Paus roept mensheid op tot
vrede in GOEDHEID
55Houdt op met zinspelen
op gebruik van geweld
op itders lip!
Groot aantal Parijzenaars
trekt naar wintersport
KERSTBOODSCHAP TOT DE WERELD
A Ju Gizenga
Fraai ontspanningsgebouw voor Italianen Buskruitramp
edWe1.
HELAAS. ER IS GEEN SNEEUW
Spoorwegen en hotels kunnen
stroom nauwelijks verwerken
Kaartjes
Kabelverbranding
Bussemakershuis
Oostkerk in Middelburg gerestaureerd
Leider baptisten
in Y.S. bij paus
Decemberdagen vragetfonTdëbesté^tgaret]
Ook politiek
Extra
-aaT I
mm
VRIJDAG 22 DECEMBER 1961
PAGINA 1
ROME, 22 december (K.N.P.)
De boodschap, die de paus dit
|?ar bij het naderen van het
kerstfeest tot geheel de wereld
"eeft gericht, is in de eerste
P'aats een aansporing tot goed-
leid. Jesus immers is de verper
soonlijkte goedheid, de goddelijke
i'on daarvan, en Zijn goedheid
oet algemeen leergezag van de
rede voor geheel de wereld. De
Paus richt tot de leiders der
naties een plechtige uitnodiging
herder alles op het spel te zetten
uan de vrede en het leven der
lansen. Wie echter de gebeurte
nissen rondom zich gadeslaat,
'dus de Heilige Vader, zou zeg-
«en, dat in onze tijd schrik en
npt koorts en een gevoel van
°Pbehagen veroorzaken.
kaarslicht flatteert!
GOUDA KAARSEN
8iJ1TENLANDSE zijn belofte te ont
trekken.
Allesomvattend
50 Stuks in geschenkdow f. 2.S0
Aandacht voor
het kerstnummer
van Agfa
vol FOTO-, FILM-,
FLITS- en
CAMERA-nieuwsl
g Ia
dro»"® symptonen iUn des te meer be-
Sri, end' wanneer men bedenkt, dat de
elk ',er mensen voorbestemd heeft
te l'pr te begrijpen, te helpen en aan
plan en' broederlijke samenwerking
v»te maken, geduldig menings-
aaïS 1®" b{j te leSfSen «n billijk de
miï'se goederen, in liefde en rechtvaar-
bllik te verdelen. Wanneer men een
net H'®rPt op het hele en gevarieerde
jo* V|hi betrekkingen tussen de volkeren
on»i u'n binnenlands als internationaal
Uw. ro vervolgde de paus, dan moet
Vaststellen, hoever men helaas
van de goddelijke leer af is.
a^r is aiieS uitnodiging tot de vrede,
(Advertentie)
Een opzienbarende politieke gebeur-
e,1's in de Congo moeten we niet
e Kauw betitelen als een historisch
Jboment. Want de staatkundige ver-
°udingen in dit land zijn zo weinig
'labiel, dat ieder belangrijk politiek
J®sultaat spoedig ongedaan gemaakt
an zijn. Dat is een van de redenen
^aarom men sceptisch moet staan
eKcnover bet akkoord tussen Adoela
er> T sjombe. In april waren er al be-
bcbten over een verzoening tussen
^'babethstad en Leopoldstad, maar
Na" de Congolese hereniging is toen
terecht gekomen. Ook in augus-
,Us bestond er aanvankelijk goede
p°P op een verzoening lussen de
b'euwe premier' van de Congo en de
"Pfesident" van Katanga. Maar intus-
5^ hebben de Verenigde Naties
doela militaire hulp verleend bij
f!'n strijd tegen bet verzet van de
.^tanganen. De toezeggingen, die
siombe gisteren gedaan beeft, zijn
?ni met geweld afgedwongen, het-
geen bij later altijd weer als een
argument kan aan-
"N voeren om zich aan
KRONIEK Het is duidelijk
dat de Congo zich
economisch niet
aande kan houden zonder de rijke
Provincie Katanga. Toen 1 sjombe
Z,lc" op tl juli 1960 losmaakte van
e centrale regering, was dat een
raihp voor de Congolese staat. Onze
eUgde over liet einde van de Ka-
anKaanse secessie wordt echter ge-
®niPerd door bet besef dat de Ver-
Cili8de Naties tot nog toe wel zeer
^nzijdjg
zijn opgetreden. De resolu-
'e' die de Veiligheidsraad op 24 no-
Ve'Ttber aannam, was uitsluitend ge-
cbt tegen Tsjombe, en van de op-
aPdige activiteiten van de Congo-
ese vice-premier, Gizenga, werd
melding gemaakt. Een zwakke
|^°8'ng van Amerika om de V.N. ook
"Oen optreden tegen bet separatis-
'ïle 'n de Oostprovincie stuitte af
°P een Sovjet-veto. De Russen staan
p1jPers achter de pro-communistische
v '2enga. Maar als de overeenkomst
vatl Adoela en Tsjombe inderdaad
an bestendige aard zou blijken te
jP'1' zou nu alle aandacht geconcen-
/eerd moeten worden op Gizenga s
beleid.
