is al zo oud als het paleis
MHM MASSA-PRODUKTIE
van
EIST
Knossos
HEEL ANDERE METHODES
van
ontwerper
nog niet
'bepaald
V ondst^ M/ zoeklicht
Reclame
Haar werk op Montmartre tentoongesteld
Een nieuwe Grandma Moses
7<
Inkoop obligaties
Rotterdainsche Tram
Nieuw bestuur voor de
veteranen-wielerclub
Nederlander uit trein
gevallen
Steeds meer doden door
circusbrand
Ka m pi oenschappen
- hometminen - voor
ivielerclubs
Cycle-cross in
Soestduinen
Treinramp in Italië
Uitverkoop van
Kerstkribben
Maakt
Antwerpse boksploeg
wint van Rotterdam
Op geborgen
Het gi"e
DKD
N S C—N D C
ZATERDAG 23 DECEMBER 1961
PAGINA^
(Van een onzer verslaggevers)
De woordconstructie „Indus
triële Vormgeving" is, als
zovele woorden eigenlijk
pas na de laatste wereldoorlog
ontstaan. Want ook eerst toen is
goed de wind gekomen in de mas-
saproduktie. Of zoals de man van
het vak het noemt: de produktie
van machinaal vervaardigde
fabrieksartikelen. Immers in die
zelfde oorlog is overal zo'n enorme
industrie op gang gekomen, die
tegelijkertijd door het allesvernie
tigend karakter van die oorlog
zo'n groot afzetgebied had, dat
het een ramp betekend zou heb
ben als dat hele apparaat van dag
op dag stop gezet zou zijn. Vooral
in Engeland en Amerika werd
dan ook onmiddellijk na de oorlog
veel werk verzet, om de oorlogs- tikel in een encyclopedie: „...is h<
werpen van gebruksvoorwerpen
industrie om te schakelen tot een - -
vredesproduktie. Dit hield na
tuurlijk tevens in, dat men massa-
produkten moest gaan fabriceren
én een markt voor deze massa
moest gaan creëren. Een direkt
gevolg van dit laatste was weer,
dat de industriële vormgeving op
grote schaal tot leven kwam.
te
DE VERENIGDE STATEN HEBBEN hun „Grandma Moses" ver
loren. Deze schilderes, die op hoge leeftijd ging schilderen en
beroemd werd, maakte merkwaardige, zeer persoonlijke schilderijen,
in een eigen stijl en met een eigen visie. Ze was, toen ze haar eerste
tentoonstelling hield, een sensatie. Nadien wist ze haar faam te
bestendigen. „Grandma Moses" bleek geen voorbijgaand verschijnsel,
geen modeschilderes. Haar dood werd door de Amerikaanse kunst
wereld en ook elders ten zeerste betreurd. Juist nu er allerwegen
artikelen over haar merkwaardige kunst verschijnen, waarin ook
wordt nagedaan, wat er de karakteristieken van zijn en de critici
tevens proheren uit te vinden, waar het geheim van haar inspiratie
school, wordt er op Montmartre in Parijs een tentoonstelling
georganiseerd van werken van een Ialiaanse schilderes, Carmela
Celcntano. Evenals „Grandma Moses" is ze op een goede dag gaan
schilderen, zonder ooit tekenles te hebben gehad of in een milieu
van kunstenaars te hebben geleefd of zelfs ooit met een kunstenaar
over kunst gesproken te hebben
yVF>
'iwSSS
INDUSTRIËLE VORMGEVING
FRISO KRAMER
Carmela van Capri, de wasvrouw
Was het echter in de eerste jaren na
de oorlog zo (en nu nog vaak), dat de
eerste en enige gedachte van de indus
triële vormgever was, om kost wat
kost massa-behoeften te scheppen, geen
rekening houdend met de gebruiker,
dus in zekere r.in corrupt; de laatste ja
ren is er, zy het nog op kleine schaal,
een duidelijke tendens, soms zelfs een
bezorgdheid, om de mens weer bepa
lend te maken in het hele proces.
