Jaar vol goed en kwaad en twijfels Afgelasten Elfstedentocht voor velen een strop m Sociaal commentaar N.O.V. vóór leerplicht tot vijftien jaar ITALIAANS BOEK OVER TITUS BRANDSMA ZIEK lil DUUR GEZONDE POLIS! VEZENO VERZEKERT 1 TEGEN 1 A OSRAM Afscheid van 1961 „gezondheid" I Auteur bezorgde de paus een slapeloze nacht M GESPREK ROND DE JAARWISSELING Onverbloemd debat Maar„Tot de volgende iveek Toestand scholenbouw deplorabel SSjSttSf "Er?: !^f^SSS75SSff^ Sportief en financieel Gherman Titov naar Indonesië Mgr. Fausto Vallamc over journalist-martelaar Maandag: Aardolieprodukten in prijs verhoogd Overeenstemming bereikt in grafisch bedrijf SScSÏ V B ZATERDAG 30 DECEMBER 1961 STAAL ROME, 29 dec. De „Osser- vatore Romano" wijdde gisteren ruim een halve pagina aan het leven van prof. Titus Brandsma. Aanleiding tot het artikel was de recente uitgave van een Italiaans boek „Un giornalista martire, pa dre Tito Brandsma". Het is van de hand van mgr. Fausto Vallainc, die sinds jaren de Italiaanse aal moezenier van de pers is en dus dezelfde functie bekleedt, die Brandsma in Nederland had van 1935 tot zijn dood in het concen tratiekamp van Dachau in 1942. mwMsrf!ei'en efvK wei" Liturgische weekkalender Examens (Advertentie) Wij zouden het jaar 1961 het jaar van de hangend gebleven pro blemen willen noemen. Een laar vol aanhoudende spanningen en verontrustende gebeurtenissen tegen eeh achtergrond van een steeds drei gende, maar zich goddank nog niet voltrekkende wereldexplosie. Het herstelde kabinet-De Quay heeft zich jn de stroomversnellingen boven wa fer weten te houden en verschillende belangrijke wetsontwerpen, zij het °ok na ingrijpende wijzigingen, veilig aan land gebracht, dank zij een soms onvermoede souplesse. Ten aanzien echter van het steeds meer toege spitste Nieuw-Guinea-probleem heeft het lang, misschien te lang, het prin cipiële been stijf gehouden en men zal moeten afwachten, of het na het geheime interne beraad een lenigheid i-al vertonen, die niet de indruk wekt, dat het tenslotte noodgedwongen toch door de knieën gaat. In principiële stijfheid vindt het overigens in presi dent Soekarno zijn evenknie. Hoe dacheljjk het conflict rond Nieuw- Guinea ook moge zijn, het vormt maar een klein onderdeel van het ge weldige kluwen, waarmee de wereld Worstelt om het te ontwarren. De koude oorlog is zeker niet milder ge Worden en de kwestie Berlijn als het Pijnlijkste knelpunt in de verhouding Oost-West is alleen nog niet in een bloedige zweer opengebroken, zoals men aanvankelijk meende te moeten vrezen. Deze verhouding heeft ook baar invloed doen gelden op de jam merlijke situatie in het onafhankelijk geworden Congo, waar de pro-com munistische Loemoemba gruwelijk Werd vermoord, Dag Hammarskjöld een tragische dood vond, premier Tsjombe bestreden wordt door de vredestroepen van de Verenigde Na ties en Gizenga veilig zijn gang kan gaan onder de bescherming van een Sovjet-Russisch veto. Ook Congo is en blijft een vraagstuk, dat nog niet tot een beslissing kwam. De rigou reuze manier, waarop Nehroe de knoop in Goa met het zwaard van het geweld doorhakte en waarbij hij zijn aureool van geweldloze a la Gandhi verspeelde, is een manier, die de grote wereldmachten zich niet kunnen ver oorloven zonder zichzelf ten gronde te richten. De moderne techniek sprong op verbazingwekkende wijze de ruimte in, gevolgd door een reeks gigantische Russische atoomontplof fingen, die de atmosfeer nog benau wender maakten. Intussen kan en mag met dankbaarheid geconstateerd worden, dat de gevreesde wereld executie ook dit jaar is