Vvelgelezen, provocerend boekwerk De moderne vloot: een bedrijfswereld (er zee HOOGGELEERDE TWIST IN ENGELAND Professor Taylor: „Hitier als een rationeel zien handelend staatsman Kerstexpeditie naar Spanje Geslaagde restauratie Originele kerstgroeten van Hagenaar K O NIN KLIJKE MARINE ZATERDAG 23 DECEMBER 1961 PAGINA 7 Sn le Geallieerden óf vast te stellen, 4i|»Alemand schuldig was. Veel eenvou- dg' Was de operatie om de schuld van "(set-s af te schuiven op Hitier. Hij hUssA^dig dood. Hitier heeft Duitsland 'ffis'ï,100 vee' schade berokkend zo- De Nederlandse vloot, bestaande uit de modernste marine-eenheden ter wereld, biedt een machtig veelzijdig werkterrein aan de man die belast is met een verant woordelijke functie. In technisch en elektrotechnisch opzicht is de vloot een goed- geleide, gestroomlijnde bedrijfswereld op zichzelf. Maar ook op maritiem, militair en velerlei ander terrein zijn zoveel belangrijke taken te vervullen dat er bijna geen interessanter beroep denkbaar is dan het beroep van marine-officier. Het officium nobile. Er zijn veel mogelijkheden om carrière te maken als officier bij de Koninklijke Marine Men kan indien men in het bezit is van het diploma Gym-B of HBS-B b.v. keuze doen uit de volgende officierskorpsen: 9s Lands Kroniek (Advertentie) APOLOGIE VOOR EEN SCHURK Anthony Eden ziet men hier in zijn jonge jaren met de Poolse minister van buitenlandse zaken, Beek (rechts) Zodra de Nieuwjaarsdag is gepas seerd, kunnen alle commissies, die literaire en andere prijzen k'treiken, hun inventaris gaan opma- en. Mochten er commissieleden zijn, le zich afvragen, wat wel het meest Provocerende boek is, dat in 1961 is ^•"schenen, dan zullen zij niet kun- j,ei1 vermijden een langdurige, keu rde blik te slaan op „The Origins the Second World War" van prof, .'an J0hn Percivale Taylor (Hamish ^amilton, London, 25 sh. net). De A~.jarige historicus Taylor heeft er Mid een kwaadaardig genoegen in A.sehept provocerend te sc.hrijven. b l'k ^e'e sEj' is doortrokken van de j "oefte om het duivelse dissonantje j. in in de plechtige galm der of- eiële geschiedschrijving. In het v'ePst van zijn hart is Taylor zelf een de „Trouble Makers", aan wie J zijn voorgaande boek heeft gewijd. bp8" ene bant behoort hij tot de kenners van de diplomatieke wNhiedenis der negentiende eeuw; a '*Schien is hij wei de beste. Aan de „I ere kant slijt hij zijn elegante iro- niet het innige welbehagen van de ,P°"tieke entertainer aan zowel tll 'joks-socialistische „New States- Jlf| als aan de aartsconservatieve "*unday Express". st.?e.n kenmerkend staal van zijn ov nftvant vindt men b.v. in zijn boek dpCl Bismarck, waar hij opmerkt, dat ^Politiek van de IJzeren Kanselier de "eter te begrijpen zou zijn, als haa1131? naar zelf niet zo omstandig ,jd uitgelegd. Zijn bespreking voor \Vpii® Observer" van een boek over de °orl, i,. «">.1 v v. l v uii V.C11 i-fvycjv uvcj, vuington begint hij aldus: „Een van verschrikkelijkste dingen van de raaf"5 's tegenwoordig, dat de gene- Ana na a^'0OP boeken gaan schrijven". Ta, i e hyperkritische grapjes van Ör Aor: "Wij zijn allemaal slaven van de', Adenauer" en „Waarom aanvaar- 0n WÜ de Duitse deling niet als een verwachte meevaller?" Uit dezelaat- j c voorbeelden blijkt al, dat Taylor du/i"1 gewone doen nu niet dadelijk kio°ePt met de Duitsers. Oppervlak- Ihk ®ez'en is het daarom zo opmerke- n:K- dat juist hij nu de taak op zich de nagedachtenis van Adolf 'tier een weinig te kuisen. t],„ hele these van „The Origins of dc" i,G.con<l World War" is eigenlijk, dat gen; u.hrer lang niet het demonische ben 6 's Seweest waarvoor wij hem heb- re].] 