J
"-0
Rjneren
BOEKENFEEST Nieuwe films
T .in Nederland
ZONDER GALA
f.f1
'451 GRADEN FAHRENHEIT' VAN TRUFFAUT
Pleidooi voor het boek
plaat
Sakoentala van het
Reizend Volkstheater
Spionagefilm
Geheim-agent vindt nieuwe tegenstander
MEMORANDUM
FILM
tó;
IS
-sS
BOEK
h
Verhaal van Jan de Hartog gratis
Film
Erasmusprijs voor
prof. Tinbergen
Abominabel
Kunstig warnet
^Ltijd
V
m
Duits lexicon
T oneel
Quartetto Italiano
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1967
ydJÜ *V
V«S'
Tijd voor een
S hP^z>ide" met kaarten betrek-
Penomp„ end °P de geomorfologie op-
a Q<1 Ba ,Wii* willen er in dit ver-
ia Lp -i herinneren dat voor het Du-
v'leen ,Xlkon ieder detail en niet
Sk ^Pp°°r de geografie afzonder-
d gekontroleerd. In de prak
Zakelijk of privé:
een voortreffelijk diner!
voor een
3 HERDRUKKEN VAN ROMANS
DOOR LEON URIS.
^pwppiljg
Boekverbranding als staatszaak in .,451 graden Fahrenheit
„LA TRUITE D'OR"
Repetitie in het Olympische stadion van West-Berlijn. Georg Segal en Alec Guinness krijgen aan
wijzingen van de regisseur Michael Anderson voor hun ro! in de film „Het Quiller Memorandum
J. C. A. FORTUIN
a»r
%e^er
«ter
e"
Bans 9Rosze DUDEN-LEXIKON
1 - U 5. niKIl nWrtn T«rt i n
gj- - Iv'Uiyi^iV-Lj^Ain.WlV
,5- Bibliographisches Institut,
Van rihe™. 1966> 824 blz.
Duit,® thans ter beschikking staan-
Seen tv, encyclopedieën weet er wel
®tek6neede de tekst op zulk een uit-
11 be en- verbelderende wijze te
satl afH® e^e.'den door een overvloed
®eh-Leynv in§en als Das Grosze Du-
eel nnT°n waarvan nu het vijfde
"let fj m.vattend de letters L tot en
5°S onL-1! ,uitgekomen. Zo wordt ons
?a ove?J'd?Bijk getroffen door de bij
boord at ge dlustratie bij het tref-
«iüilh "™alerei". Niet minder dan
agde g bladzijden uitstekend ge
il1^ rcPr°dukties zijn te vinden,
u bet ,ebkend over schilderkunst
?ünst algemeen, moderne schilder
jurist p ~*sc"'een. moaerne scmiaer-
P°b (j n schilderkunst buiten Europa,
"«dacht aardrijkskunde is weer ruim
at°loa,v u a °-a- geologische en kli-
Jen zit® "6 kaarten in de vorige de-
w'bti'e kP de viJfde band ruim vijfen-
Slt>e i?_, abzijden met kaarten betrek
r-'Oioa; *"a o-a. geologische en kli
a Ziin kaarten J~
T de
adzij
end
SWLbl' .Wij» wiïlen* er in dit ver
ribbis'T n.amelijk gebleken dat vele
aoor ,I0utieve) gegevens klakkeloos
?ver»p_e een van de ander werden
is daar°men. Grote nauwkeurigheid
f'Sena„V)rn een van de vele goede
hvtf«Hiwappen die men aan dit voor"
"bjft*lexikon mag toekennen. Het
boo»1} raadsel hoe een kwalitatief
0 la fa® and werk tegen een relatief
Prijs kan worden geleverd.
Msn
ADVERTENTIE
1im
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 17 februari
VOLGENDE WEEK VRIJDAG
AVOND wordt de boekenweek ge
opend. Niet met een gala-avond dit
keer, maar met een feest voor ieder
een. Voor zover iedereen in het Am
sterdamse Congrescentrum kan. De
tweeduizend plaatsen daar zijn al lang
vergeven. De televisie komt te hulp.
Zij zendt die vrijdagavond de eerste
helft uit, de volgende avond de
tweede helft.
Eerst komt minister Klompè aan
het woord. Daarna presenteert Jan
Vrijman de theaterproduktie de „Gro
te feestavond van de boekgeneratie".
Het show-element daarin overheerst.
