Première in Deventer
SUBLIEM TONEEL
BIJ THEATER
HOE GROEN IS JULIA
Holland Festival
met vijf opera's
Toneel uit Bristol en New York
ballet uit New Y ork en India
Nederlandse student
kan harder werken
ip
PLAAT
Starre dogmatici
raken geïsoleerd
Ontspanningslectuur
Ravel
Heerlens mannenkoor
gaat naar Amerika
Koppejan en Mulisch
achter forumtafel
PROF. DR. CASIMIR
Jubilerend lyceum
onderzoekt carrière
van oud-leerlingen
l Teak als pluspunt...
DE TIJD
VRIJDAG 3 MAART 1967
Tijd voor een
prijff SM™ Haa9 1966- 165 V9S
Ruth Wnf/l 255 P»'8 f 33'9°-
«itilpp-zet heeft de laatste tijd niet
voor een
MGR. BLUYSSEN:
M
Henk van Ulsen en. Eric van den Donk in ,floe groen is Julia".
Museum Kröller-Müller
dPuYu11'^^' 'nr? De z°oenaam-
technologische kloof tussen Ameri-
Europa bestaat niet. ook al
over sZll erdn de V°litiek dikwijls
dr HB c' neze menin9 Seeft prof.
de raad nVa®mitr> die als lid van
-*etrwLi7chXp^eii£9 geefi ar
DE FIRMA METZ EN CO staat voor niets. Ze ontvangt ons
met reuzenbloemen van crêpepapier, laat ons zitten op felkleurig
gelakte papieren stoeltjes, en vertoont dan een gedurfde collec
tie zomerkleren; hyper modieus, kort van rok, maar beslist niet
baby- of tienerachtig.
De broek neemt in deze Metz-collectie een centrale plaats in.
Alles is er. De lange pantalon voor elegante broekpakken met
vrij lange jasjes, of met wijd uitlopende pijp. vest en grote
stropdas naar Yves St. Laurent. Zie de foto onderaan. Verder
de baby-hansop voor het strand, romantische pofbroekjes met
stroken broderie anglaise onder klokkende zomerjurkjes, de
safari-bermuda-short, de broekrok en broekjurk in vele variaties,
korte-pijp broekjes van dezelfde stof als jurk of bloes decente
vervanging van jupon en onderjurk en harembroeken die
vastzitten aan lange avondtoiletten. Zie tekening onderaan.
Mantels, manteljurken, tuniekjaponnen, tailleurs en klokkende
zijden dansjurkjes zijn simpel van lijn en feilloos van kleuren
combinaties. Tekening en foto bovenaan. Over de stoffen van
Metz hoeven we niet te praten, want deze zijn altijd prachtig van
kwaliteit, kleur en dessinering.
Een feilloos kleurgevoel bezit ook Peter Voorn, die de hoeden
ontwierp bij deze gave zomercollectie van Metz.
ADVERTENTIE
Feiten over DRU
Teakhout of djati is een
kostbare houtsoort Men
maak t er klasse-meubelen van.
0 Omdat het mooi is,
0 enorm duurzaam, niet
0 trekt en niet krimpt
0 Verschillende DRUgasars
0 (de beroemde gevelkachels,
die geen schoorsteen
nodig hebben) zijn uitgerust
met originele teakmantels
of teakzijpanelen.
DRU verwarmingsmeubelen!
Dat is weer een van de
vele pluspunten van DRU!
Ylerrnan: „De tuinman en de
leo^mn' T?ert' Ruth Wolf; wits.