8ehouden, en dat de Tweede We- V niet zozeer het gevolg was tee).^"tlers hoos opzet als wel van een t,itsjf. stompzinnige blunders, die niet 'eider °P naam staan van de nazi- hooie maar ook op die van Engelse tva„ 6 en Franse staatslieden. Hitier di6 ®en rationeel handelende staatsman 'tok hts de natuurlijke consequenties ttWjU.'t het feit, dat het Europese zwaar- 'etila jin Duitsland lag en wiens bui- haa?nc'sP°htieke daden even verklaar- Peso Waren als die van de andere Euro- b0gj staatslieden. Taylor zet een hoogst d®, er>d en leesbaar betoog op om tot de 0 cor>clusie te geraken. Het is alleen han uaS. of hij dit betoog zélf nodig hcW. "et lijkt er veel op, dat hij dit 9iA geschreven heeft uit argwaan, 7'jn te§en een theorie, die naar Pen 2l0n'ng allerlei uiteenlopende groe- Wat al te goed van pas komt: lef) verklaring (de duivelse Hit- Ver bevredigde natuurlijk allen, die het ■an t tegen Hitier hebben gepredikt, "hurcbill tot Namier. Zij hadden vgn erklaring altijd al gegeven, zij ga- <ij llaar reeds vóór de oorlog uitbrak. ,Se?p°jden zeggen: „Wij hebben het je 1 an n v sen "lue - - di0 A-hurchill tot Namier. Zij hadden Vpj, verklaring altijd al gegeven, zij ga- aar reeds vóór de oorlog uitbrak, "hen zeggen: „Wij hebben het je ®id i was geen andere mogelijk- v8iiaf 'un verzet bieden tegen Hitier e' eerste uur." De verklaring Zij J0 ook de „appeasers" tevreden. Nasn,"d°".?'eh erop beroepen, dat ,.ap- ^:a„ 0lT1cnt" een verstandige politiek Zij,, en dat zij ook een succesvolle zou Zign geweest, 'als zich niet het onvoor- Jaiia ,fo't had voorgedaan, dat Duits- kra, "i de greep verkeerde van een v®rui nnige. Bovenal bevredigde deze y>;. ^l&rillnr ,-1 n.iifeorp mof- 1 li tvrm rl o Mrip nS de Duitsers, met uitzonde- hra,Van een paar onverbeterlijke nazi's. r?e. Eerste Wereldoorlog probeerden ■fuitsers óf de schuld af te schuiven Ob ri llsers óf d( 5 nU nog leefde. Maar hy heeft het goedgemaakt door zijn laatste offer in de Bunker. Geen enkele mate van pos tume schuld kon hem raken. De schuld voor alles de Tweede Wereldoorlog, de concentratiekampen, de gaskamers kon op zijn gedweeë schouders wor den geladen. Nu Hitier schuldig was, kon iedere andere Duitser aanspraak maken op onschuld; en de Duitsers, die zich tevoren altijd het krachtigst tegen de theorie van de schuld aan de oor log hadden verzet, werden daar nu de geestdriftigste pleitbezorgers van. Sommige Duitsers zagen kans aan Hitiers slechtheid een bijzonder effec tieve draai te geven. Aangezien hij heel duidelijk een monster van slechtheid was, had men zich vastberaden tegen hem moeten verzetten. Vandaar, dat alle schuld, die na de veroordeling van Hitier nog overbleef, kon worden af geschoven op de Fransen, die in 1936 hadden verzuimd hem uit het Rijnland te verjagen, of op Chamberlain, die In september 1938 was teruggedeinsd". Taylor neemt zijn mede-historici op vaderlijke wijze in bescherming. Als er voldoende materiaal was, dat met deze theorie niet strook te, dan zouden er spoedig geleerden zijn weest, die het eenstemmige vonnis in twijfel hadden getrokken. Maar zulk ma teriaal is er niet. Een geweldige hoeveelheid is tevoor schijn gekomen uit de Neureubergse processen. Taylor noemt dat gevaarlijk materiaal. „De documenten werden niet alleen