44
Teveel „toevallighedenonaanvaardbaar
Mantanq ■6ÊW- I/U&AUfC ^i^CKTÜjt
W witocHUAstte
MANTANa
/HF*
Slag in de Javazee,
historie
in
van
dieptepunt
zeemacht
onze
°v&!
jfA
EENENTWINTIG GETUIGEN KUNNEN NIET MEER SPREKEN
Cubaan verhoord
Engelse pers
kritisch
?WyCwMj
Umt 'z'wuzaJt
VANDAAG VIJFENTWINTIG JAAR GELEDEN
Karei Doorman kansloos ten onder tegen Japanners
lÓ
Nederland doet niet
meer mee met
Zuidpoolexpedities
MAANDAG 27 FEBRUARI 1967
de 4-kt
iet p rVi'
af te„*«V
et .f
•atrl J
ï/k
",siaP$t
van
H-
iSA V/
ikort stv
B.
m
Lee Oswald
Jack Ruby
Tom Howard
Bill Hunter
Jim Koethe
Thomas Killam
Lee Bowers
Ed Benavides
Karen Carlin
Nancy Mooney
Earlene Roberts
Frank Martin
William Wbaley
J. D. Tippit
David Ferric
Dorothy Killgallen
Marilyn Walle
Harold Russelt
James Worrell
DOOR PENN JONES
Als Amerikaans hoofdredac
teur met enige juridische erva
ring ben ik mij ervan bewust dat
de lange rij sterfgevallen, onge
lukken en moorden, die volgde
op de moord op president Kenne
dy, niets bewijst. Als journalist
echter, en vooral als journalist
die van Amerika houdt, beschouw
Ik het als mijn dubbele plicht vra
gen te stellen over deze merk
waardige gebeurtenissen en er
een onderzoek naar in te stellen.
ïk heb een lijst opgesteld van 21
^hsen die sinds de moord op de
president om het leven zijn geko
men. Elk van deze mensen was op
^e een of andere manier betrokken
bij de tragedie in Dallas op 22 no
vember 1963. Slechts twee van de
21 hadden de leeftijd van zestig
jaa bereikt. Om het zeer voorzich
tig te zeggen: dat is, in de drie jaar
en drie maanden sinds de dood van
de president, een heel wat lager ge
middelde dan de statistieken waar
mee levensverzekeringmaatschap
pijen werken.
Verkeerde man
Doodsbang
Copyright The Sunday Times
Nu Ferrie dood is, zijn in
clusief Oswald, Ruby en Tippett
reeds 21 mensen om het leven
gekomen, die op de een of andere
manier waren betrokken bij de
moord in Dallas of bij de lange
en verwarrende nasleep ervan.
Met de wet van het gemiddelde
kan men dat niet verklaren. Ik
ben bang dat de lijst van mensen,
die in verband met „Dallas" zijn
vermoord, nog niet compleet is.
Ma
•-ym~
I»
H
De torpedoboot jager Kortenaer, een van de oorlogsbodems die in de Slag op de Javazee ten onderging
Schout-bij-nacht Karei Doorman
fi
311 éSP.'Jj,
,S&
De raadselachtige dodenrij
ADVERTENTIE
sinds de moord in Dallas
Schatting van verwachte levensduur op 22 nov. 63
Jaren 10 20 30
Genoemd
in
Warren
rapport
Woonde
in
Dallas
Dood
met
geweld
Onderzocht
moord
Kende
Ruby
Kende
Oswald
Onbekend
Onbekend
Onbekend
Onbekend
Hoofdredacteur van de
Midlothian Mirror, Texas
Ook de manier, waarop negentien
van deze mensen de dood vonden, is
zeer ongewoon. Zes van hen werden
neergeschoten. Eén werd er opgehan
gen. Drie werden gedood bij verkeers
ongelukken. Eén stierf door een ka
rateslag. Van één werd de keel door
gesneden. Twee stierven ogenschijn
lijk dtoor hartaanvallen. Twee stierven
aan kanker, één door het gebruik van
verdovende middelen, één door vergif
tiging met arsenicum en één werd op
zijn hoofd geslagen.
