WEL OF NIET EEN HALVE CENT
Druk op regering om plan te herzien
1
Verbod van lokartikelen
als zij de markt verstoren
Vergelijkbare winkelwaardeonder de loep
Station in het hart
van nieuwe steden
Weesp sprekend voorbeeld
Voorrang voor verbetering is dringend nodig
COMMISSIE ADVISEERT REGERING:
Eric Klant gaat
als „Hagenbeek
aan circus doen
Teleurstellend
Te laag
Voorrang
Incourant
de tijd
TH/
Stichting gaat
1,5 miljoen
verdelen onder
gedupeerden
MARKTEN
koffietermijnmarkt Amsterdam,
Goud- en zilverprijs
onveranderd
Europa-parlement
gaat praten over
kernspreiding
Duitse familie boos
NEDERLANDSE SPOORWEGEN
ZATERDAG 11 MAART 1967
lien shilling
11
Een Londens theater heeft in de verwachting, dat de thans lopende
show ook in 1971 nog op het programma zal staan, ten behoeve van
degenen, die nu al vast hun plaats willen bespreken, de toegangs
prijzen in nieuwe pence (Halsbury-cents) vastgesteld.
TEIXEIRA
Nieuwe munten
AMSTERDAM, 11 maart In
twee publikaties, die op dezelfde
dag zijn verschenen, is de aan
dacht gevraagd voor het vraag
stuk van de pensioenen. De Am
sterdam-Rotterdam Bank heeft er
Tn haar jaarveislag op gewezen
dat de voortgaande geldontwaar
ding een groot sociaal onrecht
TRet zich meebrengt en wel voor
hen die tijdens hun actieve levens-
Periode een redelijk pensioen
trachten op te bouwen. Voor een
onderneming is het onmogelijk
onvoorwaardelijk toe te zeggen
dat een reeds ingegaan pensioen
Welvaarts- of zelfs maar waarde
vast gehouden zal worden. De
overheid heeft welvaartsvaste
ambtenarenpensioenen kunnen in
voeren omdat zij in geval van een
tekort te allen tijde uit de alge
mene middelen kan putten.
nXÏdemogelijkheden die de strekking
Tiendelig muntstelsel
bron van Britse zorg
(Van onze verslaggever)
LONDEN, 11 maart Hoewel het
f dat Croot-Brittannië begin
J97I zijn munt zal gaan baseren op
ven tiendelig stelsel, is men het er in
ingeland nog geenszins over eens wel-
he waarde als basiseenheid moet die-
jen- Een commissie onder leiding van
~ord Halsbury heeft zich uitgesproken
voor een systeem, dat uitgaat van het
Pona sterling. Dit pond zou moeten
worden verdeeld in honderd cents",
terwijl de kleinste geldeenheid een hal-
vv „cent" zou worden (ongeveer een
stuiver Nederlands geld). De regering
heeft dit principe aanvaard, maar de
Publieke opinie wil er nog steeds niet
onn. Zelfs het gezaghebbende dagblad
Lhe Times, dat tot voor kort de op
vatting van de Halsbury-commissie
steunde, dringt er nu bij de regering
°P aan haar mening te herzien.
De bezwaren richten zich vooral te
gen het feit, dat het Halsburysysteem
geen equivalent heeft voor de meest
gangbare huidige Britse munt van zes
pence (een halve shilling, dus onge
veer een kwartje). Dit zal de aanpas-
6|ng van het publiek in het betalings
verkeer van alle dag bijzonder bemoei
lijken, zo stelt men. Ook denkt men
aan de last, die het zal geVen bij de
automaten, die bijna alle op dit munt
stuk zijn ingesteld.
Verder is er kritiek op de halve cent.
Afgezien van de omstandigheid, dat
deze munteenheid eigenlijk niet past
in een tiendelig stelsel, bestaan er be
zwaren tegen de te hoge waarde van
dit kleinste geldstuk. De hanteerbaar
heid van het geld wordt er niet groter
up en het ontbreken van een kleine
Pasmunt za! tot prijsverhoging leiden
an dus inflatoir werken, zo vreest men.
Juist met het oog op de mogelijke
Britse toetreding tot de Euromarkt
wordt een kleinere eenheid dan de hal
ve Halsbury-cent bepleit.
