Vakantiestad
aan Spaanse
zonnekust
TOERENTAAL
Vier historisch-
kritische studies
Een Vlaamse 'straatzanger'
De nieuwe Rolling Stones
Sabbat-liederen
Lukraak-bouwsels
a
Het eerste casino
1;:
m«SPG
Onbekend Suriname
DE Tijd
ZATERDAG 18 FEBRUARI 1967
Ur^ARBELLA, februari La
oanisación mas perfecta de la
te de^ Sol, het meest volmaak-
stadspian aan de Zonnekust. Zo
inf)Zen °Pz'chtige reclameborden
ten streek tussen Motril en Es-
g P°na in het uiterste zuiden van
kiln'1''6' het stadie aan dat °P vÜf
Ma "?eter van het toeristenoord
ee/ wordt opgetrokken uit
gev ,stuk heuvelland, dat ligt in-
qa ernd tussen de Sierra de Ron-
0,en de Middellandse Zee.
mm
- - 1
f
v'~' "2
i/
li
t nc|er de zon van Andalusië worden duizenden hectaren grond bebouwd voor de ideale toeristenstad
Sen Middellandse Zee en de Sierra Blanca (achtergrond), die het gebied tegen ongunstige klima
tologische invloeden beschermt.
NEGEN JAAR GELEDEN is
het alweer dat His Master's Voice
de eerste One Man Show van
Toon Hermans opnam, met pu
bliek, en op drie 25 cm-platen in
de handel bracht. Dat wel zeer
uitgebreide uittreksel is nu op
nieuw op de plaat verschenen
(„Toon", HMV CLPH 114), be
knot tot zeven liedjes en twee
conférences, waaronder de be
faamde „...dan is hier de pap!..."
preek.
»TER SCHMITTHENNER en
Vjer Uuchheim laten in een boek
^bladschrijvers hun visie ge-
)ege P de verzetsdaden van Hitiers
,ijden n^ers in Duitsland, vóór en
der»-, de oorlog. De historici zijn
USiis t n Gr ami, Hans Mommsen,
W01rJ°achim Reichhardt en Ernst
t>ver' die respectievelijk schrijven
hiotjp, onderwerpen: buitenpolitieke
en van het verzet, sociale fac-
het verzet, de mogelijk-
aet v daarvan en de grenzen van
der arbeiders, de politieke
}j 0rele factoren.
.ah
am
TOON HERMANS
dan is hier de pap
WANNES VAN DE VELDE
schilder-zanger
ELLY NIEMAN
subtiel, vol fantasie
het tweede huis in de zon
(^an onze speciale verslaggever)
W* goed zeven jaar zal het plaats
CeLbi®den aan ruim 60.000 inwo-
n als alle wensen van de schat-
&chte aannemer José Banus, het brein
in v r dit groots opgezette bouwplan,
°n<wrvuIlinE gaan, zal het de parel
(j- "J? toeristische nederzettingen
de
de Costa del Sol worden.
Dartod, die nu ongeveer duizend ap-
"■^nd en *s> Deelt de naam
daiu a*uc>a la Nueva" gekregen. An-
T>ievi^!a ia Nueva betekent letterlijk het
tiiet Andalusië. Die naam heeft men
flaly^Draar gekozen. Met het oude An-
p0g Ie hefet Marbella alleen zijn to-
"Sche ligging gemeen. Het nieu-
D'ialusië is op de eerste plaats het
k<8i§ van de toeristen. Het Anda-
tp ^aar zelfs het nietigste straatje
Tïie,.„. kleinste winkeltje naar de com-
Ti6le ,rieken.
Hog a laar geleden werd de zonnekust
sip4a 6chts bevolkt door vissers en
8% SaPPelplanters, die de toeristi-
Te p]Pioniers als wezens van een ande-
Mag aneet moeten hebben aangegaapt,
de j lang heeft die verwondering over
liet a®ie uit de vreemde kennelijk
hee£keduurtj. Dg plaatselijke bevolking
ive 8ich wonderlijk snel aan de nieu-
TieerSltuatie aangepast, toen steeds
str6e, toeristen deze begenadigde
It met zijn 300 dagen gegarandeer
de v?nneschijn per jaar binnenvielen.