De Sleeswijk-revue lijkt het grote
voorbeeld te zijn, waar Jan Vrijman
en de zijnen van uitgaan en zich ook
tegen afzetten. Het laatste openlijk of
bedekt, dat zal men moeten afwach
ten. Er komen een hele rij namen aan
te pas. Voor de teksten en ideeën Jan
Blokker, Simon Carmiggelt, Rl"us
Ferdinandusse, Michel van der Plas
en Gijs Stappershoef. Voor de choreo
grafieën Gary Cockrell, Jan Rebel, Jo-
han Verdoner. Voor de decors Metten
Koornstra. Voor de muziek Harry
Bannink en Frans de Kok. De regie
is van Frans Boerlage, die in de ope
ra thuis is. Het zal wel een opera
comique worden.
Onderdeel van het programma is
een soort schrijvers hitparade, de Boe
ken Top Tien. Het tweede deel heet
„Verveel u met volle teugen" drie
kwartier literaire pop naar vaderland
se trant met een hele reeks officieel
gecontracteerde schrijvers.
Zoals gewoonlijk is het een feest met
bal na. Voor de versieringen zorgen
ditmaal Pieter Groot en Metten Koorn-
StDe hele propaganda voor het Neder
landse boek gaat over op de populaire
toer. Modern populair. Wie bereid is
zeven vijftig aan boeken uit te geven
krijgt er een verhaal van Jan ae nar-
tog gratis bij: Herinneringen van een
bramzijgertje". Er zou een oplage
van 206.000 exemplaren van komen,
maar toen Mies Bouman er met Jan
de Hartog in Mies en Scene over
sprak bestelde de boekhandel er nog
20 000 exemplaren bij. Na de boeken
week kan men het verhaal als er
nog exemplaren van over zijn P
voor f 4.90.
Astu Utrechtse studenten speelt
twee nieuwe Nederlandse stukken:
Code van Henk Sparreboom en Darts
van Lodewijk de Boer. Er komt een
reeks voorstellingen: 2 maart in Tivo-
li in Utrecht, 3 maart in Apeldoorn,
4 maart in de Lantaarn Rotterdam,
6 maart in Emmen, 9 maart in Stu
dio Tilburg, 10 en 11 maart in Sigma
Amsterdam, 12 maart in Theater aan
de Rijn Arnhem, 15 maart in K. en
W. Utrecht, 21 maart in Drachten,
22 maart in Groningen.
De op deze pagina besproken
films draaien in:
„De spion van Berlijn" in City
Amsterdam (14 jaar).
„De hete zon" in Rembrandt-
pleintheater Amsterdam (18 laar);
Marie Chantal contra dr. Kha"
in Rex Den Haag (14 jaar).
Er is ook een „boekenweekfilm",
een nieuwe eretitel, toegekend aan
„Fahrenheit 451" van Frangois Truf-
faut, die op 23 februari in het Am
sterdamse en het Rotterdamse Krite-
rion in première gaat.
Het verschijnsel boekenbal bloeit in
meer plaatsen. In Haarlem, op 4
maart, gaat er de première van
Brechts Mann ist Mann door Centrum
aan vooraf. In Den Haag volgt het op
een avond in Pulchri Studio „Sex en
Muze". In Maastricht komt het na
Godfried Bomans en Pepijn ook op 25
februari. Rotterdam houdt het op 4
maart in De Doelen. Tilburg op 3
maart na het optreden van Lurelei.
i
ADVERTENTIE
Amsterdam telefoon 020-63163
De speciale boekenweekuitgave, be
scheidener van uiterlijk dan vorige,
heet „Theater in de tijd" en is te
koop voor 1.90. Het geeft een aantal
voorbeelden uit de toneelgeschiedenis
van stukken en toneelgebeurtenissen,
die tot het geëngageerde toneel gere
kend kunnen worden. Samenstellers
ervan zijn Daniël de Lange en Hans
K<Met' de boekenweek is ook het „to
neelexperiment 1967" verbonden. De
®chubert: Strijkkwartet in d ,,Der
Tod ujid das Madchen"Kwartet-
®atz in c - Quartetto Italiano. Phi-
lPs Kamermuziekserie stereo-mo-
835 397 LY.
Debussy Strijkkwartet in g.
j Ofel: Strijkkwartet in F - Quar-
ctto Italiano Philips Kamermu-
DPxtt 1erie stereo-mono 835 361 AY.
