Restaura tieBrielse Ca tharijne- kerk na twaalf jaar nu voltooid Everaert Spoorwater: groot bouwmeester van trits gotische monumenten Geopend westkoor geeft kerk een nieuwe glans I z Landbouw struikelblok in E.E.G.-overleg H. Cathar als patrones L l.25 Verbondenheid ^et historische feiten Geen overgang naar tweede fase EEG or overeenstemming over landbouw NIEUWE STICHTING VOOR AFVALWATERZUIVERING 1! F ««■te Ook in landbouw is korter werken mogelijk Duitsland alleen tegen andere vijf Rowenta toasfautomaat Toenemend gevaar van vervuiling VRIJDAG 1 DECEMBER 1961 fy r r r? re^Tua6 tUer yj^JïELLE, 1 winstpunten In - december v°l\v "ckapt, nooit voltooid in tharii senheid- staat de Sint-Ca- ^Oro boven Den Briel uit. vori weerklinken de gewel de ei;11] deze geknotte kerk van °tge] S e]yko klanken van koor, ^£ttj0 en dankwoordende restau- 'b t rj„V an. markante bouwwerk H0n !ljftiende eeuw is voltooid. fe*ep!f is ^et dan het in eeuwen ^bten *S' "^°s onttrekken res- v0et v.Van stalen stelgerwerk de °°8, r|Cln de brede toren aan het ^Uen )a]r in de loop van 1962 aa°°b de laatste herinnerin- deze ingrijpende herstel- li'ie mheden voltooid zijn. jté' 'eS,^0ltendne0teit V°Itooid is' Maar Reformatiestormen Verrassingen en der'uitgewerkt enaSev^ebosvendfék zlï nu atr SfSn'De Z°lder iS ai,nivele andere belangrijke punten uit t,e restauratie zijn wel de verplaatsing van de graven uit jlet jooppad en de vernieuwmg van ai]e ramen waardoor het iicht stralend en niet gezeefd door de grauwe glaswanden binnen kan val- ien. eVrder dient het monumentale or gelfront genoemd dat tegelijk aan de z./VtW/" 1 Rowenfa-parfectie I THE CIGARETTE OF QUALITY AND PRESTIGE Belangrijk nieuws! De produktie voor Nederland van „America's finest cigarette is nu naar ons eigen land verlegd. Dank zij de grote besparing aan vrachtkosten, invoerrechten en accijnzen is de nieuwe prijs per pakje Tji"5 Aan de noordzijde ziet men nog een soort houten balcon waarop de boots man in een aparte zetel toezicht hield op de matrozpn die ter kerke gin gen. Een metershoog, streng en som ber Tiengebodenbord, in 1678 aange bracht, werd een van de meest opval lende versieringen" van het gebouw. Drie gildenborden van de kooplieden, de kleermakers en de timmerlieden be vatten nog teksten uit de voor-reforma- torische vulgaatvertaling. Er is echter meer dat direct aan de bloedige geschiedenis van de her vorming rond en in Den Briei her innert. Een van de vier-lelijke-ge- brandschilderde ramen bevat de beel tenis van de priester Angelus Merula die vanwege zijn reformatische op vattingen tot de brandstapel werd ver oordeeld, maar vlak voor hij in het Henegouwse Berden zou worden ver brand. aan een hartaanval bezweek. Toch wordt hij wel eens een marte laar voor de hervorming genoemd. Hef. Coppelstockraam, het Oranjeraam (prins Willem I huwde hier in 1575 met Charlotte de Bourbon) en ten- slofte het gedenkraam voor Rochus Meeuwisz die 5 april 1572 de Span jaarden verdreef door een soort wa terlinie fe forceren door middel van het doorhakken van het Nieuwlandse sluisje, vormen b}j elkaar een stuk Brielse geschiedenis dat in enkele trekken de verbondenheid, ook van de kerk, met enkele belangrijke his torische feiten markeert. Het praal graf voor de vlootvoogd Philips van Almonde. adelborst bij admiraal De Ruvter die hij in 1672 redde door de brander op te vangen die de Zeven Provinciën" naar de bodem van de i zee wilde