geld voor de eerste betalingen.

Op zijn beurt stuurde S. P. D. de goede
ren weer door naar de 30-jarige Utrechtse
koopman Van E., de geldschieter van
S. P. D. Van E. zorgde er tevens voor,
dat de verduisterde artikelen verkocht
werden. Dit gebeurde vaak via de auto
markten.

ROTTERDAM, 13 november Opnieuw Is het meest schokkende der klassieke
Griekse tragedies op ons vaderlandse toneel gespeeld. Zaterdagavond gaf Rotter
dams Toneel de première van Sophokles' Koning Oidipous onder regie van Ton
Lutz. Was Lutz by de laatste voorstelling van deze tragedie, in 1955 gespeeld door
de Ned. Comedie onder regie van Johan de Meester, de koorleider, zaterlagavond
gaf hij zyn persooniyke visie op dit drama van verschikkeiyke voorbeschikking der
goden. Het is zaterdag wel duidelük gebleken dat deze visie tevens terug te vinden
was in de nieuwe vertaling van mr. E. Straat. Deze is nl. zonder enige poëtische
opsmuk gemaakt. Hü wilde niet dat er, zoals hijzelf het heeft geformuleerd in
het laatste Maatstafnummer, met de tekst van dit bij uitstek Attische drama zou
worden „gevrüd" juist omdat het een naakte tekst is.

Zo was de regie van Ton Lutz op het hart van de tekst gericht zonder enige
concessie aan uiterlijke schoonheid of ontroering. Vooral in de zegging der koor
strofen leidde dit tot een hoge mate van onaandoeniykheid. Duidelijk was alle
kracht, emotie en gloedvolle menseiykheid geconcentreerd in de hoofdpersoon zelf.
Max Croiset gaf tegen deze achtergrond, die hem als het ware in een grote spel-
eenzaamheid plaatste, een creatie te zien die de toeschouwer van begin tot eind
weet te boeien door een gespierde voordracht, die echter het gehele scala van zo
menseiyke gevoelens als trots, verwarring, langzaam aangroeiende angst en ver-
twyfchng, uitzinnig verdriet en tenslotte machteloze berusting door Iaat klinken.
Zijn intelligente analyse van de te zeggen tekst en zijn voorname voordracht wist
hy te paren aan een juiste dosering van geëmotioneerdheid zodat deze tragedie
voor ons, moderne toeschouwers, opnieuw haar onsterfeiykheid bewees.

Oidipoussage: nadat Oidipous vrijwillig
Thebe had verlaten richtte hij zich on
nieuw tot het orakel. Dit was zeer mild
en liet blijken dat Oidipous zelf geen
schuld had aan hetgeen hij gedaan had
Hem werd een eeuwige rust bij de Eume-
niden, de machten der onderwereld, toe
gezegd. Deze namen hem ook inder
daad o<p.

In de Griekse sage wordt dus de per
soonlijke schuld van Oidipous niet aan
genomen. Mr. Straat volgt echter de rede
nering van een kenner der Griekse tra
gedie, H. D. Kitto. die juist van oordeel
is dat Oidipous op elk moment iets anders
had kunnen doen, als hij maar iemand
anders was geweest dan hij qua karakter
was, een redenering die wij niet kunnen
volgen.

Een en ander is belangrijk bij het na
speuren van het vertrekpunt van waaruit
deze Oidipousvoorstelling is geregisseerd
en gespeeld. Wij zouden geneigd zijn de
Oidipous, zoals deze door Max Croiset

De geschiedenis van Koning Oidipous,
zoals deze ongeveer 430 jaar voor Christus
door Sophokles werd geschreven, roept
bij elke opvoering opnieuw de commen
taren los op de inhoud van dit zo rijke
en veelomvattende stuk. Deze koning,'op
zoek naar de waarheid omtrent zijn af
komst is, gealarmeerd door een uitspraak
van het Pythische orakel. Gevraagd naar
de oorzaak van het lijden van TheDe
waarover Oidipous heerst en welke stad
door de pest getroffen is, worden nl. door
het orakel bevel gegeven degenen te ver
bannen die als moordenaars van de vorige
koning Laois kunnen worden beschouwd.
Oidipous voert deze opdracht uit.