Vangst bleef niet langer het be-
Vis ste middel van bestaan. Het
4e v Pre kwam ervoor in de plaats en
^Ost a,1gsten, die de bewoners van de
&8tr del S°1 op dit gebied kunnen re-
dder611' worden leder iaar indrukwek-
Lu?"k buiten het hoogseizoen voeren
la<jj en en vliegtuigen wekelijks nieuwe
die n?en aan. De grote verkeersweg,
ae Plaatsen aan de zuidkust met
elkaar verbindt, kan in het hoogseizoen
de verkeersstroom maar ternauwer
nood verwerken. En het luchthaventje
van Malaga, dat halverwege de kust
weg Malaga - Torremolinos ligt, is al
lang niet meer berekend op het steeds
intensievere luchtverkeer.
HET TOERISME heeft ook tot ge
volg gehad, dat er langs de Costa del
Sol maar lukraak gebouwd is. De pla
nologen hebben de schoonheid aan de
doelmatigheid opgeofferd en het bij de
bouw van hotels en appartementen zo
veel mogelijk in de hoogte gezocht.
De aanblik van de witte villa's én
,,solares" (zonnehuisjes) tegen de heu
vels wordt dan ook haast overal bedor
ven door torenhoge bouwwerken.
José Banus, die aan de rand van Ma
drid enkele modelwijken gebouwd
heeft, moeten al die voorbeelden van
hoe het niet moet, een doorn in het oog
geweest zijn. Al lang voordat de toe-
ristenzwerm in zijn huidige omvang
op de Costa del Sol was neergestre
ken, had hij in de naaste omgeving van
Marbella wat grond aangekocht. Toen
bij hem het plan voor hét ideale toe
ristenoord rijpte, breidde hij zijn aan
kopen geleidelijk uit, totdat hij met
steun van de staat eigenaar was van
een gebied van 1500 ha. tussen twee
riviertjes, de Rio Verde en de Rio Gua-
daiza. De totale koopsom: 360miljoen
peseta's oftewel 21.600.000 gulden.
In dit gebied moest de bouw verwe
zenlijkt worden van Andalucia la Nue
va, dat de toekomstige bewoners een
maximum aan comfort en vertier zou
moeten bieden. Banus projecteerde
voor deze stad daarom naast de casi-
ta's, bungalows en appartementen: een
golfbaan, een casino, dat het eerste
van Spanje wordt, een baan voor
liefhebbers van het kleiduivenschieter.,
een haven voor zeiljachten, nachtclubs
zwembaden, meren en een strand. Hij
smeerde zijn plannen over tien jaar
uit. Daar zijn er nu drie van voorbij.
Dankzij de kalme, maar gestadige ar
beid van Banus' arbeiders, ten dele
uit de omgeving van Marbella geré-
cruteerd, ten dele ook uit Madrid mee
genomen, heeft Andalucia nu al gestal
te gekregen.
Hoezeer tiet Banus ernst met zijn
plannen is, blijkt wel uit de wijze,
waarop hij het strand van Andalucia
la Nueva heeft laten aanleggen.
Banus heeft zelfs rekening gehouden
met de voor Westeuropese begrippen
minder aantrekkelijke kwaliteit van
het zand ter plaatse, dat goor van tint
is en vol verraderlijke steentjes zit. Hij
wilde voor het strand van zijn nieuwe
stad zand van een lichter en beter
soort en liet dit daarom met grote
vrachtauto's vanuit West-Duitsland
naar Spanje overbrengen. Dankzij Ba
nus' wagenpark en organisatietalent
klaarde men dit gigantische karwei in
een goede drie maanden tijd.
f-i-K~ -
r .f'
5 '"--I-
Langs het strand zijn ruime, brede
boulevards m'et frisse bloemengazons
aangelegd en tussen die boulevards en
de snelweg Malaga - Cadiz, die de
stad-in-wording in tweeën deelt, ligt de
,,Club la Siesta", die de bezoeker als
een van de eerste gereedgekomen
pronkstukken met trots getoond wordt.