uitgesteld. De nieuwe Kennedy en de oude Khroesj- sjev staan tegenover elkaar en alleen ais zij tot een redelijk vergelijk kun nen komen, behoeft het ergste althans orlopig niet meer gevreesd te wor- n#n. Laten wij hopen en bidden, dat s goedheid der mensen, waarover de ymus in zijn Kerstboodschap met pas torale bezorgdheid sprak, het komen de jaar zich sterker zal manifesteren tegenover het aperte kwaad en de kennelijke onwil, want dan alleen zullen wij van het nieuwe jaar oplos singen mogen verwachten van de nog steeds hangende problemen, die niet alleen de materiële welvaart, maar vooral het geestelijk welzijn van de wereld beheersen. Laten wij met moed en kracht en vertrouwen het komende jaar, waarin het Vaticaans Concilie een sterkere samenwerking van de gehele Christenheid ter be vordering van de liefde en de recht vaardigheid in de gespannen wereld moge brengen, tegemoet treden en in gaan, want wie de hoop verliest, geeft bij voorbaat alles verloren. s ■- Vrijdagmiddagde wedstrijdleider, de heer J. de Jong (links), meldt de wachtenden voor „De Groene Weide" het slechte nieuws. De Elfstedentocht 1961 gaat niet door. en ogenschijnlijk mislukte gespreks- |H avond ergens op de grens van Twente en de Gelderse Achter hoek. De voorzitter van het gezel schapje van al met al acht mensen beklaagt zich erover dat er tweehonderd uitnodigingen zijn rondgezonden „met dit triest resultaat". We proberen hem te troosten: kijk eens, met acht mensen kun je een gesprek voeren, met twee honderd is dat onmogelijk. We hebben geen zin in een herha ling van het vrij afgezaagde gesprek over de vraag waarom de mensen zo weinig zin hebben in politieke of ande re „voorlichtingsavonden". Daarvoor zijn ons de vele argumenten die wor den uitgesproken (en de waarschijn lijk nog meer argumenten die je in het openbaar zelden hoort: van verve lende zaal, via vervelende spreker, naar te grote afstand tussen leden en leiding) te zeer bekend. Omdat we enkele van de aanwezigen persoonlijk sinds jaren kennen, is het LEEUWARDEN, 30 dec. Het be sluit om de Elfstedentocht af te ge lasten betekent voor vele Friezen en dan vooral voor de hotelhouders en middenstanders in de Friese hoofdstad een flinke financiële strop. Zij hadden gerekend op de toeloop van duizenden en hadden met het oog daarop hun voorraden aangevuld. De heer L. Bart- stra, directeur van De Groene Weide, het hoofdkwartier van de Elfsteden tocht, noemde het afgelasten een „ramp". Hj) had voor deze dagen z(jn staf van bedienend personeel met 35 man uitgebreid. In de keuken blijven bovendien vele honderden porties snert en zuurkool met worst onaangeroerd. „Ik had er op gerekend zeker 10.000 kopjes koffie om ie zetten. Dit gaat mij duizenden guldens kosten." Ook het bestuur van de vereniging zal financiële schade lijden door het eigen besluit. Het had vele vaak kost bare voorzieningen getroffen om de tocht mogelijk te maken, maar men is toch van plan de inleggelden geheel terug te betalen. Onze'grootste strop is het niet doorgaan van de tocht. De financiële offers zijn vergeleken daar- Advertentie) RIJSWIJK bij voor ons bijzaak," zo zei men. Wie echter zou denken dat het afge lasten van de Elfstedentocht een be grafenisstemming in het Friese land teweeg heeft gebracht, slaat de plank- ver mis. Natuurlijk wordt alom be treurd dat het evenement niet is kunnen doorgaan, maar daarnaast leeft er hoop in de harten van de schaatsliefhebbers op een spoedige terugkeer van Thialf. Meer dan hoop zelfs want de meesten namen gisteren afscheid van Leeuwar den met een „tot de volgende week". En dit