laten verdwijnen, pronkt Cuypers in het begin van deze eeuw b.v. °P *1? Brielse toren toepaste, is er f01VrnS van- Blij verving de chlnale btkst!tSe frijze steen door ma" rC. n' hetgeen een lelijk ef- HaLw anhvuiliige restauratie van de Haagse architect Ph. J. W. C. Bolt. hnven^to°rifeidaan Semaakt zodat nu het oZIne d„e.el van d0 toren weer in de restauratie ml is teruggebracht. De ifn Ji vandaag wordt afgeslo- li noS enkele verrassingen opgelevera. afb'kl?en van de oude kalkla- o Z1)heuken trof men enkele iw mmt Se bloemmotieven aan °p frfi Pjl"4 jyaar de kruisbogen elkaar £}'tke' ietwat gestileerde schilderingen bleken qua kleur bjjna Heteelfde deed^ ite hcbb?" ingebóet. bordln De lifted i V00r blJ de giIdc' •voorschijn teel» kwamen ongerept te blauw fond. g6n een Prachtlg 2acbt' re"aurbatienfsri''pSi'J winstpunt van deze oorza"kt doó£l'LW!Pd|VoornanielÜk ver- lii di'p de '°ke nostmuur nu till Het l'rnnl wordt door het front V 'r,J r)rJ'. r-orgel en het tiengebo- oJret^tdo en tiengebodenbord wa- ren onder dg toren bevesticd nan de hoofdhwuneS (ie oostmuur Boven de hooic Rang: is hierdoor een open L?tenafrvia ee an ZOdat het Iicht ster dTrect de ke iü«uw K.root boogven- bnardoor is de binnenstromen, w veel sterkee Werkink van de lengte- e lef, ne i '"1 nadrukkelijker ge- ileJ wëggenomePn.,et8 va" de «'•P'opor. (Advertentie) licht'ff boren de hoofdingang heeft een geheel ander aanzien gekregen. san vrij door het grote, nieuwe gotische venster naar binnen vallen. Het nieuwe gotische raam in de bui- n de loop der eeuwen is er vrij vee' aan de kerk hersteld, en niet altijd even gelukkig. De baksteenvoor keur die de restaurateur-architect 'hu kq? verril?P. kerk betreedt zal vi J't'ui"k 'ii de andere te !>u. 1 iiirestauratie liikt het ire ran de terecht 'pi> r'ipee res'auratie lijkt het gebouw ''•evf'TiHai.Af'*1 'loorziehtiger te heb- I°>V s'mK ?an oolt het keval is ge ril, ee„.. e krote restauraties in 'bhif11 Hief ,en-De immens hoge ge- ph j,ke r;, eikenhouten zoldering, de 1, lhiute|0viu" ""uwmeester van toen tA ij^'Harf- mddbcid van de gemeen- f.bVh'ht ontiiï dit bouwwerk is opgerc- ss., ;i„ mc van het welvarende rsPlaa,„0,nstreeks 1450 bracht deze "«Uw ertoe te beginnen 'h kw haa>" k voert de gedachten du!lo'it vu verre verleden, naar kelovif? 'ie.bouwmeester van toen v-mv -ï; Mcs'iincn niet i hpr barine ?dete" klinkt vandaag op- V*h steneIBkS en i,ls een tot ,eve" "tleeiblee f'1 "erinnering ook aan een st biarkantc punten uit onze keschiedenis. 1 april 1572. v eu,8ar lopen sterke ban- j,„dere kerken uit de vijftien- rj°fr, naf, de Antwerpse O.L. Vrou- h°hr? 'b 4e Dordtse Grote Kerk lrhidlsiri begonnen), naar de St. rba06 St in Bergon op Zoom, .vo in tt Wdlibrordskerk in Hulst, Jhi'n 'h VeeTaarler« en de O.L. Vrouwe b^uff' Hct n-l- do grote Ant- ^ïbGee,Wces?emtera Everac]/t Spoor- h-.'hhu va,, V, d'e deze serie monu- vöf,0n''ilk rwï antse gothiok voor een e^hp] en iff mee iieeft helpen conci- b°u,wen.Ruimtelijkheid, so- tu hh R'tkmf udigheid van lijn zjjn v fstu <3e 5 n va'i. ,.ah ,e stee'nt Catharijnekerk werd Zo ziet de kerk er vandaag uit.. Duidelijk is zichtbaar hoe de kerk halverwege is afgesneden en onvoltooid gebleven. Het oude den Briel ligt nog steeds rustig aan de voet van de 65 meter hoge toren. noodkoor in de kerk zijn gebouwd waar in het hoofdaltaar stond opgesteld De kerk heeft dertig kapellen" en devotie plaatsen gekend die ten