Het eerste alternatief bieden de voor
standers van een systeem, dat niet is
gebaseerd op het pond, maar op tien
shilling. Ook Australië en iiuid-Afrika
zijn hier van uitgegaan, toen zij hun
muntstelsel tiendelig maakten. Van
e Halsbury-commissie toonden twee
eden zich voor dit systeem, dat wel
een equivalent heeft voor de zes
Pence en eventueel een eenheid zou
krijgen, gelijk aan de helft
riit balve Halsbury-cent. Belang-
tiid 1 men het> dat in de ovehgahgS'
Jl h~T geschat op minstens drie jaar
munt! Puarekenen van nieuwe in oude
zal 7,^niieden een stuk gemakkelijker
aam,an bij het door de regering
schru?far.de systeem. De bestaande
55 h Jze 5s.6d. wordt dan namelijk
hetgeen heel wat meer aanwijzing
geeft dan .275, zoals het zou worden
®ls het Halsbury-systeem wordt door
gevoerd. r
Er kleeft aan de basis van tien shil
ling echter één bezwaar: het traditio
nele pond zou verdwijnen of hoogstens
kunnen bestaan als rekeneenheid voor
tweemaal tien shilling.
Om aan dit bezwaar tegemoet te ko
men is er nog een alternatief, dat
wel uitgaat van het pond, maar dit niet
verdeeld in honderd cents, doch in
duizend mils. Een pond zou gelijk zijn
®an tien florins (elk ter waarde van
circa een Nederlandse gulden) en deze
ieder weer aan honderd mils. Zes pen
ce wordt een „kwartje" (25 mils), de
halve Halsbury-cent vijf mils. Als
kleinste eenheid denkt men aan een
munt van twee mils (twee van onze
centen),
Lord Halsbury wuift alle bezwaren,
die tegen het naar hem genoemde sys
teem worden ingebracht, weg. Hij
stelt dat het tegen alle economische
logica indruist een kleinere pasmunt
te wensen dan er nu bestaat. Met de
opmerking, dat een halve cent niet
Past in een tiendelig stelsel, is hij het
niet eens; de Amerikanen en de Fran
sen (en de Nederlanders) kennen toch
ook een halve cents-waarde. Prijsstij
gingen behoeven volgens hem niet nood
zakelijk hieruit voort te vloeien. Men
kan de prijzen even goed een halve
cent naar beneden als naar boven af
bonden.
Dat zijn systeem de aanpassing moei
lijker maakt ontkent Lord Halsbury
AMSTERDAM, 11 maart Bewind
voerders in de surseance van Gebr.
Teixeira de Mattos C.A. hebben op 1
maart opgericht de „Stichting tot steun
aan gedupeerden van Bankierskantoor
Gebr. Teixeira de Mattos en de daar
mee gelieerde ondernemingen.
In het bestuur van deze stichting
zijn voor de eerste maal benoemd de
heren drs. W. F. Westermann en mr.
P. J. Swens, resp. oud-bestuurslid en
bestuurslid van het „Genootschap^org
en Bijstand", alsmede beide bewind
voerders.
De Stichting heeft ten doel het be
drag van 1,5 min., beschikbaar ge
steld door de Nederlandsche Bankiers
vereniging, te verdelen onder degenen
van wie na onderzoek zal zijn geble
ken dat zij door de surseance in hun
bestaansmogelijkheid bedreigd wor
den." Daartoe is nodig, dat degenen
die menen voor een extra-bijdrage in
aanmerking te komen en die zich nog
niet bij bewindvoerders hebben gemeld
een schriftelijke opgave doen aan de
stichting (waarvan het correspondentie
adres is Raamgracht 4. Amsterdam
centrum). Dit geldt voor crediteuren
van Gebr. Teixeira de Mattos, Forum-
bank, Dunlop en Co., firma Weduwe
Gerbert Rebel en Burlage en Co. Op
gaven moeten worden gedaan uiterlijk
15 april.
10 maart Stemming: prijshoudend. Omzet
10 contracten. Weekomzet 29 contracten.
Mrt 110%-llli4 (110-11114), mei HO-llOU,
g. 110(4 (110(4-111), juli 1093,4-110 (109%-
110), sept. 107%-108, g. 108 (107%-108). nov.
107-104(4 (1063,4-107), jan. 106(4-106% (106%
-106(4).
AARDAPPELTERMIJNMARKT A'DAM,
10 maart April 15.70-15.50. Omzet 191
contracten. Weekomzet 737 contracten.
Stemming: vast. Nov. 14.80-14.60. Omzet
nihil. Weekomzet nihil. Stemming: kalm.