gekozen om de schuld aan de oorlog aan te tonen van de mannen, die te recht stonden, maar ook om die van de vervolgende Mogendheden te verbergen. Als een van de vier Mogendheden, die het Neurenbergse tribunaal hebben ge vormd, de zaak alleen had behandeld, dan zou zij de modder naar veel meer kanten hebben gesmeten. De westelijke Mogendheden zouden het Nazi-Sovjet pact erbij hebben gehaald; de Sovjet- Unie zou zich hebben gewroken met de conferentie van Miinchen en meer verborgen transacties. Gegeven het vier- Mogendheden-tribunaal was de enig mogelijke koers bij voorbaat aan te ne men, dat Duitsland de uitsluitende schuld droeg. Het vonnis was er al vóór het tribunaal; en (1e documenten werden aangevoerd om een conclusie te ondersteunen die al vast stond." Aangezien er te weinig „objectief" materiaal is om andere historici tot het uitspreken van hun twijfel te brengen, heeft Taylor zijn eigen jachtterrein ver laten om dit varkentje even te wassen. „Ik vraag me af, of het veel zin heeft nog tien of vijftien jaar te wachten; en er kan veel verloren raken. De paal mensen, die de beschaving overleven, zijn er tegen die tijd misschien mee op gehouden boeken te lezen, Iaat staan ze te schrijven. Daarom heb ik gepro beerd het verhaal te vertellen, zoals een of andere historicus in de toekomst het zal zien, als h- de bronnen raad pleegt. Misschien zal uit het resultaat bljjken, hoe veel geschiedkundigen mis sen of verkeerd begrijpen... Dit is een verhaal zonder helden; en misschien zelfs zonder schurken". Het wegwerken van de helden gaat Taylor, zoals te verwachten, het ge makkelijkst al'. Hij brengt fijntjes in herinnering, dat Winston Churchill Mus solini eens heeft geprezen als de red der van zijn land en als een groot Euro pees staatsman. Trouwens, Churchill verzette zich alleen tegen Hitier, omdat hij van mening was, dat de politiek geleid moest worden door overwegingen van macht, en niet van moraal; en dat nationalistische doelstellingen onderda nig moesten zijo aan de veiligheid. Chur chill had kort tevoren een eenzame actie gevoerd tegen concessies aan In- dië; zijn oppositie tegen concessies aan Duitsland was daar het logische ver volg op. De Poolse minister van buitenlandse zaken, Joseph Beck, wordt door Taylor beschreven als iemand, die „altijd een volstrekt zelfvertrouwen bezat, schoon weinig meer dan dat". Beck's Britse collega Samuel Hoare was „intellectueel - even bekwaam als welke andere Britse minister van bui tenlandse zaken uit de twintigste eeuw ook misschien geen bijster hoge stan daard". Nadat Hitier het Rijnland had bezet, waren er vier Franse ministers, o.w. Sar- rant en Flandin, die pleitten voor ogen blikkelijke actie. „Maar, zoals dikwijls het geval is met Franse ministers, deze sterke mannen hadden zich ervan ver- gewist, dat zij in de minderheid waren, voordat zij hun stem verhieven". Als treffend blijk van de argeloosheid der vooroorlogse diplomatie vermeldt faylor een episode tijdens een bezoek De Engelse minister van buitenlandse zaken. Samuel Hoare. was verzot op schaatsenrijden, llij raakte zeijs in een periode van druk diplomatiek overleg uitgeschakeld, aangezien hij, zoals prof. Taylor opmerkt, zijn vaardigheid als schaatskampioen had overschat ap het Zwitserse ijs en zijn neus had gebroken. van MacDonald en Simon aan Rome. Mussolini roerde een groot aantal on derwerpen van Europese politiek met hen aan. Toen vroeg hij, of er nog iets was, dat de