Euzenga, die zich altijd beschouwd
als de politieke erfgenaam van
°emoernba, is een buitengewoon ge-
&arlijke fig uur. In Washington ziet
wel in, maar de Amerikanen
pobeii tot nog toe niet alle conse-
PPenties
willen trekken uit dit in-
(j cbt, jn de Verenigde Naties werd
i e zuivering van Katanga van „liuur-
JnSen gezien als een noodzakelijke
0r,h van dekolonisatie, maar de drei
gde rekolonisatie van de Congo
a°r de communisten vormt een veel
?°[ere bedreiging. Terwijl door de
Verwerping van Katanga aan Leo-
"stad een einde zou zijn gemaakt
laatste overblijfsel van YVes-
rs kolonialisme in de Congo, loopt
vf Oostprovincie gevaar in de in-
°edssfeer van Moskou te komen.
hier daarentegen schuilt onder het mom
van schone woorden iwanneer tenminste
de uiterlijke schijn nog hoog wordt ge
houden) vaak een geest die juist het
tegenovergestelde van vrede is. En de
Heilige Vader voegde daaraan toe: ,,Het
is de trots van de machtigen, die tot
onderdrukking leidt, de hebzucht van
degenen, die alles naar zich toehalen en
het ene bovenop het andere stapelen, de
hardheid van hen, die hun hart sluiten
voor de noden van hun broeders, de on
gevoeligheid van de genieters, die zich
niets gelegen laten liggen aan het lijden
van anderen, hoewel de wereld er vol
van is.
De paus herinnerde er dan aan, dat
hij in zijn encycliek „Mater et Magis-
tra" erop gewezen had, hoe noodza
kelijk het is, dat men bezield is door
de liefde van Christus. De bede van de
paus om vrede bij de kribbe van Beth
lehem wil dit ,iaar daarom in de eerste
plaats een „afsmeken van en tegelijk
een aansporing tot goedheid zijn, tot
waardering van waarachtige broeder
lijkheid, tot oprechte samenwerking
die wars is van elk geïntrigeer en van
al die elementen der ontbinding, die
wij hier nogmaals onverbloemd bij
hun naam willen noemen: trots, gul-
zigheid, gevoelloosheid, zelfzucht.
Deze aansporing Is des te dringender,
aldus de paus, omdat het wederzijds
wantrouwen oorzaak is van een groei
end onbehagen. Alleen al de angst, die
de mensen bevangt, wanneer zij die in
spanningen zien om het geweld te de
monstreren en de vijandigheid te ver
groten, die angst alleen al is oorzaak
ervan, dat de verkilling zich uitbreidt
en steeds groter wordt. In een derge
lijke situatie is het vanzelfsprekend dat
wij denken aan het plechtige en ernstige
woord van Christus, dat voorspelling
en bedreiging tegelijk is: „Omdat de on
gerechtigheid de overhand neemt, zal
de liefde van velen verkoelen" (Mat.
