Gun U
Vandaag
ASTRONAUT WHITE WANDELT IN DE RUIMTE
GEEN SPOREN VAN WEDREN TUSSEN AMERIKA EN SOVJETS
t
Rendez-vous in de ruimte
Enorme kosten wel waard?
MMi^Mna
122e JAARGANG No. 39545
Pagina 2
Pagina 3
Pagina 5
Pagina 6
Pagina 7
Pagina 10
De auteur van dit artikel, Sir Bernard Lovell, is directeur van
het Experimentele Radio Astronomie Station in Jodrell Bank,
Engeland. Hij is lid van de Koninklijke Sociëteit van Wetenschap.
ZATERDAG 4 FEBRUAR11967
DOOR SIR BERNARD LOVELL, F.R.S.
bYbfï president kenne-
Woeen lente van 1961 zijn be-
Se Vo^roeP tot het Amerikaan-
v^n "eed om tegen het einde
'kaan decennium een Ameri-
hacjf| °P °je maan te laten landen,
en en zÜn adviseurs de kosten
'Sieo's al uitgerekend.
ft.
C,?naut'sche
k
CW' zi'n zo enorm Sroot dat
^nsellaM nieuwe graadmeter van
t:ikt e mo^l ontstond. Om inge-
strL_tragisch
t
Hoe dat ook zij, het moet als
een der grootste dwaasheden van
alle tijden beschouwd worden dat
een onderneming die zo ingewik
keld is en zo kostbaar, apart
wordt uitgevoerd. De bemande
verkenning van de maan en het
zonnestelsel, met al haar moeilijk
heden en verantwoordelijkheden,
is geen opgave en zou dat ook
nooit mogen zijn voor individuele
groepen of naties. Het is een taak
voor de mensheid, waarin de sa
menwerking van de gehele we
reld nodig is.
U& ArT>erikaanse astronauten verlaten de Apollo-cabine om vië een luchtsluis over te stappen in de Edward W^®^®nkgna^cdh® bewe^WNtYzicnond^et mlmtescNp'op de derde dag van de vierdaagse vlucht van zijn Gemini-IVt
L.E.M., het veelpotige toestel waarmee zij op de maan zullen landen.
De L.E.M., het Apollo-landingsvoertuig is op de maan terecht gekomen. Hoog aan de hemel begeleidt
de aarde het grootse ruitmteavontuur, zoals dit op een tekening is uitgebee
DET
KEES FENS schrijft over de on
gewone en ongewilde schrijver F.
W. Junghuhn: ,,Hij behoort tot die
in de Nederlandse letteren zeldza
me figuren die ongewild schrijver
zijn, geen belletristisch werk in
enge zin -hebben gepubliceerd, daar
door ook verontachtzaamd zijn
want de grenzen worden in ons li
teratuur heel nauw getrokken on
vermeld blijven, hoewel stukken uit
hun werk de produkten van veel
genoemden en geroemden over
treffen."
Rolduc, beroemd om zijn leerlin
gen die beroemdheden werden is
aan zijn vijfde republiek toe. PROF.
DR. F. L. S. SASSEN, oud-hoogle
raar aan de rijksuniversiteit van
Leiden, en oud-docent in de wijsbe
geerte in Rolduc schrijft erover.
Ecuador is een van de kleinste
landen in Zuid-Amerika. Het land
heeft een moeilijke economie en zit
ook in de vaste greep van politieke
strubbelingen. Onze speciale ver
slaggever HAYE THOMAS heeft het
land bezocht op zijn Zuidameri-
kaanse reis.
In de fubriek „Kerk in bewe
ging" schrijft prof. mag. DR. A.
MALTHA O.P. over het verlangen
naar „soepele zekerheid". „Om nu
iets verder te komen" wil hij aan
de hand van een teaalftal voorbeel
den de aanwezigheid van die soepe
le zekerheid nader aantonen.