Ontleed men het woord industriële
vormgeving naar zijn betekenis, dan
moet men al gauw constateren, dat het
begrip geen nieuws onder de zon is.
Handelslieden door alle eeuwen heen
hebben begrepen, dat iets makkelijker
verkocht wordt, als het er leuk, aan
trekkelijk, mooi uitziet, zelfs als het
gaat om een produkt, dat tot de meer
prozaïsche gegbruiksvoorw. rpen behoort.
Al in de Minoische tijd bestond er een
uitgebreide handel in prullaria. Home
rus bezingt vele malen met vele ver
schillende woorden de lof van het mooi
gemaakte gebruiksvoorwerp. De „mas-
sa"-produktie mag dan van iets latere
datum zijn, zij gaat toch in ieder geval
ook terug tot de Griekse oudheid. De
beroemde Griekse vaas is er het beste
voorbeeld van. De schijf waarop lange
tijd dezelfde vormen gedraaid wei-den
behoorde ai gauw tot het arsenaal van
de Griekse pottenbakker. Ook de kunst
van het gieten, weven, bakken en sme
den kenden onze voorouders vóór Chris
tus al. En al deze technieken werden
in de eerste plaats gebruikt voor het
produceren van gebruiksvoorwerpen in
serie.
at is nu het typisch eigene van
onze moderne massaprociuktie en
massavormgeving? Om daarachter
komen hebben wij contact gezocht
met de ontwerpers Friso Kramer en
W'im Rietveld. Aanleiding daartoe was,
dat hun vorige week de prijs die de
stichting Bond voor Kunst en Industrie
voor het eerst uitreikte voor een in se
rie vervaardigd industrieel produkt
een pry's die ia ons land tevens de enige
is op dit gebied is overhandigd. Ge
volg van dit contact waren twee uren
lange warmmakende discussies. Want
hoewel de beide ontwerpers het op eni
ge formuleringen na volledig eens zyn
en voor zichzelf een duidelijk beeld heb
ben van wat er moet gebeuren, in con
crete is toch moeilijk uit te drukken
wat industriële vormgeving precies zou
moeten zijn.
Uit het voorgaande is al op te ma
ken, dat het niet toevallig kan zijn,
dat Kramer én Rietveld voor de prijs
in aanmerking kwamen. De prijs
wordt namelijk uitgereikt voor een
produkt of een aantal produkten. Kra
mer en Rietveld werken samen voor
één fabriek. En eigenlijk is de prijs
dan ook uitgereikt voor teamwork,
waarbij dus ook de ondernemer be
trokken is. In dit geval is dat de
N.V. de Cirkel in Zwanenburg en
met name haar directeur, de heer
J. Schrijver. ..zonder wie", zeggen
Kramer en Rietveld, „wij niets had
den kunnen beginnen."
e „staat van dienst" van Friso
Kramer bleek zo indrukwekkend,
dat we die van Rietveld maar
niet eens meer geheel nagegaan
zijn. Ze zijn ongeveer van dezelfde
leeftijd, Friso 39, Wim 37. Beiden heb
ben een technisch-artistieke opleiding.
Beiden komen uit een min of meer ge
predestineerd voorland. Want de vader
van Kramer was stadsarchitect (brug
gen) van Amsterdam, die van Rietveld
is de bekende bouwmeester. Ze hebben
beiden ook een lange lijst van de meest
verschillende ontwerpen op hun naam
staan. Want ze zyn het er over eens,
dat het voor een ontwerper niet ideaal
is, dat hij in een full-rime job vast zit
aan één bedrijf, omdat je dan niet vrij
bent en verstard raakt in één bepaald
produkt. Tenslotte zijn ze ook beiden
leraar in industriële vormgeving aan
de akademie voor beeldende kunsten in
Den Haag en hebben ze beiden verschil
lende buitenlandse prijzen ontvangen
voor hun ontwerpen.