24, 12). De mens is niet meer de goede,
medelijdende, liefhebbende broeder. Hij
is voor zijn naaste een vreemde gewor
den, berekenend, argwanend, zelfzuch
tig.
„Maar," zo waarschuwde de Heilige
Vader: „Het kwaad betreuren en ver
foeien is niet -voldoende om het uit te-
roeien. Wü moeten het positlef-goede
willen. De goedheid moet* worden ver
kondigd aan de wereld, opdat zij overal
uit kan stralen en in elke vorm het per
soonlijke en maatschappelijke leven kan
binnendringen. Daarom moeet in de
eerste plaats ieder mens individueel
goed zijn." Voorts moet ook het gezin
goed zijn: „De goedheid verzacht, maar
versterkt ook het vaderlijk gezag; goed
heid treedt naar buiten in de tederheid
van (le moeder, drukt haar stempel op
de gehoorzaamheid der kinderen, ma
tigt hun uitbundigheid, zet abn tot de
offervaardigheid die absoluut nodig is.
Goedheid moet echter ook iedere levens
uiting huiten het strikt huiselijke ver
keer beheersen, de school, de verschil
lende instellingen van het burgerlijke
leven, (1e betrekkingen tussen de rangen
en klassen der maatschappij.''
„Degenen, die goed zijn, weigeren
te geloven", aldus de paus, „dat de
menselijke overmoed de perken te
buiten durft gaan. Naast de angst
en de vrees immers hebben de posi
tieve uitingen van goede, opbouwende
en welwillende gezindheid hun plaats
in het leven." De paus danktGodvoor
voor en dat is Hem reden een oproep,
een luide oproep te doen „Een oproep,
tot hen, die in de economische sector
macht bezitten, om desnoods alles op
alles te zetten, maar niet de vrede en
ook geen mensenlevens." Hij doet een
beroep op hen om ieder middel aan
te wenden, dat door de moderne voor
uitgang ter beschikking staat, tenein
de veiligheid en welvaart in de wereld
te verhogen, maar niet om argwaan
en wederzijds wantrouwen te zaaien.
„Nog eens", zo vervolgde de paus,
„grijpen wij met droefheid 1erug om
de woorden uit onze encycliek „Mater
et Magistra" tc gebruiken op betgeen
we daar gezegd hebben, dat men name
lijk enerzijds armoede en ontberingen
ten tonele brengt en ach en wee klaagt
over het spook van ellende en honger,
terwijl men van de andere kant vaak
op grote schaal de ontdekkingen der we
tenschap, de successen der techniek en
de economische hulpbronnen aanwendt
voor het vervaardigen van verschrik
kelijke werktuigen van ondergang en
dood."
„Vervolgens doen wij een beroep", al
dus de kerstboodschap, „op degenen,
die de kunst verstaan de openbare me
ning te vormen of gedeeltelijk erover
heersen, om Gods strenge oordeel net
zo ernstig te vrezen als het oordeel der
geschiedenis: wij vragen hun met om
zichtigheid, eerbied en gevoel voor maat
te werk te gaan. De laatste tijd heeft de
pers bet verdriet ons dit te zeggen,
maar wü doen het open en eerlijk
(Advertentie)
Chief Whip
Waar goede stemming en gastvrijheid de boventoon voeren...daar ziet men
ook Chief Whip in de bekende groene doos. Chief Whip - de Virginia der
Virginia's - is nog altijd niet overtroffen in zuiverheid, smaak en kwaliteit.
meegewerkt aan de voorbereiding van
een sfeer van wantrouwen, afkeer en
haat; zp heeft zelfs breuken in de hand
gewerkt.