Vrouwen zullen opzien van de
merkwaardige opvattingen die hun
sexe-genoten in Peru hen worden
opgedrongen. De „vrome leugen"
is een bloemrijke beschrijving van
een schandelijke toestand,
kers vertelt over de komende RAI-
expositie, waarop Europese auto
primeurs te zien zullen zijn.
Jacob André, Margreet (Van de
rode sok), Robbie de Beer en de
Lieverdjes bezetten weer de laat
ste pagina. De wekelijkse kinderpuz
zel ontbreekt. Daarvoor in de plaats
de uitslag van de Kerstprijsvraag
voor de jeugd: Een bont succes.
DE GEVAREN VAN DE RUIMTEVAART
#fotiflds enkele ia-ren bedraagt de be-
na van de NASA, de Nationale
Ruimtevaart Adminis-
*ar Juim vVf miljard dollar per
%g 'et overgrote deel van dit be-
^°rdt °P de een of andere ma-
A aan het Apollo-project.
van het Apollo-pro-
»ier ^-°rdt op de een of andere ma-
oesteed aan
9ra,n°fale hosten
bieSj.a zuHen tegen de tijd dat een
aan de maan bereikt opgelopen
dat
meer dan vijftig milliard dol-
is 180.000.000.000.- gulden
feliiktr,^e men dat bedrag, ook ver
lig j een reusachtige investe-
*®ch»ii0e'enllele wetenschappelijke en
^ehke giscbe onderneming. Men be-
J,.® ecHts dat de kapitaal-uitgaven
11 totale Manhattan-project, dat
!tl'r\<let,00r'0^ de atoombom opleverde,
As A Waren dan het bedrag dat
t>e r '.nu io één jaar uitgeeft.
ratWordén in een capsule bovenop
*j[illi06 et met een stootkracht van een
ft °Sels Bond dodelijke en ontplofbare
ft ar ee °m dan' na uren wachten,
^ggesp1) toestand van gewichtloosheid
Va °*en te worden, vergt een
Lasten? U1thoudingsvermogen die on-
is aar is voor aardse wezens.
'na ongelooflijk dat zovele
'F-ke en Amerikanen dergelijke phy-
W" Psychologische hinderpalen
te nen hebben en naar de aarde
rrna Uggekeerd o'm daar weer een
t>e leven te leiden,
j hetSen.ieurs en astronauten wisten
- hef «U..VHUU..1J w.-.-—
j, ie r on^ezoedelde veiligheidsrecord
ln?n-'*6nUlmte n'et eeuwig kon voortdu-
e^en die het nauwst betrokken
ebben 1J bet ruimtevaartprogramma
ttPet met angst en vreze de dag te-
vf 81an gez'en dat menselijke tragedie
Hen 6n opwinding van de ruimte-
Het iR zou verduisteren.
k^ftste A gebeurd en dat is de
11 een lr°nie nog wel op de grond
een n 6 e ft»
ver maaRoefening en niet bij
Seefse poging om een mensen-
de v"' de ruimte terug te halen of,
lPe jh erschroeiing van een ruimteca-
eas de terugkeer in de damp-
6r Wei.?, a'tijd zoveel waarschijnlij-
d geacht
einde van de drie
taP het 611 moet de tegenstanders
®P versn^r°''ect wel nieuwe argumen-
k a :baffen, en zal weer het vraag-
'ePWe de orde stellen en wel met
het a?rult °f de beweegredenen
sa Ook of Bp°d°-plan wel zinvol zijn,
l6p in e concurrentie van .de Rus-
eoft, deze onderneming betekenis
ziin n'.Scbe kanten van het Apollo-
siUssies p UltSewerkt na heel veel dis-
n meningsverschillen. De be-
vane.ge^eit^ hebben tot de fabri-
v'"1 sen,,„ j. gedoemde Apollo-capsule
maar genoeS om te beschrij-
L?edijk r,™Ze. waren ongeloofwaardig
kpnaPten j,Uit te voeren. De drie as-
baZen Wrri16 V00r de maanvlucht ge-
Om j611' moeten eerst in een
kiiF,viil ze aarde gebracht worden.
