>rÉ HAWAII, MET jULIE ANDREWS EN MAX VON SYDOW Rechtlijnige zendeling en volgzaam vrouwtje Nieuwe films in NederlandN A met 23 mail in Studentenraad naar rechts FILM TEL UIT JE WINST Goedgemaakte comedie van Billy Wilder ONVERKORT IN VERTONING Zetterlings ,Nachtspelen' veel schil, weinig fruit DOORNROOSJE OP SPITZEN y-,-. Danstechniek op filmband V er schuiving Geluidsstorm Max Regers in Kurhaus: Psalm 100 CENTRUMGROEP GEHALVEERD Te weinig he-man Moordsyndicaat Bloeddorstig Onbenullig i s oude... klare is toch maar Je ware! Utrechts beraad over tuchtrecht Mooi en on geremd r of jonge. V m J VRIJDAG 24 FEBRUARI 1967 ,c*$7 .S&ÖS «sfef Miljoenen mensen heb ben het boek gelezen, miljoenen Mensen zullen de film gaan zien. gaat meestal wel op. Kenne lijk ook althans wat Amerika betreft voor de verfilming van "Mrnes A. Micheners pil van een r°man „Hawaii". Het is daar een Publiek succes van je welste. Wat bet hier wordt? Eerlijk, wij voor ons kunnen het er niet aan afzien. SiMH mlÊÊmê 1 1 Driehoeksgeval op Hawaii in beproefde traktaatjesstijl. Het uiterst rechtzinnige domineespaar en de avontuurlijke walvisvaarder. fel Duits kereltje... De simulant, half verlamd, bij het eten aangewezen op hulp. Zó denkt Jack Lemmon een miljoen te kunnen organiseren. '"iS* sjdftti t Ji# y -:;y Eén der dansscènes uit de balletfilm „De schone slaapster Commentaren Plaatselijke grondraden ADVERTENTIE kleine glaasjes, groot genoegen 16 O IIs' yw'c >rosP, [cces 0>'j< Succesfilm evenals succesboek? |v II 'J I t l.lfc H V d Een urenlang durende film, het breedste scherm dat er te bedenken ;s' de geluidsband op haar hardst, twee grote sterren, de zeer zoetelijke, Engelse, zwaar overschatte en 'Och heel populaire Julie Andrews en saaie, weinig genuanceerde, koele Noorderling Max von Sydow, dat alles moet naast veel spectaculairs ®'s een orkaan, een epidemie, een tor nado, als zonderling voorgestelde ge woonten van inboorlingen en even ab- ?bcd aandoende praktijken van blan co dan de succesfilm „Hawaii" voor alen. lr «en Von Sydow als de rechtlijnige, geen compromis wetende, donder ,n bliksem predikende zendeling. Een Odrews als zijn heel teerhartige, ?°r8- en zwijgzame vrouwtje, zonder arakter, die haar man op het Ha waii van de vorige eeuw met raad en daad bijstaat. Een bevolking die het bbfistendom op een zó nadrukkelijke 'banier krijgt ingeprent, dat zij wel uit de band móet springen en rebellie boóet prediken. Een onmogelijke rol Van Richard Harris als de walvisvaar- ber, eertijds in het zo romantisch Voorgestelde, maar steriele New Eng land de beminde van Julie, later op Hawaii de verguisde vrouwenjager. Nee De niet onverdienstelijk ver filmde massascènes als de aankomst Van de schoener aan de kust van de eilandengroep, de wel aangrijpende Plechtigheden van de Hawaiianen zo- ais na velerlei tribulaties het huwe- •jik tussen broer en zuster, de uitwer king van tornado en stormvloed, kun- hen niet voldoende tegenwicht opbren- tegen de verveling veroorzaakt door het wel bizarre maar echt niet boeiende verhaal, de pruderie en sim ple volgzaamheid van het vrouwtje eh de eigenzinnige, domme manier Van doen van de godsdienstijveraar an Von Sydow. En toch als aan et slot na al zijn goede wil en in- lJ.ahning na de dood van zijn vrouw, 7->in kinderen wegstuurt naar het >¥5 De op deze pagina besproken films draaien in: Hawaii: Du Midi, Amsterdam, 14 jr. Tel uit je winst: Tuschinski, Am sterdam, alle leeft. Nattlek: City, Amsterdam, Apollo, Den Haag; 18 jaar. De schone slaapster: Du Midi. Am sterdam; alle leeft, (zondagmor gen).'' Triple