K.R.O. zet eerste schreden op de weg naar structuurverandering ^ers- en Publiciteitsdiensteen ttislelling van dienstbetoon Sföe&ma Mr. Luns licht minister raad en Tweede Kamer in Vijfmiljoenste Volks wagen is van de band Federatie Landeigenaren niet gerust over onteigeningsplan Nieuw plan gemeentelijke indeling van Walcheren Serooskerke bij Veere; Oost- en West-Souburg blijft zelfstandig D DE STERRENHEMEL IN DE MAAND DECEMBER M t. m OSRAM Olievlek van 100 ^Gter bij grens Indonesische militaire leider: „Wii kunnen de Nederlanders weg schoppen" Proces-verbaal voor witte raaf Bijzonder record sinds 1945 in WOLFSBURG Vlootbezoek aan Alblasserdam V B Dè trui voor uw zoon Auto's glibberen °P glad wegdek ^°ord-Oostpolder bij e provincie Overijsel e£enstand in Senaat NIEUW-GUINE A-DEBAT IN V.N. Prof. Oud gehuldigd Portret of borstbeeld in de Tweede Kamer? LANDGOED „DRAKESTEIN" Objectief onderzoek en adres aan Tweede Kamer Regeling toeristenkaart verandert NIET Nieuwe collectie keuze plannen verschenen Laatste van serie mijnenvegers te water gelaten DINSDAG 5 DECEMBER 1961 PAGINA 5 onze radio- en t.v.-redactie) t)e ILvERSUM, 5 december jiaa eerste schreden op de weg str ,een verwezenlijking van een w^wijziging van de K.R.O., J. v V°0r destijds pater drs. E. H. heef+an Waesberge de grondslag de 0 zijn thans gezet met v00r^chting van een adviesraad gra radio- en televisiepro- het r?a om voorzitter, die voor is Programma verantwoordelijk Di3 te staan. Contakt met de Pers Zuiver wol; ijzersterk! Ideaal voor ons klimaat. Vlot model voor jongens Van3-15 jaar.. Vanaf UTOPHETDELANAETIKET! Sinterklaas, goedheilig man Als het even, éven kan, Wilt U dan van dat miljoen Eén T.V. in m'n schoentje doen? 1Ü* S interklaasje, bonne, bonne, bonne, Wie heeft 't zebrapad verzonnen? Kijk eens even beste Piet, Of je ook stoute kindren ziet. W oningwetwoningen lampen ag Sinterklaasje, zwarte Piet! Loopt daar ridder Romme niet, Die de politiek verlaat, En zijn eigen wegen gaat? Stelen doen toe slechts bij tonnen. Sinterklaasje bonne, bonne, bonne. Maar al lopen we nog zo hard, Zwarte Piet wacht met de gard. r^0g Poolster ^Haftljjn vai« W Dg ?.en vp-a,"vu"inK van het bestuur met ;|*ke iï £,enwoordijjfing van de Katho- »ï0'ieko t lnnen B"nd, de '~AV, de Ka- k'ddetict Rdraad en de Werknemende h'den land dient in hetzelfde licht te 5eh vaneezien' evenals het in leven roe- nieuwe dienst: de Pers- en ?eh het i! Enkele mutaties bin- v2f,»ch in .der verraden het organisa- H. \v van de nieuwe voorzitter, fen in" van Doorn. Deze veranderin- k 0 ninf, vcrdeling en het omsch rden e_ ^a^en kunnen alleen toegejuicht, omdat (Advertentie) e>!-r groter soepelheid wordt bereikt en men zich blijkbaar wil hoeden voor starheid. En starheid, betoogden wij onlangs, is het grootste gevaar dat ie KRO kan be dreigen ais een cultureel instituut, werk zaam op het terrein der communicatie. De instelling van een adviesraad voor het programmabeleid is een uitstekend initiatief. Het betekent allerminst een voogdij over de programma-leiding als zodanig, maar veeleer een steun. Voor lopig is gedacht aan een klein college van deskundigen op cultureel terrein. Daarmee is een verstandi; besluit ge nomen. Grote colleges werken nu een maal, uit de aard van de zaak. stroef. En een kleine groep komt sneller tot een teamgeest dan een uitgebreide raad van deskundigen. In de praktijk kan een klein college ook vlotter en gemakelijker de voor zitter en de programmaleiding bijstaan dan een onhandelbaar adviesorgaan van 25 of 30 leden. Zou men het in de laatst genoemde richting zoeken dan