'hete,. ,r °P een hoogte van 150
hor Snelhe^d de aarde draaien met
>U "Poet Van 28600 kilometer per
d dat ai?Sn 'aatste controle aanto-
m orde is. De raket
wordt dan opnieuw afgevuurd om^het
ruimtevaartuig uit de aarde-baan te
stoten en het met een snelheid van
ruim 40.000 km per uur op het maan-
traject te sturen, zoals reeds enkele
malen geschied is met de Surveyor en
Luna ruimtevaartuigen. Na een vlucht
van ongeveer tachtig uur, tijdens wel
ke de astronauten koerscorrecties kun
nen uitvoeren en hun ruimteschip be
paalde standen kunnen laten aanne
men, komen ze in de ndbijheid van de
maan, er met een snelhéid van 9650 km
per uur op af stormend. Op een mo
ment dat tot op de factie van een se
conde juist moet .fcijn, vertraagt de
stuwkracht van retro-raketten het
ruimteschip zodat het op een hoogte van
100 tot 150 kilopictce boven het maan
oppervlak in een baan om de maan
komt.
IN'ÏHT STADIUM vertoeven twee van
de astronauten in een apart comparti
ment de luis of L.E.M. (Lunair
Excursie Model) en dit zal ontkop
peld worden van het moederschip en
op de uitgekozen plek op de maan lan
den. De derde astronaut blijft in een
baan rond de maan in het moeder
schip. Het is de bedoeling dat de L.E.
M. landt op stelten die later de rol
moeten vervullen van lanceerbasis op
de maan. Wanneer de opdracht is vol
bracht, zullen de twee mannen op de
maan zich afschieten terug in de baan
om de maan, rendez-vous maken met
het moederschip en zich er weer aan
vast haken. Dat schip stoot zich dan
weer uit de baan om de maan voor e
terugtocht naar de aarde.
De uiteindelijke terugkeer in de
dampkring van de aarde zal het meest
hachelijke onderdeel van de tocht bin
ken. De astronauten zullen de aarde
naderen met een vaart van 40.000 km
per uur. Als het ruimteschip de damp
kring onder een te scherpe hoek bin
nendringt, zal het verbranden. Indien
de hoek te wijd is, zal het ruimteschip
uit de dampkring schieten en voor alle
eeuwigheid verloren raken in de ruim
te De mogelijke variatie in de terug-
val-hoek is slechts amper twee graden,
hetgeen de mogelijke landingsplaats op
aarde afbakent in een strip die onge
veer duizend kilometer lang is en acht
honderd km breed.
De beslissing om deze methode van
maan-rendezvous te verkiezen boven
andere systemen; zoals een regelrechte
vlucht van de aarde naar de maan of
de bouw van een groot ruimtevaartuig
door ontmoetingen in een baan om de
aarde werd eigenlijk genomen twee
jaar na de oproep van pfesident Ken
nedy om deze taak aan te vatten. De
speelruimten voor verschil van metho
diek tussen de verschillende systemen
zijn maar miniem vergeleken met de
grandeur van het geheel alle metho
den zijn uitermate moeilijk en hache
lijk maar vele mensen in Amerika
zullen van mening zijn dat het ver
keerde systeem werd gekozen. En in
Rusland zijn die er zeker ook.
Toen de grote lijnen van het program
in 1963 werden uitgestippeld hoopte
men dat het Apollo-schip in 1965 in een
baan om de aarde zou worden getest.
Men hoopte dat in de volgende twee
jaar het ruimteschip een lus zou ma
ken rond de maan, zonder te landen,
en terugkeren naar de aarde. Dat zou
gevolgd worden door een schot in een
baan om de maan, zonder landing, in
1968 en afdaling van de L.E.M. op de
maan tussen 1968 en 1970. Er kwamen
natuurlijk allerlei wijzigingen en uit
stellen in dit tijdschema. Er deden
zich moeilijkheden voor bij de onbe
mande proefvluchten. De Ranger
maan-raket onderging een aantal mis
lukkingen zodat het er zelfs naar uit
ging zien dat gebrek aan kennis om
trent de maan-korst het voornaamste
struikelblok zou worden in het Apollo-
program. Er kon immers maar weinig
vooruitgang geboekt worden op de te
kentafels van de L.E.M. tot de hard
heid van het maan-oppervlak was vast
gesteld door vluchten met instrumen
ten.