was dan heus niet als grap bedoeld. Men is van mening dat de Elfstedentocht er op korte termijn toch nog zal komen. Vandaar ook dat nog geen kwart van de ingeschrevenen in de loop van de dag zijn inieggeld kwam terughalen. Men verkeerde blijkbaar in de veronderstelling, dat de mi uitgege ven startkaarten geldig zullen blijven voor een volgende tocht. Dat is echter een misvatting want dan zullen weer geheel nieuwe startkaarten worden uit gereikt. Het bestuur van de vereniging wordt dus verplicht al die duizenden guldens te restitueren en zal dat ongetwijfeld op korte termijn ook doen. I-Iet bestuur is overigens niel bij de pakken gaan neerzitten. Het had de laatste jaren een verjonging ondergaan en het beschouwt deze mislukte organisatie als een wel iswaar kostbare (men was slechts voor een klein deel van de onkosten verze kerd) maar zeer leerzame generale repetitie. Ja, een generale want ook in het bestuur leeft de rotsvaste overtui ging dat de Elfstedentocht toch nog deze winter zal doorgaan. (Advertentie) begin van het gesprek niet zo moeilijk. We weten met Tukkers te doen te heb ben en die geven tegenover vreemde ling niet zo maar direct hun mening. Je hoort hoogstens hoe een ander er over denkt. „Ik vroeg vandaag nog op 't fabriek aan Jansen of-ie vanavond ook kwam' aldus start er een. „Mor by ons van 't fabriek kump er ginne meer". Dan willen we toch het waarom weten. En stukje bij beetje komt het verhaal er uit. We weten vrij snel, dat er een ge vaarlijke, onrustige stemming is onder deze groep arbeiders. Immers men be gint met de bekende algemene opmer king zoals: 't is toch allemaal een rot zooi, de hele wereld is een dievenbende, 't gaat allemaal om het geld, die rijk geworden aannemers ein die armblijven- de bouwvakarbeiders, die absente Ka merleden en die lioge ambtenaren, Jan Boezeroen moet klein blijven, enz. In zo'n stemming past maar één hou ding: nooit direct m verweer gaan. Eerst maar zoveel mogelijk leeg laten lopen en dan om concrete dingen vra gen. Die komen er dan ook meestal wel uit op een zodanige manier dat men duidelijk kan zien dat er in de plaats of streek iets mis is en eventueel dat er iets aan gedaan kan worden. n de kleine dorpse gemeenschap blij ken een paar invaliden te wonen, die er beiden met hun gezinnen heel armoedig aan toe zijn. In één geval is het een fabrieksarbeider, gehuwd zonder kinderen. Hij krijgt van de Inva liditeitswet 27,- per week en van .So ciale Zaken" nog eens 12,-. Daar moe ten dan nog huur, verzekeringen, licht, één pakje shag in de twee weken' enz. van af. Wat blijft er over om van te le ven? En die „verrekte" huisbezoeker van S. Z. heeft bovendien nog allerlei NATUURZUIVER OPWEKKEND VERKWIKKEND MOSKOU, 30 dec. (UPI) De Rus sische ruimtevaarder Gherman Titov zal begin januari een bezoek aan In donesië brengen. President Soekarno heeft hem daarvoor uitgenodigd, zo bericht het Russische persbureau Tass (Advertentie) P. LORILLARD - NEW YORK met de lichtblauwe micronite filter (Van onze onderwijsredacteur) AMSTERDAM, 30 dec. Op de alge mene vergadering van de Nederlandse onderwijzersvereniging is gisteren grote "•"stemming tot uiting gekomen over ve Rang van zaken bij de scholenbouw, /"aniens het hoofdbestuur werd gespro- en van een deplorabele toestand: zes- »en jaar na de, oorlog krijgt een deel de Nederlandse jeugd nog altijd j s in troosteloze haveloze „pakhuizen", een met algemene stemmen aan- motie werd gepleit voor opvoc- yan de bouwcapaciteit en voor ver- Vren Van verouderde schoolgebou- In een andere motie is aangedrongen hrii,^enj comPlex van