Al met al zijn er té veel „toeval
ligheden" in de gebeurtenissen vóór,
tijdens en né de moord op de presi
dent om voor mij aanvaardbaar te
zijn.
WARREN REYNOLDS en zijn em
ployee HAROLD RUSSELL renden het
gebouw van de Reynolds Auto Com
pany uit, toen zij op 22 november
1963 de schoten hoorden, waarmee de
politieman Tippett werd gedood (Zo
als men zich zal herinneren, werd
Tippett gedood door Lee Harvey Os
wald, toen deze op de vlucht was. Al
thans: dat is de conclusie van het of
ficiële Warren-rapport over de moord
op Kennedy.
Reynolds en Russell zagen beiden
de man, die Tippett doodde, ontsnap
pen. Kort na de moord werd Rey
nolds door het hoofd geschoten. Hij
herstelde, maar veranderde zijn ge
tuigenis over de gebeurtenissen op 22
november. Harold Russell werd, vol
gens de officiële lezing, krankzinnig
in de middaguren van 28 juli 1965. Hij
werd door een politieman op zijn
hoofd geslagen en stierf enkele uren
later.
DOMINGO BENEVIDES zag de
moordenaar van Tippett eveneens ont
snappen, maar geloofde niet, dat de
vluchtende man Oswald was. Domin
go's broer, Edward Benevides, werd
doodgeschoten in een zinloze vecht
partij in een kroeg. Domingo gelooft
dat de moordenaar stomweg de ver
keerde man te pakken nam. Dat
dacht Domingo's vader ook, tót er
een man naar zijn huis kwam die
probeeTde hem te vermoorden.
BETTY MONNEY MCDONALD, een
vroegere striptease-danseres in de
nachtclub van Jack Ruby in Dallas,
kon een zekere Garner, die werd ge-
Eenentwintig mensen die op de een
of andere manier betrokken waren bij
de gebeurtenissen rond de moord op
president Kennedy, of zijn nasleep, zijn
gestorven sinds die fatale dag in Dal
las. Velen van hen kwamen om het
leven door geweld en onder omstan
digheden die nooit bevredigend zijn
opgehelderd. Penn Jones, een Ameri
kaanse journalist, gaat in dit artikel
nader op deze zaak in. Hij komt tot de
conclusie, dat het steeds moeilijker
wordt te aanvaarden, dat we hier te
maken hebben met een toevallige sa
menloop van omstandigheden.
NEW ORLEANS, 27 febr. (Reuter)
De Officier van Justitie van New
Orleans, Jim Garrison, heeft zondag
twee adjudanten naar Dallas gezonden
ter ondervraging van een Cubaanse
balling in verband met zijn onderzoek
naar een vermeend komplat tegen het
leven van wijlen president John F.
Kennedy. Dit is vernomen van zegs
lieden in New Orleans. De onder
vraagde zou Sergio Arcacha zijn, een
leider van het Cubaans revolutionair
front in het begin van de jaren zestig.
arresteerd naar aanleiding van de
aanslag op Reynolds, een alibi ver
schaffen. Een week later werd mej.
McDonald, nadat zij had gevochten
met een kamergenote, gearresteerd
door de politie van Dallas. Een uur
nadat zij was opgesloten in de stads
gevangenis werd zij, opgehangen in
haar cel, gevonden. De uitslag van
het gerechterlijk onderzoek was: zelf
moord.
HANK KILLAM was gehuwd met
Wanda Joyce Killam, die twee jaar
lang kellnerin was geweest in Ruby's
nachtclub. Het echtpaar Killam was
met Ruby bevriend. Killam was ook
bevriend met een zekere John Car
ter, die in hetzelfde pension woonde
als Oswald. Carter werd niet ver
hoord door de Warren-commissie en
werd door de FBI niet behoorlijk ge
ïdentificeerd.