!>Ber \AMEN van Schubert's kwartet
J'id w °d un,f das Madchen" zijn al-
'to rt ,°m' en deze van bet Quar-
rgd bano is een heel goede, ver-
Zo ?n verfijnd zoals men dit van
Ï°°B geklasseerd ensemble mag
zpten' RMianen als ze zijn, heb-
Puitgp een ander muziekgevoel dan
ï°onvr,rs' ,inzonderheid ook een andere
?90j-cjBrrning. Dit leidt ertoe dat de toe-
pr 6n r zjch moet instellen op een koe-
fhj m_rtl^nder bewogen vertolking dan
Is BBc.es^aI gewend zal zijn. De klank
fes» 91 gewend zal zijn. ne kiuiik.
,bgge p^erd en heeft niet die sterke
^rten van ontbloeiing in oeverloze
jbies 7j-Van bet gevoelsleven. De atta-
J'ttj weinig dramatisch, het mar-
v 11 stp zeer geprofileerde uittreden
a vatl 'Jdien is afgedempt ten behoe-
b beJ?6 welluidendheid van een bin-
k^bienlcieirltte verhoudingen blijvende
i* laat u15' Ret Is mo°i en zuiver;
ri elka= boren hoe prachtig het werk
Into r zit> maar het speelt niet aan
It^eze n voorbij.
5 bit i kwaliteit van het ensemble
?aar j.,,n,_eeri meer eigenlijke zin tot
,etSat cht in de torso gebleven Kwar-
veeld j d'e heel speciaal een voor-
b6i^_ 13 van symfonische doorwrocht-
!fbtstp^.idt jammer genoeg tot een te-
V? in de opname met de bei-
jJ'Org,1 Uetten van Debussy en Ravel.
Sb aa-r'ebussy lijdt onder het tekort
- .bfle ibVoeling van de iriserend vër-
ie ki.
)-• stol, b, waaruit het klimaat van
fiJEar-t geboren moet worden. Ravel
J?!doet a in factuur en lijnigheid. Dat
beter, maar ook Ravel komt
- "VICl I 11 et cl L UUR itC
ernaal in zijn wezen.
L. H.
AMSTERDAM, 17 jebr. De Eras
musprijs 1967 is toegekend aan prof.
dr. J. Tinbergen, befaamd econoom
en internationaal expert op het gebied
van de ontwikkelingshulp. Het is de
eerste maal dat deze jaarlijkse Euro
pese prijs is toegewezen aan een Ne
derlander.
Professor Tinbergen zal de prijs
groot honderdduizend gulden deze
zomer in Amsterdam ontvangen uit
handen van Prins Bernhard regent
van de Stichting Praemium Erasmia-
num, een in 1958 opgerichte Neder
landse instelling.
De bekrning moet gezien worden
als bewijs van waardering voor de gro
te verdiensten van Tinbergen op het
gebied van de economische wetenschap
pen en meer in het bijzonder voor de
kennis, de wijsheid en het idealis
me waarmee hij zich in dienst ge
steld heeft van de economische ver
heffing van de bevolking der ontwik
kelingslanden. De wijze waarop hij de
economie dienstbaar weet te maken
aan de oplossing van de grote vraag
stukken waarvoor de mensheid zich
ziet gesteld is een indrukwekkende bij
drage tot de vervulling van de cultu
rele en morele taak van Europa in
d6Meer nog dan aan zijn verdieping
van de theorie van de economische
wetenschappen dankt Tinbergen zijn in
ternationale faam aan het feit,
hii van de regeringen van vele ont
wikkelingslanden persoonlijk adviseur
geiTvdoerIigèS'jaren is de Erasmusprijs
toegekend aan de filosoof Karl Jas-
ners de staatsman Maurice Schuman,
de schilders Marc Chagall en Oskar
Kokoschka, de christen-humanist Ra-
mano Guardini, de godsdienshtfilosoof
Martin Buber, de Union Académique
Internationale, de cineasten Charles S.
Chaplin en Ingmar Bergman en de
kunsthistorici Sir Herbert Read en Re-
né Huyghe.