Cross: Cineac Damrak, Am sterdam, Cineac Rotterdam; 14 jr. Alleen op woensdag: Rembrandt- pleintheater, Amsterdam; 14 jaar. De vampier van Parijs: Flora, Am sterdam; 18 jaar. Ongeremd en ongemanierd: Rex, Amsterdam, 18 jaar. „De man met de vier vingers": Asta Den Haag (14 jaar). DRIE JAMES BOND-FILMS waar onder de beste - Veel liefs uit Mos kou doen wel wat verwachten van de Brit Terence Young. Zijn laatste film „Triple Cross" is echter een bit tere tegenvaller. Er gebeurt genoeg. Aan Duitse zowel als aan Engelse zijde verricht Chap man zijn dubbel agenten-werk. Hij loopt talloze gevaren, redt het op het nippertje vele malen van de dood, en maakt de indruk vopr niets of nie mand bang te zijn. Bovendien is hij de Duitsers vele malen te slim af, komt hij in een positie te verkeren waardoor zelfs de achterdochtige offi cieren maar beter hun mond kunnen houden, en toch is hij op de een of andere manier niet de man die hij moet voorstellen. Dat moet aan Chris topher Plummer te wijten zijn. Hij is te zij-ig, te weinig he-man voor deze rol. Er is meer in deze film dat niet aan de verwachtingen voldoet. Maar er is èèn knap uitgewerkt rolletje van een fel Duits kereltje met kleine haat- oogjes. Het is een plezier naar deze luitenant Keller van Harry Meyen te kijken. Gr. v'9 New England en hij heel alleen, b de je, ding van zijn kerk onthe- op het zo veranderde en in zijn Wsbeeld niet meer passende Hawaii chterblijft, dan treft de droefheid ^9n het lot van deze ondanks alles joch goede mens de toeschouwer diep hl het hart. Dan worden er toch be paalde snaren beroerd, wat men de hele film door, gezien de commerciële epzet ook, eigenlijk niet voor mogelijk ad gehouden. George Roy Hill, die als regisseur hier verdeT niets opmer kelijks heeft gedaan, weet dan toch aven de goede toon te treffen. Voor het overige, och nee GERARD GROOT IN AMSTERDAM is opgericht de filmsociëteit W '67. Doel is het sti- hiuleren van het culturele leven in Amsterdam-west. Er is in die buurt "behoefte aan een sociëteit waar men ?het gelijk-gestemden van gedachten kan wisselen, rustig een biertje drin ken en bepaalde culturele evenemen- ten kan beleven". De bijeenkomsten zÜn op werkdagen 's middags en maan- delijks worden er, bij voorkeur op zon dag. filmnachten georganiseerd. Ook ■"mrdt gedacht aan amateur-smalfilm- ^edstrijden. Iedereen kan lid worden Eerste filmnacht zondag met „Als de kraanvogels overvliegen". Na ENKELE FILMS over de oer ïjd van moeder aarde, zoals ,,Een •biljoen jaar voor Christus", gaan d& Amerikanen een film maken over e wereld in het jaar 6000. „De film de strijd om het bestaan laten *'en in een samenleving die proble- h"mn als oorlog, overbevolking, honger internationale politiek niet meer kent en wier beschaving geheel door he techniek is bepaald." De opwekken- fle titel luidt „Het Einde". Er KOMT een Engelse „Alle h", geproduceerd door Norman Eofien. De film laat Londen zien, zoals hiemand haar kent en heet dan ook >>Het Londen dht niemand kent". In hoofdrollen gewone mensen, „zij die gelden optreden in de toeristentrekker- e reclamefilmpjes °VER ENKELE MAANDEN gaat in °hs land „Grand Prix" draaien, een Pmduktie van John Frankenheimer over ha auto race-sport. In vijf maanden eeft Frankenheimer met ruim twee- onderd man opnamen gemaakt tijdens rand Prix races in zes landen, waar onder Nederland. Een groot aantal op- amen werd gemaakt vanuit een race- ■>7»gen bij een snelheid van meer dan 275 km 'ij den Erabham McLaren. FIJNZINNIGHEID is bepaald geen eigenschap van de regisseur Billy Wilder. Zijn voorlaatste