Het drama geeft dan in steeds versneld
tempo de onthulling te zien: Oidipous zelf
heeft onwetend zijn vader Loais vermoord
en is daarna eveneens in onwetendheid,
met zijn moeder Iokaste gehuwd. Onont
koombaar ontwikkelt zich het spel naar
de ondergang van de vorst, die zich ten
slotte de ogen uitsteekt als hij bij het
lichaam van zijn moeder komt di« zich na
het aanhoren van de waarheid heeft ver
hangen. Dan volgt de aansporing van het
koor tot de bewoners van Thebe: „prijst
geen sterveling gelukkig voor zijn laatste
levensdag, voordat hij zonder ellende

's levens einde overschrijdt."

Legio zijn de verklaringen voor het ge
drag van Oidipous, zich toespitsend o.p die
van de onontkoombaarheid van het nood
lot. de wil der goden, of. zoals mr. Straat
het wel ingewikkeld, maar trefzeker for
muleert „de waarheid, dat een mens zoals
hij is, niet wil zijn, het toch is, waarvan
niets wil weten en 't toch moet erkennen,
uit zijn oorsprong wil vluchten maar hel
niet kan en dan tenslotte liever blind
wordt zelfs door eigen toedoen dan
deze situatie nog langer te verdragen''.

Mr. Straat gaat dus van het axioma
uit dat de mens van alle leeftiiden de
onontkoombaar gedrevene is.

Dat wordt echter wat moeiliik omdat
men de conceptie van Sophokles toch niet
mag losmaken uit de gedachtenwereld
van waaruit dit drama geschreven is.
Hierin speelt de rol van de godheid een
grote rol. Er is n.l. jets merkwaardigs
aan de hand met het vervolg van deze

werd gespeeld. te beschouwen als iemand
die van het begin af voor de toeschouwer
beklagenswaard is in zijn zwakte.

Hij wordt ons getekend als een vorst
die begaan is met de ellende van zijn
volk, die zich tot het laatst toe medelij
dend toont voor zijn kinderen, die een
rigoureuze hunkering naar de waarheid
heeft en die oprecht genoeg is om zelfs
met voorbijzien van eigen ondergang,
deze waarheid tot op de kern bloot te
leggen. Deze hunkering om het orakel van
de goden te achterhalen vloeit overigens
logisch voort uit zijn kennis die reeds
eerder gebleken was toen hij het raadsel
van de Sfinx oploste die Thebe voor zijn
komst beheerste.

Deze Uiterst oprechte figuur kreeg in
Max Croiset iets hijzonder menselijks mee
door zyn gestage ineenschrompeling on
der de slagen die de waarheid hem deed
ondergaan, zozeer zelfs dat hij, die zich
eerst een vriend van Apollo noemt, ten
slotte concludeert dat de goden hem het
diepst haten. Volkomen leeg, ontdaan van
elke illusie en zonder enige hoop ook,
als vorst onmogelijk, wil hij zün land
vferlaten.

Met zijn heldere, wat metalige stem
geluid dat soms tot een hard staccato
verscherpte, dan weer melodieus werd in
een tenslotte onbeheerst verdriet, had hij
zijn tekst tot de bodem doorleefd. Naast
hem moet direct de Teiresias van Ton
Lutz genoemd worden. Ook hier een wat
gesluierde uitbeelding van de blinde zie
ner, de tegenhanger van Oidipous, die
hem bezweert op te houden met het zoe
ken naar de zin van het Pythische orakel.
Zelfs bij de grote bezwering „maar geen

Max Croiset als Oidipous en Ton Lutz
als de blinde ziener Teiresias in Koning
Oidipous van Sophocles dat door Rott.
Toneel zaterdag voor het eerst werd
gespeeld.