Boeten
hisA^°,ENTALA zou het als oude In-
bebbeB leBende in Azië wel gedaan
s v' «naar als toneelstuk staat het
van de huidige westerse
Se tre^FrSbezoekers. Om dezen ,mae
Nk^n in de ritueel-poetische
MSber&ereld waarin zich de lief-
p^gdorvi611 van des kluizenaars
a.eh van afwikkelen lijkt het cre-
'«rsst. ah BPh nff een
!fst
'an aiwiKKeien iijk.l uo -
h,r*ste een exotische omgeving een
m®' bir,nreistei maar dat ligt helaas
ojb&ele het bereik van een met
A''T aiTrViidelen werkende trekkers-
ih ®rnt et Reizend Volkstheater uit
öaii^eitiicr11 d'e bovendien terecht moet
ha s- Ai c?mfortabele zaalaccommo-
on..,zich dan bovendien nog her-
W. de m"?Afbrekingen voordoen om-
wS, g. ktrische techniek het. laat af
lek honBi„an de acteurs voor een vrij-
hl bh °,Ze °Pgave. Zo was het gis-
Première van Sakoentala
r&ovc, £ju w cto nou ts-»-"
Cnn^Pstenu® Première van Sakoentala
C*atee>t en daarmee is al ge-
I>,'0rieeio 'uC'a'' hier geen succes-
hoe„„beuren Is geworden.
«6nS °hderrv,e.de groep van Rik "Ia:
ben aativa betere omstandigheden tot
"Jüki ^oitint!irdbaar resultaat had kun-
liet zich met dat al niet
sststellen. Gezegd moet
worden, dat er enkele momenten wa
ren, waarop even de vonk oversloeg
van de herkenning van menselijke be
wogenheid. Maar daartegenover ston
den scènes die het tere bouwsel van
opgeroepen sfeer onherroepelijk in el
kaar deden storten, zodat men op
nieuw moest beginnen met een ver
moeiend pogen om zich in het gebeu
ren in te leven. De stereotiepe ge
baren van Sakoentala's vriendinnen en
de hemelse glimlach van de dichter-
kluizenaar vormden daarbij het tegen
deel van hulpmiddelen. De merkwaar
dige regie van op de plaats paardrij
dende en voortwandelende personen
werkte meer op de lachspieren dan op
de verbeelding en iets soortgelijks
deed zich voor bij de lyrische beschrij
vingen van het al te summier aange
brachte natuurschoon. Het was boven
dien allemaal zo lang uitgesponnen
dnt het een eindeloze aangelegenheid
werd waarin de momenten van han
deling tot eenzame oases werden. Een
duchtig comprimeren lijkt een eerste
eis, wfl men met dit spel tot geniet
baar toneel komen.
V.L.
JOHN TOLAND:
DE SLAG OM EUROPA 1945
Hitiers laatste honderd dagen.
Geïllustreerd met foto's en kaar
ten.
2e druk, geb. f 19,50.
John Toland herschept het ver
leden met alle „bijkomstighe
den en kleine bijzonderheden",
want die kruiden de historie.
EXODUS
25e druk, geb. f 9,75.
De dramatische roman over
Israël. „Exodus" is verfilmd en
werd bekroond met de Rupert
Hughes Award.
MILA 18
15e druk, geb. f 9,75.
De strijd op leven en dood in het
ghetto te Warschau.
ARMAGEDDON
5e druk, geb. f 9,75.
Roman over het na-oorlogse
Duitsland.
Verkrijgbaar in de boekhandel
Volkomen ten onrechte is Michèle
Mercier uit het van haar vertrouwde
boudoir overgestapt naar de ongure
kroegen ergens in de snikhete Sahara.
Zij doet daar evenzeer sensueel en
wulps maar het gaat haar ditmaal niet
zo goed af, omdat ze daarnaast nog
de rol heeft te vervullen van rijkeluis
dochter die haar dwarse oudere broer
een geweldige erfenis komt aanbieden.
Broerlief, een onmogelijke rol van Da
niel Gélin, is in de oorlog niet bepaald
brandschoon geweest. Hij heeft er een
geweldig trauma aan overgehouden en
deze tracht hij te slijten aan de drank
en aan de zijde van een vreemde Va-
lentina Cortese, hier al even misplaatst
en miscast als de rest. Denis de la
Patellière tekent voor de regie van
„Hete zon". U zult vele malen in de
lach schieten op plaatsen waar dat
zeker niet in de bedoeling lag. U weet
het nu wel: het is abominabel.