dreigt verambtelijking, waarmee een omroep- instituut allerminst is gebaat. Het contact tussen de omroep en de oers staat sedert geruime tijd in het brandpunt van de belangstelling. Zeer in het bijzonder bij de journalisten, die dagelijks met de .omroep in aanraking komen. Hun ervaringen zijn niet altijd even plezierig geweest, waarbij men geen verwijten richtte tot de chefs van de persafdelingen maar bezwaar had tegen de opvattingen van omroepbestu- ren over doel en wezen van deze dien sten. Naar aanleiding van de oprichting van de persdienst van de NTS schreven wij destijds: „Wie niet helemaal een vreemdeling in Jeruzalem is weet, dat afdelingen goed werk doen. maar toch ook in menig opzicht „de boot af houden". De oorzaak hiervan moet zeker gezocht worden bij de al te voorzichtige omroepfiguren, die graag de pers op een afstand willen houden. De perschefs de één meer en dj ander minder, komen daardoor in een allesbehalve plezierige situatie te verkeren. Men kan zich daar om met enige verbazing afvragen, waar om het juist de publiciteitsmedia als leid worden met een zekere angst voor leid worden met een zeker angst voor het publiciteitsmedium pers. De onver kwikkelijke geschiede- \s van het foto verbod in de studio's, het met allerlei geheimzinnigheid omhullen van bepaal de beleefdheidskwesties, die in feite de gewoonste zaken van de wereld zijn, en het dikwijls afschuiven op de schouders van anderen van eigen verantwoorde lijkheid hebben in het verleden dikwijls een vervelende nasleep gehad. Veel had ko>-TjV an onze correspondent) jJ'OND, 5 dec. In de strook hi Ma!,,, Net,erlandse en Duitse grens- ta tselin„ oek ontstond maandagavond cK^autn ,een 'ek in de tank van een w üffeur - ruwe oI'e vervoerde. De ih' >eed dle aanvankelijk niets merk- de „„."eg een eind door alvorens hij V oli,', n kreeg dat er iets niet klopte, lu nt,D.„Was toen al over een lengte c-eSdeit „Y?®1" honderd meter over het dim.,,1'gestreken. De laag was een der dik. k^st v?evolgen waren spectaculair. rtn j- Sen twee personenauto's de <j.egdek vis Sevolg van het zeer gladde h, een' en derde personenauto ram- Vms en Poutiewagen, die gealarmeerd ^a<5 ~aar de plaats van het onge- h,n beLpdirigeerd. Beide wagens wer ft,'orriirfC''ëd- Vervolgens maakte een ïh Passos?' een zware val, waarbij de So echai l'cht werd gewond. Enkele da over fiSees die in een personenwa- Vi„ r®m h °"e reden en slechts even ki, biaai 0erden tolden in hun wagen i «r rond. Gedurende anderhalf da d lam verkeer naar en van Duits- <C, oii6 w egd- Eerst nadat zand over 9an s Sestrooid, konden de inmid- SBaetinéaWeerskanten van de grens tot gaan gegroeide autocolonnes hun j. ')pA, an onze Haagse redactie) te^er 3 dec. Uit de Eerste bi. h 110ga' wat tegenstand gekomen daiUs On, voorstel van minister hu V.O. Polder voorlopij Toxo- bii T iVU- folder voorlopig in te v- de provincie Overijssel. „Een Va de Yt 'ukkig en voor de bei to^stel-V Oord-Óostpolder zelfs gr j„ Zo zeggen een aantal sena- dat Y' voorlopig verslag. 2 Nn blina voorstanders van indeling tav0td-ri„ ."teren op de situatie van de „Men dient zich ech- men kunnen voorkomen door een open hartig gesprek en een grotere vertrouwe lijkheid. Maar daarvoor is het nodig, dat de perschef de vertrouwensman is van de besturen en de directies en niet de figuur die op de gang staat en alleen maar hoeft te zeggen, dat er niets aan de hand is." Op dit stuk van zaken heeft men bij de VARA een verandering ten goede aangebracht. De perschef van deze om roep is tegelijkertijd assistent-bestuur der, hij staat niet buiten de deur maar volgt