Hoewel ze van karakter totaal ver
schillend zyn Kramer energiek,
steeds wisselend van mening of formu
lering, toch tamelijk zelfverzekerd en
bijna angstig goed gekleed; Rietveld
op het eerste gezicht slordig, maar bij
nader inzien weloverwogen, zorgvuldig
en verlegen zijn woorden kiezend, daar
bij misschien toch ietwat nerveus
gaan ze toch goed samen, omdat ze
beiden met hetzelfde enthousiasme
voor hun zaak werken en denken.
Rietveld geeft de definitie van indus
triële vormgeving, een definitie, die
niet uit de lucht komt vallen, want hy
had haar al geformuleerd voor een ar
ms het ont-
massafabrikagé, zodanig dat deze hun
geld waard zyn en dat de consument er
zoveel mogelijk plezier van heeft. Het
veranderen van de vorm of het om
hulsel van het gebruiksvoorwerp alleen
is geen industriële vormgeving. Men
moet het produkt in zyn totaal ver
beteren." Kramer voegt daar aan toe,
dat „plezier" alleen niet genoeg is; het
produkt mag niet lijken op een tophit,
die na tien keer horen gaat vervelen.
Het moet hoger staan; het moet ook
ontwikkelend werken. Tegelijkertijd
moet het gebruiksvoorwerp niet meer
zijn dan waarvoor hel bestemd is; het
mag geen autonoom leven leiden. Als
industriële vormgeving in haar ideale
vorm gepleegd wordt, moet het een
gebonden kunst zyn: gebonden omdat
het een veelheid van technische aspec
ten tot een functionele eenheid moet ver
werken, evenals in de kunst datgene
er af halend, wat men niet nodig heeft.
Anders dan in de kunst wordt dit „er
afhalen" echter niet alleen bepaald door
het idee en de materie, maar ook door
doel en functie.
Na dit alles moet men wel conclu
deren. dat er geen essentieel verschil
is tussen wat nu industriële vormge
ving heet en wat door alle eeuwen
heen het geven van vorm genoemd
werd. Het worstelen om een schone
en doelmatige vorm ook in serie-ver
band is, met meer of minder succes,
een eeuwenoud verschijnsel.
De problemen van nu worden dan ook
alleen veroorzaakt door de onontkoom
bare noodzaak van echte massaproduk-
tie. Massaproduktie is noodzakelijk door
de toename van mensen, door de toena
me van de behoeften van die .mensen.
Voor de massa van mensen zijti massa-
produkten nodig, omdat aan de dwang
van die grote behoefte alleen maar kan
voldaan worden als de produkten goed
koop gehouden worden.
aar begint dan de taak van de
ontwerper. Hij moet zorgen, dat
enerzijds de machine menselijk
blijft (feitelijk: weer wordt) en
anderzijds de belangen van on
dernemer én gebruiker gediend wor
den. De ontwerper moet daarvoor zo
wel de mens als de machine kennen.
In feite komt daar nog niet zoveel van
terecht. De laatste tijd heeft de ontwer
per weer eens speciaal voor het voet
licht gestaan. Daarbij is het vooral opge
vallen. dat de schuld voor het nog niet
goed functioneren van de industriële
vormgeving voor een groot deel bij de
ontwerper zelf gezocht wordt. Bij de
uitreiking van het kerstnummer van
het drukkersweekblad, waarin bijzonde
re aandacht werd gewijd aan de ont
werper in het grafische vak, stelde prof
Ovink, dat de kunstenaar geneigd is
zijn uitgangspunt fout te stellen door
met enige wrevel en argwaan de on
dernemer tegemoet te treden. Terwijl
hij juist, aldus prof. Ovink zal moeten
optreden als creatief mens tussen tallo
ze anderen die op verschillend gebied
creatief werkzaam zijn. Ook bij boven
genoemde prijsuitreiking kwam dit ter
sprake. In het algemeen zal de zaken
man tegenwoordig, al was het maar om
zakelijke motieven, we] voelen voor
industriële vormgeving. De ontwerper
zal die kans moeten benutten, om het
midden tussen zakelijkheid en mense
lijkheid te gaan vinden.