Nadat Claude Chabrol een tijdlang
een veelbelovende rol heeft gespeeld
in het heterogene gezelschap der „nou
velle vague"-cineasten, is hij omge
zwaaid naar de commerciële produk-
tie. Zijn „Tijger"-serie kon men waar
deren als met vakmanschap gemaakte
Bond-parodieën vol uitbundige overdrij
vingen. In „Marie Chantal contra Dr.
Kah", een titel waaraan de Nederland
se importeur „Sexy geheimagente"
heeft toegevoegd, poogt hij het tumul
tueuze avontuur een diepere zin te ge
ven door allerlei toespelingen en ver
hulde betekenissen, die de toeschouwer
er zelf in moet ontdekken en die van
het spionageverhaal een moraliserend
sprookje moeten maken.
Het is een warnet van intriges, die
Chabrol kunstig, maar niet altijd helder
of dwingend dooreen weeft. Men kan
zich wel vermaken met de clowneske
figuren en averechtse verhoudingen
van een vreemd milieu, dat in de ver
onderstelde omringende werkelijkheid
onmogelijk past, maar Chabrol slaagt
er met al zijn vakmanschap niet in ons
er in te doen geloven, zoals bijvoor
beeld de door hem bewonderde Hitch
cock dat wel vermag. Daarom is „Ma
rie Chantal" voornamelijk interessant
vanwege de acteursprestaties van Ma
rie Laforêt als een boeiende verschij
ning, Serge Reggiani als een mallotige
Russische spion en Akim Tamaroff als
de cynisch-wrede Dr. Kah (pendant van
Dr. No). Dat de film minder is ge
slaagd als parodie op de spionagefilm
is vooral te wijten aan Chabrols gemis
aan speelsheid en de onsmakelijke
schokeffecten, waarmee hij zijn dwaze
wereld toch een ondertoon van grim
mige ernst meegeeft.
„451 GRADEN FAHRENHEITis
de titel van Frangois Truffauts verle
den jaar in Venetië vertoonde film,
die van volgende week donderdag a;
als Boekenweek-film in het Amster
damse Kriterion-theater zal worde,
vertoond. Het is ook de temperatuur,
waarbij papier vlamvat. Het papier
van de boeken, die in een staat van
de toekomst door de overheid zijn ver
boden, omdat ze de mensen ongeluk
kig maken. Beroofd van de mogelijk
heid om zich met een boek in een
hoek af te zonderen, verliezen zij al
le belangstelling voor de hen omrin
gende wereld. Verstand en geheugen
stompen af. Willoos staren ze naar
het scherm van de staatstelevisie
„Het Gezin" genaamd met als eni
ge verlangen het bezit van een twee
de toestel, dat hun het gevoel zal ge
ven nog meer te worden opgenomen
in de grote staatsfamilie, waarin nie
mand zich in iets van de ander on
derscheidt:. Met het verbranden van
de verboden boeken in deze weten
schappelijk vuurbestendig gemaakte
wereld is de brandweer belast, die
met gven grote snelheid en doeltref
fendheid als voorheen uitrukt, telkens
als er bij de staatspolitie weer een
nieuwe aangifte is binnengekomen
van een wetsovertreding.
In Venetië is de film van Truffaut
met gemengde gevoelens ontvangen.
Over het onderwerp, dat hij ontleende
aan een toekomstroman van Ray
Bradbury, bestond weinig verschil
van mening. De waarde van een werk,
dat pleit voor de waarde van het boek
en zich keert tegen een willoos tele
visiebeelden en zenuwtabletten slik-
ADVERTENTIE
RESTAURANT
ForellenkwekeriJ GULPEN
Tel. 04450 - 500 b.g.g. 355
Ook tijdens de wintermaanden goed
verzorgde verse forellen menu's
Leuke gelegenheid voor
zaken- en familiefeestjes
DE MIDDELEN, waarvan geheime
agenten zich, in de film, bedienen
worden steeds vernuftiger. In „De
spion van Berlijn" laat Dana Andrews
als het hoofd van de Amerikaanse ge
heime dienst in Parijs zijn door on
bekende oorzaken verloren gegane lin
keroog vervangen door een onschuldig
kunstoog.
In werkelijkheid hebben de Russen,
die het op een belangrijke wetenschap
pelijke formule hebben voorzien, er
een miniatuur-televisiecamera met
zender in aangebracht. Dit is een van
de vele verrassende en grappige vond
sten, die deze Italiaans-Amerikaanse
co-produktie onder regie van de ons
onbekende, maar handige regisseur
Vittorio Sala, genietbaarder maken
dan met het merendeel van de spio-
nagefilms in het Bond-genre het ge
val is.