De oproep van de paus richt zich ver
volgens ook tot „de verantwoordelijken
der volkeren, t0t j,en jn wier handen
heden het wel en wee van de mensheid
ligt. Ook zij z;j,i jnaaj. broze en sterfe
lijke mensen." Zo waarschuwt hij: „Met
angst 'n het hart zien uw gelijken naar
li op; zij zijn eerder uw broeders dan
uw onderdanen. En met het gezag waar
mee Jesus Christus ons bekleed heeft
zeggen wij tot u: Houdt op, houdt op
met dat zinspelen op het gebruik van
geweld; beeft hij de gedachte, dat gij
een onvoorzienbare ]awlne van gebeur
tenissen, veroordelingen en wraakge
voelens ontketent. Deze lawine zou wel
eens uit kunnen lopen op onberaden en
zelfs op onherstelbare daden. Grote
macht is u gegeven, niet om te vernie
tigen, maar om op te bouwen: niet-om
te verdelen, maar om te verenigen; niet
om de mensheid te doen schreien, maar
om arbeid en veiligheid te geven."
Wü kunnen echter aldus de paus
de droefheid van ons hart niet verzwe
gen, dat er op heet bomende Kerstfeest
nog volkeren zijn, die zonder vrede,
zonder veiligheid, zonder godsdienstvrij
heid zijn en die ieven in de angst voor
het spook van de oorlog en de honger.
(Advertentie)
Vraag Uw
fotohandelaar
naar die
interessante
Agfa-editie.
Een blad vol tips
en winterfoto-
nieuws!
besfe kijk op foto's
(Van onze Parjjse correspondent)
PARIJS, 31 dec. Alle politieke na
righeid en sociale beroering moeten niet
uit het oog doen verliezen, (lat het
Frankrijk economisch zeer naar (len
vleze gaat en (lat een toenemend aantal
Fransen in staat is het leven steeds
fraaier te versieren. Jongste bewijs: de
massale uittocht van Parijzenaars naar
de Azurenkust en de oorden van win-
tersportvermaak om er een Kerstvakan
tie door te brengen, die velen tot na
Nieuwjaar zullen kunnen rekken. Het
verschijnsel laat dit jaar in omvang al
les achter zich, wat voorgaande jaren
reeds te zien hebben gegeven.
Frankrjjks nationale spoorwegmaat
schappij heeft zich genoopt gezien, ten
einde te voldoen aan de aanvragen om
vervoer van tegen een miljoen Parij
zenaars, vanaf de Parjjse stations
vierhonderd extra treinen in te leggen
van gisteravond tot en met zaterdag
avond. Zij is daarmede, ook met het
oog op de veiligheid, aan de grens van
haar capaciteit. Duizenden aanvragen
om reservering heeft zü moeten afwij
zen.
De meerderheid van deze kerstvakan
tiegangers zijn skiërs of als skiërs ver
momde personen. In wrik tempo de po
pularisering of democratisering van de
sport op de lange latten zich voltrekt,
wordt wel zeer afdoende duidelük ge
maakt door het feit, dat het Franse
Ski-Verbond zijn ledental in de afgelo
pen twee jaar verviervoudigde. Onge
twijfeld komt deze popularisering van
de skisport goeddeels op rekening van
het aantreden van de jongeren, dat zich
thans voordoet op alie gebieden des le
vens. Zij blijft niettemin een bewijs van
de welvaartstoename en haar spreiding;
de uitrustingskosten voor een aspirant
skiër zijn nog altüd hoog.
Helaas zitten aan deze overstelpende,
zjj het verheugende aanwas van winter
sport-beoefenaars enige nare schaduw
kanten. Een ervan is dat de wintersport
centra met geen enkele maat van rede-
lükheid deze toevloed van gasten aan
kunnen. Het betekent voor de skiërs, zo
ze al opname hebben kunnen verkrijgen,
onvoorstelbaar volgepropte hotels, pen
sions enzovoorts. Het „hoe meer zielen,
hoe meer vreugd" zal in dit opzicht, zo
valt te vrezen, alleen gelden voor de
hoteliers, restaurateurs en verdere han
delaren in gastvrijheid en vermaak.
De tweede zeer ernstige schaduwkant
is, dat de beschikbare skipistes al even
min toereikend meer zijn en het er zich
op voortbewegen vaak een even grote
mate van behendigheid en precisie
vergt als het fietsen in de Leidsestraat
op de spitsuren. Het aantal, vooral door
onervarn skiërs op de pistes veroorzaak
te ongevallen heet dan ook in de laatste
jaren onrustbarend toegenomen te zün.