Overigens wordt langzamerhand aan
alle kanten naar een goede ontwikke
ling gestreefd. Wim Rietveld vindt een
van de voornaamste dingen een goed
en doelmatig onderwijs. (Er zijn reeds
twee scholen, waaraan het vak gedo
ceerd wordt). Hoewel daarbij nog veel
te wensen over blijft vindt hij een licht
punt, dat tenminste al leraren beschik
baar zijn, die hun sporen in de vormge
ving verdiend hebben.
Verder Is juist vorige week de Raad
voor Industriële Vormgeving geïnstal
leerd, die tot taak heeft gekregen alle
aktiviteiten op dit gebied te coördine
ren en bestaat er al een officieel Regis
ter. waarin ontwerpen, die aan bepaal-
Een ontwerp van Wim Rietveld. Deze
stoelen, die voor grote zalen gebruikt
worden', kunnen vlug en in een kleine
ruimte opgeborgen worden. Ook in ge
stapelde toestand behaoen ze het oog.
Een technisch snufje is, dat de stoelen
vervaardigd worden met een bijna ab
soluut minimum aan materiaal-verlies.
ROTTERDAM, 23 dee. De N.V. Rot-
terdamsche Tramwegmaatschappij deeit
mede dat bij de inkoop van de 3ys pro
cent obligaties lening 1397-900-1914-1915
en 1916 een totaal nominaal bedrag van
210.600 werd aangeboden, en van de
rest? bewijzen een totaal nominaal be
drag van 88.040. Van de 3% procent
obligaties werd 51.600 tegen een koers
van 87'/s procent geaccepteerd en van de
rrestantbewijzen 29.648 tegen een koers
van 68 procent.
ROTTERDAM, 23 dec. De veteranen-
wielerclub Sportief heeft een nieuw be
stuur. Voorzitter is de heer J. de Vaal.
secretaris de heer B. Nulle, penningmees
ter de heer J. van Duijvenbode, commis
sarissen de heren Heiden en van Krimpen
Zondag worden wedstrijden op de home
trainer gehouden in het clubhuis van
Sportief, gevestigd aan de Oostzeedijk. Om
10 uur wordt het startsein voor de eerste
renners gegeven.
KARLSRUHE, 23 dec. (DPA) Gis
termiddag is de 45-jarige heer J. J. uit
Bloemendaal tussen Karlsruhe en Dur-
lach uit een rijdende trein gevallen. De
man is met een hersenschudding, schaaf
wonden en ontvellingen aan armen en
benen opgenomen in een ziekenhuis te
Karlsruhe.
Zijn echtgenote en drie kinderen, die
in dezelfde trein zaten, hadden niets van
het ongeval gemerkt.
Volgens mededelingen van dc politie te
Karlsruhe heeft de heer J. bij het ver
laten van het toilet door het slingeren
van de trein mogelijk met zijn schouder
het niet goed gesloten portier aange
raakt, waardoor dit openvloog.
De heer J„ die directeur is van een
jongensinternaat in Bloemendaal. was
met zijn gezin onderweg naar St.-Moritz
voor een wintersportvakantie.
RIO DE JANEIRO, 23 dec. (AFP)
Het aantal slachtoffers van de brand, die
in een circus te Niteroi, nabij Rio de
Janeiro, heeft gewoed, is, door het over
lijden van elf gewonden, tot 373 ge
stegen.
WIM RIETVELD
de voorwaarden voldoen, worden opge
nomen. In de Beurs van Berlage is een
gedeelte vrijgemaakt voor een ont-
werp-centrum, waar aaledoor een
commissie waardig gekeurde produk
ten van leden van het instituut voor
Industriële Vormgeving worden geëxpo
seerd. Veel heil zien Kramer en Riet
veld ook in internationale samenwer
king. Zij geloven, dat vooral met spéci
ale projecten slechts een voorbeeld
is: ontwerpen van de beste hulpmidde
len voor invaliden veel goeds be
reikt. kan worden.