^T^oore: „De roomijs-keizer"
r. Wolf; Uitg, Leopold, Den
«ver z!^ Het resultaat van haar
twee vertalingen uit het En-
rie hJ LeoP°ld tegelijk uitbracht. Bei-
ze ptcii n zuhen er ingaan als koek;
en lev weinig eisen aan de lezer,
e?6n goed verzorgde ontspanning
veel r !e lijden aan hit euvel dat zo-
rip ontsPanningsliteratuur aankleeft:
yeronderstelling dat hij die zich ont-
pannen wil zijn redelijk inzicht en zijn
ui, e vernuft tijdelijk moet uitscha-
hii a1' 3363 hoek van Brian Moore is
J dat alles toch nog een „probleem-
va ï®11".' maar probleemromans zijn
dak uitermate gezellig om te lezen,
zolang de aangesneden problemen
maar niet werkelijk verontrustend wor
den. Ddt is in dit boek geenszins het
geval. De hoofdpersoon is een Ierse
adolescent die tijdens de oorlog zijn
rijpingsjaren doormaakt. Zijn groei
naar de volwassenheid verloopt daar
door schoksgewijs, en de conflicten die
ontstaan zijn heel inleefbaar en heel
sympathiek beschreven. Moore heeft
naast wat sex, ook een flinke scheut
politiek in zijn boek gedaan, en het is
zeker niet oninteressant te lezen welke
wonderlijke verwachtingen de Ieren van
Hitier hadden. Daarbij schrijft Moore
levendig en natuurlijk. Het resultaat is
«en heel genoeglijke roman.
Alles behalve natuurlijk is Shermans
boek geschreven. Het maakt deel uit
van 'n kleine traditie waarin natuurlijk
schrijven ook niet als ideaal wordt ge
zien. Men denkt bij dit in India spelen-
tPeuZerh1aaI om de haverklap aan au-
AuoiKta j Hemingway, Kipling, zelfs
z«n deze' fn3flt"JErg g0ed geintegreerd
ook wel wa7 a n niet' en het is dan
terwerk te Waas om van een mees-
Hei gedaar,S?r?1?;en zoals sommige cri-
teert dit pro!1' Aanvankelijk irri-
een oude m raditionele verhaal over
knaap inwiii*11- die een jonëe. onrijpe
leven en ri» ln de geheimen van het
doordat r! WeHen van de natuur, juist
maar uitpj 6,n het zo goed herkent;
een oor0Ü elijk blijkt de auteur toch
ben, en 1?2'.onkelijk idee gehad te heb-
zelfg woi61 slot is in al zijn wreedheid
het een». s^erk te noemen. Men kent
oerwnnrf6' de tr°Pische romantiek van
bijgein,, 6?' -krachten, -wijsheden, van
heirnzimv ?id' ma8'e en oosterse ge-
genre a geid' Een levensgevaarlijk
ken J een hoop oervervelende boe-
zich opgeleverd. Sherman weet
]P7„ Prachtig te herstellen zodra de
nw m halfzacht begint te vinden;
fu eling wordt zijn verhaal hard,
Dp taal direkt en zijn tempo hoog.
lezer geeft zich graag gewonnen,
n houdt er alles bij elkaar genomen
en gunstige indruk aan over. Samen
vattend zou men kunnen zeggen: bij
zonder geschikt voor ,.Oeroeg"-liefheb-
eers, aanbevelenswaard voor lezers die
van opschieten houden.
W. Br
Dec-
piano-
zijn
zeer
is
OM DE TONEELSPREIDING in
het oosten des lands wat sterker te
beklemtonen gaf de toneelgroep „The
ater" de première van „Hoe groen is
Julia" gisteravond in de schouwburg te
Deventer. Een uitgebreide een-akter
van Paul Ableman, gespeeld door twee
vrienden. Bob Bradshaw en Jake Car-
ruthers, respektievelijk vertolkt door
Henk van Ulsen en Eric van der Donk.
De vrienden wonen op een Bohémien-
zolder-etage in een kleine Engelse uni
versiteitsstad en het toneel beeldt de
laatste uren uit vóór het vertrek van
Jake, die op wereldreis gaat. In die
uren verwachten zij een vriendin, Julia.