De Club Siesta bestaat uit een groot
terras met gazons en de onafscheide
lijke subtropische beplantingen. Daar
men er twee zwembaden vindt, hebben
de bouwers in een halve cirkel een 1
reeks van alle gemakken voorziene
kleedcabines aangelegd. Evenwijdig
daaraan is de openluchtbar aangelegd,
waar men een rijke keus heeft uit de
vele dranken, die men in Spanje tegen
voor Nederlandse begrippen zeer lage
prijs schenkt.
De „Club la Siesta" oefent dan ook
een grote aantrekkingskracht op de be
woners van Andalucia la Nueva en de
omtrek uit. ,,ln het naseizoen is het
hier nog betrekkelijk rustig" zegt de
barman met een blik naar de enkele
toeristen, die zich op een voor Zuid-
spaanse begrippen frisse novemberdag
(17 graden) in het water wagen. „Er
wonen nu nog maar 57 gezinnen in de
stad, maar van de zomer, toen het er
een paar duizend waren, zag het hier
in de „Club" zwart van de mensen. De
toeloop van toeristen uit de verre om
trek werd zo groot, dat we voor niet-
inwoners van Andalucia vijftig pese
tas entree zijn gaan heffen".
AAN DE ANDERE KANT van de
snelweg komt vooraan de „plaza de
toros". Daarachter komt het plein met
de wat Oosteuropees aandoende naam
„Plaza del pueblo" (volksplein). Ver
der het casino het eerste van Spanje
en een aantal openbare instellingen.
Binnen enkele jaren zullen ook een
Hilton-hotel en een motel hier de aan
dacht trekken. Het meest in het oog
springend is voorlopig nog het aan de
snelweg gelegen „oficina de informa-
ción y venta", het inlichtingen- en
verkoopkantoor. Het accent blijft de
eerste jaren op de verkoop liggen.
„Banus wil verkopen. De casita's, ap
partementen, bungalows en de grond".
Dit zegt de heer Boeckx, een op het
kantoor werkzame Belg, die ons door
Andalucia la Nueva rondleidt. „Deze
stad is hét ideale oord voor de aan
koop van een tweede huis. Als alle
plannen verwezenlijkt zijn, heeft men
hier alles wat men wenst. De verkoop
loopt trouwens uitstekend. Van de Zwe
den, die hier in april een kijkje zijn
komen nemen, heeft 85 procent zijn
tweede huis in Andalucia la Nueva ge
kocht".
De Zweden blijken tot dusverre het
sterkst vertegenwoordigd in Banus'
toekomstige modelstad. Er zijn 200
Zweedse kopers geregistreerd. De Bel
gen, bij wie de firma Banus middels
haar kantoor in Antwerpen veel re
clame gemaakt heeft, zijn 70 tot 80 in
getal.
De prijzen, waarvoor men in Anda
lucia la Nueva eigenaar van een casi-
ta, appartement of bungalow kan wor
den, zijn zeer verschillend. Een bun
galow kost er 579.000 peseta's (35.000
gulden). De grondprijs is daarbij inbe
grepen. Een „casa Andaluza" (Andalu-
sisch huis) komt inclusief de grond op
ruim 39.000 gulden. Voor de zeer kapi
taalkrachtigen zijn er luxe villa's, die
in prijs van 1.370.700 pesetas (82.000
gulden) tot zelfs 130.000 gulden varië
ren. Wie tevreden is met een casita of
een appartement, komt met een bedrag
van rond de 20.000 gulden wel uit.
Er worden hypotheken verleend. Zes
tig procent van de koopsom is het ma-
mum. Die som kan in vijf of tien jaar
worden afgelost. Wil men zijn eigen
dom verhuren, dan kan men het ini
tiatief in eigen handen nemen. Maar
de firma Banus neemt de zorg voor
het verhuren van een appartement
gaarne over. Op Uw eigendom, inclu
sief de meubelen, wordt een rente van
acht procent netto maandelijks gega
randeerd.