De titel van de film doet veronder
stellen, dat het verhaal zich hoofdza
kelijk afspeelt in de vroegere hoofd
stad van Hitiers duizendjarige rijk. Na
een korte openingsscène, waarin men
even de beruchte Muur te zien krijgt,
bevinden we ons echter al gauw in
Parijs, in Italië en zelfs in de Liba
non. Over gebrek aan afwisseling in
de achtergronden en evenmin aan
vaart en actie in deze kleurenfilm
heeft men dus niet te klagen.
In het laatste deel verliest de film
veel van zijn frisheid en oorspronke-
lykheid en beperkt Sala zich tot de
gebruikelijke achtervolgingen per auto
en helicopter en de onvermijdelijke
slachtpartijen om de heldin ^gespeeld
door Anna Maria Pierangeli) en de in
haar bezit zijnde formule uit de ver
keerde handen te redden.
Een boven de middelmaat uitko
mend spionageavontuur, waarmee
men zich best kan amuseren, zonder
zich over iets anders het hoofd te
breken dan over de veelheid van el
kaar bestrijdende partijen.
Ftn.
kende wereld, kon moeilijk worden
overschat. Over de beeldvorm, die
Truffaut er aan heeft gegeven, liepen
de meningen uiteen.
451 Graden Fahrenheit" is de eer
ste film die hij buiten zijn vaderland
in Engeland, met internationaal be
kende sterren (Julie Christie, Oskar
Werner, Cyril Cusack) heeft ge
maakt, de eerste ook, die hij in kleu
ren en binnen de muren van een stu
dio opnam. De Truffaut van de „nou
velle vague", van „Les 400 coups",
„Tirez sur le pianiste" of „Jules et
Jim", heeft plaatsgemaakt voor een
regisseur, die volgens eigen zeggen
zijn film, hoe ernstig het onderwerp
ook was, op de eerste plaats een luch
tig en kleurig karakter heeft willen
geven en die dit voornemen met haast
Amerikaanse doeltreffendheid heeft
uitgevoerd.
Het „verhaal" van de brandweer
man, die door zijn liefde voor een
boeken-lezend meisje ongeschikt wordt
voor zijn taak, vertelt hij in duidelijke,
logisch op elkaar volgende beelden.
Maar hij weet het niet altijd waar te
maken. Hij filmt de denkbeeldige we
reld van de boekverbranders als een
bestaande werkelijkheid en niet als
een onheilspellende mogelijkheid, die
we over onszelf kunnen afroepen en
toont de ons vertrouwde wereld, waar
in de, .boekenmensen" zich hebben te
ruggetrokken, als een boze droom, die
weinig aantrekkelijker lijkt dan de
boekloze maatschappij.
Verrassingen blijven uit. Wanneer
de brandweerman tegenover zijn
vrouw van zijn liefde voor het boek
heeft getuigd en zijn ontslag neemt,
verwondert het niemand, dat de laat
ste rit, waartoe zijn commandant hem
dwingt, eindigt voor zijn éigen huis.
Zijn vrouw heeft hem op de voorge
schreven wijze bij de politie aange
geven.
Toch heeft het filmbloed van Truf
faut gekropen, waar het van hem geen
kans kreeg tot gaan. Een stapel boe
ken, zorgvuldig verpakt, wordt van
een balcon geworpen en zeilt in ver
traagde beweging naar de grond,
waar ze ten offer vallen aan de vlam
menwerper van de brandweer. Bran
dende bladzijden krullen om en ver
gaan als de kelkbladen van een bloem.
Het zijn beelden vol dichterlijke film
tragiek. Een typisch Truffaut-grapje
is het om op een stapel boeken over
de meest uiteenlopende onderwerpen,
die aan de vlammen worden prijsge-
(Van een correspondent)
LONDEN, febr. „HET QUILLER
MEMORANDUM" is een film waarin
de bioscoopbezoeker binnenkort kennis
kan maken met een nieuwe geheime
agent. De wereld is al zo vaak van
de ondergang gered, dat de film spion
nen buiten adem beginnen te raken.
Maar net nu het er op gaat lijken,
dat ze de strijd zullen staken en het
welzijn van de volken verder toever
trouwen aan de deskundige handen
van Batman, dient Quiller zich aan.