dele bij de beeldenstorm van 1566 cn na de inne ming van Den Briel 1 april 1572 ver dwenen zjjn Hoe men in het begin van die eeuw radicaal de bouwplannen beeft stopgezet, daarvan getuigen ook nog de afgeknotte aanzetten van de bogen der dakgewelven die men steeds weer terug vindt. Verborgen achter de steigers staat nu nog met enkele eenvoudige zinnen het moeizame, maar hardnekkige begin van de bouw vermeld: 23 mei 1417 ge fundeerd. De toren is dan reeds drie honderd trappen hoog. Na de instor ting 11 augustus 1456 begint men weer in 1462. Kerk en toren waren al eens eerder in 1405 afgebrand. Vermoede lijk heeft er al ongeveer in 1450 een ka pittelkerk gestaan op dezelfde plaats en behorend bij een Brigittenklooster. do KNhw'i feiegci 'in 1417. De bouw vi ater f kerk houdt ongeveer een hSsern ~p- Door bet afnemen van b eb Brief de geïsoleerde positie V°tnrlvieref innemen tussen de tytaa? i-de Brielse Maas en de l)>r ?%etja J?ie in de vijftiende eeuw hjUty b6sehiL?d, waren er geen gelden -Ben „Paar voor de verdere af- hfiak ^ig!Santisch kaal en glad Ca,,sh eiftenr-i00k nu n°S de aanzet k5oj ba'k ;,f bke priesterkoor af. De vhjs. g'oripJ! "et bovenste, naar het k-1 J?rtn .f. deel van de gotische ,en 'n™ nooit aangebouwd. Hoe- 'Cl hnfbbriPn niGt alle fundamenten 0, e grotlrt„,na8aan. vermoedt men V, t h?'fiarii,,^ian van dc kerk zich tot ,'rjr V' Zpr> of heeft uitgestrekt. bh Va»v '^oowV* cur^euze wanverhouding liik^h 'let ,-ij ,d,Cr gewelven tot de leng- v wfvan "'"denschip, voorts het ont- hf5 ul'bpvef!1 abs's zodat de kerk eigen- t''5h "rdt joren door een lelijk muur- 'H u g^Sehakt. Tot 28 meter hoog even waarboven nog eens hefrfe" dat de kerk ongeveer a" J is gereed gekomen. curieuze wanverhouding af '-««-"'I CC1I inuin- !o gewikt. Tot 28 meter hoog P Val'Ven waarboven nog eens V bf^weuji]2 meter uitsteekt. Toen Ik olieden s ee" halve eeuw aan Sfirn lVas' werd de toren door .jtiri" h»«f,ge':roffcn en stortte deze b°''«n Lnu bij de restauratie nog Vtef^b 0r vonden. j'lt,9 de t.rG'°°flijke vasthoudendheid In ubo'1,enaren hebben doorge- dg.v va,-, h be£on men al met de toren. Voor de hervor- zal er waarschijnlijk een o onderging de kerk de storm der reformatie. Een lege ruimte, ge pleisterd en ontdaan van alle op schik bleef er over. Rond de pi laren kwamen de houten zitbanken. nog m alle marmeren schoonheid met j tenmuur js ]la|° vlaggen en bazuinengeltjes. De graf- I f Tn aa" oude gegevens ver- 1 'aa"Uga- rommelhok onder het de res- een vTorig l ,71"^Het nieuwe raam is rrgebeel nieuwe functie ba®B #egVorgel zal met Pasen gereed zyn. Het dateert van ongeveer loOU. S- van bet interieur, of het is onderhanden genomen door de manen Jan f Bfilftse restauratie-aan nemer by uitstek. Duurman, die al hun vakkennis en ambachtelijke bekwaam heid hebben kunnen botvieren op deze curieuze kerk. oVor de komende perio de zijn de muren bovendien van een moderne vochtwerende laag voorzien. Natuurlijk zijn ook de fundamenten niet vergeten. De restauratie is begonnen in 1943. Nadat men enkele geroeste ijzeren steu nen van de ramen had vervangen, bleek dat verdere restauratie dringend nodig was. Zo kwam van het een het an der en ging er twaalf jaar overheen voor de bekroning van al dit werk van daag kon plaats vinden. De kosten na dragen ongeveer één miljoen gulden. Met de restauratie van de toren die eigendom van de gemeente is werd ue- gonnen in 1954. Belangrijke schenkin