De strijd voor de moderne vorm staat
aan een nog warrig begin. Het verzame
len van materiaal voor een artikel is
niet moeilijk. Wel is moeilijk daaruit
één vaste lijn te destilleren. Op vele
fronten wordt er nog geknutseld en
vaak alleen in het theoretische vlak.
Eén lijn is echter wel te ontdekken: de
kleine groep die het serieus wil probe
ren wordt steeds groter. Velen geloven
dat in het praktische vlak er een steeds
sterkere ontwikkeling naar simplifica
tie ïijin vormen zal zijn, maar ook hier
zijn nog vele uiteenlopende ideeën.
ROTTERDAM, 23 dec. Met als inzet
de „Adriaan van Herpcn"-wisseibokaal
organiseert de Rotterdamse wielervereni
ging „De Rotterdamse Leeuw" op 2e
Kerstdag in gebouw Odeon het jaarlijkse
toernooi voor Nederlandse clubs om het
officieus kampioenschap van Nederland.
In totaal komen tien verenigingen m
de strijd, t.w. Apollo, Feijenoord, Rotter
dam, De Rott. Leeuw, De Spartaan,
Ulysses, De Coureur, Sportief, Schiedam
en de Pedaalridders, welke laatste vorig
jaar met de eerste prijs huiswaarts ging
Elke club komt met 4 renners uit.
Onder meer schreven in: Bep Idema,
Theo Sijthoff, Saak Koevermans, Jan de
Bruin, Jan Stolk. Arie Bravenboer, Siem
Verstraaten, Dick Verdoorn, Frans Rorijs,
Sjaak Mesters, Jan Heiden, Jan Droog,
Hans Hoek.
De wedstrijden beginnen om 12 uur.
ROTTERDAM, 23 dec. Een Cycle-cross
wordt op 2de Kerstdag gehouden in Soest
duinen (alle categoriën- in Goirle en in
Wassenaar (Duinhorst-.
Op Nieuwjaarsdag wordt in Wassenaa-
de jaarlijkse „Katerkoers" georganiseerd.
Nieuwelingen starten er om 1 uur, ama
teurs, onafhankelijken en profs te 2.15 uur.
de Piazza door de
ite"
be-
kels aan oe rww» -- ,uur v
graag gekocht en vaak temeli] -u, o°
taald werden. Ze maakte zich stei
van die dingen te kunnen make'
schien niet zo goed. doch ze zuu bet-
kunnen leren, als ze volhield. kief
innerde zich ook, dat toen ze1
meisje was, talrijke kunstschilder
Grande kwamen, d®n(.
de Marina uranae
derachtige baai aan de andere ketief
het eiland om het huisje te öroe
waarin ze met haar ouders en^ 0"
ctcU ill iiiv-v -- «eu ,a
tjes en.zusjes woonde. Het hez*lrzekerM
gewoon schilderachtige kleur al
ze om strijd. En ze schilderde hei
mogelijke stijlen. ^e<i
Carmela besloot zich aan heA?et#
van een schilderijtje van haar eI1_ 0<
huis te wagen. Ze ging er niet JF W]
ze kon het zich levendig voorstelt p
uit haar hoofd tekenen en schud
deed het en ging er mede naar een vo0r
wier was ze deed. Deze kocht
duizend lire, ofwel een gulden 01 at f
Het was niet veel, maar toch yl
bovendien, ze bestelde een twe
kan ze voor een flink schilderij
i'riso Kramer ontwerpt de nieuwe straatverlichting voor Den Haag. Een winkel-
buurt, een drukke verkeersweg hebben een andere verlichting nodig dan een
luxe buitenwijk. Dc fraaie lamp op deze foto is tegelijk ook zeer praktisch. Ze
staat zo min mogelijk in de weg; de lampen kunnen op zeer eenvoudige wijze
verwisseld worcleu.
ROME, 23 december. (Rtr.) Bij een
treinramp in dc buurt van Catanzaro in
Zuid-Italië zijn 23 mensen om het leven
gekomen, zo meldt het Italiaanse persbu
reau Ansa. Een wagon liep uit de rails
en stortte in een ravijn.
