DE MAASBODE
M
PAUS IN NIEUWE ENCYCLIEK:
et respect voor zedenwet en vrijheid
DRIEDELIG WRAK VAN TORREY CANYON
Vand
aag
ÖE TIJD
SPANDOEKEN IN MENIGTE
Vrijmoedig
commentaar
Dreigend ontslag
honderden
voor
Nieuwbouw in
Waarderpolder
Zaterdag uitvaart van
de bisschop van Breda
Reacties voor
formateur
niet ongunstig
THE TIMES
VAN HEEK MOET SANEREN
^schop vermoord
in Mexico
verder
Duitse kredieten
voor Indonesië
Hispano Suiza
rotterd
Mr. Van Spaendonck
overleden
Af ON
AM, DINSDAG 28 MAART 1967
KOUD
!l!i'i!i!i! li'!
ii!i!i!i!'
122e JAARCANC No. 39587
18
pagina s
DE MAASBODE
INTENTIES:
Bevolkingsgroei
m
Tijdens de Paastoespraak van de Paus ontrolden betogers gisteren
op het Sint Pietersplein spandoeken ten gunste van „de pil" en de
geboorteregeling zonder meer.
ms
De drie delen, waarin de reuzentankboot Torrey Canyon sinds Eerste Paasdag uiteengevallen is bij het
rif van de Seven Stones aan Engelands zuidwestelijke punt. (Zie pagina 4
Haarlemse Diepdrukindustrie
s Financiën en economie
(Van onze verslaggever)
Breda, 28 maart. Zater
dagmorgen half elf begint in de
Bredase kathedraal de plechti
ge requiem-mis voor mgr. G. H.
de Vet (Jf9), bisschop van Bre
da, die in de ochtend van Twee
de Paasdag plotseling is over
leden. Zijn dood is veroorzaakt
door een storing in de bloed
vaten. De uitvaartplechtigheid
wordt waarschijnlijk geleid door
kardinaal Alfrink met assisten
tie van pastoors en kapelaans
uit het bisdom Breda.
ADVERTENTIE
UW GEHELE HUIS
CENTRAAL
VERWARMD MET
ALS HOOGST
BETROUWBAAR HART
EEN GASKETEL VAN
ADVERTENTIE
met duur weI heerlijk
Aldus DE TIJD van honderd jaar geleden.
PLAKBOEK DE TIJD
DE TIJD
Vrij koud. Wisselende bewolking.
Af en toe buien. Matige tot krach
tige wind.
Zon op: 06.24 onder: 19.07
Maan: onder: 07.44
lliUiV.lN
l l l l 'l l I)
Actie nodig tegen
bevolkingsgroei
t^TleAANSTAD, 28 maart (Reu-
-ea aiei Pau'us heeft vandaag
^Pulon^f encycliek, „Progressus
fenj v." (Het welzijn der volke-
>,a,cht doen zien. De ency-
6tl intf over ontwikkelingshulp
^aUs r 'nah°nale samenwerking. De
ken 6n e? °P tot hulp aan de zwak
ke e hongerigen, gelijkheid in
sbetrekkingen en mens-
aUtorh f1^' Voorts vraagt hij de
V°htiriD t n ket probleem van de be
viste °ename op te lossen met de
jfhits dVe°,°rl!fhting en maatregelen,
•het dp to overeenstemming zijn
biedi„p zehenwet en de vrijheid eer-
•'Stnv)' ^to he echtparen toekomt".
rechtvn j?ere'! tegen ellende en on-
te9eHjlctoheid betekent, dat men,
^ndioh^ de verbetering van de om-
ke von he menselijke en geeste-
?Us bet ''song vn alle mensen en al-
r, Oerneen welzijn van de mens-
TiQet _Vordert"Omdit te bereiken
en doeltreffend wereldgezag
OBREGON (Mexico), 28
Qhl Fp) De politie van Ciu-
heeft een woedende me-
e drift bedwang moeten houden,
de
van die stad wi
stoffelijk overschot van
gev e was het afgelopen weekein
den ee °nden en de drie mannen wa-
biss„Lr SSgjen toen zij de auto van
verdachten van de moord op
van die stad wilde lyn-
de
sschop*
volgden.
auto-
taiip- Sociaal
«r0ot—voor-iedereen
is van een
e goed in enkele tien-
toren tijd geworden tot een
ware Sn
tocht ergernis. Op pagina drie
BEN KROON zijn hart nog
S °ver de ellende.
*Co
van Dijk speelt de titelrol in
e "ons
een ~""5 van sergeant Musgrave"
Oag ptoeel Engels stuk, dat zater-
bter» ",J de Haagsche Comedie in
v°0rlere is gegaan. Een te sobere
redoordeelt onze toneel-
besn ,Ur and RÉ RUTTEN in zijn
Peking
op pagina 5.
-Ajax overheerste het
paassT00rd~
&eijei 'Weekeinde. Na afloop was
«Beï °ord tevreden met het gelijke
de v °°'c werd daarmee in feite
TJitvons 0p de landstitel verspeeld.
0ideren£,e verslagen ook over de
®Porn... sportgebeurtenissen in onze
j£ l^Jiage.
°°r stadsnieuws pagina 7.
M DIRECTIE:
r- W. A. M. van der Kaden
HOOFDREDACTIE:
L M. Lücker
eo
^rs- A. J. Cuppen
I3l^^: Botterdam, Westblaak
mini "J47- Tel. redactie en ad-
l7on 'e: 14 2011, redactie na
Giro tUur: 14 21 14. Postbus 723.