de beraadslagingen in het verga- dervertrek. Het voordeel is, dat degene die met de publiciteit is belast niet alleen de feiten kent, maar zich ook een inzicht kan verschaffen ter plaatse in de be weegredenen die binnen het bestuur tot een bepaalde gedachtengang of een be sluitvorming leiden. Of het een of ander voor de openbaarheid is bestemd, of niet, kan op hetzelfde moment worden uit gemaakt. Van nature staat de journalist altijd nog een beetje huiverig tegenover het instituut persdienst, dat vooral na de oorlog opgang heeft gemaakt. Hij geeft li ver de voorkeur aan vrije nieuws garing. Niettemin kan een persdienst van onschatbare waarde zijn, als een instelling van dienstbetoon, door middel waarvan de journalist in zijn taak wordt bijgestaan. Wij wachten de start van de nieuwe Pers- en Publiciteitsdienst van de KRO met belangstelling af. G. Gif. ecialpVaP de nieuwe gebieden stellen (J ^hrlr. eisen aan het bestuur. Pol{^®Senatoren verheugen zich, dat OpJ WofJj nu in ieder geval voorlopig $tp,,ihvln„TVngedeeid, zodat de bewoners t>-'big zullen krijgen op de samen- de m-n.de Eerste Kamer. Zij vra- Vn, Vc()ttnnister ervoor te zorgen, dat v.?r de fe.idende maatregelen tjidig flei.^oid -?F ezingen in het volgend jaar is Jfn. De naam „Noord-Oostpol- Y ZoiMp' fraai, zo vinden vele leden. hi®, de voorkeur geven aan een t„XYaara',ori.sc,le naam als: „Eemme- rl". Schokkerwaard" of „Schok- DEN HAAG, 5 dec. Naar wü ver nemen heeft de minister van Buiten landse Zaken, mr. Luns, die gisteren de 'aad van ministers heeft ingelicht over zijn bemoeiingen in de algemene vergadering van de Verenigde Naties inzake het Nieuw-Guinea-probleem, van daag over dit onderwerp een gesprek gehad niet de vaste commissie voor bui tenlandse zaken uit de Tweede Kamer. WASHINGTON, 5 dec. (UPI) Ma joor generaal A. Jami, plaatsvervan- fend chefstaf van de Indonesische strijd- rachten heeft gisteren hier verklaard, dat zijn strijdkrachten ,,de Nederlanders uit West-Irian zouden kunnen schoppen als dat nodig mocht blijken." Als om deze verklaring een basis te geven meldde hij, dat hij een dienstreis achter de rug had, gedurende welke hij in zes landen voor een bedrag van der tig miljoen dollar aan militaire uitrus tingen had gekocht. Tot deze landen be hoorden de Verenigde Staten, Duits land, Frankrijk, Italië, Engeland en Zuid-SIavië. Tot de aangekochte goederen behoor den uitrustingsstukken om voorraden uit de lucht neer te laten boven geïsoleerde streken. Op een vraag of president Soekarno binnenkort bevel zou geven Nederlands Nieuw-Guinea binnen te vallen zei Jami: „Wij zijn niet bang voor de Nederlan ders. Wij kunnen hen er uit krijgen. Sommigen in het westen onderschatten ons. Ik adviseer de Nederlanders ons niet te onderschatten. Als president Soe karno ons opdracht geeft te strijden, dan zullen wij ten strijde trekken." Op een vraag wat hij van het Ameri kaanse standpunt in het geschil om Nieuw-Guinea dacht, antwoordde hii. TILBURG, 5 dec. De offieier van justitie in Breda, mr. Grssso, heeft d? Tilburgse politie opdracht gegeven tegen mevr. G. Broers—De Beer uii Goirle voor het rijden .sonde rijbe wijs proces-verbaal op te maken Mevr. Broers ontving vrijdagavond voor de televisie in het programma „Flits" haar rijbewijs uit handen van ■nspecteur P. Hooijdonk van de Til 'lurgse gemeentepolitie die zitting had in een zogenaamd verkeerseommando Mevr. Broers had van genoemd com mando een compliment gekregen v >or haar uitstekend rijden. Men be schouwde haar als een „witte raaf". Zij had echter geen rijbewijs. Vorige week woensdag heeft mevr Broers: haar herexamen gedaan en is i.oen voor haar rijbewijs geslaagd. DEN HAAG, 5 dec. Vandaag viert zoals reeds bericht prof. mr. P. J. Oud, voorzitter van de WD en van de Twee de-Kamerfractie van deze partij, zijn 75ste verjaardag. Ter gelegenheid hier van is gisteren in „De Witte" een be sloten huldigingsbijeenkomst gehouden. Prof. mr. D. Simons bood met een har telijk woord de heer Oud de voorlopige inhoudsopgave aan van de bundel: „He dendaagse problemen van vrijheid en democratie", waaraan verschillende vooraanstaande liberalen hun medewer king zullen verlenen en die ter gelegen heid van prof. Ouds 75e verjaardag zal verschijnen. Minister drs. H. A. Kort hals huldigde de jubilaris, evenals de voorzitter van de Tweede Kamer dr. L. G. Kortenhorst die, naar hij zelf zei .als politiek tegenstander en persoon lijke vriend" aanwezig was. Hij verzocht de politieke vrienden van de heer Oud het initiatief te nemen tot het vervaar digen van een geschilderd portret of diens gebeeldhouwde buste, ter toevoe ging aan de reeks geschilderde portret ten of beeldhouwwerken, gewijd aan de grote staatslieden van ons land, welke men in het kamergebouw kan aantref- fen- Tot slot dankte prof. Oud. dat als de V.S. enige druk op de Neder landers uitoefenden, het probleem snel uit de wereld zou zijn gehoioen. HOLLANDIA, 5 dec, De correspon dent van de „Nieuw-Guinea Koerier" in Sorong berichtte aan zijn blad een en ander over verkiezingen voor een streek- raad te Radja Ampat. Op een van de verkiezingsvergaderingen toonde het lid van de Nieuw-Guinea Raad, de heer Arfan de nieuwe vlag van West-Papoea. Toen hierbij een der aanwezigen niet zijn volle sympathie voor deze vlag be tuigde, stond een woedende heer Arfan op om verwijdering van de spreker te eisen, waaraan het publiek onmiddellijk krachtdadig gehoor gaf. „Nadat", aldus de correspondent, „de orde hersteld was, stond het hoofd van plaatselijk bestuur, de heer Veldkamp, voor de moeilijke opgave, in deze sfeer te pleiten voor de vrijheid van menings uiting." (Van onze verkeersredacteur) BONN, 5 dec. in Wolfsburg is gis termiddag de vijfmiljoenste Volkswagen van de band gelopen. De viermiljoen- ste V.W. kwam gereed 9 november van het vorig jaar. Het laatste miljoen is dus gebouwd in iets meer dan dertien maanden, hetgeen zelfs voor deze pro- duktieve fabriek een bijzonder record De 51-jarige Herbert Militzer, die sinds 1939 bij de fabriek in dienst is, reed de^ jubileumauto van de band. Voor deze vijfmiljoenste is men beginnen te tellen in 1945, het jaar, waarin onder zeer .moeilijke omstandigheden 6033 men. sen slechts 17785 volkswagens bouwden in een fabriek, die toen in hoofdzaak bestond uit puin. Vijf jaar later rolde de honderdduizendste auto van de band, in 1953 de halfmiljoenste en 5 augustus 1955 kon in Wolfsburg een gewe'f'g feest worden aangericht ter verwelkoming van de miljoenste Volkswagen. Daarna ging het allemaal nog sneller: 28 de cember 1957 kwam de tweemiljoenste, 25 augustus 1959 de driemiljoenste, en 9 november 1960 de viermiljoenste. Intussen is de fabriek in particu liere handen overgegaan. Zestig pro cent van het kapitaal is thans in het bezit van ongeveer anderhalf miljoen aandeelhouders. De resterende veer tig procent is gelijkelijk verdeeld over de bondsstaat Nedersaksen en de Bondsregering. De Volkswagenfabriek is nu de derde automobielfabriek ter wereld. Er werken zeventigduizend mensen, die gisteren tijdens het jubi leum slechts even hebben gepauzeerd, waardoor er geen stagnatie optrad in de huidige produktie van elke dag: vierduizend wagens. UTRECHT, 5 