Kort na de moord werd Killam, zo
beweert zijn vrouw, gezocht door fe
derale politiemannen. In februari
1964 werd hij in Pensacola (Florida)
laat in de nacht van zijn bed gelicht.
Kort daarna werd hij in een straat
in de buurt gevonden met doorgesne
den keel. Conclusie van een later ge-
rechterlijk onderzoek: zelfmoord of
een ongeluk.
TOM HOWARD was advocaat in
Dallas. Hij was Ruby's juridische
raadsman, zowel vóór als na de
moord op Oswald door Ruby. Howard
had enkele minuten na de dood van
Oswald een gesprek met Ruby in de
stadsgevangenis. Howard ook was de
man, die later suggereerde dat Ruby
Oswald had gedood uit bezorgdheid
voor mevrouw Kennedy en haar kin
deren. Howard stierf in 1964 aan wat
werd omschreven als „kennelijk een
hartaanval". Verslaggevers, die Ho
ward twee dagen voor zijn dood had
den gesproken, zeggen dat hij doods
bang was.
Howard bevond zich in de avond
uren' van de zondag, waarop Oswald
door Ruby werd gedood, in de pen
sionkamer, die Ruby en een zekere
George Senator samen hadden ge
huurd. De journalisten Bill Hunter en
Jim Koethe kwamen naar die kamer
voor een interview met Howard. Nie
mand weet wat er die avond is be
sproken. George Senator, die door de
Warren-commissie werd verhoord, zei
dat hij zich de bijeenkomst niet kon
herinneren.
BILL HUNTER werd op 23 april
1964 door zijn hart geschoten op het
politiebureau „Public Safety Building"
in Long Beach (Californië). George
Senator had de dag tevoren zijn ge
tuigenis voor de Warren-commissie
beëindigd. In de kamer waar Hunter
werd neergeschoten bevonden zich, be
halve de vermoorde, twee politieman
nen. Een bevredigende verklaring van
wat daar is gebeurd is nooit gege
ven. Beweerd werd dat het een onge
luk was.
JIM KOETHE, de andere verslag
gever die aanwezig was in de kamer
van Ruby en Senator, werd in sep
tember 1964 in zijn huis in Dallas door
een onbekend gebleven moordenaar
met een karate-slag gedood. Koethe
werkte, samen met twee andere jour
nalisten, aan een boek over de Ken-
nedy-moord. Koethe had als speciale
opdracht het instellen van een diep
gaand onderzoek naar het doen en
laten van leidinggevende figuren in
Dallas.
Twee mensen, die na de moord in
de gelegenheid zijn geweest onder
vier ogen te praten met Oswald, zijn
sindsdien gestorven. Het zijn mevrouw
EARLENE ROBERTS, de pension
houdster van het pension waar Os
wald woonde onder de naam O. H.
Lee, en WILLIAM WHALEY.
Mej. Roberts probeerde op 22 no
vember 1963 haar TV-toestel in te
schakelen om nieuws te horen over
de moord op de president, toen Os
wald die op de vlucht was haar
kamer binnenkwam. Verteld werd dat
een auto van de gemeentepolitie van
Dallas stopte voor het pension en toe
terde met de claxon. Mej. Roberts
stierf in 1965 aan een „kennelijke
hartaanval".
De taxi-chauffeur WILLIAM WHA
LEY reed Oswald kort na de moord
van een busstation naar een plaats in
de buurt van Oswalds pension. In 1965
werd hij op een brug in Dallas ge
dood bij een frontale autobotsing. Hij
was de eerste taxi-chauffeur in Dal
las sinds dertig jaar, die bij het uit
oefenen van zijn beroep om het leven
kwam.
DOROTHY KILGALLENeen ver
slaggeefster die voor haar krant het
proces tegen Ruby in Dallas ver
sloeg, kreeg als enige in die tijd toe
stemming voor een gesprek onder vier
ogen met Ruby. Het gesprek werd ge
voerd in de vertrekken van rechter
Joe B. Brown in het gerechtshof van
het district Dallas. Zelfs Ruby's ge
vangenisbewakers waren niet bij het
gesprek aanwezig. Mej. Killgallen
stierf in haar woning in New York
kort nadat zij volgens getuigen had
beweerd dat zij naar New Orleans
zou gaan ,,om de hele zaak open te
breken". Wat de oorzaak was van
haar dood is nooit officieel bekend
gemaakt.
