mmmm
„Een Nobelprijs is geen besluit van
een loopbaan, maar een nieuw begin"
1
Arbeid voor de Oosteuropese
ontheemden wordt voortgezet
KJ*
H
President Kennedy maakt George Ball
onderminister van B
Hart geopend op
de wereld
K
Opzien ba rende
mutaties
Washington
BOWLES IS GEEN TWEEDE
SUMNER WELLES
GEWORDEN
SATERDAG 2 DECEMBER 1961
Een Nobelprijs is geen besluit
van een loopbaan, maar een
nieuw begin, zegt pater Pire
als we hem na veel moeite te
spreken kunnen krijgen. Deze
moeite is overigens al welspre
kend genoeg, want sinds 1958 is
het voor deze Belgische Domini
caan praktisch onmogelijk nog
tyd voor zichzelf te vinden.
Rondom ons in het Mahatma-
Gandhi Centrum te Tihange-lez-
Huy discussiëren de ongeveer
zestig deelnemers aan zijn studie
weken over het onderwerp van
die morgen. Jongeren uit alle lan
den van de wereld bespreken de V
mogelijkheid van een „broeder
lijke dialoog" tussen alle mensen,
zoals pater Pire deze voorstaat.
Hij kijkt met ontroering naar
deze groep en hij kan niet nalaten
de woorden te citeren waarmee
een vriend hem op zijn nieuwe
verantwoordelijkheid wees: „Van
nu af aan maakt U deel uit van
het Vrede-ideaal, waarvan ieder
droomt".
Deze verantwoordelijkheid voelt
pater Pire zeer sterk, en het is
zijn mening dat hij geen middel
ongebruikt mag laten om het
morele krediet van de Nobelprijs
voor de Vrede te benutten. „Wat
wij eens in kleiner verband deden,
mmm;
moeten we nu op wereldniveau
doen", zegt hij.
uf'
en Amerikaanse senaatscom
missie heeft onlangs ver-
klaard, dat het departement
van Buitenlandse Zaken niet effi
ciënt werkte. Het State Depart
ment gaf niet voldoende blijk van
verbeeldingskracht, het bepaalde
zich tot het beantwoorden van
communistische initiatieven, in-
plaats van zelf het initiatief te
nemen, en het was vaak besluite
loos. President Kennedy heeft de
redelijkheid van deze grieven in
gezien, maar de fout zat volgens
hem niet in de persoon van de
minister van Buitenlandse Zaken,
Dean Rusk, die zich een krachtig
„Secretary of State" heeft ge
toond. De moeilijkheid moest ge
zocht worden in de samenstelling
van de staf van het departement
van Buitenlandse Zaken, en in de
werkverdeling tussen de buiten
landse deskundigen op het Witte
Huis en de functionarissen van het
State Department. Kennedy heeft
nu een oplossing gezocht in een
drastische reorganisatie, die tot
een versterking van de positie van
Rusk moest leiden. Rusk heeft nu
een nieuwe onder-minister gekre
gen, met wie hij beter zal kunnen
samenwerken dan met de vorige.
Als de Secretary of State in het
buitenland is, moet de onder
minister optreden als zijn plaats
vervanger. Nu is Rusk niet zo
vaak op reis als indertijd John
Foster Dulles, maar het gebeurt
toch nog al eens dat hij zijn land
in het buitenland, bijvoorbeeld op
grote internationale conferenties,
moet vertegenwoordigen. De on
der-minister is ook voor een be
langrijk deel belast met de orga-
nisatie van het werk op zijn de
partement.
wrÜv
Kt
kenis- nI,tcmM V
VREDESEILAND
in Oost-Pakistan,
nieuw werkobject
van Pater PIRE
Pater Pire met Albert Schweitzer.