PEPERTERMIJNMARKT AMSTER
DAM, 10 maart Stemming: kalm. Om
zet: nihil. Weekomzet: nihil. Noteringen:
witte Serawak (en zwarte onveranderd).
Loko: onv. (315-325); maart t.m. jan. onv.
(315-325); zwarte: niet genoteerd.
RÜBBERTERMIJNMARKT AMSTER
DAM, 10 maart Stemming: kalm. Om
zet nihil. Weekomzet: nihil. Mrt .581
(1.59); apr./juni 1.61 (1.61(4): juli/sept.
1.64(4 (1.65).
COPRATERMIJNMARKT AMSTER
DAM. 10 maart Stemming: kalm. Om
zet: nihil. April t.m. maart: 66 (6534)
CACAOTERMIJNMARKT AMSTER
DAM, 10 maart Stemming: kalm. Om
zet: 65. Weekomzet: 470. Mrt 212(4-214
(208'4-210); mei 215i'2-216 (212-213); juli
217(4-218(4 (214-215); sept. 219(4-220(4
(216-218%); dec. 2181-,-219.40 (214(4-21534);
mrt 219(4-220(4 215» 4-216b.); met 220-
221(4 (216(4-217(4); juli 221-222 (217(4-
218(4).
(Opgave firma Heslenfeld, Amsterdam).
India, dat tien jaar geleden overging
op het tiendelig stelsel, en Jamaica,
dat jarenlang drie stelsels naast elkaar
kende, hebben geen moeilijkheden ge
had met het omrekenen. De mensen
rekenen eenvoudigweg niet opn. zo
meent lord Halsbury. Ze tellen op twee
manieren. „Leg drié bestaande florins,
een shilling en een sixpence op tafel,
dan is dat even gemakkelijk op te tel
len tot 7 shilling en 6 pence als tot
37V2 cent. Niemand zal eerst de ene
optelling maken en de uitkomsten om
rekenen in de andere geldsoort. Als een
maal de prijs van een buskaartje of
een fles melk in de nieuwe eenheid be
kend is, staat men niet meer stil bij
de oude prijs. Misschien zal men de
eerste tijd bij grotere aankopen wel
willen vergelijken. Niets belet de win
kels op de prijskaartjes en tarieflijs-
ten oude en nieuwe prijs naast elkaar
te vermelden of omrekeningstabellen
voor de klant klaar te leggen." Lord
Halsbury meent zelfs, dat het beter is
als de nieuwe munten moeilijk te asso
ciëren zijn met de oude. „Des te eer
der vergeet men de laatste".
Het laatste woord is zeker nog niet
gesproken over deze voor Groot-Brittn-
nië zo belangrijke kivestie. Wel moet
er snel definitief worden beslist. Bin
nenkort start een officiële campagne
om het publiek vertrouwd te maken
met de nieuwe geldsoort. Begin 1968
moet een aanvang worden gemaakt
met het vervaardigen van negen mil
jard andere munten, waarvan de eer
ste in de herfst van 1969 in omloop
zullen worden gebracht en dan voorlo
pig naast de bestaande geldig zullen
zijn. De ontwerpen afkomstig van
beeldende kunstenaars uit tachtig lan
den zijn sinds eind vorig jaar bin
nen; weldra wordt een keuze gemaakt.
Hoeveel de overgang op het deci
male stelsel Engeland gaat kosten, is
bij lange na niet te zeggen. De Hals
bury-commissie spreekt van een be
drag van 128 miljoen pond, maar dat
wordt door anderen te hoog genoemd.
Over het algemeen wordt geen ver
goeding gegeven aan bedrijven en per
sonen, die hun rekenmachines en auto
maten moeten vervangen of ombouwen.
Wel bestaat de mogelijkheid tot be
lastingaftrek voor investeringen. Op
deze manier zal de staat ongeveer de
helft van de totale overgangskosten
voor zijn rekening nemen.
Fabrikanten van reken- en andere
bedrijfsmachinés als Olivetti, National
CasR Register en Burroughs adverte
ren al voor apparaten, die geschikt zijn
om later te worden aangepast aan het
nieuwe stelsel. Van de thans In ge
bruik zijnde machines zal een aantal
ook wel kunnen worden omgebouwd,
maar de daaraan verbonden kosten zul
len zeker een derde tot de helft van
de aanschaffingsprijs bedragen. En dan
nog zal niet met halve centen kunnen
worden gerekend.
AMSTERDAM, 11 maart De goud
en zilvernotering is blijkens een op
gave van H. Drijfhout en Zoon's Edel-
metaalbedrljven onveranderd gebleven.