Zij heeft beloofd afscheid te zullen ne
men. Julia komt echter niet, ofschoon
haar binnenkomst ieder moment klem
mender wordt verwacht. Zij wordt ge
zocht, opgebeld en beroddeld en haar
heroïeke gestalte zakt met de minuut
meer en meer tot een aan de drank
verslaafde, kinderen verwaarlozende
prostituée.
Die groeiende beklemtoning rond de
vrouw is eigenlijk de benadrukking van
de feitelijke eenzaamheid van de twee
vrienden. Hun eenzaamheid wordt gro
tesk in camouflages van spontaan ont
stane knecht-meester relaties in aller
lei vormen. Jake is de superieure mees
ter, Bob de onderdanige geknechte.
Soms in de vorm van landeigenaar
tot dagloner, dan weer als prelaat tot
kleine zondige priester, biechtvader tot
penitent, Herr Sonder-wissenschaftlich
Ruvpl' J?erde pianoconcert.
Piano concert in G -Julius
che<!flen' Rondon Symphony Or-
Ca~ „'a> dir.- Istvan Kertesz.
a stei"eo SkL 6209.
concertp?l3)inatie van de beide p
beide goed gevonden. Ze zijl
'musant t föeken. die een zee_
luchtiger pi" .er uitstralen. Ravel is
«en grotere ernsJuozeic Bartók heeft
deze late BarSl en diepgang, maar
een bevrijde ,w,as erin geslaagd
die hem tot een eid te bereiken,
met Ravel bren^f verwantschap
persoonlijkheden hoe scherp hun
blijven. De contv„ °.°k onderscheiden
werken wordt PT. ntaHe van de beide
santer door. alleen maar interes-
Aldus in hun
fe-1- worden zedrinling verband ge-
bjdnngend belicht w ?r Katchen heel
rwSZ en bet LonHet samenspel van
we is briljant 2? Symphony Or-
nami' Het genoee?n bliTrt niets te
name is onbeperkt. n aaa deze op-
L.H.
(Van onze universitaire correspondent)
LEIDEN, 3 maart „Een uitspraak
van mij moet aansluiten op het levens
gevoel van de mensen en niet als een
mooie, maar vreemde vogel over de
hoofden der mensen heenvliegen". Dit
zegt de bisschop van Den Bosch, mgr.
J. Bluyssen, in een gesprek dat Is af
gedrukt in het vandaag verschenen
nummer van Folia, het onafhankelijke
blad van de Leidse katholieke studen
ten. Dit nummer werd toegezonden aan
alle leden van de vier confessionele
studentenverenigingen in Leiden (drie
protestantse en een katholieke)De
bisschop moet volgens mgr. Bluyssen
luisteren en registreren en op basis
daarvan inspireren. „Als je als bis
schop de mondigheid van de christe
nen aanvaardt, dan moet je die ook
consequent accepteren en niet gaan
schipperen. De tijd van het bovenaf
opleggen van voorschriften is voorbij".
De Bossche bisschop acht de kans
groot, dat zij die star dogmatisch den
ken steeds verder in het isolement
raken. „Ondanks alles vertrouw ik, dat
het geen definitieve breuk zal worden"
De avant-garde moet niet de kerk uit
gaan; zij moet begrip en respect heb
ben voor anderen en de betrekkelijk
heid van eigen opvattingen blijven in
zien, zo meent mgr. Bluyssen.
(Van onze verslaggever)
HEERLEN, 3 maart Het Konink
lijk Heerlens mannenkoor „St. Pancra-
tius" gaat een concerttournee van tien
dagen door Amerika en Canada ma
ken. „Sint Pancratius" ondernam al
eerder concertreizen door het buiten
land. Het trad onder meer op in Ro
me, Parijs, Wenen en Berlijn.
Het koor zal zich degelijk voorberei
den op deze nieuwe tournee. In Ame
rika is het de gewoonte dat koorzan
gers de uit te voeren werken zonder
muziek en tekst zingen. Het program
ma voor de concertreis vermeldt on
der meer een concert in de Carnegie-
Hall te New York en een optreden in
de Symfonie Hall van Philadelphia.