twee films waren bepaald grof. In „Irma la doucezag men hem een onsmakelij ke Amerikaanse hutspot maken van pittige Franse ingrediënten en de tweede helft van Kiss me stupid" spotte met de goede smaak. Nu, in The fortune cookie" (Tel uit je winst) is het uitgangspunt ook al iets waaraan men zich zou kunnen storen. Maar voor de rest is hier sprake van een goedgemaakte comedie waar om veel te lachen valt. Het gaat over de poging tot oplich ting op grote schaal van een verze keringsmaatschappij. Weliswaar door èèn man, maar het bedrag liegt er niet om: èèn miljoen dollar. Jack Lemmon is als cameraman van een tv-station na een hevige botsing met een speler van een honkbalteam in het ziekenhuis beland. Jack is de goed heid, ja onnozelheid zelve, maar zijn zwager is een geslepen advocaat van kwade zaken. In een goed geschreven en knap geacteerde rol weet Walter Matthau te lang op het tweede plan gebleven hier een heel fraaie pres tatie van te maken. Hij weet zijn zwa ger met veel moeite te overreden al lerlei ernstige kwalen en ziektes voor te wenden. Zij claimen een schade van een miljoen, in de hoop dat zij een kwart zullen krijgen. Lemmon doet een en ander eigen lijk met tegenzin, maar de hoop zijn weggelopen vrouw terug te winnen zet hem goeddeels over zijn bezwaren heen. En daarnaast weet Matthau hem wel te overtuigen. Deze linke handige, slimme vent speelt een hoogst vermakelijk spel met de ver- zekeringslieden, neemt privé-detec tives in de maling, weet zelfs artsen een rad voor de ogen te draaien, kort om, hij voert een prachtige komedie op, vindingrijk en met veel flair. Dat, als de zaak nagenoeg rond is, Lem mon er plotseling de brui aan geeft is iets wat te verwachten was. Het maakt de film alleen maar leuker. De profiteurs vliegen er uit, Matthau zal opnieuw met veel fantasie aan een volgende zaak beginnen, en Lemmon DE OPDRACHT, waarmee de ge heimagent no. 505 naar Beiroet komt is van aanzienlijk minder importantie dan we van zijn 504 vakbroeders ge wend zijn. Het gaat weliswaar om een machtig moordsyndicaat, maar de sno de doelstellingen daarvan zijn beperkt tot het vergassen van de bewoners van een stad, hetgeen de gelegenheid moet scheppen zich het geld van de banken toe te eigenen. De bestrijdingsmethoden van 505 (Fre- derik Stafford) zijn geput uit het over bekende handboek voor geheimagenten en de daarop afgestemde acties van hun tegenstanders. Voor de stoffering met mooie meisjes, zonnige landschap pen, geheime microfoons en mysteri euze misdadigers heeft de regisseur Manfred R. Kohier verder op zo'n over dadige wijze zorg gedragen, dat men herhaaldelijk uitziet naar momenten, waarop er in „De man met de vier vingers" geen doden vallen of auto s in ravijnen storten. Daar de ernst van de toestand in het bedreigde Beiroet nergens op het doek werkelijkheid wordt, kan men vanuit zijn bioscoopzetel, de verwarde situatie al of niet begrijpend, naar verkiezing griezelen of lachen. heeft weer vrede met de wereld. En dat is ook wat waard. Een huiselijke, hier en daar wel wat burgerlijke komedie, op klein formaat gemaakt, maar met voldoende spirit om anderhalf uur aangenaam mee be zig te zijn. Gr. DE VREES van onze medewerk ster Maria Rosseels, die verleden jaar in haar uitvoerige correspondentie over de rumoerige vertoning van de film in Venetië veronderstelde, dat het Nederlandse publiek misschien de schillen zou krijgen, nadat het fruit was weggegooid, is niet bewaarheid. „Nattlek" (Nachtspelen) van de Zweedse regisseuse Mai Zetterling is hier onverkort, zonder coupures in vertoning gekomen. Het