Toch heeft deze opdracht hem zijn
werk voor de Oost-Europese ontheem
den niet doen vergeten. De documenta
tie die wy hierover kregen, wijst er op,
dat pater Pire het zich tot een ere-
plicht rekent deze hulp tot een goed ein
de te brengen. Voor de 25000 displaced
persons uit 1958, waarvan er nog 5300
tot de z.g. „hard core" behoorden (de
hopeloze gevallen die achterblijven),
breidde hjj zijn werk nog uit. De con
tacten van de „peetschappen", een actie
waarbij men brieven en pakjes zendt
naar geadopteerde vluchtelingengezin
nen, groeiden weldra tot 20.000. De acties
tot financiering van de 4 tehuizen voor
bejaarde vluchtelingen werden met
kracht voortgezet, en het aantal Europa
dorpen werd nog vermeerderd. Zo ont
stonden na Aken. Bregenz, Augsburg en
St. Agatha-Berchem nog het „Albert
Schweitzerdorp" bij Spiesen in Saarland
en het „Anne Franküorp" bij Wuppertal.
,Jk ben van plan nog een zevende dorp
*e bouwen in Krefeld (D.)", zegt pater
Pire. „Het zal worden genoemd naar
te Franse vlieger en schrijver A. de
aint-Exupéry, maar dit zal het laatste
worden".
Vooral sinds het vluchtelingenjaar
1960 is het probleem van de D.P.'s
sterk verminderd en door het voorbeeld
van pater Pire is de werkmethode van
het IRO (International Refugee Orga
nization) verbeterd en menselijker ge
worden. Meer mensen worden nu ef
fectief bereikt
We kunnen niet nalaten pater Pire
te vragen, waarom in Nederland
eigenlijk nooit een Europa-dorp
is gebouwd. „Is er tegenwerking
geweest van Nederlandse zijde?" „Nee
tegenwerking zeker niet", zegt h\j.
„maar in sommige landen heeft een
speciale reden dit verhinderd. Bij u was
dit het grote aantal vluchtelingen uit
Indonesië, die zelf nog onderdak zoch
ten. Voor deze mensen heb ik het groot
ste respect, maar zij vielen buiten de
opdracht, die ik me in 1949 had gesteld.
Men kan niet alle ellende tegelijk weg
nemen, en mijn roeping was het toen
allereerst de vluchtelingen uit Oost-Eu
ropa te redden. Ik kon dit op vriend
schappelijk wijze bespreken met uw mi
nister Klompé".
Overigens is het systeem van de
Europa-dorpen een groot succes ge
bleken. De feiten zelf hebben het aan
vankelijke wantrouwen weerlegd, als
zouden zij de integratie van de vluch
telingen tegenhouden. Men koos met
opzet de weg van een geleidelijke en
aangepaste integratie, omdat anders
deze mensen ongetwijfeld in onze
maatschappij zouden verdrinken. Een
bezoek aan het „Fridjof Nansendorp"
bij Brussel heeft ons hiervan over
tuigd. Daar waar eens het verzet bij
de plaatselijke bevolking het grootste
was, troffen we nu gelukkige bewo
ners temidden van een sympathiek
meelevende gemeente. Natuurlijk gaat
niet alles zonder strubbelingen, maar
de goed bijgehouden dossiers laten
zien, dat btfna alle families ééns
hopeloze gevallen goed terecht ko
men. Een apart probleem blijft echter
nog de financiering: „Iedere dag is
voor de hulp aan ontheemden weer
een eerste scheppingsdag", zegt pa
ter Pire.
Zo was rondom deze nood het „Euro
pa van het Hart" ontstaan, een stich
ting waarin pater Pire zijn twee grote
doelstellingen aan elkaar koppelde.
Enerzijds het lenigen van menselijke
nood, van de ar.deia kant en juist daar
door het nader tot elkaar brengen van
de (al gauw 80.000) medewerkenden.
Want „ais wij aan de misère werken,
werkt de misère voor ons. Hoe groot
ook de barrières zijn van de vooroorde
len op gebied van ras, ideologie, na
tionaliteit of godsdienst, als we ons in
zetten voor een werk dat we allen kun
nen onderschrijven, zullen we ook el
kaar beter leren kennen". Om deze
openheid te bewaren heeft pater Pire
zich nooit aangesloten tot veler er
gernis natuurlijk bjj de Caritas Ca-
tholica, het Belgisch overkoepelend or
gaan voor katholiek sociaal werk. La
ter schrijft hij me nog eens hierover:
„Vergeet vooral niet dat ik de mensen
tracht te verenigen. Ik wil dat mijn
boodschap alle mensen bereikt, zo mo
gelijk met behulp van alle middelen en
met doorkruising van alle „tendances"
(mogen we vertalen: verzuiling?).