De informatiekoersen voor gouden
munten luiden: tientjes f 36,25-/ 37,25,
ponden 37,00-/ 39,00, 20 fr. Napoleons
36,75-/ 38,75, 20 fr. Vrenelis 39,00-
41,00, 20 fr België 36,00-/ 38,00.
VRIJDAG 10
MAART
Aandelen
rraag
aan Do"
A.C.F. (4 (25)
136.50
137.50
Amst.ieven (vol)
380
145
130
E.N. Scheepsverb. (10%)
175
190
Eigen Beheer
200
175
180-
540
550
175
180
Eur. Pluimvee Unie
69
75
Friesch Gron H.vp (9/)%)
720
725
Friesch. Gron. Hyp. vol
175
180
Groeneveld v. d. Poll
380
390
Holl. Aanneming
435
165
175
400
410
145
150
Mouton (c.o.)
85
90
Nat. Grondbez. (30%)
720
Nat. Grondbez. (vol)
290
295
Ned. Lloyd (vol)
320
325
Ned. Lloyd (30%)
820
830
Ned. Scheepshyp. (10%)
775
785
Nillmij (cert.)
450
460
125
140
Nutricia Zoeterm. (w.r.c.)
320
330
onder! Bel Rit«wiiK
250
255
Prins Dokkum (c.o.)
81
8 Hfc
Prins Dokkum
68
70
360
bod
Rott. Scheepshyp. (10%)..
380
400
Sallandsche Bank
160
Utr. Hyp. (20%)
630
110
320
340
Wegener (conv. obi.)
102
103
235
240
rTftitershpwijzeD «i.Q.:
AVIM (opr. bew.)
off.
150
BOG (pb)
1245
Bel.fds. Inc. W. (P-b.)
t 930
940
Blnn Be! Vast G (p.b
1015
1025
Curasao II (1/10 cert.)
bod
Immofund 1962 (pb)
1040
Immofund 1964 A (p.b.)
725
740
Immofund 1963 (p.b.)
825
840
Walvisvaart (o.b.)
725
740
(Van ónze verslaggever)
DEN HAAG, 11 maart Tegen
het aanbieden van lokartikelen moet
kunnen worden opgetreden, wanneer
het publiek deze artikelen langs de
normale weg niet meer kan krijgen.
Dit is een van de aanbevelingen die
de Commissie Ordelijk Economisch
Verkeer heeft gedaan in haar rap
port, aan de hand waarvan een wet
telijke regeling kan worden opge-
steid. Indien de regering dit advies
volgt, zal het als voorontwerp aan
de Sociaal Economische Raad (SER)
worden voorgelegd.
De commissie komt tot de conclusie
dat er behoefte bestaat aan een wet
telijke regeling ter bevordering van
ordelijk economisch verkeer. Daarin
moeten door het optreden tegen indi
viduele gevallen bepaalde gedragin
gen in de handel kunnen worden uit
gebannen, onder voorwaarde dat die
gedragingen het algemeen belang
schaden. Voor wettelijke maatregelen
wordt onvoldoende grond aanwezig ge
acht, wanneer concurrenten of afne
mers In beperkte mate worden bena
deeld.
De gedragingen waartegen dient te
worden opgetreden zijn, behalve de
reeds genoemde lokartikelen, de vol
gende:
O misleiding van afnemers met prij
zen of andere voorwaarden;
O het aantasten van de doorzichtig
heid van de markt, waardoor de'
afnemers in verwarring worden ge
bracht;
O tijdelijke prijsverlagingen op een
lokale markt met de bedoeling
eerst de concurrentie uit te scha
kelen en vervolgens de prijzen weer
te verhogen.
11
Men zou hiertegen kunnen optreden
door publikatie van een uitspraak, dat l
een bepaalde gedraging het ordelijk
economisch verkeer schaadt; door
aanwijzingen zich van een bepaalde
gedragswijze te onthouden; door voor
waarden aan de „verdachte" te stel
len, of door hem te verplichten zich
van bepaalde gedragingen te onthou
den. Dit zou door een gerechtelijke
instantie kunnen geschieden, bijvoor
beeld de Ondernemingskamer bij het
Gerechtshof in Amsterdam die het
rapport-Verdam (over de herziening
van het ondernemingsrecht) voorstelt.