In Canada worden concerten gegeven
in Detroit, Ontario, Toronto en Fatn-
cian. Hoogtepunt van de reis word
de uitvoering in het Nederlands pavil
joen op de wereldtentoonstelling van
Montreal op 17 mei. Op die dag
opent de koningin de „Hollandse
week". Het is vrijwel zeker dat konin
gin Juliana en prins Bernhard het ga
laconcert zullen bijwonen.
De totale kosten van de tournee be
dragen meer dan honderdduizend gul
den. Naast de subsidies van Rijk, pro
vincie en gemeente hebben de zangers
zelf ook in belangrijke mate in de kos
ten bijgedragen.
Professor tot student. De spitse dialo
gen groeien tot een soort superstuden-
tikoze taal, die het geheel als een ge
spannen blijspel omhoogtilt.
Als romancier had Ableman al enige
bekendheid („I hear voices" en „As
near as I can get"). „Green Julia"
werd het eerste aanvullende stuk van
Ableman en het blijkt een schot in
de roos te zijn, onder de bezielende
regie van de jeugdige John van de
Rest uitmuntend uitgewerkt door Henk
van Ulsen en Eric van den Donk.
De trivialiteit van het leven wordt
op een volkomen ongedwongen en van
zelfsprekende manier tot uiting ge
bracht en dat is de grote verdienste
van de acteurs, die eens te meer be
wijzen van formaat te zijn. Jammer
daarom dat de zaak bij het ontkurken
van de champagneflessen de heren wat
uit de hand schijnt te lopen. Ofschoon
Jake de meerderfe speelt in het geïm
proviseerde tussen-toneel, blijkt Bob
uiteindelijk toch het sterkste karakter
te bezitten. Hij heeft ondanks zijn on
handigheid Julia allang „versierd" voor
de eerste uren waarin Jake vertrok
ken zal zijn. Maar wanneer zij ein
delijk aan het slot van het stuk aan
belt, rolt hij zich in zijn hangmat en
laat het zolderluik gesloten.
Zoals gezegd, de grootste verdienste
is de ongedwongen, onopgelegde wijze
waarin het stuk wordt vertolkt. Men
vergeet soms met toneel van doen te
hebben en ervaart een grandioos con
tact met spirituele- en met onwereld
en tegelijk met de heerlijke quasi-spi-
rituele discussies van uitgegroeide pu
bers. Het aardige decor is van Wim
Vesseur.
(Van onze universitaire correspondent)
LEIDEN, 3 maart Harry Mulisch,
commissaris Koppejan, prof. Hulsman
en mr. Geertsema zullen deel uitma
ken van een forum over het thema
„Gezag en vrijheid". Dit forum wordt
gehouden tijdens het eerstejaars-week
end van de r.k. studentenvereniging
Sanctus Augustinus, volgende week
vrijdag en zaterdag in Noordwijker-
hout. De eerstejaars-jaarkringen be
reiden zich al geruime tijd op dit week
end voor, o.a. door het bestuderen van
Harry Mulisch' boek „Bericht aan de
rattenkoning".
ARNHEM, 3 maart Het beelden
park van het rijksmuseum Kröller-
Müller wordt dit jaar al op
20 maart geopend. Van 6 maart tot
2 juli wordt in de zalen van het mu
seum en in het beeldenpark een ten
toonstelling gehouden van recent werk
(uit de periode 1960 tot 1967) van
Eduardo Paolozzi en Anthony Caro.
Van beide kunstenaars is een aantal
werken gekozen die nog niet eerder
zijn geëxposeerd. Intussen heeft het
museum een aantal belangrijke
beeldhouwwerken verworven, waar
onder zeven van de Engelse beeld
houwster Barbara Hepworth. Met het
werk van Armitage, Chadwick Brown
Richmond en Henry Moore is de En
gelse beeldhouwkunst nu goed rond
het Rietveldpaviljoen in het beelden
park vertegenwoordigd.