Kapitein FRANK MARTIN van het
politiekorps van Dallas legde als ge
tuige een verklaring af voor de War
ren-commissie. De jurist Hubert vroeg
hem: „Wel kapitein, kunt u ons nog
iets anders vertellen over deze zaak?
Martin: „Wel, schrijf het volgende
niet op..."
Hubert: „Nou, als u iets wilt zeg
gen wat niet in het officiële verslag
mag worden opgenomen, kunt u beter
helemaal niets zeggen."
Martin: „Ik heb heel wat te zeg
gen, maar het is waarschijnlijk beter
als ik het niet doe."
(Van onze correspondent)
LONDEN, 27 febr. Ook de Engelse
zondagsbladen houden zich bezig met de
lijst doden rond de moord op Kennedy.
De officier van justitie van New Or
leans, Jim Garrison, zo meldt THE
OBSERVER, zei zaterdag dat arres
taties, die hij beloofd had, eerst bin
nen enkele weken te verwachten zou
den zijn, toen binnen enkele maanden,
nu echter wel eens dertig jaar zouden
kunnen veigen.
Alle twijfel ten spijt, staat vast dat
elk beschikbaar medisch feit, evenals
de openhartige eerlijkheid van de plaat
selijke lijkschouwer, de officiële diag
nosis bevestigen, dat de laatste dode,
Ferrie, aan een natuurlijke doodsoor
zaak is overleden. Het is bekend dat
deze officier al eerder met veel lawaai
iets begonnen is, om later het tegen
overgestelde te doen. Hij heeft voor een
bekend blad een artikel geschreven
over zijn onderzoek in de Kennedy-
zaak. Hij gebruikte materiaal dat
30.000 gulden aan overheidsgelden had
gekost om het te verzamelen.
DE SUNDAY TIMES-heeft een wis
kundige van een levensverzekeringmij
laten b. .,.n wat op 22 november
1963 de te verwachten levensduur was
van 15 der 21 doden. Gebruik makend
van Amerikaanse statistieken kwam
hij tot de conclusie dat ze nog tussen
de twintig en vijftig jaar te leven had
den. Er was een kans van één op de tien
tot-de-29ste-macht dat ze vandaag alle
maal dood zouden zijn. Iets grover ge
zegd: de kans dat alle vijftien binnen
drie jaar zouden sterven was 100.000
triljoen tegen één. Dat zegt nóg niet al
les.' De kans dat vijftien willekeurig ge
kozen Amerikanen binnen drie jaar al
lemaal dood zijn is ongeveer het zelf
de. Maar een feit is dat DEZE vijftien
allemaal dood zijn en dat ze allen op
een of andere manier betrokken wa
ren bij het naspel van de moord in
Dallas. Dat is en blijft hoogst uitzon
derlijk; zelfs in een stad, die een van
de hoogste moord-gemiddelden heeft in
de wereld.
Kapitein Martin, 54 jaar oud, stierf
in 1965.
LEE BOWERS was een man, die al
zestien jaar werkte bij de spoorwe
gen. Hij had op de dag van de moord
op Kennedy dienst in hef torentje vlak
achter het gebouw, van waaruit Os
wald schoot op de president. Bowers
vertelde dat hij achter een houten
schutting, onder een groepje bomen,
op het moment van de moord twee
mannen had gezien, die zich daar ver
dacht ophielden. De heer S. M. Hol
land heeft herhaaldelijk beweerd, dat
hij het geluid van een schot, komend
uit de richting van dat groepje bo
men, had gehoord. Ook had hij daar
rookwolkjes gezien.