DE TOON VAN TOEN
Liedjes als Middellandse Zee, Bal
lon en De wind zijn evenzeer in het
geheugen blijven hangen; ze behoren
nog steeds tot zijn meest gevraagde
Duitsers tegen hitler
yerschijnen van het boek
Widerstand gegen Hitier
tisch oorzaak vooral in de onkri-
v6f2p. Verheerlijking van het Duitse
u dat dan toch maar zou bewe-
86rs ,e"ben, hoezeer een aantal Duit-
"h'edo 4 regiem van Hitier hebben be-
St«Uin maar °°k in de eenzijdige voor-
be u g' als zou het verzet geen waar
tot en gehad, o.m. omdat het pas
^8st zou zijn gekomen, toen al
*0(j st°nd dat de dictator ten onder
Saan. Het boek richt zich even-
*<n Ae6en Anna Arendt, die het ver-
Hgea°rele motieven heeft ontzegd, als
Vetivi kdlegenen die de verzetslieden
,hen dat ze te laat met hun plan-
wordt iets verteld over een gesprek
van de samenzweerders uit de Krei-
sauer Kring. Op de vraag van Stauf-
fenberg of na de invasie van 6 juni
1944 een staatsgreep nog zin had, gaf
von Treskow het antwoord: „De aan
slag moet absoluut plaats vinden, kos
te was het kost. Zou hij mislukken,
dan inoet men toch in Berlijn de af
gesproken handelingen verrichten, want
het komt niet meer op het feitelijke
succes aan maar op het feit dat voor
het aangezicht van de wereld en de
geschiedenis de beslissende gooi is ge
waagd. Al het andere is bijzaak."
In het register van het boek Der
Deutsche Widerstand gegen Hitier
wordt de naam van de Russische ge
neraal Wlassow niet vermeld, noch
met een W, noch met een V. Toch
heeft deze man een grote rol gespeeld
Voo:
es
v%tZ" wat
hiet^pord
r de dag zijn gekomen.
gebeurd is, zo zegt het
kunnen we niet verklaren
normen van nu. We dienen
°°t(ieii n°rmen van toen in onze be-
bren ng te betrekken. Met name dient
bedenken dat de Duitsers om
W- Ks 19.15
Vit geen
>h,
men
vai
1933, toen Hitier aan de macht
flauw besef hadden van
onder democratie moet of
'0(^4
e Verstaan, Ze treurden niet over
badj an de republiek van Weimar,
anti h° geen enkel bezwaar tegen
t„s®ften mocrat'sch staatsbestuur en
de ln de verste verte niet, waar
5 °PVi
leid
S
slukt
!>«h ?pPMa*tingen van Hitier zouden
do0r e'den- Dat de aanslag op Hit-
Mislukt ^enber8 en zi^n mannen
van minder betekenis,
ee^102 ab;ijd het voorwoord, dan
e6 aanh8r°ot a:jntal Duitsers overtu'»-
V ^Or.1e
bd hetn-VJar'n bestaat de
iah:;D
2ers van de democratie zijn
i Miste
'tse ver'/.et tc™n H ''er.
aj*tste hoofdsi.uk van liet boek
in de plannen van Stauffenberg, die
hem rijp wist te maken voor een ex-
peditie tegen Stalin en wel aan het
hoofd van een miljoen Russen en Duit
sers. Het plan is niet doorgegaan om
dat Hitier niets te maken wilde hebben
met die drinkende vrouwenjager uit
de „binnen Aziatische' steppen", die
hij maar een lastige brombeer vond.
Een interessante vraag is: Wat zou
er gebeurd zijn, als Wlassow en Stauf
fenberg hun zin hadden gekregen, als
de Russische generaal inderdaad was
opgerukt en de oorlog gevaarlijk had
verlengd? Hoeveel deportaties en hoe
levens zou een eventueel succes
Wlassow in de bezette gebieden
Eur Pa hebben gekost? Want de
're Stauffenberg was wel tegen
maar vóór het Duitse succes,
zocht ijverig steun bij de wal-
tot alles in staat zijnde Hein-
veel
van
van
mcc
Hitler,
en hij
gelijke en
p, die zowaar voor hem
gepleit heeft bij Hitier.