Dezelfde opzet heeft hij sinds 1958
verbreed tot het „Hart geopend
op de wereld". Hij kon niet an
ders, hjj mocht niet anders, sinds
hij na het ontvangen van de Nobelprijs
op uitnodiging van vele regeringen een
60.000 km. lange wereldreis had ge
maakt. Trekkend door Tunesië, Marok
ko, het Midden-Oosten, Indië, Pakistan
en Japan werd hij getroffen door het
nog veel groter vluchtelingenprobleem
van Algerije en Palestina en vooral door
de levenscondities in Indië en Pakistan.
Zijn grootste kwelling werd nu: waar
te beginnen? Iedere morgen opnieuw
lag er anderhalve kilo post op zijn bu
reau. Toch bracht deze drukte ook zijn
eerste aanknopingspunt, want naast de
brieven die van overal zijn hulp inriepen
waren er ook veel aanbiedingen om zelf
te komen helpen, vooral van jeugdigen.
„Dit idealisme moest eerst worden op
gevangen, maar ook" zo voegt hij er
ernstig aan toe „worden uitgezuiverd.
Het moet worden opgevoerd tot een ni
veau waarop niet meer de zucht naar
avontuur of romantiek de drijfveer
is. Velen willen graag ver weg gaan
helpen, maar zij vergeten dat het daar
op dezelfde geestkracht en offerbereid
heid aankomt als overal elders".
Zijn secretaris Pierre Kninski vertel
de hoe onlangs op één morgen twee
brieven waren aangekomen: één van
een man uit Napels die pater Pire's
hulp inriep in verband met de erbar
melijke woontoestanden daar, en één
van een jongen uit dezelfde stad, die
vroeg waar hij kon helpen...
Voor deze noodzakelijke vorming heeft
pater Pire in het afgelopen jaar het
centrum Mahatma-Gandhi gesticht. Een
„eerste universiteit voor de vrede"
noemt hij het zelf. Alhoewel aan de af
bouw ervan nog 70.000 gulden moet wor
den besteed, was het in juli toch al zo
ver klaar dat er voor dit seizoen drie
studie-congressen konden worden be
legd, ieder van twee weken.
Uitgenodigd een discussiemiddag bij
te wonen treffen we er deelnemers
uit Indië, Japan, Syrië, Algerije, de
Congo. Marokko, Portugal, de Scan
dinavische landen, Ierland, de V.S.,
Joegoslavië, België, Duitsland en twee
uit Nederland. Een vreemde gewaar
wording: terwijl pater Pire in dit we
reldwijde milieu over de „broederlij
ke dialoog" spreekt en twee tolken
dit voor de Duits- en Engelsspreken
den vertalen, ligt op een tafel de in
ternationale pers met vette koppen
over de crisis rond Berlijn.
Pater Pire gelooft echter in het nut
en de noodzaak van ieders positieve bij
drage voor de vrede, „ook de politici
zijn niet zonder achterland. Protestde
monstraties tegen bewapening helpen
ons nog niet aan vrede, hiertoe moet
iedereen positief meehelpen door het
kweken van een sfeer van vertrouwen".
„Er zijn drie wegen", zegt hü, „die
men hiertoe volgen kan. De eerste is die
van het: „als je vrede wil, bereid je
dan voor op de oorlog". Dit is de weg
van het systematische wantrouwen, on
danks schone frasen nog steeds gevolgd
door de grote mogendheden. Dan is er
de weg van een irreëel, overdreven ver
trouwen. De enige weg echter die vol
gens mij tot vrede leiden kan, is die
van de broederlijke dialoog, of zoals
mijn vriend Albert Schweitzer het uit
drukt: strijden tegen het vooringenomen
wantrouwen. Deze dialoog is mogelijk
$0
Maaltijd in Pater Pire's Gandhi-centrum tijdens een studiecongres.
tussen alle mensen; want hoe groot on
ze verschillen ook zijn, onze overeen
komsten zijn groter. Wij kennen allen
dezelfde aspiraties: het verlangen naar
een werkelijke vrede, we bezitten de
zelfde kwaliteiten van menselijkheid en
goedheid en we staan voor dezelfde
diep-menseltjke problemen van bemin
nen, lijden en sterven."