Britten wensten te bespre ken. MacDonald en Simon schudden hun hoofden; en daaruit trok Mussolini de conclusie, dat zij geen bezwaren had den tegen zijn Abessijnse avontuur. Geplaatst als hij "'as tegenover al deze kleinmoedige en ineffectie ve tijdgenoten was '"et aldus betoogde Taylor de Krote deugd van Hitier, dat hij kon wachten. Alle territoriale uitbreidingen die Duitsland voor september 1939 heeft ondergaan, zijn volgens de Britse historicus niet tot stand gekomen, omdat zulks de voorop gezette bedoeling was van de Führer, maar omdat zij hem op een presenteer blaadje werden aangeboden door zijn tegenspelers. De „Anschluss'» van Oostenrijk is niet beraamd door Hitier, maar uitgelokt door Schuselinigg die opeens met zijn plebisciet voor de dag kwam. Tsjecho- slowakije is niet zozeer verorberd om dat Hitier zo'n eetlust had, maar omdat Chamberlain en Daladier zich in Mün- ehen vrijwillig meldden als voorsnijders. De blunder, die in september 1939 tot de Tweede Wereldoorlog leidde, was niet, dat Hitier op een herhaling van Miinchen rekende die was er waar schijnlijk wel gekomen maar dat hij zichzelf en de protagonisten van (1e overkant daarvoor te weinig tijd gunde. Hij begon op 39 augustus een diploma tiek manoeuvre tegen Polen die hij daags tevoren had moeten lanceren. Engeland en Frankrijk kregen zodoende eenvoudig de kans niet meer tijdig, d.w.z. voor de datum die hij zelf voor het begin der militaire operaties had vastgesteld, aan Hitiers eisen tegemoet te komen. Een misrekening van 24 uur, dat maakte de Tweede Wereldoorlog onver mijdelijk. De propagandist voor de algehele kernontwapening, die Taylor ook is, kijkt mee over de schouder van de his- toricus, als deze laatste telkens dikke strepen zet onder de conclusie, dat po litici zich in kwesties van oorlog of vrede met verbluffen(j gemak kunnen vergissen. Wie zich met een dergelijke „apolo gie voor een schurk" op het ijs buiten Magdalen College waagt, moet zorgen dat hij goed beslagen is. Taylor doet zijn reputatie als hoeder van vergeten waarheden ook nu weer alle eer aan. Het verhaal en de stijl zijn voortreffe lijk. Maar zelfs met deze middelen slaagt hij er niet in te overtuigen. In minstens één geval zijn de feiten, die hij vermeldt, niet juist. Op bladz. 143 deelt hij mee, qat Seyss-Inquart een jeugdvriend van V0n Schusehnigg was. Dat is niet het geval geweest. Taylor moet deze foutieve mededeling direct of indirect hebben ontleend aan een boek, dat de gewezen correspondent van de Londense „Times" in Wenen, G. E. R. Gedye, heeft geschreven, „Fallen Bastions". Maar belangrijker dan kleine onnauw keurigheden is de omstandigheid, dat hij er niet in slaagt zijn feiten volledig te laten rijmen met zijn theorie. In de eerste plaats is het onbegonnen werk één enkel détail uit het beleid van de dictator van een totalitaire staat namelijk zijn buitenlandse politiek geïsoleerd te willen bezien. Dat kan niet. Hitiers binnen- en buitenlandse politiek waren daarvoor te zeer met elkaar vervlochten. Maar zelfs al laat hij. Hitiers „binnenlandse" misdaden buiten beschouwing, dan speelt Taylor hot nog niet klaar de Führer van alle schurkachtigheden vrij te pleiten. Zijn pogingen om ,,Mein Kampf' en de Hossbach-protocollen voor te stellen als onschadelijke fanta sie-werkjes falen. Dat Hitier expansio nistisch dacht en handelde, valt niet te loochenen. Taylor beseft heel goed, dat hij in gaat tegen gevestigde opvattingen, als hij