Grote bewondering hebben de auteurs
voor pater Delp S.J., die zij het meest
productieve verstand van de Krei-
sauer Kreis noemen, een man, die
een samenleving wilde nastreven waar
in de Duitse mens zou leren, zelfstan
dig als individu te denken inplaats
van kritiekloos massale opvattingen
over te nemen. Deze visie ging veel
verder dan die van Goerdeler, die be
reid Is geweest om in de maanden die
hij vóór zijn terechtstelling in de ge
vangenis heeft doorgebracht, een stuk
op te stellen, waarin hij een staats
vorm ontwierp, die na de oorlog in
Duitsland een kans zou kunnen heb
ben. Hij ontwierp deze staatsvorm in
de wetenschap, dat de nazi-regering
er kennis van zou nemen, hetgeen
zeggen wil, dat in zijn verbeelding, zijn
ontwerp enig succes zou kunnen sorte
ren bij de toenmalige Duitse regering,
die hij had bestreden.
De auteurs wijzen ook op de over
eenkomst tussen communisme en na-
tionaal-socialisme, tussen Stalin en
Hitier: twee dictatoriale systemen,
twee dictatoren. Wat zich in Duitsland
openbaart, aldus von Trott, als een
smerig bruin brouwsel, treedt in Rus
land als een hard en brutaal Aziatisch
verschijnsel op. Steeds meer drijft het
nazidom naar het bolsjewisme toe.
Over het verzet der arbeidersbonden
heet het, dat de arbeiders zich indi
vidueel hebben verzet, maar dat ze
als organisatie hebben gefaald, meest
al op organisatorische en politieke
gronden.
IN HET LAATSTE HOOFDSTUK,
van Ernst Wolf, over de politieke en
morele motieven van het verzet, tref
fen we de volgende overweging aan:
Otto Ernst Remer van de Kreisauer
Kreis, die eigenlijk min of meer toe
vallig in die verzetsgroep terecht was
gekomen, heeft later in antwoord op
een vraag de volgende merkwaardige
woorden gesproken: „Die samenzweer
ders zijn voor een deel tot grote hoog
te landverraders geweest, die door het
buitenland werden betaald." En: „De
tijd zal komen, dat men beschaamd
verzwijgen zal, iets te maken te heb
ben gehad met de twintigste juli van
1944. Wanneer men bereid is, hoog
verraad te begaan, dan blijft de vraag,
en ontbreken terecht dan ook niet op
deze plaat. De belangstelling voor dit
oudere repertoire is kennelijk nog zó
groot dot de heruitgave niet eens in
een goedkope serie verschijnt. Maar
een plaat als deze is natuurlijk zijn
geld nog wel waard, ook na negen
jaar.
LAAGGEPRIJSD is wél een (eer
ste) 30 cm.-LP waarop liedjes staan
die Jaap Fischer de afgelopen ja
ren heeft geschreven en gezongen.
Vrouw en liefde mogen hem nóg zo
een bodemloze inspiratiebron zijn, wat
Fischer te vertellen had en vooral de
meestal wat bittere manier waarop hij
dat deed, hebben hem toch nooit een
wijdverbreide populariteit bezorgd,
tal van frappante teksten ten spijt.
Natuurlijk heeft hij zich juist met die
teksten en zijn door eigen gitaarspel
begeleide voordracht wel een hechte
aanhang gevormd; de moeilijkheid is
alleen dat deze plaat die liefhebbers
niets nieuws bieden kan. Wie echter
destijds de platen met liedjes als Vlin
der, Suzanne, Als ze slaapt en Het
kerkhof heeft gemist, krijgt hier zijn
kans. -<,,Jaap Fischer, deel I", HMV
XLPH 1031).
SLECHTS VOORAFGEGAAN, twee
maanden geleden, door een single-tje,
is de eerste langspeler van Elly
Nieman op de markt verschenen.