Als in de discussie de vraag wordt
gesteld naar de mogelijkheid van
dialoog tussen Oost en West, is
pater Pire zeer positief: „We
moeten altijd „pro" zijn en nooit „anti".
Ik zelf ben veel liever vóór menselijk
heid dan tégen communisme; om
dat ik er zeker van ben, dat één daad
van broederlijke liefde meer waarde
heeft dan honderd uitingen van anti-
communisme.
Het IJzeren Gordijn is voor een deel
een aan twee zijden opgetrokken rook
gordijn, de vooroordelen zijn wederzijds.
Pater Pire in gesprek met een deelnemer aan een studiecongres in het Gandhi-
centrum.
Hoe klein misschien ook dc gemeen
schappelijke noemer is, we moeten die
met alle kracht opzoeken en geen na
tuurlijke gelegenheid tot contact mogen
we laten schieten. Want ook als de Kerk
het communisme als systeem heeft ver
oordeeld, erkent ze het onderscheid van
St. Augustinus: men moet de dwalingen
haten, maar de personen liefhebben.
Een broederlijke dialoog is altijd mo-
feljjk en, naar ik meen, ook vrucht
aar. Bovendien, geloof ik, moeten we
toch een reële waarde toekennen aan
verschillende sociale hervormingen die
het communisme in China en Rusland
heeft gebracht als antwoord op onrecht
vaardige middeleeuwse toestanden, zo
als die helaas in verschillende hoeken
van onze planeet nog bestaan".
Het is bekend dat het een van pa
ter Pire's grootste wensen is, een
samenkomst te organiseren tussen al
le Nobelprijswinnaars voor de vrede
en de winnaars van de Lenin-vrede-
prljzen. (Speech voor de universiteit
van Chicago, 12 mei 1960).
Ook een beter contact tussen de blan
ke en zwarte wereld moet op gang ge
bracht worden. Omdat we hiervoor het
belang van goede individuele contacten
niet mogen onderschatten, heeft men
reeds tussen gegadigden aan beide zij
den 200 van deze contacten gelegd. Het
bureau van pater Pire geeft circulaires
uit, waarop men te kennen kan geven
met wat voor mensen en met welke mo
tieven men een dergelijke briefwisseling
wenst te voeren.
„Is dit alles geen druppel op een
gloeiende plaat? Hebben deze kieme ac
ties wel zin?" Pater Pire beantwoordt
de vraag met een wedervraag: „Hoe
veel mensen heeft Albert Schweitzer
gered in Lambarene, van alle zieken in
Afrika? Maar hoeveel andere mensen
heeft hij niet geïnspireerd?" En hij her
innert aan de woorden van Gunar Jahn,
de voorzitter van het Nobelcomité:
„Men kan het belang van dit werk niet
in cijfers meten. Veel belangrijker is de
geest die pater Pire noopt tot handelen".
„.ssri1
Noodgedwongen voor de keuze l.geiS
kwantiteit of kwaliteit kiest - «IJ
voor het laatste: „Mijn ac,s.r>0[ 8"'
een voorbeeld zijn, een model "r eer
dere initiatieven", zegt hij. En f* $1'
telt hij over het werk dat bh 11v-eJ"
geest dit najaar in Pakistan ëaa
richten.
Qost'
et district Chitaawor.g Jl1 „,-nri1
Pakistan heeft pater P'r®,ui'
met de Pakistaanse regcW v^>
.?e!c?zen aN eeysteiWerkobJd
■S''"00 ste
en behoort tot een van de
genyzcu aia cttsi-c ww»— i qtj -
zijn stichting „Het hart ge°Pffi, hel6,,
wereld". Dit district telt 24.000 *r e»
Azië. Bovendien woedde hier en o
ren gel-eden nog een orkaan o» 2eb'b'
slachtoffers maakte. Van dit a v»;,
hoopt Pater Pire met medewerk jjand
heel de wereld een waar >.vre„l~jiUlv,,
te maken. Daartoe hebben ve,.;ënta u-
de technici een uitvoerige 01 weC,
reis gemaakt, en men heeft tb" §?e
programma opgesteld, dat
menwerking met deze technici ,.j ja»
bewoners van de streek in VJ
hoopt te realiseren.