Toen Bowers probeerde een getui
genverklaring af te leggen voor de
Warren-commissie werd hij door de
aanklager, die aan de commissie was
toegevoegd, onderbroken. Hij voltooi
de zijn verklaring nief, tótdat hij werd
geïnterviewd door Marc Lane, die
over de Kennedy-moord het boek
„Rush to Judgment" heeft geschre
ven. Bowers werd vele malen met de
dood bedreigd en had een hoge ver
zekering op zijn leven gesloten. Hij
stierf door een merkwaardig ver
keersongeluk in Midlothian (Texas),
merkwaardig in die zin, dat hij niet
door een andere auto werd aangere
den, maar zo maar, plotseling, ver
ongelukte.
JAMES R. WORRELL bevond zich
op het tijdstip van de moord op de
vijfde verdieping van de opslagplaats
voor schoolboeken, recht onder de ka
mer van waaruit Oswald schoot. Hij
zei dat hij vier schoten had gehoord
en had gezien dat één schot de presi
dent trof. Hij zei ook, dat hij wist
dat er meer dan één geweer was ge
bruikt. Toen hij, om zich in veilig
heid te stellen, naar de achterkant
van het gebouw rende, zag hij een
jongeman door de achteringang naar
buiten springen en wegrennen. Wor
rell, 23 jaar oud, stierf op 9 novem
ber 1966 bij een verkeersongeluk.
Mevr. Marilyn April Walle werkte
in november 1963 als danseres in de
nachtclub van Ruby. Zij trad op on
der de naam Delilah. Zij trouwde op
7 augustus 1966 met Leonard W. Wal
le uit New Orleans. Een paar weken
later werd zij door een vriend, die
op verzoek van de heer Walle naar
hun huis was gekomen, dood aange
troffen. Zij had acht pistoolschoten in
haar lichaam. Walle zei dat hij haar
had vermoord. Vrienden van Ruby
hadden Delilah" langer dan een jaar
gezocht. Volgens een kranteverslag
was mevrouw Walle een boek over
de Kennedy-moord aan het schrijven.
JACK RUBY, die is overleden aan
kanker, heeft tijdens zijn leven de
autoriteiten van Dallas ervan beschul
digd, dat zij hem opzettelijk met kan
ker hadden geïnfecteerd. Een krant
in Dallas schreef dat Ruby, als hij
zulke dingen beweerde, aan hallucina
ties leed. De Engelse wetgeving ech
ter kent over het algemeen grote
waarde toe aan verklaringen, die wor
den afgelegd door stervende mensen.
De dood van David Ferrie, die ver
leden week in New Orleans om het
leven kwam, bewijst dat de officier
van justitie van die stad, Jim Garri
son, wist waar hij het over had, toen
hij zei dat de voortijdige onthullingen
over zijn onderzoek naar de vol
gens zijn zeggen verschelde
n e samenzweringen tegen president
Kennedy de levens van enkele men
sen in gevaar zou kunnen brengen.
Kort na de moord op de president
had de FBI veel belangstelling voor
Ferrie. De meeste stukken van het
dossier, dat op hem betrekking heeft
staan in Washington nog steeds ge
classificeerd als geheim.
Moge!ijk door de meest moderne verwerking van rijpe' tabakken vólgens het A C natuurproces
T
f-r-
.y..^
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 27 febr. Vandaag
precies vijfentwintig jaar geleden,
begon in de namiddag de beslissen
de fase van de Slag in de Javazee.
Zonder ook maar een vijandelijk
schip tot zinken te brengen, werd
toen het geallieerde vlooteskader on
der commando van Schout-bij-nacht
Karei Doorman door de Japanners
vernietigd. Voor de Koninklijke Ma
rine, die met de kruisers De
Ruyter en Java en de torpedo-
bootjagers Kortenaer en Witte de
With aan de gevechten deelnam, be
tekende deze nederlaag een diepte
punt in haar maritieme geschiedenis.
Sedert anderhalve eeuw had Neder-
land geen zeeslag van enige omvang
geleverd. Met hun schepen gingen
1115 marinemannen ten onder.