Het twintigjarige Amstelveense zan
geresje dat al enkele jaren met ver
talingen en eigen teksten experimen
teerde en vorig jaar het Carlton-con-
cours in Eindhoven won, houdt van sa
tire en cabaret zij treedt dan ook
onder meer op met Jop Pannekoek
en Rikkert Zuiderveld maar heeft
vóór alles een heilig geloof in de lief
de, hoe speels en vlinderig ze die ook
belijden mag. Haar eigen Valentijntje,
Regenboog en Boven alle dingen zijn
voorbeelden van een genre liedjes
subtiel, vol fantasie en jongemeisjes-
lyriek, soms kinderlijk èn typisch
vrouwelijk tegelijk, of „mooi en droe
vig" zoals ze dat zelf heeft genoemd
dat we hier eigenlijk nog nauwe
lijks kenden; een „nieuw geluid"
brengt Elly Nieman dan ook zeker,
breekbaar in meer dan een opzicht.
De plaat die haar naam draagt (Phi
lips P 12748 L) laat intussen ook nog
horen hoe zij in maar cabarettesk re
pertoire op haar plaats kan zijn. Haar
slissende Padvindster is althans een
fraai uitsmijtertje.
HET TV-PROGRAMMA „Por
tretten", hoogtepunt uit Jasperina
de Jong's herhaald verschijnen voor
de camera's, heeft voor zover nog no
dig weer eens duidelijk haar veelzij
digheid gedemonstreerd. Wie van die
uitzending iets wil terughoren zij de
Philips-singel JF 333,629 aanbevolen,
met De lieverdjes en De oudjes, door
Ernst van Altena gaaf uit het Frans
van respectievelijk Barbara en Brei
overgezet en door Jasperina prachtig
gezongen.
of niet in zeer veel gevallen dat hoog
verraad tevens landverraad is." En
Remer stond met dit oordeel niet al
leen. Het is nog geen jaar geleden,
dat een paar gewone Duitsers in de
microfoon van een tv-verslaggever met
ronde woorden te kennen gaven, dat
volgens hen Stauffenberg en zijn mak
kers landverraders zijn geweest. Daar
tegenover staat dat veel méér Duit
sers menen, dat de samenzweerders
hebben gehandeld uit vurige vader
landsliefde en tegen een onrechtma
tige staat. Waarmee ze dan weer vrij
gepleit zijn.
Waar pater Delp zich verzette o.a.
uit religieuze motieven, kwamen Duit
se Lutheranen aan met de verzuchting,
dat het Duitse volk God dankbaar
moest zijn voor het geschenk van de
Führer „den frommen und getreuen
Oberherr" compleet met Zijn nationaal-
socialistische staatsorde. Toch zijn in
de Zwitserse pers ook wel uitlatingen
van de „bekennende kerk" versche
nen (vermoedelijk door bepaalde in
discreties) waarin gewaarschuwd werd
tf^en een opkomende Führeraanbid-
ding in de religieuze zin van het woord.
En nog altijd geldt het woord van
dominee Niemöller, reeds in 1933 ge
formuleerd en aan Hitiers adres ge
richt: „Gij hebt verklaard: laat mij
maar de zorg voor het Duitse volk,
maar daartegenover moet ik verkla
ren dat noch gij, noch welke macht ter
wereld ook in staat zijn, van ons chris
tenen en van de kerk de door God op
gelegde verantwoording voor ons volk
over te nemen." Niemöller sprak op
eigen verantwoording, maar het is ge
bleken dat zijn opvattingen door velen
werden gedeeld.
Deze aantekeningen die met zeer
veel andere zouden aangevuld kunnen
worden, zijn willekeurig ontstaan bij
de lezing van het ongewoon boeiende
werk van vier historici, die het Duit
se verzet tegen Hitler in vrijheid en
met grote aandacht hebben onderzocht.
Voor wie belangstelling gaande wil
houden voor de gang van zaken van de
meest bewogen periode der menselij
ke geschiedenis, is dit boek onmisbaar.
Dbg
Der Deutsche Widerstand gegen Hitier.
Uitg. Kiepenhauer und Witsch, Keulen.