af en ook geen actie
Het is dus geen bedeling v®-no0liti®
f nn nr\Ir rrOQn O rifiö VOO* «.icC'
n ideolo?1»
BU1JU IC8CII WOIMOUlt of 1
me, maar een strijd tegen ue„
profijt. „Ons doel is geen ï1oe"tlo0ai1'
strijd tegen Marxisme of Na oflv
tendheid, het wantrouwen z®1
dwangpatroon van de nood
medewerker, ingenieur Dracho"
En pater Pire voegt er aan 'Her
wordt een inspanning van PUI
,tet
zonder enige 'bijgedachte aan 111
naire verovering".
Het geld moet er nog komen-g?
Pire hoopt dat zich in dit we*
hele wereld zal verenigen. }J~\veê
lijke hulpverlening is de enige
vrede en een vruchtbare duuoos- jgji»
„Deze bijdragen zijn zeer
rijk", zegt hij „maar nog. bel
is uiteindelijk dat we zelf m :,,erke0ie
in onze eigen omgeving gaan r0or
En hij besluit: „De Nobelpri)8 oojT
vrede is geen bekroping van 1^„j-scb-
baan maar een begin. Deze on
ding laadt een geweldige vera» vrifn,
iijkheid op mijn schouders. Bc'Lajt f
den. helpt mij. Breidt m(jn e0 n*
Verbreedt het pad van het stre
broederschap. v#n
Samen zullen we het 'ee<1
mensheid verlichten..."
W. EA11
Tot dit doel is In Nederl»"d
richt het „Pater-Pire fonds'
Rotterdamse Bank N.V.
Postbus 949.
Rotterdam.
afT
STATE DEPARTMENT
GESTROOMLIJND
George W. Ball. Amerikaans ondermi
nister van Buitenlandse Zaken.
Toen Kennedy president werd, be
noemde hij Chester Bowles, die hem in
de verkiezingscampagne van 1960 grote
diensten had bewezen, tot onder-minis
ter van Buitenlandse Zaken. Bowles is
gouverneur van de staat Connecticut ge
weest en gedurende de laatste jaren
was hij lid van het Huis van Afgevaar
digden, maar zijn grote belangstelling
voor de buitenlandse politiek werd ge
wekt tijdens de periode dat hjj ambas
sadeur in Indië was. De problemen van
de onderontwikkelde landen en de niet-
gebonden staten hebben hem altijd bij
zonder geïnteresseerd.
Bowles koesterde eind vorig jaar
de hoop, dat de president-elect hem tot
minister van Buitenlandse Zaken zou
benoemen, maar Kennedy gaf voor
deze post de voorkeur aan de direc
teur van de Rockefeller Foundation,
Rusk, en Bowles werd op het State
Department de tweede man. Als on
derminister heeft bij zich vooral on
derscheiden door het lanceren van ge
durfde denkbeelden, maar hij schoot te
kort in zijn zuiver administratieve
taak. Zijn ideeën kwamen bovendien
niet altijd overeen met die van de pre
sident on met die van de minister
van Buitenlandse Zaken. Bowles
heeft scherpe kritiek geleverd op de
ongelukkige invasie van Cuba. Hij pleit
te voor een herziening van het Ame
rikaanse standpunt ten aanzien van
Rood-China's toelating tot de Verenig
de Naties, en hij wilde meer steun
geven aan de jonge landen van Afri
ka, zelfs als dit tegen de belangen
inging van Amerika's NAVO-bondge-
noten. Hjj had bijvoorbeeld niet de
minste waardering voor de Portugese
politiek in Angola. Men zou l<unnen
zeggen, dat Bowles herhaaldelijk zijn
plaats vergat en dat hij Kennedy en
Rusk nogal eens in verlegenheid
bracht door z\jn revolutionaire theo
rieën. Misschien had hij zich als on
der-minister van Buitenlandse Zaken
een even grote .naam willen maken
als indertijd Sumner Welles, die deze
post bekleedde in de periode-Roose-
velt. Maar Sumner Wellis kon vooral
Reeds in juli stond de Amerikaanse
pers vol geruchten dat Bowles als onder
minister zou worden afgezet, maar Ken
nedy heeft dit toen nog niet willen doen.