Het Franse Ski-Verbond zint deswege op
de samenstelling van een code voor
„het verkeer per ski".
Maar dit jaar hebben zü, die vertrek
ken om de kerstdagen door te brengen
op de sneeuw, nog een zeer bijzondere re
den tot bekommernis. Zjj hebben hun
ski's, zij hebben hun uitrusting, zjj heb
ben de ernstigen onder hen hun
gymnastische voorbereidingstraining er
op zitten en zjj zün „in vorm": maar,
ROME, 32 dee. (KNP) De paus
heeft gisteren de voorzitter der Bap-
tistenkerk in de Verenigde Staten, dr.
J. H. Jackson in particuliere audiëntie
ontvangen. Dr. Jackson was op terug
reis van Nieuw Dehli naar de V.S. Hij
is de derde autoriteit uit de protestant
se wereld, die sedert enkele maanden
de paus bezoekt.
Een half jaar geleden bezocht de
Anglicaanse aartsbisschop Fisher van
Westminster de paus. Juist voor het be
gin van de derde assemblee van (1e
Wereldraad van Kerken was bet (1e bis
schop I.ichterberger van de Episcopa
le kerk in de V.S., die op heenreis naar
Nieuw Dehli een bezoek aan (1e paus
bracht. Het gesprek tussen de paus en
dr. Jackson duurde een half uur.
uiimmuun
Tot nu toe heb ik een
viertal besneeuwde land
schapjes waaronder één
uit het buitenland en
twee zakagenda's per post
mogen ontvangen. Mét de
beste wensen voor de Kerst-
dagen en het nieuwe jaar.
Ik stel dat zeer op prijs; zó
zeer, dat ik met spijt moet constateren,
dat het aantal iedere keer weer af
neemt. Ik heb betere jaren gekend. In
1952 bijvoorbeeld ging jit jn wel-be-
schilderde drukwerkjes met sparren
groen ten onder. Ik herinner mij dat
altijd nog met genoegen.
Maar toppunten van vreugde heb ik
wat dit betreft beleefd in de jaren
1925-1928. Zij het dan in omgekeerde
richting. In die dagen was het sturen
van heilwensende kaartjes nog een
maatschappelijke plicht en niet, zoals
nu. een vrijblijvende kwestie, die dus
ook steeds minder appelleert aan het
menselijke geweten, stel zulke fijne
folkloristische gebruiken facultatief en
zij verlopen. Dat zie je maar weer
Maar goed. In de twintiger jaren,
waar ik nu over spreek, werd ik door
mijn vader tegen het jaareinde steevast
belast met het in de respectievelijke
bussen duwen van kaartjes, die niet
voor verzending per post in aanmer
king kwamen. Ik deed dat altijd met
grote overgave, die vrees ik, overigens
niet altijd parallel liep met een juist
inzicht. Maar wat wil je van de prille
jeugd? En als er dus in de loop der
jaren enige mensen zalig z;jn geworden
buiten mijns vaders directe bedoelin
gen óm, kan dat alsnog 0p mij worden
afgeschoven.
De tijden, echter, veranderen. Wij
sturen steeds minder kaartjes. Wij
dóén er niet meer aan. Jammer Soms
mogen wij nou best eens van elkaar
weten, dat wij het uiteindelijk goed
met elkaar menen. Al zal het dan maar
tegen het kalender-uiteinde wezen.
Ja. ik wéét het; wij, Roomsen, doen
altijd al onze best tegen Pasen. Maar,
beminde gelovigen, laten wij niet ver
geten, dat de goede wil van oudsher
pas goed aan bod komt met Kerstmis.
En dat het leven beteren in feite neer
komt op een nieuw leven beginnen.
iiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiHHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiin
helaas, er is geen sneeuw. De berichten
uit de wintersportcentra laten geen twij
fel: de meeste pistes liggen vrjj van dit
noodzakelijke ingrediënt.