is overbodig nog eens op de Inhoud van de film terug te komen. per uur. Coureurs die mee- i o.m. Graham Hill, Jack Joakim Bonnier en Bruce ElCHARD BURTON, momenteel met lh vrouw Elisabeth Taylor in Daho- ey (West Afrika) voor de opnamen Ij h -.De Komedianten", heeft 'einde- Ik vtijd om zijn boek af te maken, he V00raI over Elisabeth gaat. Hij •r i nog seen titel gevonden, maar is li p twee jaar mee bezig. Waarschijn- »ch Zal het eerst als feuilleton ver armen in enkele grote weekbladen, MENSEN, die het bloed van een ander wel kunnen drinken, treft men overal aan. Mensen, die dit ook wer kelijk doen, alleen maar in bepaalde griezelfilms. De verhalen rond deze bloeddorstige wezens oftewel vampie ren blijken zo'n succes, dat er steeds maar weer nieuwe komen. In „De vampier van Parijs", die moordend en bloedzuigend de kades van de Seine afstroopt, speelt Christopher Lee de rol van de louche uitziende regisseur van het „Theater van de Dood". Lee heeft er al vele rollen als vampier opzitten en dus. denkt men, zal hij ook deze keer wel weer de wreedaard zijn. Die veronderstelling blijkt echter onjuist. Tegen het einde komt er een andere vampier uit de bus, maar dat is dan ook de enige verrassing in deze film die het van de traditionele lugubere muziek, spinrag, doodsbeenderen en hartverscheurende gillen moet hebben WIE MET stomme verbazing wil zien hoe Grote Mensen Onbenullig Kunnen Wezen moet „Alleen op woens dag" niet missen. Een banaler ver haaltje over meneer de directeur die een meisje houdt op zijn directieflat en na veel verwarringen, cjie koste lijk moeten heten, weer in de armen van zijn eigen vrouw terecht komt, valt nauwelijks te „bedenken". Een belangrijke gegadigde voor de Grand Prix voor de meest onbenullige film van het jaar. Interessant is slechts de verschijning van Jane Fonda. een VAN DE MEEST GELIEFDE repertoire-stukken van het klassieke ballet is ,,De schone slaapster" op de onsterfelijke muziek van Peter Iljitsj Tsjaikowsky naar het sprookje Doorn roosje. Lenfilm heeft het wonderscho ne sprookje verfilmd, zoals het ge danst wordt door het beroemde Kirov- ballet uit Leningrad. Het resultaat heeft weinig met film te maken. Het is een registratie van ballet en vooral voor balletliefhebbers een schitterend schouwspel. In lichte, wat fletse kleu ren en een romantisch barok decor kunnen de^e liefhebbers genieten van de schitterende danstechniek van de Russische groep. Voor boksers is het zelfs een zeer nuttige instructiefilm over „voetenwerk". Ook de liefheb bers van Tsjaikowsky kunnen hun hart ophalen. De technische installa tie van Du Midi in Amsterdam, waar de film de komende zondagochtend te zien is, zorgt voor een vlekkeloze weergave. Het is wel dienstig nog even in het grote sprookjesboek het verhaal van Doornroosje na te slaan om alles goed te kunnen volgen. iedere sexuele afwijking, van homofi lie en zelfbevrediging tot travesti en bloedschande, heeft haar verpersoon lijking gevonden in een der bewoners van een kasteel, dat kan worden ge zien als het symbool van een verwor den kapitalistische maatschappij. De moeilijkheid met Mai Zetterling, die in haar film gebruik maakt van alle elementen uit het werk van haar landgenoot Bergman, aangevuld met wat Fellini-effecten, is dat zij elk ge voel voor nuance mist. Evenals in haar eerste film „Liefdesparen" zijn de personen zwart of wit en bij voor keur zwart getekend. Haar film heeft veel weg van een ruw ontwerp voor een Bergman-film, waarin schakerin gen van het menselijk karakter nog moeten worden aangebracht. De con trasten zijn