zegt, dat Hitier bij qe dag leefde: Schrijvers van groot gezag heb ben in Hitier een systeembouwer gezien, een man die vanaf het be gin w7elbewust cc" grote oorlog voorbereidde met het doel de bestaan de beschaving te vernietigen en zelf de heerser van de wereld te worden. Het is mijn opvatting, dat staatslieden veel te sterk door de gebeurtenissen in beslag worden genomen dan dat zij een tevoren opgesteld plan zouden kun nen volgen. Zij doen één stap en de volgende stap is het gevolg van de eer ste. De systemen worden achteraf ge maakt door historici, zoals met Napo leon is gebeurd; en de systemen, die aan Hitier worden toegeschreven, zijn in wezen de systemen van Hugh Tre vor-Roper, Elizabeth Wiskemann en Alan Bullock." Het lijdt geen twijfel, dat prof. Tay lor aan zijn boek al het plezier heeft beleefd, dat hij zich er tevoren van had voorgesteld. Ook het Britse publiek heeft meegenoten. Het is getuige ge weest van een "eeks hartige woorden wisselingen tussen de auteur en zijn 47- jarige collega uit Oxford, H. R. Trevor- Roper, die het Regius-professoraat voor Moderne Geschiedenis vervult, dat Tay lor is ontgaan. Op de B.B.C.-televisie ging het nog tamelijk beleefd toe, maar in de kolommen van liet maandblad ..Encounter" hebben de beide hooglera ren elkaar met grimmige vreugde be schuldigd van onvolledig en onjuist ci teren, van een tendentieus groeperen of weglaten van documenten en van al lerlei andere misdaden tegen de objec tieve geschiedschrijving. ,;The Times Literary Supplement is overstroomd net brieven van voor- en tegenstanders. De verkoop van het boek is daardoor krachtig gestimuleerd. Het heeft in En geland al zijn derde druk achter de rug. Jet verschijnt in Engeland bij Athe- laeum en begin volgend jaar ziet een Duitse vertaling het licht bij het Sigbert Tohn Verlag' in Gütersloh. „The Origins of the Second World Var" is een provocerend boek. Als be- vijsvoering is het mislukt, maar het is ■en briljante mislukking geworden. In- ussen heeft Taylor toch wel iets aan- tetoond. Dit namelijk: als het iemand met zijn statuur en zijn antecedenten niet gelukt van Hiller een achtenswaar dig man te maken, dan zal degene, die daar wel in wil slagen, van bijzonder goeden huize moeten komen. H.JvN'EUMeWT Dit is Hr.Ms. kruiser De Zeven Provinciën. Standaanhatcncrpkiatrinx in tonnen: 9.529. Voortstuwing: turbines, vermogen 85.000 apk. Maximum snelheid: 2,3 zeemijlen per uur. Het schip beschikt over een elektrische krachtcentrale die een stad van 200.000 inwoners van energie zou kunnen voorzien. Een dergelijk varend bedrijf stelt hoge eisen aan de bekwaamheid van zijn nautisch en technisck geschoolde officieren. ZEE-OFFICIER, waaronder begrepen officieren opgeleid voor de Marine Luchtvaartdienst OFFICIER VAN HET KORPS MARINIERS* OFFICIER VAN DE TECHNISCHE DIENST OFFICIER VAN DE ELEKTROTECHNISCHE DIENST OFFICIER VAN DE ADMINISTRATIE* Eindexamenkandidaten kunnen zich reeds nu opgeven. Keuring desgewenst al in de paasvakantie. Vraag inlichtingen, mondeling of schriftelijk, bij de Secretaris van de Aannemingscommissie Adelborsten, Lange Voorhout 7, Den Haag (tel. 070-814261- toestel 2430). Met het diploma Cym-A of HBS-A kan men ook mededingen naar plaatsing als officier bijeen van deze korpsen. Aan boord van zeven bussen zijn gisteren 253 Spanjaarden vanuit Rotterdam naar hun vaderland vertrokken om er de Kerstdagen door te brengen: liet retourtje kost 76 gulden en daar behoeven de man