dec. Om de onteige ning van het landgoed „Drakestein", dat een bosgebied van 355 ha in de ge meenten Baarn en De Bilt omvat en dat eigendom is van Jonkvrouwe M. T. C. D. Bosch van Drakestein en haar broer Jonkheer F. L. N. Bosch van Dra kestein, is nogal het een en ander te doen. Wij hebben h'jr onlangs zeer uit voerig over bericht. De afdeling Na tuurbescherming van het departement van O. K. en W. heeft tot onteigening geadviseerd, omdat men dit uniek stuk natuur geheel ongerept wil houden. Het bestuur van de Federatie van landeigenaren is blijkens een artikel in „De Landeigenaar", het orgaan van de federatie, van mening, dat onteigening met het doel o. m. het goed zjjn be staande bestemming te laten behouden, een zeer ernstige zaak is. De wetgever heef. deze mogelijkheid daarom alleen voorzien als ultimum remedium, als het goed zijn bestemming ten onrechte dreigt te verliezen of acuut gevaar loopt ver loren te gaan, aldus bot artikel. Voorts vraagt „De Landeigenaar" zich af of ongerustheid voldoende is om te conclu deren of er een acuut gevaar bestaat voor het teloorgaan van het complex, of dat er sprake is van wanbeheer. Bij ons weten, zo gaat het artikel verder, hebben de eigenaren reeds aanzienlijk meer bos aangeplant, dan waartoe zij wettelijk waren verplicht. Tenslotte spreekt de federatie haar ongerustheid uit over het onteigeningsplan. „Als hier op te lichtvaardige wijze een precedent wordt geschapen, vrezen wjj ernstig voor de toekomst van veel particuliere landgoederen", aldu~ „De Landeigenaar" De Federatie van Landeigenaren vindt het merkwaardig, dat in de toelichting op het onteigeningsplan niet wordt ge- MIDDELBURG, 5 dec. Minister l'oxopeus van Binnenlandse Zaken wil thans de gemeente Serooskerke op Wal cheren voegen bjj de nieuwe gemeen te Veere en de gemeente Oost- en West- Souburg, eveneens op Walcheren, haar zelfstandigheid laten behouden. De be windsman heeft deze twee principiële wijzigirgen aangebracht in het wetsont werp over de herindeling van de ge meenten op Walcheren en van het tot Zuid-Beveland behorende gedeelte van het Zuid-Sloe. Het provinciaal bestuur van Zeeland heeft de betrokken ge meenten dit gewijzigd wetsontwerp toe gestuurd, daarbij aantekenend, dat het aan het vorige wetsontwerp nog steeds de voorkeur geeft.' In de toelichting schrijft minister Toxopeus dat hij van mening is, dat het zuidwestelijk deel van Walcheren het gebied van de gemeenten Koudekerke Biggekerke en Zoutelande van groot belang is voor de recreatie. Hij acht het juist dat het gebied één gehee) vormt, omdat het op doeltreffender wijze kan worden geleid en gestimuleerd Zij zul len een nieuwe gemeente vormen die de naam Valkenissë krijgt. Deze gemeente zal 4500 inwoners tellen. In het noordwestelijk deel van het ei land Walcheren de gemeenten Dom burg en Oostkapelle is ook een uit gestrekt duin- en strandgebied. De mo tieven die aan de zuidwest-kant voor de vorming van een nieuwe gemeente Valkenisse pleitten spreken in dezelfde mate voor samenvoeging van de ge meenten Domburg en Oostkapelle, aldus de bewindsman. Aan de voorgestelde nieuwe gemeente, die tussen de 3200 en 3300 inwoners zal tellen, is de naam Domburg toegekend. De kuststrook in het noorden en noord oosten sluit in het westen bij het noord westelijke recreatiegebied aan. Hier zal de nieuwe gemeente Veere worden ge schapen, die zal bestaan uit de gemeen ten Veere, Vrouwenpolder en nu ook Se rooskerke. De minister is van mening dat de ge meente Oost- en West-Souburg zelfstan dig moet blijven, omdat de stedebouw- kundige binding tussen Vlissingen en