De slag begon op 26 februari, toen
Doorman vanaf de commandobrug van
het vlaggeschip -De Ruyter de Com
bined Striking Fleet, waarin behalve
genoemde Nederlandse schepen, de
Australiërs met één, de Engelsen met
vier en de Amerikanen met vijf oor
logsbodems deelnamen, leidde in een
poging de grote Japanse vlooteenheid
te onderscheppen. De volgende dag be
gonnen de eerste gevechten met het es
kader dat de Japanners ter bescher
ming van hun hoofdmacht hadden ge
groepeerd. Zij maakten zeer taktisch
gebruik van hun gevaarlijke torpedo's,
die een groot bereik hadden. Ze zorg
den voor een wijde spreiding en ke
ken niet op een wapen meer of min
der. Deze torpedo's hebben schip voor
schip vernietigd. Het was laat in de
avond toen de De Ruyter en de Java
nog de laatste twee Nederlandse sche
pen waren, die aan de slag deelnamen.
Toen sloeg ook hun uur. Eerst werd
de Java getroffen. Vanaf de De Ruy
ter zag men in een geweldige explosie
het achterschip van De Java afbreken.
Vrijwel tegelijkertijd zag men de bel-
lenbanen van andere torpedo's langs
het eigen schip lopen.
De volgende aanval was echter raak.
Het achterschip van de wanhopig weg
draaiende kruiser werd getroffen. „Het
was", vertelde een overlevende, „alsof
het schip uit het water werd gelicht.
Alle lichten vielen uit. We maakten di
rect zware slagzij en er brak brand
uit op het achterdek". Binnen de twee
minuten waren zowel de Java als de
De Ruyter „dodelijk" getroffen. De De
Ruyter zonk echter niet, zoals de Ja
va, kort na de treffer. Het vlagge
schip van Doorman bleef nog ongeveer
drie uur, brandend als een fakkel, drij
ven. Terwijl overal munitie explodeer
de, trachtten de opvarenden het schip
te verlaten. Een van de geredden ver
telde later dat hij gezien had hoe de
commandant van de De Ruyter, de
overste Lacomblé, als laatste het schip
heeft verlaten.
Het schip waarop Karei Doorman,
een ziekenverpleger en de gewonden
die zich niet konden verplaatsen, ach
terbleven. De Schout-bij-nacht en zijn
staf, en de overste Lacomblé zijn nooit
teruggezien.
Van enige invloed op het verdere ver
loop van de strijd in de Oost is de
Slag in de Javazee niet geweest. De
Japanse overmacht was té groot. Het
geallieerde verweer té gebrekkig. Het
ontbrak Doorman en de zijnen aan een
behoorlijke coördinatie. Zij moesten het
stellen zonder de zo belangrijke verken
ningen uit de lucht. Aan hen konden
geen vliegtuigen ter beschikking wor
den gesteld. En vliegtuigen waren toen
nog de enige ogen van de vloot. Onder
deze omstandigheden kon slechts wor
den gesteld dat de vloot zich moedig
en met een wonderbaarlijke volharding
teweer had gesteld. Voldoende tijd
om gezamenlijk te oefenen was er niet
geweest. Dat de verschillen in de ver-
bindings- en codedienst van de geal
lieerde schepen tal van moeilijkheden
opleverden, laat zich gemakkelijk ra
den. Het waren factoren die mede hun
trieste rol speelden in het nautische
drama van de Javazee. die zich sloot
boven mannen die in feite geen schijn
van kans hadden.
BRUSSEL, 27 febr. (AFP) De uit
vierendertig leden bestaande gemengde
Nederlands-Belgische zuidpoolexpeditie
is in Brussel teruggekeerd. Zij werd
door tal van vooraanstaande Belgische
persoonlijkheden, alsmede de ambassa
deurs van Nederland en van Zuid-
Afrika, verwelkomd.
De expeditie-1966 is de laatste waar
aan Nederland meedoet. Men is in 1964
met de reeks begonnen. België gaat nu
met Chili verder.