Quiller neemt het niet op tegen in
ternationale benden, die het op de
goudvoorraad van Fort Knox hebben
voorzien of die de hele mensheid wil
len uitroeien. Hij houdt zich bezig met
de bestrijding van het heel wat min
der denkbeeldige gevaar, dat een her
leving van het nazisme voor de vrede
zou opleveren.
Het gegeven van de film, die hoofd
zakelijk in West-Berlijn speelt is ont
leend aan de roman „The Berlin Me
morandum", een bestseller van Adam
Hall, waarin de geheime agent Quiller
het hoofdkwartier opspoort en vernie
tigt met de nazi's die zich in Duits
land opnieuw organiseren om de macht
in handen te nemen.
Voor de voornaamste rollen heeft
Ivan Foxwell, de producent, een aan
tal acteurs van internationale ver
maardheid weten aan te trekken, on
der wie George Segall (Amerika) als
Quiller, die er ongewone methoden op
na houdt om met de nazis af te reke
nen, Alec Guinness (Engeland) als zijn
chef, Senta Berger (Oostenrijk) als het
knappe onderwijzeresje, dat de goede
kant kiest en Max von Sydow (Zwe
den) als de nieuwe Hitier.
Het scenario is geschreven door Ha
rold Pinter, die indertijd „De Butler"
van Robin Maugham en later zijn ei
gen toneelstuk „De huisbewaarder"
met veel succes voor de film bewerkte.
Pinter is bijzonder sterk in het wekken
van spanningen in schijnbaar doodge
wone situaties en in het aanduiden
van gruwelen, die de toeschouwer ster
ker aangrijpen dan ze in werkelijkheid
zouden doen. Voor Robert Helpman,
George Sanders en de reeds genoem
de acteurs in dq film heeft hij sterke
en vooral goed speelbare rollen ge
schreven. Hij is namelijk zelf acteur
geweest.
Michael Anderson maakte in 1950
zijn debuut als regisseur met „Water
front", een film met Robert Newton
en de toen nog onbekende Richard
Burton in een bijrolletje. Zijn film „De
vernietiging van de Ruhrdammen" die
hem internationale bekendheid gaf,
maakte zo'n indruk op de inmiddels
overleden producent Mike Todd dat
hij hem eerst vroeg de Londense epi
soden voor de film „De reis om de
wereld in 80 dagen" te regisseren en
later zelfs de hele film. Aan „Het
Quillers Memorandum" heeft Ander
son twee jaar lang met Ivan Foxwell I
samengewerkt. Mensen, die hem ken
nen, vinden hem een uitzonderlijk knap
vakman, die buitengewoon goed met
zijn spelers kan omgaan en een man
met een eindeloos geduld. Zo nodig
laat hij een scène een dozijn keer over
nemen om een in zijn oog volkmaakte
vertolking te krijgen van een jonge
acteur, die moeilijkheden heeft met
zijn rol.
Nieuwlichterij, opvallende camera-ef
fecten of opzienbarende en daardoor
soms verwarrende beeldovergangen
hoeft men van hem niette verwachten.
Wel een hoge graad van vakman
schap. De samenwerking tussen hem
en Foxwell is beiden zo goed bevallen,
dat ze al bezig zijn met plannen voor
een volgende film.
De film, in kleuren, is bijna geheel
opgenomen in West-Berlijn en in de
Britse Pinewood-studio's afgewerkt.
Door de Rank-organisatie zal hij bin
nenkort in Nederlandse vertoning wor
den gebracht.
geven, duidelijk zichtbaar een oud
nummer van „Cahiers du cinéma" te
laten zien, het tijdschrift, waaraan hij
eens als criticus meewerkte. Het ge
bruik van de kleur is, op enkele tech
nische schoonheidsfoutjes na, verras
send goed.
Truffaut heeft slechts spaarzaam
gebruik gemaakt van de kansen tot
science fiction-effecten die het onder
werp bood. Zij blijven beperkt tot
brandweerlieden, die niet alleen langs
de paal in hun kazerne omlaag-, maar
ook omhoogglijden en tot politieman
nen, die met drukcylinders hun prooi
als- helikopters door de lucht achter
volgen. De liften, de eenvormige hui
zen, de tabletten, 'de medische instru
menten en de geestdodende invloed
van de televisie, zoals we die thans
kennen, zijn al huiveringwekkend ge
noeg.