maatregelen, in- la„; nde onder meer planmatige ver- klf.JS va,n de leerlingenschaal bij het onai 9n (ïs. en verbetering van de ééne5wlJzerfl°P}ei<ling in die zin, dat er var "®voeghheid komt na een driejarige Vnlc,°?leidlnS en dat de vakopleiding din op een examen, dat een vooroplei- mg op het niveau van het middelbaar Oerwijs garandeert. Men stelde, dat ^..eventuele beperking van de „pro- kom? der kweekscholen in de toe- Wpw gezocht moet worden langs de jh. van verzwaring van de opleiding. Ben .bespreking van de onderwer- nverlaging van de leerlingenschaal" en „verlenging van de leerplicht" gaf de vergadering als haar mening, dat de schaalverlaging prioriteit verdient. Op de tweede plaats heeft de N.O.V. echter ook nadrukkelijk haar verlan gens inzake uitbreidihg van de leerplicht geformuleerd. In een desbetreffend rap port wordt onder meer gesteld, dat men dient te ijveren voor het zo snel moge lijk vastleggen van een streefdatum voor het invoeren van een volledige leer plicht tot 15 jaar (negenjarige leer plicht). Zolang voor een aantal 14-ja- rigen dispensatie van de volledige leer plicht tot 15 jaar moet worden gegeven, dient voor deze jeugdigen een tweejari ge partiële leerplicht te gelden. Bjj de bespreking van deze materie klonken uit de vergadering enkele cri- tische geluiden: tegen het schoolver- zuim bü d® achtparige leerplicht blijkt nu al weinig te doen te zijn hoe wil men dan aan een negenjarige leerplicht goed de hand houden? Verder werd de vraag opgeworpen of het, met name voor de jongens, die ook nog de dienst plicht moeten vervullen, wel juist is een langere deelname aan het leerpro ces verplicht voor te schrijven. Voor een deel van de jeugd dreigt het gevaar van „leerdood" te worden. Deze opvat ting kreeg echter slechts minieme steun. (Van onze Romeinse correspondent) Dc auteur heeft in de levensbeschrij ving van Brandsma een bijzonder accent laten vallen op diens journalistieke ar beid, zjjn bemoeiingen met de pers en tenslotte zijn werk voor de katholieke pers tijdens de Duitse bezetting. Dit laatste werd de oorzaak van Brandsma's 's gevangenname en dood. Men weet, dat pater Brandsma niettegenstaande zijn zwakke gezondheid een enorme hoeveelheid werk placht te verzetten op zeer uiteenlopende terreinen. Hij pakte daar aan, waar hij meende dat zijn plicht en zijn roeping lagen. Prof. F. Sassen schreef indertijd eerlijk in een huldigingsartikel bij Ti tus' veertigjarig professiefeest, dat aan „onze universiteit er een zeker onbehagen heerst over al die goede zaken, waaraan Brandsma zijn werk kracht geeft". En Gerard Brom haal de Titus er door, omdat hij op alle fronten tegelijk wilde vechten: hoog leraar, apostel van Friesland, journa list, conferencier, organisator van ten toonstellingen, architect, ziekenverple ger, zielzorger en ga maar door. Later schreef dezelfde Brom: „Onze goed Titus was de beste van ons alle maal. Men kan hem zijn te veel werken buiten zijn professoraat vergeven, want hij nam dat werk altijd en uitsluitend op zich ter liefde Gods. Zo was het ook met zijn journalistieke werkzaamheden en zijn arbeid voor de pers". Maar Vallainc kon, Brandsma's le vensgeschiedenis terug overziende, te recht dit deel van zijn drukke leven reliëf geven, omdat de kleine vieve Kar meliet door het apostolaat van de pérs de martelkroon verwierf. De schrijver heeft zijn bronnen geput uit de bestaan de levensberichten van Brandsma en uit authentieke gegevens, die het genera laat der Karmelieten te Rome en ge tuigen, als broeder Rafael Tijhuis, die Brandsma's lotgenoot in Dachau was, hem