„FOLKLORE, DACHT IK, bedrijf
je met een riek in de hand en Scher-
penheuvel aan de einder. En dialekt
was voor mij Nederlands met mod
derspatten op". Zo formuleert Johan
Anthierens op de achterzijde van de
hoes die bij de Philips-LP PL 12832
hoort de twee vooroordelen die Wan
nes van de Velde hem armer heeft
gemaakt. Is wat de Vlaamse schilder
Van de Velde als zanger doet dan zo
bijzonder? IVie hem inmiddels ook
hier in Nederland op de TV in actie
heeft gezien kent het antwoord: héél
bijzonder. Hij zingt tal van anonieme
Vlaamse liedjes als De schippersgast,
Waarom schreede, en het hier lang
zaamaan al populair wordende Jef
heeft me'n sjiek gerefuseerd, de „re
alistische" verzen van De Winter
(Van een kuypersbaes en zijne meyd)
en Waeri (een kostelijk Adam en Eva
en leverde bovendien voor het Lied
van de Lange Wapperen het Lied
van de Neus muziek en actuele spot
teksten, om schout en schepenen van
het Antwerpen van vandaag zijn me
ning voor stedebouwkundige en ande
re plannen onder de neus te wrijven.
Wannes van de Velde beioijst dat de
oude straat- en kroegzanger nog niet
dood is. Wie met zijn sjeuige taal wat
moeite heeft late zich niet afschrik
ken: op een afzonderlijk vel staan al
le teksten afgedrukt. En als hij zich
de plaat eenmaal laat voordraaien, is
hij mét Anthierens op slag bekeerd,
hoe hij voordien ook op Nederlandse
folklore spuwde.
CREOOLSE MUZIEK uit Surinam
is te beluisteren op alweer een nieu
we langspeler in de Phïlips-serit
„Song and sound the world around'
(831.231 PY, mono/stereo). Geen
bruine bonen met rijst, maar muziek
die haar ontstaan rechtstreeks dankt
aan'de plantage-slaven en in wezen
dus haar wortels in Afrikaanse rit
men heeft, al zijn ook Indische en
Europese invloeden merkbaar.
De oppergod Anana en een groot
aantal lagere goden spelen een be
langrijke rol in tal van liederen, die
afwisselend door de als priester op
tredende leider en het koor worden
gezongen. Voor de begeleiding wordt
gebruik gemaakt van een heel arse
naal ritme-instrumenten als de apinti,
saka en poedja. Naast deze „wlnti"-
muziek zijn er de meer wereldse
maar wel degelijk verwante klan
ken van de kawina-orkesten, die op
de plaat in gelijke mate aan bod ko
men. Er zijn heel fascinerende ban
den bij, vol muziek van een volstrekt
eigen en exotisch karakter maar hier
volslagen onbekend hoe slecht ken
nen we dit rijksdeel toch eigenlijk.
„CALYPSO IN BRASS" is het mot
to waaronder Harry Belafonte voor
RCA (stereo LSP-3658) een aan
tal succesliedjes waarmee hij destijds
naam heeft gemaakt, opnieuw heeft
opgenomen. Cocoanut woman, The
naughty little flea, Mama look a boo-
boo, Man smart, woman smarter
en nog veel meer. Het orkest telt een
blazerssectie van ongewone omvang
en dat klinkt bij de eerste twee, drie
nummers heel plezierig. Voor een he
le langspeelplaat is het wat veel: het
nieuwtje, en daarmee de aardigheid,
is er spoedig af. Toch maar liever
Belafonte's vroegere opnamen.
OPNIEUW TWEE EP'S met joods#
liturgische muziek, deze keer afkom
stig uit West-Berlijn. De Griek Estron-
go Nachama is daar cantor sinds 194T
en dankt zijn bekendheid voor ees
groot deel aan radio-uitzendingen voo»
RIAS. Telefunken UV 136 laat hem
horen in twee sabbat-liederen, het Tho-
ra-lied Waj'hi binssaua (in de versie var
de grote Louis Lewandowski) en de kor
te psalm 133, Hine ma tauw we)
zeer verschillend van de gelijknamig#
tophit van Belafonte en anderen. Ir
dezelfde combinatie met koor er
orgel hoort men hem ook op d#
EP „Sabbat-Feier" (Telefunker
(S)UV 260); hij zingt dan bijvoorbeeld
een prachtig Kol Nidre, in een be
werking van organist Arthur Zepke.