vooral omdat hij nog niet wist, hoe hjj
de talentvolle diplomaat op een andere
manier zou kunnen gebruiken. Maar de
ze week heeft de president de knoop
doorgehakt. Bowles is nu adviseur van
de president voor Afrikaanse, Aziatische
en Latijnsamerikaanse zaken. In zekere
zin is hij weggepromoveerd,
Tot onder-minister van Buitenlandse
Zaken is nu benoemd: George
Wildman Ball, die tot nog toe op
het State Department aan het
hoofd stond van de economische afde
ling. Ball, die zich de laatste tijd vooral
President Kennedy en Chester Bowles, die deze week is afgezet als °nr^ffikatl
van Buitenlandse Zaken en die nu adviseur van de president is voor
Aziatische en Latijnsamerikaanse zaken.
leiding heeft gegeven tot
,;r>g
■efl
met het ministerie van m jj-1® $e'
Zaken. De president heeft 11 ter
zijn persoonlijke assistente
schikking gesteld van
Kennedy's oud-assistent
Walt W. Rostow, tot voor kort persoon-
lijk assistent van president Kennedy en
nu een der topfunctionarissen op het
State Department.
op de voorgrond treden, omdat F.D.R.
meer vertrouwen bad m zijn onder
minister van Buitenlandse Zaken, dan
in zijn minister Cordel Hull. Sumner
Welles had bovendien meer admini
stratieve kwaliteiten dan Bowles,
heeft beziggehouden met de Amerikaan
se politiek ten aanzien van de Europe
se economische integratie, staat bekend
ais een franeofiel. Hij i$ een persoon
lijk vriend -van Jean Monnet, de gees
telijke vader van de Kolen- en Staalge
meenschap. Ball is een kenner van
Europa, waar hij jarenlang werkzaam
is geweest. In de tijd dat hij in Amerika
werkte, is hü in totaal niet minder dan
155 keer de Atlantische Oceaan overge
stoken voor bezoeken aan Europese lan
den. Hjj heeft zich de laatste tijd vooral
tot taak gesteld het Congres te bewe
gen de president meer bevoegdheid te
geven om met de Euromarkt te on
derhandelen over verlaging van invoer
rechten.
Toen een paar maanden geleden dui-
deillK werd, dat Kennedy Bowles zou
laten vallen, werd in Amerika de vrees
uitgesproken, dat dit een nederlaag zou
zijn voor de linkervleugel van de De
mocratische partij. Bowles stond im
mers bekend als een „liberal." Maar de
nieuwe „Under Secretary of State",
Ball, Is ook een „liberal." Zowel in de
verkiezingscampagne van 1952 als in die
van 1956 gaf hl] krachtige steun aan de
kandidatuur van de linkse democraat
Adlai E. Stevenson voor het president
schap. (Vroeger heeft de jurist Ball sa
men met Stevenson deel uitgemaakt
van de leiding van een groot advoca
tenkantoor).
Het State Department is deze week
versterkt met enkele functionarissen
die tot nog toe op het Witte Huis werk
zaam waren. Toen Kennedy president
werd, omringde hij zich met enkele
experts op het gebied van de buiten
landse politiek, hetgeen wel eens aan-
Walt
nepM
tow krijgt op het State pis
een hoogst belangrijke t'unC
ordinator van het beleid.
beb° aflSe
Een andere opzienbarende erjgsl
is die van de voormalig0 'r(»ll t.ji'
va"
ambassadeur in Moskou Av<
man tot assistent-minister
landse Zaken voor het veI
(Harriman was de laatst<?
;a"e tfl0:,
een
of
zaam als reizend ambass.
„elder statesman" heeft n° pan18' p:
gelijke functie als Mennen
assistent-minister voor Ai'1
Kennedy heeft zijn deI'Vn,Hjn'Gtef
Buitenlandse Zaken gesti^
hij hóópt dat het van nu toP _erd
zal functioneren. Hij h®e 0l-gaid8 zjjJ>
het State Department M^die
in nauw overleg met Rus"' vCrW8t
nieuwe team dan ook grote
gen koestert.