De commissie somt de volgende
concrete punten op die in de wet zou
den moeten worden geregeld:
O In het verbod op het cadeaustel
sel moet het onderscheid tussen
branche-eigen en branche-vreem-
de artikelen verdwijnen. Hierop
wenst men drie uitzonderingen: ge
schenken van betrekkelijk kleine
waarde, kleine reclame-artikelen en
cadeau-artikelen van de soort „der
de pak gratis";
O Als kortingen tot prijsverlaging lei-
dn zijn er geen bezwaren;
O Tegen gezamenlijk inkopen door
personeelsverenigingen bestaat wei
nig bezwaar, omdat daarvan geen
ernstige verstoringe-n worden ver
wacht;
O Geen bezwaar tegen spaarzegel-ac-
ties; wel wil men de vermelding
„vergelijkbare winkelwaarde" aan
een regeling onderwerpen;
O Korte perioden van uitverkoop die
nen te worden gehandhaafd; de
aangekondigde prijsverlagingen
moeten wezenlijk zijn;
G Ingrijpen bij eventuele misstanden
op het gebied van reclame;
G De huidige Winkelsluitingswet door
een buigzame regeling vervangen.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 11 maart Het debat
over een ontwerpverdragdat de sprei
ding en aanmaak'van kernwapens aan
strikte banden wil leggen, het ?g. non
proliferatieverdrag, maakt een van de
gewichtigste agendapunten uit van de
vergadering van het Europese Parle
ment, dat in Strpatsburg van 13 tot
17 maart bijeenkomt.
In Tokio zijn eind 1965 de staten, die
over atoomwapens beschikken, in be
ginsel akkoord gegaan met een sys
teem van waarborgen en de bespre
kingen in Genève hebben controle tot
een aanvaardbare maatregel gebracht.
Van een non-proliferatie-verdrag be
staan thans twee ontwerpen, een Rus
sisch en een Amerikaans. Amerika
heeft over zijn (geheime) tekst de Eur
atom in Brussel- om advies gevraagd.
Tegenstellingen in het Europees Par
lement bestaan tussen degenen, die
absolute voorrang geven aan het
scheppen van voorwaarden om zo spoe
dig mogelijk tot non-proliferatie te ko
men terwille van de veiligheid en van
anderen, die in geen geval willen, dat
de huidige structuur van de Euratom
veranderd wordt.
(Van onze verslaggever)
VALKENBURG, 11 maart De
directeur-eigenaar van het Valken-
burgse Dierenpark, tevens dressuur-
school, Eric Klant (55), heeft zijn
naam laten veranderen in Eric Ha
genbeek. Tot ongenoegen van teigen
uit het vermaarde Duitse circusge
slacht, dé Hagertbecks uit Hamburg,
die daar een dierentuin exploiteren.
Via een kort geding hopen zij te ver
hinderen, dat de Valkenburgse Klant
de naam Hagenbeek overigens zijn
stiefvader gaat gebruiken om sa
men met een Amerikaanse circus
onderneming, een toernee door
Duitsland gaat maken.
Volgens Eric, voorheen Klant, kan
het kort geding zijn plannen niet ver
ijdelen. Op eerste Paasdag start bij
Frankfurt de toernee door Duitsland
van de nieuwe onderneming „Rudi
Bros. Circus Combined with Eric Ha
genbeek". Het nieuwe circus zal tot
oktober in Duitsland voorstellingen ge
ven en in- de toekomst ook andere lan
den bezoeken.
De naamsverandering is geheel in de
geest Van wijlen, de bekende Duitse
circusexploitant, Willy Hagenbeek, ge
beurd.
Hij huwde indertijd met mevrouw
Klant, de moeder van de Valkenburg-
se dierenpark-eigenaar. Willy Hagen
beek adopteerde stiefzoon Eric Klant
en vermaakte hem zijn circus. Hij
stond erop, dat de Nederlandse adop-
tief-zoon de circustraditie Hagenbeek
zou voortzetten. De heer Klant gaat
dit nu doen.
Willy Hagenbeek overleed enkele ja
ren geleden op 88-jarige leeftijd en is
in Valkenburg begraven.
De Valkenburgse dierentuin blijft de
naam Klant voeren.
(Van onze speciale verslaggever)
AMSTERDAM, 11 maart Spe
ciale functionarissen van de Neder
landse Spoorwegen werken een plan
uit voor het stedebouwkundig onder
dak brengen van de miljoenen Ne
derlanders waarmee onze bevolking
de eerste tientallen jaren nog zal
aangroeien. Uitgangspunt daarbij is,
dat het station het hart vormt van de
nieuwe stadsgewesten die volgens de
visie van de. tweede nota inzake
ruimtelijke ordening onze bevol
kingsgroei zullen gaan opvangen.