KERKORGEL, ACCORDEON en
blokfluit zijn maar drie van de vele
.vreemde" instrumenten die de nieu
we Rolling Stones-LP Between the
buttons", Decca SKL 4852) tot een
bijzonder stuk pop muziek maken. Ze
worden wel niet door de Stones zelf
bespeeld Brian Jones heeft de
hand gehad in tal van begeleidingsef
fecten maar bepalen toch wel voor
een flink stuk de verrassende nieuwe
sound, verrassend vooral na de teleur
stellende laatste singles van de groep,
maar ook de betere eerdere opnamen.
De Stones van „Between the but
tons" zijn zó ook nooit bij hun lijfe
lijk optreden te beluisteren; daarvoor
zijn ze, evenals de Beatles, met hun
studiowerk teveel een afzonderlijke
nog wél zo boeiende weg ingesla
gen. De plaat is er een zoals ze nog
niet eerder hebben gemaakt, in aan
pak en in kwaliteit. Het meest spec
taculair komen de nieuwe Rolling
Stones tot hun recht in nummers als
My obsession, She smiled sweetly,
All sold out en Please go home; re
gelrechte gillers zijn Cool, calm col
lected en Something happened to me
yesterday, waarin ze krankzinnig op
de vaudeville-toer gaan, met Mick
Jagger die samen met Keith Ri
chard alle teksten en muziek schreef
als verknipte plaatsluiter. Charlie
Watts, op de drums in vorm als nooit
tevoren, heeft de achterkant van de
hoes volgekrabbeld met tekeningetjes
en kreupelrijmpjes, alles „uit het le
ven van de Rolling Stones"; wel een
gimmick, maar John Lennon levert ze
beter. De opname (van het orkest in
Hollywood, van de stemmen in Lon
den gemaakt) klinkt in de stereo-per
sing heel suggestief: het slagwerk
spat de speakers uit.
EEN KLEINE SENSATIE op de
vaderlandse beatmarkt betekent de
LP „Desolation" van Cuby Blizzards
(Philips XPL 655.022). De jongens ko
men uit Drente, jazeker, maar men
sen wat een sound, in heel Nederland
niet te horen! Elementen van blues,
soul en pop-muziek zijn door Harry
Cuby Muskee en de zijnen op
een zo vanzelfsprekende manier tot
een eigen klank samengesmolten, dat
ook internationaal de plaat een heel
best figuur moet kunnen slaan, vooral
dankzij de authentiek negroide aan
doende sfeer. Cuby is op zijn best in
nummers als I'm in love (C. Wal
ker), John Lee Hooker's Hobo blues
en Gin House blues van Troy en Hen
derson, waarin ook sologitarist Eelco
Gelling schitterend werk levert. Een
rhythm blues-plaat van klasse die
bijna nergens commercieel wordt,
Johnny the SelfKicker's brallend
standwerkersverhaal op de hoes (over
het Grote Bruine Geluid dat weer zo
in is) even terzijde gelaten.
ER IS NOG HOOP. De Beatles mo
gen uit elkaar gaan, zodra zij el
kaar missen" gloort de hereniging en
het platen maken gaat nog negen
jaar lang door. Hun single met Penny
Lane en Strawberry fields forever
is al klaar en binnenkort wordt een
LP met twaalf nieuwe nummers opge
nomen. In afwachting daarvan heeft
Parlophone niet minder dan zestien
oudere Beatles-successen op één lang
speler samengebracht (PCS 7016, mo
no PMC). Bij het horen van I want
to hold your hand, A hard day's
night, Yesterday, Eleanor Rigby, Yel
low submarine en nog elf andere, even
goed gekozen songs, is dcCn weer eens
vast te stellen hoe die ontwikkeling
naar een volstrekt eigen stijl en
sound die tenslotte zo ver van de door
snee teenerbeat kwam af te staan, is
verlopen. Ook de Beatles bijgezet in
het museum der herpersingen het
lijkt droef maar gelukkig blijken deze
oldies" ook „goldies".