Souburg niet van te grote betekenis mag zijn. De gemeentebesturen hebben een maand de tijd om hun bezwaren nog kenbaar te maken. Zeer waarschijnlijk kan het gewijzigde ontwerp indien het parlement er mee akkoord gaat in 1962 van kracht worden. De nieuwe gemeenten kunnen dan per 1 januari 1963 in het leven worden geroepen. DEN HAAG, 5 dec. De minister van Buitenlandse Zaken heeft voor het komende jaar een vrijwel identieke rege ling vastgesteld voor het uitgeven van toeristenkaarten (identiteitskaarten) als voor 1961 gold. De toeristenkaarten A zullen twee maanden geldig zijn voor reizen van korte duur naar: Andorra, België, de Duitse Bondsrepubliek, Eire (Zuid-Ier- land), Frankrijk, Griekenland, Groot- Brittannië en Noord-Ierland, Italië, Liechtenstein, Luxemburg, Monaco, Oostenrijk, San Marino en Zwitserland. Naast toeristenkaarten A kunnen toe ristenkaarten B met een geldigheids duur van twee jaar worden afgegeven. Toeristenkaarten A kunnen op de ge meentehuizen worden aangevraagd. DEN HAAG 5 dec. De onlangs aan gekondigde nieuwe collectie keuzeplan nen, waarvoor een extra woningwetsub sidie van gemiddeld twee gulden per week per woning kan worden toegekend is dezer dagen verschenen. De collectie omvat 32 plannen, waar van 22 voor eengezinshuizen, vijf voor portiek-étagewoningen en vijf voor ga- lerijwoningen. Van de 32 plannen stam men er 22 uit de vorige collectie. De overige tien zijn uit nieuwe voordrach ten gekozen. Een deel van de gehand haafde plannen heeft door wijziging ver betering ondergaan. sproken over wanbeheer, terwijl dit toch de statio van het ingrijpen zou dienen te zijn. Naar mogelijk wanbeheer van „Drakestein" zal, zo meent zij, een objectief onderzoek moeten worden in gesteld. Zelf zal de federatie dezer da gen een onderzoek instellen. Zij zal zich met een adres tot de Tweede Kamer richten. Het onteigeningsplan ligt tot volgen de week donderdag op de gemeente secretarieën van Baarn en De Bilt ter inzage. Tot 28 december kunnen bezwaar schriften worden ingediend. Deze zullen via de gemeentelijke secretarieën en de provinciale griffie op het departement van O. K. en W. belanden. Daarna zal bij de Tweede Kamer een speciaal ont werp van wet worden ingediend, dat op deze onteigeningszaak betrekking heeft. Wordt het wetsontwerp goedgekeurd dan kan tot onteigening worden overgegaan. Wanne jr de partijen niet tot overeen stemming kunnen geraken over de scha devergoeding, zal de rechtbank het be drag vaststellen. Wanneer het onteigeningsplan verwe zenlijkt zal worden, zal jonkheer Bosch van Drakestein nog een boerderij met dertig ha grond overhouden. Zijn zuster zal dan nog slechts vijftien ha grond bezitten. Mr. N. J. C. Kappeyne van de Coppello uit Amsterdam behartigt de zaken van de jonkheer. Voor kerstmis zal hij een bezwaarschrift indienen. Advertentie ALBLASSERDAM, 5 dec. Voor de eerste maal in de geschiedenis heeft Alblasserdam een officieel vlootbezoek gehad. Dit gebeurde maandagmiddag, toen burgemeester Looy op het dok van werf „De Noord" schout bij nacht De Vos van Steenwijk en admiraal Patrick van de Amerikaanse marine begroette. Met vijf indiepwatermijnenvegers wa ren zijn naar Alblasserdam gekomen ter gelegenheid van de stapelloop van de laatste van een serie van zestien ondiepwatermijnenvegers, de „Van Versendaai", die in de loop van de middag van do helling gleed. Mevr. C. A. M. Jellema-Van Vollenhoven doopte de nieuwe mijnenveger. Bij de ze plechtigheid waren naast verschil lende marine-autoriteiten en de am bassadeur van de Verenigde Staten, de heer John Rice ook de naaste familie