te voor de hand liggend en te sterk aangezet om belangwek kend of zelfs maar aannemelijk te zijn. Het gevolg is, dat haar film eer der een nachtmerrie van sexuele uit spattingen lijkt dan een afrekening met de aristocratie, het kapitalisme en alles wat daarmee samenhangt. Pas in de laatste tien minuten komt de film werkelijk tot leven, als de vrienden van de kasteelbewoners er met de kostbaarheden vandoor gaan, voordat het gebouw wordt op geblazen. Hebzucht is een algemeen voorkomende menselijke hartstocht, die zich hier in verschillende vormen en Op geloofwaardige wijze manifes teert. De vernietiging van het kasteel, die plotseling aan alle zonden, trauma's en schuldgevoelens een einde maakt en de bezitloze, maar gelukkige toe komst van het jonge paar, dartelend in de smetteloze' sneeuw, passen be ter aan het slot van een populair me lodrama dan van een serieuze politie ke of maatschappelijke allegorie. Hoewel er veel schil en betrekkelijk weinig fruit aan deze „Nattlek" zit, zou het onjuist zijn, Mai Zetterling te beschuldigen van sensatiejagerij of van een opzettelijke poging tot schok ken om er munt uit te slaan. De Ne derlandse titel: „Spel der perversies" lijkt er echter op te wijzen, dat de importeurs van de film het wel in die richting willen zoeken. Ftn. (Van onze onderwijsredacteur) i UTRECHT, 24 febr. De studen- tenverkiezingen die deze week ge houden zijn hebben geleid tot een vrij belangrijke verschuiving van het centrum naar rechts. De mid denpartij P.S.O. heeft van haar tien zetels in de landelijke „Raad van Vijftig" er vijf verloren. Deze ze tels zijn ten goede gekomen aan de rechtse groepering N.S.A., die haar zetelaantal van 18 tot 23 ziet stij gen. De Studenten Vak Beweging heeft zich met 18 zetels precies op haar huidige sterkte gehandhaafd. De ove rige zetels in de raad worden bezet door het Delfts Studentencorps (1), de Eindhovense Studentenmaatschappij (1), Dwingerlo (1) en Algemene Non- politieke Studenten Belangen uit Am sterdam (1). ANPS is een nieuw ver schijnsel in de Nederlandse studenten politiek: deze groep keert zich name lijk tégen politieke activiteiten. In de meeste universiteits- en hoge- schoolsteden was de opkomst bij de stembussen dit jaar groter dan in 1966. In Nijmegen en Tilburg was de stijging het grootst: respectievelijk van rond 23 tot 40 pet. en van 28 tot 41 pet. In Amsterdam liep het percentage stemmers echter terug zowel bij de stedelijke universiteit (van 52 naar 41 pet.) als bij de V.U. (van ruim 44 naar 38,5 pet.). Het landelijke percentage stemmers is gestegen van ruim 39 tot naar schatting 43 pet. (in totaal ca. 24.000 stemmen). De nieuwe kiezers hebben zich niet voor de SVB uitgesproken en evenmin voor de Progressieve Studen ten Organisatie, die men kennelijk als te onduidelijk beschouwt, maar voor het Nederlands Studenten Akkoord dat de beleidslijn van het huidige be stuur van de Nederlandse Studenten Raad wil doortrekken. Er zijn geen aanwijzingen dat de affaire van de relatie tussen de Ame rikaanse geheime dienst C.I.A. en de International Student Conference (waarbij de Nederlandse Studenten Raad is aangesloten) enige rol heeft gespeeld bij deze verkiezingen. Op verschillende plaatsen in het land werd de bekendmaking van de uitslagen gisteravond met meer of minder enthousiasme gevolgd. Het centrale punt was het Universiteits huis te Utrecht, waar de stemming gedurende een vrij groot deel van de avond nog aan de lauwe kant bleef, maar op de duur toch wel enige fel heid in de commentaren van de „poli tieke woordvoerders" kwam. SVB: De mensen