Het geharrewar rond dc O.A.S. in
Frankrijk heeft de officiële opening van
de tentoonstelling wat verlaat, maar ze
is nu met haar elf-jarig zoontje Pasqua-
lino naar de Ville Lumière onderweg.
Haar man, een werkloze metselaar blijft
met haar dochtertje Emilia in hun huis
je op Capri achter. Pasqualino gaat mee,
omdat hij als het ware de stoot tot
haar loopbaan van schilderes heeft ge
geven. Vijf jaar geleden waste Carmela
nog voor de mensen, leed ze ,,nera mi-
seria" ofwel zwarte armoede op net
onvergelijkelijke Capri, waar zovele rij
ke vreemdelingen vertoeven, maar waar
een wasvrouw slechts weinig kan ver
dienen. Te weinig als ze een ziekelijke,
werkloze man moet onderhouden, een
zoontje heeft, dat bijna altijd ziek is en
een huisje bewoont, waarvan de huur
veel te hoog is.
In dit huisje had ze uit ergernis de lei
ding van het elektrische licht van de
wand getrokken. Ze bezat immers geen
geld, om de elektriciteit te betalen!
's Avonds zat ze in het donker. Alleen als
de maan scheen, kon ze binnen iets uit
voeren. Natuurlijk was dat 's zomers
enigszins anders, want dan scheen de
zon en bleef het lang licht. Maar dan had
haar zoontje de meeste last van zijn keel.
Zijn mangelen moesten geknipt worden,
maar hoe zou ze dat ooit kunnen beta
len? Het kon niet door de dokter op
hef eiland gebeuren. Zijn geval was te
ernstig. En zo lag de jongen meestal te
bed, want elke afkoeling in de lucht
kon hem noodlottig worden.
Fragment van een van Carmela's schil
derijen, verkocht voor vijfduizend
gulden.
Pasqualino smeekte haar een keer, al bijeen. Alle mooie plekjes
een verfdoos voor hem te kopen. Dan wierp ze op dit primitieve d
haar huisu be
In dc Tiroolse Landdag is kort ge
leden een ernstig probleem behandeld,
n.l. het steeds meer uit het land ver
dwijnen van beroemde kerstkribben mees
terstukken van volkskunst. De beroem
de „Leitgeb-Krippe", waarop net oude
stadje Rinn bij Innsbruck zo trots was,
is reeds door het Germaanse Museum
te Neurenberg voor tienduizend mark
aangekocht. Tal van andere vinden ko
pers, voornamelijk Duitse musea, die
over grotere geldmiddelen beschikken
dan de Oostenrijkse.
De Leitgeb-Krippe is ongeveer twee
honderd jaar oud, een kunstwerk, waar
van de heilige koningen gewaden van
goud en zilver dragen en gelegen in een
compleet landschap, met tal van herders
en herderinnen, boeren, vee etc. De krib
be was tot de Eerste Wereldoorlog in het
bezit van de dichter Josef Leitgeb, Maar
zijn moeder verkocht haar gedreven
door honger in 1919 voor 24 pond boter
aan een rijke boer. Ze bleef tot aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog in
diens bezit. Een merkwaardigheid m
deze kribbe is ook een uurwerk dat een
heel fijn stemmetje doet weerklinken
„Stille Nacht' zingend. De directeur van
het Innsbrucker Volkskunstmuseum
bood de rijke boer herhaaldelijk een vrij
aanzienlijke som maar hij weigerde de
kribbe te verkopen. Later heeft hij zich
ANTWERPEN, 22 dec. Vrijdagavond
is in Antwerpen de stedenbokswedstrijd
tussen Antwerpen en Rotterdam gp-
houden. De Antwerpenaren zegevierden
'met 10—8. De resultaten waren:
Nieuwlandt (Antw.) versloeg Pun-
selie (Rott.) op punten; Gielens (R) ver
sloeg Van den Bosch (A) door techn. k.o.
in 2e ronde; Bastiaens (A) versloeg Van
Tilburg (R) door techn. k.o. in 3e ronde;
Nieuwlandt (A) versloeg Parlat (R) k.o.