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 3 maart De zomer
kondigt zich aan in het nu gepubli
ceerde programma van het komende
Holland-Festival. Het voornaamste er
van was al bekend, het geheel nog
niet. Men is trouwens nog met enkele
onderdelen bezig en hoopt bijvoorbeeld
nog een Frans toneelgezelschap te
doen optreden.
VIJF OPERA'S staan er op hef pro
gramma. Twee ervan worden opge
voerd door de Nederlandse Operastich
ting: Lulu van Alban Berg, gedirigeerd
door André Vandernoot, geregisseerd
door Jo Dua. Monteverdi's Orfeo wordt
gegeven in een bewerking van Bruno
Maderna. De Deutsche Oper uit Berlijn
komt met Elegie für junge Liebende
van Hans Werner Henze en met II
Matrimonio segreto van Cimarosa. De
Nationale Opera van Praag speelt Het
sluwe vosje van Janacek.
VIJF TONEELVOORSTELLINGEN,
waaronder Aischylos' Prometheus on
der regie van Erik Vos als Nederland
se toneelmanifestatie. De Bristol Old
Vic, gewaardeerde gast van enkele
festivals geleden, keert terug, nu met
Hamlet en met Leer om Leer. O'Neills
Emperor Jones wordt gespeeld door de
ook hier al bekende Haizlip-Stoiber
Company uit New York. Het Mario-
netteatern uit Stockholm komt met
Jarry's Ubu Roi. Hugo Claus' Thyestes
komt in de voorstelling van Toneel
Philips Ne
derlandse Industrie".
Op bePaa!de geb^den, aldus de hoog
leraar, heeft Amerika een voorsprong
„Wanneer je de apparatuur «iet op
Cape Kennedy, dan kunnen wij al die
onderdelen in Europa maken, maar hun
voorsprong is dat zij die apparatuur
tot één werkend systeem in elkaar
kunnen sluiten". Op andere gebie-den
hij noemt o.a. camera's voor kleu
rentelevisie van Nederlands fabrikaat,
die ook in Amerika worden gebruikt
is Europa verder.
Prof. Casimir acht het ontstaan van
?en achterstand op Amerika in men-
!aal opzicht reëler dan m techno-
•Pgische zin. „De Amerikanen hebben
?e neiging om de dingen groot aan
Pakken". Hij ziet daarin voordelen
«h opzichte van een politiek en eco-
homisch nog zo verdeeld Europa. Aan
de andere kant is men in Amerika ge-
heigd de oudere gebieden waar door
niet minder nuttige research nog veel
Verfijning mogelijk is, te vergeten.
Het probleem van de aanpassing van
ons hoger onderwijs aan de snelle tech
nische ontwikkeling tiet prof. Casiroir
niet zozeer in de studieprogramma's
als wel in het werktempo van de Ne
derlandse student. Als deze even hard
zou werken als zijn Amerikaanse col
lega, zou hij eerder examens kunnen
doen. .Verkorting van de studieprogram
ma's is niet de oplossing van de lan
ge studieduur". Wanneer ik een ver
gelijking maak met de Amerikaanse
student, die door een veel scherpere
selectiemolen gaat, dan constateer ik,
aldus prof. Casimir, dat de Amerikaan
veel harder werkt. Als de Nederland
se student eens wat harder zou wer
ken dan zou hij eerder afgestudeerd
zijn. Maar dat is hier geen bon ton.
En da.t is schadelijk want het betekent
dat hij een deel van zijn creatieve pe
riode moet besteden aan het doen van
examens.
Ik vind de studievrijheid een groot
'nS. maar dat neemt niet weg dat de
udent beter aan de hand gehouden
moet worden zodat hij wérkt. De goe-
met te na gesproken. Wat ik ver-
aer van belang vind, maar dat geldt voor
nee-i Luropa, is een gemakkelijker uit
wisseling van studenten. Niet voor het
maken van plezierreisjes, maar ook
weer om te werken. Dat geeft een
breder inzient en een vertrouwd maken
met andere werelden. Tenslotte acht
ik voor de gehele industriële ontwik
keling van Europa van belang dat wij
tot wederzijdse erkenning van examens
komen".