Wie sneeuw wil vinden zal tot bij de
eeuwige sneeuwgrens moeten klimmen,
wat daar beneden ligt levert slechts
heel korte banen op en is veelal van
een dermate dunne samenstelling dat
het na de passage van de eerste af da-
Iers vernield zal zijn. En, volgens de
weervoorspellingen, zal het. welhaast een
vonder mogen heten indien de eerstko-
mende dagen in deze ongenietbare situ-
atie verandering brengen.
oor de ongeveer 700 Italianen, die
in Enschede werkzaam zün is
dezer dagen in het kantoorge
bouw van een opgeheven machi
nefabriek aan de Haaksbergerstraat
een nieuw ontmoetingscentrum ge
opend. Tot dusver waren de Italia
nen voor hun amusement aangewe
zen op de buiten het centrum van
de stad gelegen kantine van de ge-
meentehjke reinigingsdienst, welke zü
moesten delen met de in Enschede te
werk gestelde Spanjaarden. Door de
grote toeloop voldeed deze kantine
langzamerhand niet meer aan de te
stellen eisen en was het noodzakelük
een tweede centrum in t.e richten. De
Spanjaarden blüven gebruik maken
van het eerste centrum.
De Italianen zün met hun nieuwe
ontspanningfegebouw zeer in hun schik.
Het omvat, een gezellig ingerichte re
creatiezaal (met televisie en jukebox),
een sport- en spelzaal, een leeszaaltje
met bibliotheek en een spreekkamer
tje voor een gesprek onder vier ogen
met de aalmoezenier, de Italiaanse
pater G. Pilati. Het gebouw dat de
gehele dag geopend is, zal ook worden
gebruikt voor het geven van voorlich
ting. Dank zü de medewerking van het
gemeentebestuur en de financiële steun
van de. fabrikanten kon het gebouw
door de Commissie Ontspanning Bui
tenlandse Arbeidskrachten worden in
gericht. Het centrum is bedoeld om de
Italianen de mogelükheid te bieden de
Enschedese leefgemeenschap beter te
leren kennen.
Er zün inmiddels reeds verschillen
de initiatieven genomen om de con
tacten tussen de plaatselü'ke bevolking
en de buitenlanders te verstevigen.
Men wil de Italianen en Spanjaarden,
die zo ver van hun vaderland verwü-
derd hun brood moeten verdienen, liet
verblijf in de Twentse textielstad zo
aangenaam mogelijk maken. Met kerst
mis zal voor hen een diner worden
gegeven. Er wordt voor beide groepen
afzonderlek een nachtmis opgedragen
en wel voor de Italianen (dank zij de
vriendelüke medewerking van ds. J.
Germans) in de Vredeskerk van de
Nederlands Hervormde Gemeente aan
de Varviksingel en voor de Spanjaar
den in het parochiehuis van de St.. Jans
parochie. Het betreft hier waarschijn
lijk de eerste keer dat in het oosten
van het land en misschien wel in liet
gehele land dat in een protestantse
kerk een H. Mis wordt opgedragen.
Begin deze week heeft burgemees
ter H. A. J. M. van Konings-
bruggen in Culemborg de nieu
we kabeiverbrandings-installatie
van cle fa. J. M. Driessen in gebruik
gesteld. Dit is dan een der eerste be
drijven ter wereld, die door middel
van watergordijnen de zwarte rook
doen veranderen in onschuldige witte
slierten, die via een hoge püpschoor-
steen het luchtruim worden inge
stuwd. Tot nu toe geschiedde dit ka-
belbranden in de open lucht met alle
nare gevolgen van dien.
In nauwe samenwerking met het
T.N.O. en de technische dienst van de
Arbeidsinspectie en technici uit het
bedrüfsleven heeft men een Verbran
dingsoven ontworpen, die de prakti
sche moeilükheden oplost. De kabel
wordt in een ovenruimte gebracht en
daar afgebrand. De vette dikke zwar
te walm moet vervolgens vier water-
IIIIllllllllNIIIIIIIMIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMI
gordjjnen passeren waarvoor samen
15000 litèr water per uur nodig is.
De roestdelen zijn dan uit de rook
gehaald en bet water wordt afgevoerd
naar een groot bassin waaruit later
z.g. vliegas overblijft.