in eerste ronde; Van de Walle (R) ver
sloeg Leenaert (A) op punten; Derks (R)
versloeg Juliani (A) door k.o. in eerste
ronde; Abspocl (A) versloeg Van de
Kerckhovc (R) op punten; Zeelenberg
(R) versloeg Baetens (A) op punten.
bedacht en haar aan een handelaar ver
kocht waarna de kribbe tenslotte in
Duitsland terecht kwam. In Inns
bruck betreurt men dit thans wel maar
men is toch blij dat het kunstwerk al
thans in een museum veilig is opgebor
gen. Te Mils in het Unterinntal bezat
een caféhouder de even beroemde „Tie-
fenthaler Krippe" die op elke Tweede
Kerstdag tentoongesteld werd en dan
duizenden bezoekers trok. Ze bestaat uit
een imposant bergmassief waarop een
stad ligt in half barokke half oosterse
stijl gebouwd. In de berg bevindt zich een
grot van 312 figuren. Al vijftig jaar lang
loerden de handelaren er op. Ze boden
de eigenaar voor enkele afzonderlijke fi
guurtjes honderden guldens per. stuk. Hij
weigerde zijn kostelijk bezit te verko
pen, zelfs toen hem ongeveer vijftiendui
zend gulden geboden werd. Maar enige
tijd geleden is hij gestorven en zyn erf
genamen verkochten de kribbe. Men weet
niet waar z.e gebleven is. De „uitverkoop
der Kerstkribben" vindt vooral tegen
Kerstmis plaats. Tot dusver zijn ook
de Kerstkribbe van de kerk van Maria
Laach bij Terfens, de z.g. „Wallfahrts-
krippe" en de „Ginerkrippe" van Solbad
Hall, de „Regelhaus"- en de „Moser-
krippe" te Innsbruck verkocht. De laat
ste lag aan een meertje waarop zelfs
een stoombootje voer Dit zijn dan de
bekendste maar in vele dorpen verdwij
nen minder bekende en dikwijls even
mooie en als volkskunst interessante
kribben. Het is bekend dat een ander
museum in Beieren niet minder dan ze
ven Tiroolse kribben heeft opgekocht.
Men wil nu in Tirol maatregelen tegen
deze uitverkoop nemen maar weet nog
niet hoe men een verbod wettelijk zal
kunnen inkleden aangezien de kribben
meestal eigendom van particulieren zijn
en hun kunstwaarde toch uiteindelijk niet
zo groot is dat men van een nationaal
bezit kan. spreken hetwelk voor de na
tie bewaard moet blijven.
GROOTVADER SNEEUW
In Sovjet-Rusland is de Kerstkribbe
door het communistische Regime zoals
bekend vervangen door een figuur, ge
naamd Grootvader Sneeuw. De staats
winkel voor speelgoed te Moskou heeft
een grote pop als een soort kerstman
aangekleed, neergezet, maar toch zo, dat
niets er aan en er omheen aan Kerst
mis herinnert. Ook in de winkel, die hon
derden winkelbedienden telt, doet niets
aan Kerstmis denken. De voorraad be
staat bijna uitsluitend uit speelgoedtrein
tjes, mechanisch speelgoed, leesboeken
en schoolbehoeften.
kan hij zich een beetje vermaken. „Ik
zie zoveel mooie kleuren, moeder," zei
hij „en ik zou ze zo graag willen schilde
ren. Als ik mijn ogen dicht doe, zie ik
ze zelfs nog beter. Ik zou in het donker
kunnen schilderen". Carmela had hem
graag zijn zin gegeven, maar waar het
geld voor een verfdoos, een echte,
vandaan te halen? Ja, het mocht geen
kinderspeelgoed zijn. Pasqualino wilde
schilderijen maken.
Op een dag vond ze hem zieker dan
ooit. „Weet u, wanneer ik mijn verf
doos zal krijgen," snikte hij „als ik dood
ben De bittere woorden van haar
zoontje maakten moeder Carmela wanho
pig. Ze ging naar buiten en opeens
stond het voor haar vast, dat ze op de
een of andere manier het geld voor
een verfdoos moest zien te bekomen.