gen zoals een grote avondmaalstafel, stoeien, kandelaars en zilveren vazen, lichtkronen zijn uiting van dankbaar heid der Ned. Hervormde Gemeente cn particulieren. Morgen avond zal er ook een tentoon stelling in het Trompniuseuni worden geopend, gewijd aan het kerkelijk le ven van Den Briel door de eeuwen heen. De merkwaardigste stukken zijn wel de twee schilderijen die beide de afbeel ding van Lumey bevatten; eenmaal als triomferende veroveraar van Den Briel en eenmaal als door de hemelse mach ten overwonnen duivel in mensenge daante die de dood van de martelaren van Gorcum op zjjn geweten had. Zo treffen hier in grote openheid de twee godsdienstige stromingen elkaar die op de historie van het verstilde stadje, zo'n eigen stempel hebben gedrukt. HAKRY willemsen (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG, l dec. Op de vee bedrijven kan door een doelmatige or- fnndonle' ™°°T b^tcl*? a"beidsmethoden en dooi mechanisatie de gemiddelde f.rk5cfk beperkt blijven tot 48 uur zon- schaden fllXan.ciële bedrijfsresultaten te sen a den Onderzoekingen 0p proefbe- dryven hebben dit uitgewezen aldus een de6Tweede? ra" minwivr Ma'rÖnen aan c -tweede Kamer. Het onderzoek was de mówS'l bet b^"de?en van bouwlel,Jk cd0n "E 10k in de land- bouw de arbeidstijdverkorting door te 1. Eau de Cologne Inclination (Pompela Floramye - Rêve d'Or) 2.35 - 3.50 - f. 5.80 2. Brillantine cristallisée in pot (Pompcïa - Floramye - Rêve d'Or) f. 2.25 3. Brillantine cristallisée in tube (alle geuren) f. y, 4. Parfum Rêve d'Or f. 13.50 5. Geschenkdoos met fles Eau de Cologne Pompeïa en stuk zeep Pompeïa f. 6.25 6. Parfum Muguet f. 2.75 7. Parfum .Pompeïa. (Rêve d'Or - Floramye - Inclination - Un Parfum d'Aventure) f. 6.75 8. Parfum Baccara f..5.25 9. Lotion Rêve d'Or (Baccara) f. 6.75 10. Parfum Ciel d'Eté f. 2.75 11. Parfum Ciel d'Eté f. 25.- - f. 16.50 f. 11.50 /W (tAUlvO^ Tijdens de restauratie zijn er en kele sluitstcentjes in de gewcl- ven te voorschijn gekomen waarop o.a. ook de beeltenis van de patrones van de kerk en van Den B-riel te voorschijn is gekomen. Naar deze heilige waren voor de re- iormatie ook een gasthuis en een klooster genoemd. Tussen de sluif- steentjes bevond zich er ook een van het wapen van Den Briel („Brielle zeggen niet alleen de ambtenaren, maar ook Brielicnaren zelf). Dit wa- Pel? bevat een geheimzinnige voor- stelling' van een soort centaur. Oor spronkelijk is het Brielse wapen een wezentje dat een vrouwrenkop met narrebellen en gespleten hoeves bezit en het schild vasthoudt. Na 1816 heeft men hierin een centaur gezien, het geen als een vergissing wordt be schouwd. voeren. BRUSSEL, 1 dec. „De Duitsers zeggen, dat zij de voorstellen van de Europese Commissie voor de ontwikke ling van een gemeenschappelijk land bouwbeleid in de E.E.G. aanvaarden, maar zij hebben enkele amendementen aangebracht, waardoor alles bij hetzelf- hctzelfde blijft en waaruit blijkt, dat zij nog hetzelfde standpunt innemen als twee jaar geleden". De uitspraak gis- teren gedaan door een Nederlands dele gatielid op de vier-daagsc bijeenkomst van de E.E.G.