sterveling zal ooit vernietigd
zoals gij" bleef zijn dictie
lijdend ingehouden en yrren 1 j

tuigd dat hij onaantastbaar f

functie van ziener. j-j.gil

Vogel werden gezegd, kwam was ste'
en onaandoenlijk uit. Bov®LaChtskUIljr^
armgebaar van deze voora cn
naar van professie, irriterend dit
er geen enkele overtuiging oin dl® e#
treden uit. Dan was Siem v de jjj
koor-anti-strofe zegde bmn ste;„et
door Lutz getrokken, aanzi®.„ deZe t^C
in de bewogenheid waarin merin3f'
soms toch wel zeer lyrische c &e yo
voordroeg. Toch blijven wij jje G a
keur geven aan de wijze waa d FÊ.s h.j4
ken zelf ons tijdens het Holian n
hebben laten zien en horeu jSClie je i
koren behandelen. Een dyncd. e.
dersteuning van de speelhan zich -ji,
wijze waarop de Grieken Z - pgU j,
trokken voelden bij het to.n jiapd te
liggen toch veel meer y001!,,ve inf.jc
de vrij kille objectivering ai
horen en te zien kregen. E oauZ? j:1
Leeuwe speelde Iokaste na niej
dienstelijk. maar zij bleek t zejfpiO pe
staat om de wanhoop die vn veng
leidde, genoegzaam vorm 1 jrpllvéi hee' i
Kreoon van André van den nt ge*1 „jj 1
klein gehouden zodat het a' bleef
op zijn tekst lag. Als zodan s 0

in alle onopvallendheid doel

Voao Vloinere rolle" ruW-.e

Van de overige kleinere 3M

wij nog speciaal die van
als een priester. Willem T sPLgS'
Steye van Brandenberg ver Ie1
de bode, Jan Lemaire wa® we-
echte herder en Ton Kuyl e
drukwekkende dienaar. eenv',

Friso Wiegersma had ee^et

monumentaal decor ont^°PctivisC utf1'''
hoog opgaande trap P®-®Ltische d V
verlopen tussen twee „valle^

den. De kostuums waren on v^r so 6,j
pasten zich aan bij deze
Oidipous-voorstelling die part 0e'

Croiset en Lutz zelf jmst
gekregen om te boeien
ren.

H.

if

Het

OSLO. 13 nov. (UPI) f de Sn, 't i
net Noorse parlement ac ëT j L
van Noorwegen tegen°ve.vaarnen,fnt i

volgens parlementaire W®ftden Wl nó I

Oslo zonder enige twlJ^pf vollefeide'
oesluit, dat Noorwegen n ar.ja 11
naatsehap van de Euro
lub za! aanvragen. bijefS'

.-mens ee1) h*

De Noorse minister

:aken, Lange, heeft tijd Osleffor*-
wanneer N p?:

r*

i£'

delaren gezegd, dat ™s„ejneensC
(en buiten de Europese gele
iijke markt blijft, het „eïsolef
economisch en politie^ gereid-
wórden van de westeiiJK

In

liet

ROTTERDAM, 13 n?v "'d fe0s'H'
is vrijdagf üSchot.rtV_t;

zigtziekenhuis

jarige bankbeambte H- ^et

leden. Die morgen
tegen een
Dordtselaan-

botste h«
politiewagen
Putselaan.

ROTTERDAM, 13 nov. Aan boord
van het binnenschip „Hondesië" is in de
nacht van zaterdag op zondag de 51-jarige
havenarbeider A van Dorpel uit de Korf-
makersstr. in de linkerzij getroffen door
stalen platen, die met een walkraan wer
den opgelicht en gingen schuiven Met
inwendige kwetsuren is de man in het
Havenziekenhuis opgenomen.

LAAT MIJ NAAR BIN -
NEN GAAN... IK GELOOF,
DAT IK WEET

1

i

VLAANDEREN

TONY..
GA JE
GANS

DOOD

GAAT

TONV

over de winkel, amg. Rotterdam.
Voor ervaren kracht, die algehele
leiding over de verkoop (met 5 win
keldames) eta'lage, bestellingen etc. op
zich kan nemen, een zeer goede
positie waarvoor een hoog loon kan
worden betaald.

Eventueel woning beschikbaar
korte afstand van de zaak.

Brieven onder no. S 1362 aan Nieuwe Schied
Courant, Dam 18, Schiedam.

•er