nen allen werknemers bij Verolme het niet om te laten. Hoewel de Spanjaarden geen recht hadden op vakantie, beeft de werf zich bereid verklaard loon en kosthuizen door te betalen. Men is immers zeer tevreden over de Spanjaarden en hoopt hun aantal volgend jaar van 310 te kunnen opvoeren tot 650. Met een koffer vol bagage meer was met het oog op de ruimte niet toegestaan en poppen op de arm bestegen de mannen de bussen, die voor het Centraal Station stonden op gesteld, om er vervolgens weer uit te stappen, want Spanjaarden zijn erg woelig. Overal heerste drukte en ru moer, hetgeen de wegbrengers niet al tv ze?r verontrustte, want zij hebben in de afgelopen maanden wel geleerd, dat Spanjaarden nu eenmaal meer woorden en gebaren nodig hebben dan de Nederlanders. „In het begin dacht ik, dat ze mij woedend hun be klag deden, maar later bleek, dat ze eenvoudig een vuurtje vroegen voor een sigaret" vertelde een hunner. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMUIIIIillllli Een inwoner van Den Haag heeft op zijn huis aan de Bezuiden- houtseioeg op originele wijze zijn kerstgroeten „wereldkun dig" gemaakt aan inwonenden en voor bijgangers. 1111,11mi Minimi illinium liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiii Terwijl de enige tolk van het gezel schap het zo druk had, dat hij met de handen ten hemel geheven liep te verklaren, dat hij zich voor een twee de keer wel zou bedenken om aan zo'n massareis mee te werken en de pas sagiers van bus 2 collectief en luid protesteerden tegen het feit, dat bus 3 mooier en geriefelijker was, stonden In Oirschot heeft de Ned. Herv. Ge meente opnieuw bezit genomen van de uit de twaalfde eeuw da terende Maria-kapel, die onder su pervisie van Monumentenzorg prach tig is gerestaureerd. De dertiende eeuwse kapconstructie, die daarbij te voorschijn is gekomen, en de kleine Romaanse ramen, die zijn teruggeko men dragen zeer veel bij tot de schoon heid van dit kerkje, waaraan burge meester Steger terecht een lyrische lof zang wijdd. Ds. Van den Berg sprak woorden van dank aan liet adres van deken de Vries, die destijds direct het parochiehuis als noodkerk heeft aan geboden en aan de KAB, bij wie men uiteindelijk gastvrijheid heeft genoten. iiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiimiiiiiiiiiiiiin de Rotterdammers vol belangstelling te kijken naar de zuidelijke tafereel tjes, die doe ndenken aan een markt in Sevilla. Sommige Spanjaarden na men hun kostjuffrouw mee, anderen de zoon van de Rotterdamse familie waar zij in huis zijn. Weer anderen, die in het verleden hun vrouw naar Nederland hadden laten komen, ver trokken met hun hele gezin; hier en daar kon men in de bus een baby horen huilen. De merkwaardige karavaan zal on derweg in twee delen uiteenvallen. Een groep rijdt naar Valencia, de an dere naar Cadiz. Op 3 januari moet iedereen weer terug zijn. De chauf feurs van de busonderneming zullen de kerstdagen bij de familie van de Spaanse passagiers doorbrengen. Toen de stoet gisteren vertrok, wer den vanaf het hoge Groothandelsge bouw borden neergelaten met „Pöt- tige kerstdagen" (in het Spaans) erop en zag men overal hartelijk wuiven de mensen. Goede reis en veel ple zier, ginds in Valencia of nog zuidelij ker, aan de Cöte del Sol. ook nu de zon nog schijnt. Voor even wordt de werf of Roozenburg verwisseld met de rotsen van Cadiz. Europa is klein geworden.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | | pagina 7