kunnen eenvou dig niet stemmen en als Diepenhorst nou ook nog terugkomt..." PSO: „Wij betalen voor onze loyali teit binnen de Nederlandse Studenten Raad", NSA: „De uitslag in Amsterdam bewijst, dat de politieke activiteiten van de SVB wrevel wekken". SVB :,,Het NSA heeft een hetze ge voerd tegen de „linkse" Studenten Vak Beweging. Waar heeft het NSA het geld vandaan gehaald voor zijn pro paganda?" PSO: „Wij zijn weer m een buffer positie terecht gekomen." NSA: „Het is duidelijk, dat er geen bestuur van de NSR denkbaar is zon der ons." Een woordvoerder van het NSA heeft op een persconferentie catego risch de suggestie tegengesproken, dat de verkiezingscampagne van deze groepering min of meer bekostigd zou zijn door „het kapitaal". De SVB weet het feit, dat zij niet vooruit is gegaan, aan de omstandigheid, dat zij „van alles de schuld kre-eg" en dat zij wel iets van haar vroegere élan verloren zou hebben. De Studenten Vak Beweging meent niet, dat haar wijze van actie voeren zou zijn afge wezen. De PSO zei, dat zij zich beter zal moeten gaan organiseren. Aange zien het NSA landelijk geen absolute meerderheid heeft behaald zal het Ne derlands Studenten Akkoord de PSO nodig hebben om een bestuur te kunnen vormen. Woordvoerders van het NSA hielden gisteravond ook de weg naar samen werking met de SVB nog open, maar van die zijde werd gezegd: „Als we dan toch het zwarte schaap zijn, zou het kiezersbedrog zijn als we met het NSA in het bestuur gingen zitten. Er waren ook wel uitlatingen over een samengaan van PSO en SVB. De kleinste partij zit ondanks haar ver lies nog altijd aardig op de wip. Bij de plaatselijke uitslagen is op vallend, dat de SVB, die het vorig jaar in Rotterdam niet van de partij was, nu zes van de negen zetels van de PSO in de wacht sleepte. In Am sterdam verwierf de non-politieke groepering vijf zetels; zij komt ook met een zetel in de landelijke raad. In Eindhoven haalde de behoudende groepering „Adelaar" volgens de voorlopige gegevens zes zetels en de centrum groep vijftien. De plaatselijke grondraden gaan er volgens de voorlopige tellingen als volgt uitzien: ASVA VU Delft Eindhoven Groningen Leiden Nijmegen Rotterdam Tilburg Utrecht NSA PSO SVB Overige partijen 17 28 5 17 8 11 3 10 6 11 19 13 4 12 1 14 6 10 14 5 11 11 3 6 8 7 5 17 7 11 a 9 7 4 (Van onze correspondent) UTRECHT, 24 febr. Enkele ge beurtenissen in de Utrechtse studen tenwereld van de laatste jaren zijn zowel voor de Senaat van de univer siteit als voor de Utrechtse Studenten Faculteiten aanleiding geweest het aca demisch tuchtrecht, zoals omschreven in de Wet op het wetenschappelijk on derwijs, nader te bezien. Voor de Se naat is daarover een nota uitgebracht door prof. mr. W. C. van Binsber- gen, terwijl prof. drs. S. Groenman nog een bij-nota heeft geleverd. De commissie uit de Utrechtse Studenten Faculteiten heeft thans de Senaat ook een nota doen toekomen, door de rec tor magnificus, prof. dr. A. R. Hulst, een uitstekend stuk genoemd, dat een belangrijke bijdrage voor een discussie kan leveren. De bedoeling is dat de Senaat en de vertegenwoordigers van de Utrechtse Studenten Faculteiten ge zamenlijk aan de tafel gaan zitten om enkele principiële zaken van het tucht recht te bespreken. DE VOORMALIGE Belgische politi cus Paul Henri Spaak heeft, naar be kend, een aantal beeldschone nichtjes, die we af en toe in de bioscoop tegen komen. In „Ongeremd en ongema nierd" is Agnes Spaak aan de beurt. Net als het verhaal van de film heeft zij weinig om het lijf, zonder dat het echter te erg wordt. Thema: „het meisje Lola heeft