Maar tussen 1965 en 1966 schoten de
Amerikanen flink op. De reeks Ran
ger maan-schoten, de landing van de
Surveyor op de maan en de vluchten
van de andere Surveyors rond de maan
leverden alle gewenste inlichtingen op
over de maan-korst. Het Gemini-pro
gram werd in 1966 met briljant succes
voltooid en alle opdrachten voor ren
dez-vous en het koppelen van ruimte
schepen in hun baan, dat zo essentieel
is voor het Apollo-project werden
prachtig uitgevoerd.
Het Apollo-ruimtesChip voor drie
man zou deze maand, over enkele we
ken,. worden gelanceerd, iets minder
dan' twee jaar na de meest optimisti
sche schattingen omtrent het oor
spronkelijk doelwit. Op 25 mei 1961
vroeg de president het congres een
zorgvuldig debat te voeren over dit pro
gram, want, zo zei hij, „Als we maar
halverwege gaan, of in het zicht van
moeilijkheden onze doelstellingen zou
den beperken, dan kunnen wij er beter
helemaal niet aan beginnen."
1 Het is onwaarschijnlijk dat het droe
ve lot van dit Apollo-schip het pro
gramma-tot stilstand zal brengen.
Maar is het allemaa.1 de uitgaven
waardde onmetelijke inzet van men
selijk vernuft en inspanning en het bij
na zekere risico van nieuwe menselijke
tragedie? En wat zal de houding van
de Sovjets zijn?
OVER DE VRAAG of 't allemaal het 4
geld waard is, bestaat bitter verschil
van mening. Het project, heeft nooit de
volledige instemming en steun van de
geleerden gekregen. Ja zelfs de astro
nomen, wier wétenschap toch het
meeste profijt zou hebben van het pro
ject, waren bijna helemaal tegen. Dit
is nauwelijks verrassend als men be
denkt dat de ontwikkeling van belang
rijke sectoren van de astronomie wordt
opgehouden door het betreurenswaar
dig tekort aan telescopen, die slechts
twintig millioen dollar per stuk, of
minder, kosten.En zelfs vooraanstaan
de geleerden die kennis van de maan
de basis achten van beter begrip van
de oorsprong en evolutie van ons zon
nestelsel, zijn van mening dat de ken
nis op goedkopere wijze en ook snel
ler verworven zou kunnen worden door
onbemande verkenningstochten.
Er bestaat niet de minste twijfel dat
het Apollo-project sterk geprikkeld is
door de verbazingwekkende Russische
ruimte-successen; de Russen hadden
tussen 1957 en 1961 hun superioriteit
over de Amerikanen aangetoond met
spoetniks, loena's en de vlucht van
Yuri Gagarin. Men is er altijd maar
van uitgegaan dat ze een wedren naar
de maan houden met de Amerikanen.
Toch is er maar weinig houvast voor
deze opvatting.
Het is nu bijna twee jaar geleden
dat de Russen hun laatste bemande
vlucht maakten. Ze hebben geen po
ging gedaan een rendez-vous tot stand
te brengen en hun maan-landingtech-
nieken, getypeerd door de Loena 9 en
13, lijken minder geraffineerd dan de
Amerikaanse technieken.
Men is namelijk van mening dat de
Loena 9 en 13 zo zwaar landden dat
als een man aan boord was geweest
hij gedood zou zijn. Dat was niet het
geval met de Surveyor. Er is geen re
den om er aan te twijfelen dat de Rus
sen een man op de maan willen zetten,
maar er is weinig grond voor de op
vatting dat ze zulks willen doen met
het Apollo-systeem, of dat zij zichzelf
ook, zoals de Amerikanen, kandidaten
beschouwen voor een landing in 1970.