„Geen goede ruimtelijke ordening is
mogelijk zonder een geïntegreerd
openbaar vervoer", luidt een der
axioma's die men bij de NS belijdt.
De schetsen die de Spoorwegen, ove
rigens geheel vrijblijvend, maakte,
zijn het eerste resultaat van een ver
keerskundig onderzoek dat op het
ogenblik op grote schaal aan de gang
is. De Spoorwegen willen weten, waar
ze anno 2000 aan toe zijn. Niet door
de ontwikkeling af te wachten, maar
door mee te denken en te trachten
mede vorm te geven aan de toekom
stige maatschappij. Voorzover g iste-
ren, op de congresdag van het Neder
lands Instituut voor Ruimtelijke Ont
wikkeling en Volkshuisvesting, tot
uiting kwam, denkt de NS niet zozeer
aan een beperking van het particulier
vervoer, maar aan stedebouwkundige
aanpassing aan het spoorwegnet. Van
iedere nieuwe stadsuitbreiding de
nota ruimtelijke ordening lanceerde
de te"rm „gebundelde deconcentratie"
dient de spoorbaan een centrale
plaats in te nemen.
Naar het structuurmodel van NS
valt zo'n gebundeld stadsgewest uit
een in geledingen van telkens twaalf
hectare oppervlak, met in het mid
den een station, dat te voet in gemid
deld zevenenecnhalve minuut te be
reiken is. De stedelijke bebouwing J>e-
staat uit vier klassen, overeenkomstig
de welstand van de bevolking. De NS
heeft, bij het pp papier zetten van
deze visie, met een schuin oog geke
ken naar Zweedse ontwerpen, waar
men warenhuizen dwars over de
spoorrails heeft gepland om een zo
groot mogelijk samenspel tussen stad
en openbaar vervoer te scheppen.
Uit vroeger onderzoek door de
Spoorwegen is komen vast te staan,
dat het publiek eerder van de trein
gebruik maakt naarmate het dichter
bij het station woont. Een sprekend
voorbeeld hiervan is Weesp waarvan
een zeer groot deel der forensende
bevolking treinreiziger is. Als gevolg
van de Weesper plattegrond, die in
een halve cirkel rond het station loopt
komt ruim zeventig procent van de
habituele treinreizigers uit deze plaats
lopend naar de trein. Suggestie van
de NS: bouw de uitbreiding van Weesp
aan de andere kant van het station,
zodat de cirkel zich sluit.
Woordvoerders van de NS gewagen
met spijt van de taaie visie bij som
mige stedebouwkundigen, dat stations
en spoorlijnen niet in een stadsuit
breiding thuis horen. Een centrale lig
ging is integendeel voorwaarde voor
een juiste in de toekomst steeds
noodzakelijker ontplooiing van het
openbaar (rail)vervoer.
De ochtendvergadering van het con
gres werd bijgewoond door prins
Claus, 's Middags was de president-
directeur van de NS, ir. Loman, aan
wezig.
PENSIOEN NIET WAARDEVAST EN VAAK TE LAAG
(Van een bijzondere medewerker)
De andere publikatie waarin de pen
sioenkwestie ter sprake komt, is het
®ctieprogram dat de drie vakcentrales
gezamenlijk hebben opgesteld en aan
de ex-informateur, prof. Zijlstra, heb
ben aangeboden. Eén van de 36 punten
Van dit program luidt, dat de pen
sioenvoorziening A.O.W. en aanvul
lend pensioen welVaartsvast dienen
Té zijn en tenminste 70 procent moeten
bedragen van het laatstverdiende bru-
fo-inkomen, terwijl het weduwenpen-
sioen tenminste 50 procent van het
laatstgenoten loon van de man moet
*Ün.
Van beide zijden dus een uiting van
onbehagen over de huidige situatie op
het gebied van de pensioenen.
Dat er een groot verschil is in de
wijze waarop het vraagstuk aan de or
de wordt gesteld is begrijpelijk. Zoals
in een jaarverslag van deze instel
ling past, wijdt' de Amro-Bank een ge
degen beschouwing aan het vraagstuk.
Men zou van de vakbeweging wellicht
een even diepgaande beschouwing mo
gen verwachten aangezien het probleem
waarmee het bedrijfsleven worstelt te
vens het probleem van haar leden
voor zover niet in overheidsdienst is.