Desnoods maar de een of andere
toerist aanspreken en een beroep doen
op zijn vrijgevigheid of op zijn medelij
dend hart
Ze liep op Capri's beroemde piazza heen
en weer, maar ze kwam er niet toe, een
vreemde zonder meer aan te spreken.
Haar broer drijft in een zijstraatje daar
van een winkeltje. Hij had haar al vaak
geholpen. Ze wilde het hem niet vragen.
Hij zag haar evenwei met een bezorgd
gezicht heen en weer drentelen en riep
haar binnen. Ze vertelde hem. wat haar
bezwaarde. Hij gaf haar het benodigde
geld. Ze kocht de verfdoos en van de rest
nog wat eten. Pasqualino was dolblij
met het geschenk, Zijn moeder zocht
zwaar papier bijeen en zelfs stukjes oud
linnen. Maar toen hij een paar dagen
getekend en geverfd had, zette hij de
verfdoos mistroostig in een hoek. Hij kon
niet op papier zetten, wat zijn ogen
zagen.
Met een zucht borg Carmela de verf
doos op. Weken later, toen ze weer geen
voldoende geld had, om eten te kopen,
herinnerde ze zich de verfdoos. Ze had
gezien, hoe betrekkelijk eenvoudig te
keningen en schilderstukjes in de win-
Sindsdien Mgt®
luden. Ze 0,8
utezakken 1
merikaans
Ie bedelde z
plekjes vai
primitieve
omgeving va.: haar hu1'--
in een straatje staat, hetwelk op pj®
zend gulden krijgen
Carmela zonder ophouden. Ze v
schjlderslinnen van jutezakken gte®!
1 de zakken, waarin Amerikaans V ^e<t
meel verkocht werd. Ze bedelde z csr,
Al, tra!)
ook de omgeving van
roemde Via Tragara uitkomt, welk®
de even beroemde Faraglioni leid
Ze verwierf zich allengs een j v'
bekendheid vanwege de levendig1"jjjF
haar kleuren en haar sterk P®rsC,0g®
visie. Carmela werkte zoveel 01 jQfr.
buiten. Op een dag kwam er
heer voorbij, die het schilderij, 4 W'
- - - - lim» ,iö-
Carmela. al schilderend
onder handen had, met belagsteh'
keek. Carmela, op een koper n
maakte een praatje. „Waar vM
die manier van schilderen heen- Cr.,
de onbekende. „Och", antwoordde j^is
mela als ik op den duur maar of f
je kopen kan en het stuk gr°n
bij ligt. Ik zorg nu al, dat er elJr be
bij ons brood op de plank is".
gelukkig bescheiden," zei de j,
de, „maar je zult het ver breng®.e f'
Ze nodigde hem in haar hb^tyji
vroeg hem zijn handtekening te ze
het schrift, waarin ze de nam® in
schreef van degenen, die iets va0 (jF
kochten. Tot haar verbazing las ze
gio de Chirico
Diens beroemde naam kende
te goed. Ze had in de laatste tijd
boeken over schilderkunst 6oleZ^fi>1',
geboren zakenvrouw maakte ze f/OC
lijk reclame met zijn waarderend® fij
den. Een bekend schrijver beg0^ d®"
voor haar werk te interesseren t® a
zijn toedoen werd in Rome ee.^e^c
toonstelling van Carmela's schu
gehouden, welke bij de kritiek vee' V
dering vond. Daarna kwamen j" ij
stellingen voor „Carmela van Ca? j, o'
regeld binnen. Haar man zette ieidjh]t
aan het schilderen, onder haar J
Het was niet veel, maar het w®
verkocht....
Thans heeft Carmela reeds tiehdjNj
den guldens met schilderen v' „er®G
haar zoontje is met succes l?e(P
en wanneer ze in Parijs veel gf®
zal ze haar huisje met het stus
er bij kunnen kopen.