-ministerraad ter behan deling van landbouwvraagstukken in Brussel kan tekenend worden geacht voor de sfeer, waarin de verklaringen van de Westduitsc minister van land bouw, Sehwarz. over het Duitse stand punt jegens het gemeenschappelijk landbouwbeleid in de gemeenschap door de overige vijf landen is ontvangen. Het was overigens niet de Neder landse delegatie, die donderdagmid dag de „aanval" op de Duitse dele gatie heeft geopend. Deze taak nam de nieuwe Franse minister van land bouw, Pisani, op zich en de wijze, waarop hjj dit deed liet aan duidelijk heid niets te wensen over. „Twee slachtig" noemde hij het Duitse stand punt. „Aanvaarding ervan zou ons in een doodlopend slop voeren", zei hij, zich afvragend of de regering in Bonn thans het gemeenschappelijk land bouwbeleid definitief afwijst. Buiten de conferentiezaal, in een ge- spiek met journalisten in de wandel- gangen van het Congrespaleis, merkte minister Pisani op, dat „onder de voor waarden zoals door minister Sehwarz voorgesteld er wat Frankrük bctrel't geen overgang zal zijn naar de tweede etappe van de uitvoering van het verdrag van Rome". In de ministerraad drukte hu zich anders uit: „De datum van 31 december nadert. Indien er geen ge meenschappelijk landbouwbeleid tot stand wordt gebracht, dan zal er een crisis in de gemeenschap ontstaan." Hoewel de kritiek met uitzondering van die van de Franse minister op de Duitse houding' donderdag in de raad zaal vrij mild bleef op voorstel van minister Pisani werd na enkele inlei dende verklaringen niet meer over het Duitse document gesproken en gingen de ministers verder met het puntsge wijs bespreken van de produkt voor produkt opgestelde vragenlijst gal een perscommuniqué van de minister raad een indruk van de heersende span ning. Voor het eerst in de geschiedenis werd nameljjk officieel een persbericht tegengesproken. Twee buitenlandse pers agentschappen hadden gemeld, dat na de verklaring van minister Sehwarz van donderdagochtend „de vergadering op dramatische wijze werd onderbroken" na een botsing van tegenovergestelde meningen. In het communiqué van de ministerraad werd verklaard, dat deze onderbreking reeds van tevoren was aangekondigd om de delegatieleden de gelegenheid te geven van de Duitse ver klaring kennis te nemen en dat don derdagochtend helemaal geen uitspra ken werden gedaan." Dit neemt niet weg, dat in kringen van de ministerraad zeker geen opti misme heerst over de mogelijkheid, dat een compromis zal kunnen worden ge vonden tussen het Duitse standpunt en de door de Europese commissie voor gestelde maatregelen voor de ontwikke ling van het gemeenschappelijk land bouwbeleid, die in grote lijnen door de oierige vijf landen worden gesteund. hnI?JKViel-'jediginS van het Duitse land bouwbeleid was minister Sehwarz be gonnen met er op te wijzen, dat de mvoer van landbouwprodukten in de Bondsrepubliek sinds het van kracht worden van het Verdrag van Rome met 50 procent is toegenomen, terwijl de mvoer in Italië en Frankrijk achteruit is gegaan. Hij wees voorts op de verliezen die de Duitse boeren zullen'lijden bij de wijziging van het huidige landbouwbe leid. En stelde als verdere voorwaarde, dat deze verliezen zullen mogen wor den opgevangen door subsidies uit de staatskas. Hoewel hij het hiermee ge moeide cjjfer niet no-emde. hebben eer dere berichten melding gemaakt van een bedrag van 400 miljoen D-mark per laar. Aan het. slot van zjjn rede stelde de uuitse minister nog twee prealabele voorwaarden: 1)het opheffen van concurrentieverval sende maatregelen, waarbij de Euro pese commissie zou moeten vast stellen welke exportsubsidies bij voorbeeld zouden moeten verdwij nen, 2 oplossingen voor de industriële produkten, die volgens het verdrag niet als landbouwprodukten worden aangemerkt, doch die agrarische bestanddelen tot basis hebben (zo als biscuits). Advertentie) 75,- 1 va:, i i v_ l 1 L— IOI donkerbruin. Via thermostaat regelbaar. 