Aan de andere kant moet men er be
grip voor hebben dat een dergelijke be
schouwing in een actieprogram niet
past. Door het Samenvallen van beide
geheel verschillende publikaties over
hetzelfde onderwerp wordt wel duide
lijk geïllustreerd dat er een grote af
stand kan bestaan tussen het op tafel
leggen van een program en de verwe
zenlijking.
De Raad van Bestuur van de AMRO-
Bank constateert dat het welvaarts
vaste overheidspensioen destijds is in
gevoerd zonder dat daaraan een vol
doende brede maatschappelijke discus
sie is voorafgegaan. Hoewel het er niet
met zoveel woorden staat, kan men
uit het verslag lezen dat naar de- me
ning van de Raad van Bestuur die dis
cussie nu alsnog zou moeten plaatsheb
ben binnen een staatscommissie waar
in het wetenschappelijke element sterk
vertegenwoordigd zou moeten zijn.
Men kan het ook zo zeggen, dat rege
ring en staten-generaal overijld te werk
zijn gegaan en zich onvoldoende de con
sequenties hebben gerealisêerd; nu
moet gekeken worden of daar alsnog
iets aan te doen is, zonder dat aan
verkregen rechten wordt getornd.
Hoewel ook hier geldt dat gedane za
ken geen keer nemen, mag toch wel
geconstateerd worden dat het uiterst
nuttig geweest zou zijn indien een be
schouwing als thans door de AMRO-
Bank wordt gegeven, met nadruk onder
de aandacht van regering en Tweede
Kamer gebracht zou zijn toen de invoe
ring van welvaartsvaste ambtenaren-
pensioenen in discussie was. Dergelijke
beschouwingen zijn niet geheel ach
terwege gebleven, maar ze zijn te sum
mier geweest en niet zo krachtig naar
voren gebracht dat de Kamer daardoor
genoodzaakt werd er ernstig aandacht
aan te geven.
Zo is bijvoorbeeld in het blad „De
Onderneming", orgaan van het Cen
traal Sociaal Werkgevers-Verbond, op
gewezen dat er een fundamenteel ver
schil bestaat tussen het bedrijfsleven en
de overheid. „Het bedrijfsleven", zo
schreef het blad op 16 februari 1963,
„moet altijd bedacht zijn op de moge
lijkheid van voortbestaan en mag dus
van huis uit geen wissels op de toekomst
trekken, geen garanties geven waarvan
men niet kan overzien welke de kosten
zullen zijn." Ook gaf het blad als zijn
opvatting te kennen dat er tussen de
overheid als grootste werkgever en het
bedrijfsleven coördinatie behoort te zijn
°P het punt van lonen en overige ar
beidsvoorwaarden. Teleurstellend werd
in een later nummer van het blad het
voorlopig verslag van de Tweede Ka
mer over het wetsvoorstel genoemd.
Wie de kamerstukken over deze zaak
Rog eens naleest, moet tot de conclu
sie komen dat de wijze van behande
ling teleurstellend genoemd kan wor
den.
Ook door het levensverzekeringbe-
bedrijf is destijds de aandacht geves
tigd op de gevaarlijke consequenties
van welvaartsvaste ambtenarenpen
sioenen. In een beschouwing in „De
Verzekeringsbode" van 22 maart 1963
zet drs. Th. C. L. Kok1 uiteen dat een
definitieve toezegging van welvaarts
vaste pensioenen voor iedere onderne
ming economisch onverantwoord is te
achten. Ook de A.O.W; en de A.W.W.
moeten de vuurproef van de laagcon
junctuur nog doorstaan, zo merkt hij
terecht op.
Het levensverzekeringbedrijf kent
wel mogelijkheden om enigermate in
een stijging van pensioenen te voorzien.
In de zojuist bedoelde beschouwing
worden de winstuitkeringen genoemd,
die echter altijd beperkt zullen zijn om
dat het bedrijf nu eenmaal de plicht
heeft een deel van de winst te bestem
men tot meerdere zekerheid voor het
nakomen van zijn primaire verplich
tingen tegenover de verzekerden. Ook
worden vermeld de met de rente
stand verband houdende kortingen die
op collectieve pensioencontracten gege
ven worden en die door de werkgever
gebruikt kunnen worden om de pen
sioenrechten van zijn werknemers en
oud-werknemers te verhogen. Sindsdien
zijn er doör het levensverzekeringsbe
drijf andere mogelijkheden in het leven
geroepen zoals regelmatig stijgende ver
zekeringen en de z.g. verzekeringen op
basis van aandelenbelegging, wel e
laatste echter het onzekere element
van het beleggingsrisico in de pensroe-
hebben pensioenuitkeringen in de loop
der jaren enigermate te doen stijgen,
zijn echter van geheel andere 01de dan
de welvaartsvastheid die de overheid
in de ambtenarenpensioenen heeft ge
bracht en die door het bedrijfsleven
daarop is zowel in 1963 als nu door de
AMRO-Bank terecht gewezen niet
te bereiken is.