Meer dan honderd ontwerpen zün
uitgevoerd voor men het gewenste re
sultaat had bereikt. De Chamotte Unie
bouwde de ovens van vuur. en zuur-
bestendig materiaal, terwül het be-
drüf zelf voor de watervoorziening
moest zorgen. Zelfs uit het Ruhrgebied
kwamen industriëlen naar de bouw
kjjken. De mogelijkheid is opengehou
den nog vüf nieuwe ovens te bouwen,
die vijfduizend ton kabel kunnen ver
branden. De grootste leveranciers van
sloopkabel- voor dit bodrüf zijn de
Staatsmanen, elektriciteitsbedrüven en
de Nederlandse Spoorwegen.
isteren was het precies twee
honderd jaar geleden, dat de
oude stad Maastricht werd ge
troffen door een grote bus
kruitramp. De Maastrichtenaren, zo
verhaalt ons de geschiedschrüver uit
die dagen, werden in de vroege
ochtend van 21 december 1761 opge
schrikt door een enorme explosie:
het buskruitmagazün, met 36000 pond
buskruit gelegen onder de oude stads
wal aan de Kommel, tussen de toen
malige Brusselse en Tongersepoort,
vlóóg in de lucht met alle gevol
gen van dien.
Het magazijn, de oude wal en de
rondom gelegen woningen, waaronder
twee patriciërshuizen, werden totaal
vernield. De verderop gelegen torens
van de St. Jan en de St. Servaas
werden zwaar beschadigd evenals het
klooster Calvarieberg; in de binnen
stad bleef geen ruit meer heel. Ne
gentien mensen werden gedood, onder
wie de bewoonsters van de patri
ciërshuizen aan de Kommel, prinses
Frederika van Hessen-Philipsthal en
freule Maria de SeUjs-Fanson. alsme
de een twaalftal soldaten. Tot deze
laatste groep slachtoffers behoorden
de veroorzakers van de ramp, kanon
nier Abraham van Citters en twee
soldaten van het Schotse regiment.
Met brandende flambouwen was dit
drietal zo vertelde later de echtgenote
van de omgekomen kanonnier aan de
auditeur-militair, 's nachts het maga
zijn binnengeslopen om buskruit te
stelen, bestemd voor in Luik geleger
de militairen, die deelnamen aan de
zevenjarige oorlog tussen Pruisen en
Engeland enerzüds en Frankrük-Oos-
tenrijk anderzüds. Het tengevolge van
de enorme explosie aan de Kommel
ontstane gat in de stadswal kreeg
weldra in de volksmond de naam
Abrahamslook".
Onder zeer grote belangstelling is
in Bome het gerestaureerde lin-
nenfabrikeurshuis geopend. Jan
Bussemaker liet dit huis in 1779
bouwen en vestigde er een grossier-
derij in linnen in, dat hü van huiswe
vers betrok. Na de eerste eigenaar heet
het. pand thans nog Bussemakerhuis.
Het is een van de zeer weinige en gave
oude dorps- en stedehuizen die Twente
nog nik is. Het huis heeft behalve een
markante voorgevel nog een nagenoeg
oorspronkelijke indeling. Het pand
werd in 1959 aangekocht door de Stich
ting Bussemakerhuis, die zich ten doel
stelt het huis in de oorspronkelijke staat
te bewaren en gedeeltelü'k als cultu
reel centrum in te richten.
IIIIIIIIHIIIIIU»!IIIIIIIIIIIIIIHIIMIUIIM
k- -x -
De restauratie van de Oostkerk
in Middelburg is thans geheel
voltooid: Gedurende de oor
log, tijdens het bombardement van
de stad in de meidagen van 1940,
werd het oude bedehuis, dat aan de
Hervormde Gemeente toebehoort,
ernstig beschadigd. Ook de tand des
tijds heeft op vernietigende wijze
aan het gebouw geknaagd. De totale
kosten van de restauratie bedroegen
vierhonderdvijftig duizend gulden;
daarbij is die van het orgel, welke
rond een ton zal bedragen, niet in
begrepen.