konden verschaffen. Vallainc heeft voorts enkele reizen naar Nederland ge maakt om zich in te leven in Brands ma's omgeving en met mer.sen te spre ken, die hem gekend hebben. Het 236 bladzijden tellende boek is goed uitgegeven en van goede foto's voorzien. Het is een boeiend werk ge worden, dat gemakkelijk leest. De paus heeft op een audiëntie, waar nigr. Y alia ui c aanwezig was, tegen hem gezegd: „Bent u die man die my een nacht uit mijn slaap gehou- den heeft." En ter verduidelijking „Ik heb uw boek gekregen en blader de erin toen ik naaP bed ging. Het gevolg is geworden, dat ik het achter elkaar uitgelezen heb. Op de audiëntie, die de Heilige Va der onlangs de leden van de buiten landse persclub in Rome verleende, kwam de paus ook te spreken over Brandsma's apostolaat voor de pers. Mgr. Vallainc is Italiaan en heeft zijn boek voor Italianen geschreven. Naar pnze noordelijke smaak is het een beet je te veel m rose kleuren en in Italiaan se opstapeling van superlatieven, te goed bekend uit de hagiografische lite ratuur. Hier en daar komen onnauwkeu righeden voor in bijzaken. Intussen is het een goed en voor de schrijver ze ker niet gemakkelijk werk geweest om de noordelijke sfeer, de voor Italië vaak zo afwijkende verhoudingen en omge ving zijn landgenoten duidelijk ge maakt te hebben en tegen die achter grond de figuur van pater Brandsma. ROTTERDAM, 30 dec. Als gevolg van de heffing van een bijzonder invoer recht en de daarover verschuldigde om zetbelasting, zal maandag een aantal aardolieprodukten in prijs worden ver hoogd. Zo zullen de prijzen voor autogasolie uit pompen, alsmede gasolie en dunne stookolie voor andere doeleinden f 1,20 per honderd liter hoger worden, dezelf de verhoging geldt voor huisbrandolie voor niet-particulier verbruik. Voor de zware stookoliën geldt een prijsverho ging van f 7,40 per duizend kg, met uit zondering van de minst zware, waarvan de prijs met f 7,10 per duizend liter wordt verhoogd. De prijs van tractor- petroleum tenslotte gaat met f 1,50 per honderd liter omhoog. De prijzen van huisbrandolie en van petroleum voor verwarming en verlichting, voor zover dit particulier verbruik betreft, onder gaan geen wijziging. AMSTERDAM, 30 dec. Het Cen traal Bureau voor de Grafische Bedrij ven in Nederland heeft in de afgelopen nacht bekend gemaakt, dat de werk gevers- en de werknemersorganisatie in het grafisch bedrijf volledige over eenstemming hebben bereikt over wij zigingen in de technische collectieve arbeidsovereenkomst in deze bedrijven. De bereikte resultaten zullen aan het college van rijksbemiddelaars ter goed keuring worden voorgelegd. (Advertentie) opname in een ziekenhuis kost u vandaag de dag: vaak duizenden guldens m aan'VEZENO- ZAANDAM- l Westzijde 212-Te).(02980) 6 3-UlS .Ik.zou gaarne inlichtingen over J verzekering tegen ziekenhuis- j en operatiekosten ontvangen. j naam I adres woonpl.: taf. praatjes over die „dooie" 12,-. Waar om wordt daar nou nooit eens iets aan gedaan? Het andere geval is eigenlijk nog veel erger, 'n Betrekkelijk jong huisvader met vier kinderen, zit al ja ren krom van de rheumatiek en heeft een gezinsinkomen van net iets meer dan 40.