een goede wil, maar haar vlees is mooi". Een aantal onbe nullige avontuurtjes, die uiteindelijk voor Lola rooskleurig eindigen. UITERMATE BOEIEND was het concert dat het Residentie-Orkest gis teravond met medewerking van het Groot Omroepkoor en de viool-soliste Ida Haendel in de grote Kurzaal te Scheveningen heeft gegeven. Doordat een reprise gegeven werd van de Sym fonie van Bennett, die de week fonie van Bennet, die de vorige week hier geïntroduceerd werd, was het mo gelijk de innerlijke leegte van dit werk andermaal te constateren. Juist om dat dit brok muziek van de jongere Engelse generatie gevolgd werd door het Vioolconcert van Sjostakowitsj, waarin ondanks het teveel aan noten zo nu en dan oerkrachtige muzikale impulsen zich loswikkelen, kwam men dichter bij de zuivere bronnen waaruit ook de muziek van deze tijd kan op wellen. Zulks te meer omdat een fe nomenaal talent als van de violiste Ida Haendel de draagster werd van een breed-zingend melos, dat echter zó moeiteloos uit haar vingers gleed dat alle aandacht zich concentreerde op de tot in de uiterste hoeken dragende vioolklank en de brede spanningsbo gen die zij aan Sjostakowitsj muziek ondanks haar gerektheid wist te verlenen. Het orkest onder Van Ot- terloo steunde op krachtdadige wijze. Na de pauze werden we vergast op een van Max Regers meest kenmer kende composities de Psalm 100. Het werk is geschreven aan het begin van deze eeuw en met de optimale orkes trale en vocale middelen waarover men toen beschikte. En dat was niet gering, gezien de „Gurrelieder" van Schönberg, de „Alpensymfonie" van Strauss en de „Symfonie der Duizend' van Mahler die in dezelfde tijdstip ont stonden. Reeds bij de dreunende inzet 'van deze Psalm wordt men overweldigd door een orkaan van geluid die niet al leen vanuit een leger van blaas-, slag- en strijkinstrumenten wordt ont- ketend, maar ook door de geluids zuilen van een zg. Ahlborg-orgel dat als een bundel fabrieksschoorstenen boven orkest en koor uitrijst. Met uit zondering van enkele zwevende akkoor den was het deze moderne geluidsbron die voortdurend vooral de bassen een overweldigende dreun gaf waarte gen zelfs een machtig vokaal ensem ble als het Groot Omroepkoor ternau wernood bleek te zijn opgewassen. Het stuk zit ongetwijfeld hecht in zijn voegen, geschraagd als het wordt door Regers „tüchtige Kompositions- technik". Deze „notenkraker" slaat de luisteraar bij wijze van spreken met canons, fuga's en dubbelfuga's om de oren. Maar als rechtgeaard germaans componist van die jarea ba seert hij zijn klankbouwwerk niet op een melodische bovenstructuur, maar op een zwaar fundament van bassen. Hierdoor ontstaan nolens volens een zuigkracht naar onderen, naar de ma terie, van klankgeving. Het indruk wekkend slotkoraal „Ein feste Burg" brengt hierin geen verandering omdat de vierkante meiode alles klinkt hier vierkant-massief! onwrikbaar stoelt op het bas-fundament, waarvan de dreunende orgelpunten in de basstem men het logisch gevolg zijn. De woor den van de psalmist verkrijgen hier door een minder transcendentale, dan materiële betekenis. In dit gemiddel de uitgevoerd verkreeg deze uitvoe ring wel het overweldigende, zo niet overdonderende effect dat Max Re- ger voor de geest moet hebben ge staan. Zonder de volumineuze en bron zen klank van het koor zou trouwens zulk een krachtmeting tussen stem men en instrumenten onmogelijk zijn geweest. Willem van Otterloo hield in een ijzeren greep deze energiebronnen in bedwang. MARIUS MONNIKENDAM.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1967 | | pagina 9