leden van wijlen de luitenant ter zee der eerste klasse A. C. van Versendaai aanwezig. .srwnjjj cftSSl0PO* ANDROMEDA WALVIS Om de kaart te richten moet men ze boven het hoofd houden, en het N laten samenvallen met de noordelijke horizon. De stand van de hemel is die op 15 december te 20 uur, Midden-Europese Tijd. Voor vroegere tijdstippen de kaart draaien in de richting van de wijzers van een uurwerk, voor latere waarnemingen in tegenovergestelde richting. De plaats van de maan is voor enkele avonden aangegeven; de getallen duiden de dag van de maand aan. De stippellijn die door de Zwaan en de Voerman gaat duidt de hartlijn van de Melkweg aan. De andere gestippelde lijn is de ecliptica (Dierenriem of Zodiak); de zon, maan en de voornaamste planeten bevin den zich steeds in de nabijheid van deze lijn. ercurius en Mars staan te dicht bij de zon, en zijn dus on zichtbaar. Venus is nog even 's morgens zichtbaar, iets vóór zonsopkomst, in het begin van de maand. Waar te nemen in het zuid oosten en liefst met een veldkijker. In het begin van de maand komt de planeet iets meer dan één uur -'oor de zon op, doch geleidelijk vermin dert de duur van haar zichtbaarheid. Tenslotte verdwijnt de heldere pla neet in de ochtendschemering. Zij zal als avondster weer verschijnen in het begin van de lente. Jupiter is 's avonds na zonsonder gang in het zuidwesten te zien. Be gin december gaat de olaneet vier uur na de zon onder, maar dag na dag staat ze dichter bij de zon, en is bijgevolg dan ook minder lang zichtbaar. Saturnus, ten westen van Jupiter gelegen, is ook nog 's avonds waar neembaar. Ook deze pla.ieei ver dwijnt geleidelijk in de avondsche- nering. Ter herinnering: Jupiter is veel helderder dan Saturnus. Uranus, in het sterrenbeeld Leeuw, is tijdens de tweede helft van de maand zichtbaar. De verre planeet bevindt zich in de nabijheid van de heldere ster Regulus en is met een veldkijkertje op te speuren. Op 6 december s morgens staat de smalle maansikkel in de nabijheid van Venus. 11 december 's avonds zal de maan in de onmiddellijke nabij heid van Jupiter staan. In het zuid westen waar te nemen, zodra het donker wordt. Op de avond van 20 december staat de (bijna volle) maan ten oosten van Aldebaran 'sterren beeld Stier). 22 december: winter- zonnestilstand. Het is de kortste dag van het jaar voor het noordelijk halfrond. 26 december 's avonds: maan waarnemen zodra zij opkomt. Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw, bevindt zich iets ten westen. De samenstand is juist twee uren geleden voorbij. Er was zelfs een bedekking van de ster door de maan, doch het verschijnsel was enkel in Oost-Europa zichtbaar. EFEMERIDEN. Van 30 november tot 22 december korten de dagen met 22 minuten; van 22 tot 31 december lengen ze met 5 minuten. De hierna volgende getallen hebben betrekking op De Bildt. Worden gegeven: de tijdstippen van opkomst, doorgang door de meridiaan (zuiden), en onder gang. In meer naar het oosten gelegen plaatsen komen de hemellichamen iets vroeger op, maar gaan ook iets vroeger onder. Datum 1 16 31 1 21 16 1 21 Saturnus 1 21 Zon Venus Mars Jupiter Opkomst 8.29 u 8.44 u 8.51 u 7.06 u 8.05 u 8.44 u 12.11 u 11.03 u 11.47 u 10.35 u Doorgang 12.29 u 12.35 u 12.43 u 11.32 u 11.59 u 12.32 u 16.25 u 15.23 u 15.52 u 14.42 u Ondergang 16.30 u 16.26 u 16.35 u 15.58 u 15.53 u 16.20 u 20.39 u 19.43 u 19.57 u 18.49 u Maan: Nieuwe Maan: 8 dec. te 0.32 u. Eerste kwartier: 14 dec. te 21.05 n. Volle Maan: 22 dec. te 1.42 u. Laatste kwartier: 30 dec. te 4.57 u.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | | pagina 5