2 sneden tegelijk. Wippen eruit als ze bruin zijn. Verbranden nooit! (Advertentie) 7 P resenteer Philip Morris (Van onze verslaggever) DEN HAAG, 30 nov. Ons land heeft er een organisatie bij, namelijk de stichting berinjfsonderzoek afvalwater zuiveringsinstallaties. Onder deze lange naam hebben drie organisaties een vorm van samenwerking tot stand -e- bracht met het doel op verzoek controles en onderzoeken in te stellen naar de momenteel bestaande inrichtingen voor het zuiveren van afvalwater. Die organisaties zjjn de unie van waterschapsbonden, de Orde van Ne derlandse raadgevende ingenieurs en de vereniging van Nederlandse gemeen- ten. Het werk waar de stichting zich mee heeft belast, is aanvankelijk ver richt door het Riza, het Rijksinstituut voor de zuivering van afvalwater. Om „respectabele redenen", zoals ir. J. A. G. van der Steur, voorzitter van dé raad van toezicht op de nieuwe stich ting, het formuleerde, heeft het Riza deze werkzaamheden enkele jaren ge leden gestaakt en overgegeven aan de unie van waterschapsbonden en de tech nische bureau's van de vereniging van Nederlandse gemeenten. Omdat met de ze controle zeer veel geJd gemoeid was, moesten ook deze twee organisaties hun taak opgeven. Nu zet de stichting dus het werk voort. Met ingang van 1 januari van het volgend jaar treedt zij metterdaad in werking. Dat zal ge paard gaan met een aanzienlijke verho ging der tarieven, waarvan het maxi mum bereikt zat worden over vijf jaar, wanneer het rijkssubsidie dat inmid dels is toegezegd ges'nakt wordt. In een vergadering waarin een en u; rendT vUerd gemaakt, sprak hlv]'. n' Krul uit Delft zijn bezorgdheid uit over de toenemende vcr- vuiling der openbare wateren in ons land. Met name zijn daaraan de in dustrieën schuldig. Alleen al in de che mische industrie is in tien jaar tijds ruim één miljard gulden geïnvesteerd. Een toenemende consumptie heeft nu eenmaal een groei in de produktie der afvalstoffen tot gevolg. Prof. Krul moest constateren, dat een visie op dit vraagstuk die alle facetten om- i at, nog ontbreekt. In de Verenigde Staten wordt verhoudings gewijs vijfmaal zoveel afvalwater geproduceerd als in Ne derland een hoeveelheid die wjj ver moedelijk omstreeks het jaar 2000 zul len bereiken. Het is nu nog tjjd ons tegen dit gevaar te wapenen. Bovendien, aldus prof. Krul, is schoon water voor de industrie zelf ook een levensbelang. Het is de taak van de Rijkswater staat om voor dit heldere, zuurstofrij ke water te zorgen, cn wel voor hét verschaffen van water in voldoende hoe veelheden. Het opslaan van water zal voor deze Rijksdienst, naar het oordeel van prof. Krul, een der voornaamste zorgen zyn. Overigens stelde de spreker tot ziin vreugde vast, dat de industrieën in Ne- dei land in net algemeen bereid ziin om samen te werken met organisaties op het gebied der bestryding van de ver vuiling der openbare wateren Met in gang van 1 januari 1962 zal ónder het 'T'n^neu Va" SoPiale Zaken en Volks- HpmmS bovendien een inspectie mi- 7inh i komen te ressorteren die ret!- vraagstuk zal bezighou- f™: Brof. Krul zei tot slot, dat Neder- and nog te weinig specialisten telt op o* <err"in :a e ,,3:

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | | pagina 7