In de discussie over pensioenen mag
niet uit het oog worden verloren dat
er niet alleen het aspect is van de wel
vaartsvastheid, zij het dat dit een dui
delijke en ongewenste kloof tussen
ambtenaren en particuliere werkne
mers heeft geschapen. Er is ook nog
bet vraagstuk van de hoogte der pen
sioenen, dat de vakcentrales in hun
program hebben aangesneden. Een
ouderdomspensioen van tenminste 70
procent van het laatstverdiende bruto-
inkomen en een weduwenpensioen van
tenminste 50 procent van het laatst
genoten loon van de man, zijn voor
velen begerenswaardige zaken, waar
aan zij nog lang niet toe zijn.
Hier is in het blad van het levens
verzekeringsbedrijf nog récent de aan
dacht op gevestigd. De voorzitter van
de Nederlandse Vereniging ter Bevor
dering van het Levensverzekeringwe
zen, de heer W.A.H.C. BoellaariJ, ver
wees op 2 januari 1967 in een nieuw
jaarsartikel naar de door de rege
ring ingediende spaarnota, waaruit
blijkt, dat 46 procent van de actieve
beroepsbevolking uitsluitend aangewe
zen is op de A.O.W. De heer Boeliaard
merkte op dat hier een vruchtbaar ar
beidsveld ligt voor werkgevers- en
werknemersorganisaties en het levens
verzekeringbedrijf samen. Ook bracht
hij onder de aandacht dat vele bestaan
de pensioenvoorzieningen niet voldoen
de up to date worden gehouden; maar
al te vaak wordt te laat beseft dat de
oensioenvoorziening niet op een rede
lijk peil staat.
Het is van belang op te merken, dat
juist 3« een spaarnota van de regering
deze schrijnende s-,(natie op pensioen-
gebied aan de orde is gekomen. Hoe
langer hoe sterker dringt zich namelijk
de vraag op of de pensioenv.obrziening
als zodanig nog afgezie1" van de
welvaartsvastheid niet een hoge
prioriteit moet hebben boven het bevor
deren van sparen op berte termijn en
boten het bevorderen van bezitsvor
ming.
Het lijkt prachtig, dat er een premie
wordt gegeven op besparingen die vier
jaar hebben uitgestaan, maar in het
vijfde jaar kunnen spaargeld plus pre
mie worden opgenomen en consumptief
worden besteed. Voor oudedag en we
duwen en wezen is er dan nog niets.
Ook bij het stimuleren van het eigen
woningbezit mag niet uit het oog wor
den verloren dat de toekomst niet al
leen een woning vraagt om in te le
ven, maar ook geld om van te leven.
Regering en bedrijfsleven zullen een
open oog moeten hebben voor het ho
ge belang van het bevorderen van
góede pensioenvoorzieningen naast het
bevorderen van het sparen. Hierbij is
niet "felleen de financiële toekomst van
de werknemers gebaat; eT zal tevens
een grotere permanente stroom van
besparingen ontstaan.
Hier ligt ook een belangrijke taak
voor de vakcentrales om de werkne
mers duidelijk te maken dat een goede
pensioenvoorziening offers vraagt waar
voor sommige sociale verbeteringen tij
dens de actieve levensperiode wellicht
zullen moeten wijken.
Ten aanzien van het vraagstuk dat
in het verslag van de AMRO-Bank aan
de orde is gesteld, zal een staatscom
missie nuttig werk kunnen doen, voor
al wanneer zij het mede als haar taak
ziet aanbevelingen te doen omtrent het
kernprobleem waar het in de discus
sie over welvaartsvaste pensioenen om
gaat, nameüik de handhav'ng van de
koopkracht van de gulden.
Houdt men echter in het oog hoeveel
er op het gebied van de particuliere
pensioenvoorzieningen, afgezien van
het bere ken van welvaartsvastheid,
nog te bereiken ie,, dan moet overleg
tussen werkgevers, werknemers en ver
zekeringsdeskundigen niet minder nut
tig en belangrijk worden geacht.