- We vertellen wat minister Veldkamp van plan is en dat, als men in de poli tiek wat op wil schieten, het ergste leed voor deze mensen per 1 januari 1963 geleden zal zijn. We vertellen van andere noodgevallen die we kennen. We weten immers hoe veel ellende er in ons welvarend land nog wordt geleden. Maar dan zegt men cos, dat we er niets van af weten: je hebt het immers zelf nooit aan den lijve ondervonden. Ook daar hebben we een v erweer op uit een nu toch wel sterk vergrijzend verleden. Nee, we kun nen vanavond niet op dreef komen, en proberen het dan maar weer met de oude beproefde methode: Kijk eens, mannen, je kunt in het le ven altijd twee optelsommen maken. Je kunt achter elkaar gaan zetten alle beroerdigheid die je in het leven tegen komt en dat is nog heel wat. Als je daar uitsluitend op let kom je inderdaad tot de conclusie dat het leven in Nederland niet veel moois is. Dan word je minder dan een pessimist, dan word je zonder meer een kankeraar die, zoals jullie het zeggen, er de hele rommel bij neer zou gooien. Maar zie, ik weet echt niet wat die laatste uitdrukking betekent. „We kunnen toch niet collectief zelf moord gaan plegen? Dan pas gooi je er echt de hele rommel bij neer. De con crete vraag is, wat we samen iets pro beren te doen aan de fouten die aan on ze samenleving nog kleven. Nee, ver tel me -nou niet dat de grote heren het toch beslissen en zeker niet dat we hele maal niks vooruitgaan. Probeer nou ook eens een tweede optelsom in je leven te maken. Mag ik eens vragen: wie van jullie heeft de laatste twee jaar niet een behoorlijke loonsverhoging gehad? Mooi dus allemaal zoals je hier zit dit iaar weer materieel iets vooruit gegaan. Nou moet je eens de zaak over een iets lan gere termijn bekijken. Durf je het aan eens een vergelijking te maken tussen nu en voor de oorlog. Zijn er misschien werklozen onder jullie? En als ie dat al eens voor een ogenblik bent/voel ie je dan m de steek gelaten? En de We duwen- en Wezenwet en de A.O.W Oei, oei, we blijken weer midden in een mijnenveld getrapt te hebben De velen die nog bijsteun van Sociale Za- af "°en ,en Milken uiterst onvol daan over het ambtelijke benadering die men vaak ervaart. En publicatif van zipke ervaringen blijkt soms wee? een ander mijnenveld. Er zijn inuner? zoveel uitstekende diensten, waarvan de hoofden nadrukkelijk opdracht gevtn en er ook op toezien dat hun opdracht wordt uitgevoerd, dat mensen dfe aan het loket komen geen „geval" zijn. ™d™,^men we toch weer aan een punt, voor ons altiid on- nieuw het punt waar we Jansen en Pietersen, maar ook u en onszelf trekkeif lndividuele nood willen bei de bejaarde p2Sh£?S3tar AOW juist van ame menlen da? Vaak hor6n' de persoanliiïi va^r ge armoede, men dat bij velen de leda^?eI-notko- femj^we dteegPe™nll^ ^fiehtta"- ook al kennende ze niai 1 mensen, even hièrt>ver ^FWlsse^nS e®ns (vwei?e £ai?ten achterlaat. g A o w bejaarde pastoor zonder f k nog binnengekomen van MM to7;o0,VEi® volgende keer hopen wij het totaalbedrag te kunnen vermelden dat onze lezers door spontane giften heb oen bijeen gebracht). neb" NADRUK VERBODEN HILVERSUM, 29 dec. Boekhouden t^'?' PejlegoS'seh-didactisch gedeelte^ E J. Roerdink (Doetinchem). p j L 'Almelo). M. P Nootebos (Purmerend) q «a Paap (Voorburg) S Smits (Ter Apel), K. G. van der Velde (Amsterdam) en W. Bakker (Eelder- woiüe). ZONDAG 31 DECEMBER: Zondag onder rj octaaf van Kerstmis: eigen Mis; Credo; pref. v. Kerstmis; Communican- tes v. Kerstmis wit °ctaaf van Kerstmis; eigen Mis; credo; pref. v. Kerstmis; Commu- mcantes van Kerstmis wit DINSDAG: Feest v. d. Naam Jesus; eigen Mis; credo; pref. v. Kerstmis wit WOENSDAG: Mis van 1 januari; pref. tv Kerstmis wit DONDERDAG: idem. VRIJDAG: idem; 2e gebed H. Telesphorus. ZATERDAG: Openbaring des Heren; eigen Mis; credo; pref. en Communie, van Driekoningen wit ZONDAG 7 JANUARI: Feest v. d. H. Fa milie; eigen Mis; credo; pref. v. Drie koningen wit

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | | pagina 13