Broek en broek jurk bij Metz
c
Vandaag, die er ook in Brussel d#
première van gaf.
HET BALLET is vertegenwoordigd
door vier gezelschappen: de twee Ne
derlandse, het Alvin Ailey Dance Thea
tre uit New York en het Kathakall
Dance Drama Theatre uit India.
VIER ORKESTPROGRAMMA'S wor
den verzorgd door het Concertgebouw
orkest. André Vandernoot dirigeer*
Beethovens Negende, Bernard Haitin*
Brittens War Requiem. Het Residen
tieorkest geeft twee programma's, een
onder Bruno Maderna. David Zinman
dirigeert twee programma's van het
Nederlands Kamerorkest, waarin w®1""
ken van Henze zijn opgenomen. Het
Radio Kamerorkest, het Radio Filhar
monisch Orkest en het Rotterdams
Philharmonisch Orkest spelen ieder
een programma.
DE LUCAS PASSIE van Penderecki
wordt uitgevoerd door het Philharmo
nisch Koor uit Krakau samen met het
Haagse Matrozenkoor onder Franz-Paul
Decker.
KOORCONCERTEN worden gegeven
door het Nederlands Kamerkoor, de
Nederlandse Bachvereniging, het Toon
kunstkoor Leiden en de Men's Tïlee
Club van de universiteit van Michigan.
Arthur Rubinstein geeft een pianore
cital, het Pleyel Kwartet treedt op en
er zijn zondagochtend-concerten.
Een internationaal koorfestival, van
26 tot 30 juni in Den Haag, voegt
zich bij de Filmweek in Arnhem van
12 tot 17 juni, de orgelweek in Haar
lem van 4 tot 7 juli en het Beiaard
concours in Hilversum van 12 tot 14
juli.
(Van onze onderwijsredacteur)
LEIDEN, 3 maart Ter gelegenheid
van het veertigjarig jubileum van het
St. Bonaventura-Iyceum wordt onder
de oud-leerlingen van deze school een
enquête gehouden, waarmee men
tracht na te gaan of er bepaalde ver
banden bestaan tussen de schoolloop
baan van de leerlingen en hetgeen zij
later bereikt hebben.
De idee voor dit onderzoek is ont
staan uit een samenspel tussen de oud-
leerlingenvereniging, die bij het jubi
leum van het lyceum „wat wilde
doen", en de schoolleiding, die ge
ïnteresseerd was in hetgeen er van de
vroegere leerlingen geworden is.
Men weet over het algemeen nog
heel weinig van het verband tussen
schoolloopbaan en verdere pres
taties in het leven. Het komt voor, dat
abituriënten later een geheel andere
richting uitgaan dan rhen in hun gyrffï
nasium- of h.b.s.-tijd dacht. Goede
schoolprestaties kunnen gecontinueerd
worden, maar het komt ook voor, dat
moeizaam meekomende of lastige leer
lingen het later heel ver brengen.
De bedoeling is nu objectief na te
gaan in hoeverre bijvoorbeeld
schoolresultaten, socio-economisch mi
lieu en bekwaamheid in bepaalde vak
ken samengaan. In verband hiermee
is aan een kleine tweeduizend leerlin
gen, die in de afgelopen decennia het
einddiploma-gymnasium of -h.b.s. be
haald hebben, een enquêteformu
lier gezonden met het verzoek vertrou-
welijk de nodige informaties te ver
strekken, die door een psycholoog en
een econoom beiden oud-leerling
van „Bonaventura" verwerkt wor
den in een rapport.
Men hoopt de resultaten van het on
derzoek te kunnen publiceren bij het
40-jarig jubileum van het lyceum, dat
in november van dit jaar gevierd
wordt.