In deze beheersing is Truffaut zich
zelf gebleven. In de keuze van zijn
onderwerp, waarin op beklemmende
wijze wordt aangetoond, dat een leven
zonder geestelijke inhoud de dood is,
heeft hij zichzelf overtroffen.
DE BATMAN-RAGE is nu al uitge
woed. Hield de oude versie (vier uur
durend en met een stempel op de pols
in verschillende fases te zien) het
slechts een week uit, ook de nieuwe
Batman (advertentie: „Natuurlijk ge
prolongeerd) trok zo weinig belang
stelling, dat hij in zijn Batmobiel weer
haastig is doorgereden.
ATTENTIE VOOR TWEE TERUG
KOMSTEN. Op veler verzoek laat het
Cinetol-theater „Hiroshima, mon
amour" weer eens zien en in het Am
sterdamse Kriterion is „Nachttrein"
terug van Jersy Kawalerowicz. De
West Side Story gaat, voor degenen
die deze film pas twaalf keer hebben
gezien, beslist de laatste week in.
„King Kong" blijft nog steeds, hoewel
hij nu langzaam naar de buurtbiosco-
pen afglijdt. En „De stem van het
water" gaat zijn negende succesweek
in.
DE CINEAC JOURNAALTHEATERS
gaan een nieuwe koers varen, dia
volgende week donderdag in Rotter
dam en Amsterdam wordt ingezet.
Den Haag volgt om programma-tech
nische redenen een paar weken later.
De nieuwsvoorstellingen van een uur
uur blijven gehandhaafd van 's mor
gens 9.30 tot 's middags 5.30 uur. El
ke avond zijn er dan drie voorstel
lingen, om 6, 8 en 10 uur, met be
langrijke speelfilms uit binnen- en bui
tenland. De eerste speelfilm is da
nieuwe Nederlandse film „Liefdesbe
kentenissen" van Wim Verstappen en
Pim de la Parra (of andersom).
IN HOLLYWOOD is woensdag over
leden Antonio Moreno, een bij onze
grootvaders bekende ster van de stom
me film, die in 1914 zijn debuut
maakte. Hij speelde in films als „Ma
re Nostrum", „Madam de Pompa
dour" en „Rose of the Rio Grande".
HET CANNES FESTIVAL (27
april tot 12 mei) heeft nieuwe regels,
om „het bedrog van co-produkties te
gen te gaan". Er worden geen film#
meer toegelaten die al vertoond zijn
in enig land buiten het land van hei>
komst, zelfs al is het een co-produktie.
Een probleem voor de Engelsen, want
er worden in Engeland heel wat films
door Amerikanen gemaakt, die vóór
Cannes buiten Engeland (het land van
herkomst) ook in de Verenigde Staten
vertoond worden.
ER HEEFT EEN GESPREK plaats
gevonden tussen vertegenwoordigers
van de Belgische en Nederlandse over
heid over een mogelijke culturele in
tegratie van Nederland en Vlaande
ren. Ook het Nederlandse bioscoopbe
drijf was vertegenwoordigd. Een vijf
honderd Vlaamse jongeren zagen aan
het eind van de dag zes korte Neder
landse films en waren daar zeer en
thousiast over.
IERLAND GAAT ZELF FILMS MA
KEN. Onderhandelingen zijn er ge
weest tussen de Amerikaanse filmdi
recteur Bob Davis en Fred O'Donovan
van de Eamonn Andrews Studio's. De
eerste Ierse film wordt een comedie,
„Donder in Danny Meehan".
ALLEMAN van Haanstra staat op de
beste-filmlijst van Antwerpse journa
listen op de tweede plaats, achter
„Een man en een vrouw" van Claude
Lelouch.
DE LAATSTE NEGATIEF-KOPIE
van de beruchte „Jud Süss" van Veit
Harlan is door de rechtbank van Karls
ruhe in beslag genomen. Een zaken
man had deze kopie in Basel gekocht
en wilde hem voor acht ton verkopen.
De prijs daalde al snel tot drie en
een halve ton, omdat niemand interes
se toonde. De zakenman heeft een
boete van 200 gekregen omdat de
anti-simietische rolprent niet in Duits
land mocht worden ingevoerd.
DE JONGSTE FILM van Charles
Chaplin, „Een gravin uit Hong Kong"
is dan wel door iedereen uitgefloten,
maar de muziek heeft een enorm suc
ces. Alleen in Engeland al zijn zeven
versies van de filmmuziek op de markt.