2 28 84° V" Amsterdam:
tot afdeling lezersservice
ABrw.P uur- tol. 0 10 -14 28 10.
Sik per week ff.-,
f 13®nd f 4,40, per kwartaal
c|üs;ef lvan 1 april 1967 af), ex-
ADvt-r, eventuele incassokosten.
35 C'f/DE MAASBODE
Dg Tnn' per miHinieterhoogte;
com 9efiele oplage
7e cent Per rni"iTieterhoogte;
Contra voor familieberichten,
acttarieven op aanvraag.
den geschapen. ,,Wij zijn allen ver
enigd in deze onderneming. Wij willen
alle mensen voor ogen brengen hoe kri
tiek het huidige ogenblik is en hoe
dringend het werk dat gedaan moet
worden. Het uur voor actie heeft nu
geslagen. Op het spel staan het be
staan van zovele onschuldige kinderen
en zovele gezinnen, die in ellende ge
dompeld zijn. Het gaat om het schep
pen van de voor menselijke wezens
vereiste omstandigheden"aldus de
Paus.
,,Op het spel staan de wereldvrede
en de toekomst van de beschaving. Nu
moeten alle mensn en alle volkeren
hun verantwoordelijkheid onder ogen
zien".
De welvarende landen hebben een
plicht van menselijke solidariteit tegen
over de in ontwikkeling zijnde landen,
aldus de Paus. Niemand heeft het
recht de plicht te negeren die de hon
ger n de wereld hem oplegt.
Het is echter niet genoeg alleen
maar de honger uit te bannen en de
armoede inte perken. Er moet een
wereld worden opgebouwd, waarin ie
dere mens zonder uitzondering een vol
ledig menselijk leven kan leiden. De
welvarende landen moeten de kosten
dragen en hun overvloedige middelen
moeten ten dienste van arme landen w
den gesteld. „Anders zou de volgehou
den hebzucht van de rijke landen
slechts Gods oordeel en de wraak van
de misdeelden met gevolgen, die nie
mand kan voorspellen, kunnen afroe
pen".
Het bestaan an de arme landen, de
vrede in de onwikkelingslanden en de
wereldvrede zelf staan op het spel,
aldus de ancycliek. De Paus dringt
aan op het dichten van de kloof tus
sen de rijke en de arme landen en
vermijding van de „economische dic
tatuur" van de vrije handelsconcur-
rentie.
.Vrijheid van handel is slechts recht
vaardig als zij onderworpen is aan de
vereisten van sociale rechtvaardigheid"
Dit moet door middel van internatio
nale overeenkomsten tot stand wor
den gebracht. Te overwinnen hinder-
zijn het nationalismedat volkeren af
scheidt van hun ware God, èn rassen
waan, die de onschendbare mensen
rechten aantast.
Wij moeten ons haasten, want al te
vee mensen lijden, aldus, de Paus. De
verleiding om to geweld over te gaan
is steeds aanwezig, maar revolutie,
die tot vernieling leidt, moet veroor
deeld worden, behalve wanner de nood
zaak daartoe onontkoombaar is. Wel
moeten hervorminen worden ingevoerd
om de onrechtvaardigheid te bestrij
den en te overwinnen.
De wezenlijke taak van de autoritei
ten, aldus de encycliek, is het ver
mijden van „het risico van steeds ver
dere vergroting van de welvaart der
rijken en de overheersing der ster
ken, terwijl men tegelijkertijd de ar
men in hun ellende laat en de slaver
nij van de verdrukten vergroot".
Schrijvend over het probleem van
de bevolkingstoename vraagt de Paus
van de overheden, dat zij binnen de
grenzen van hun bevoegdheid" tussen
beide komen met de juiste voorlichting
en maatregelen, ,,mits deze in over
eenstemming zijn met de zedenwet en
de vrijheid eerbiedigen, d e de echt
paren toekomt".
„Zonder onvervreemdbaar recht op
huwelijk en voortplanting bestaat er
geen menselijke waardigheid", aldus
de Paus. „Het is uiteindelijk aan de
ouders om, met volledige kennis van
zaken, te beslissen over het aantal van
hun kinderen, waarbij zij hun verant
woordelijkheid aanvaarden tegenover
God, tegenover hunzlf, tegenover de
kinderen die zij reeds ter wereld heb
ben gebracht en tegenover de gemeen
schap waartoe zij behoren, volgens de
vereisten van hun geweten in het licht
van de wet God op de juiste wijze
uitgelegd en gesteund door het ver-
trouwen in Hem".
KM£
«-is
•y
(Van onze correspondent)
ENSCHEDE, 28 maart Het Minis
terie van Economische Zaken, het di
rectoraat van de arbeid, de vakbon
den en de vereniging van de Katoen-
Rayon- en Linu:Mndustrie (KRL) voe
ren thans met de directie van het Van
Heek-concern besprekingen om een op
lossing te vinden voor de afzetproble-
men van deze onderneming. Naar ver
luidt zou de regering niet ongenegen
rijn steun te verlenen, als geen afde
lingen in stand worden gehouden, die
structureel onrendabel zijn.
Er zou bij Van Heek en Co. Kon.
Textielfabrieken gesproken worden
over afvloeiing van personeel in be
duidende omvang. Het probleem is ech
ter dat de Enschedese textielbedrijven,
die voor het merendeel een werktijd
verkorting hebben ingevoerd, nauwe
lijks in staat zijn deze mensen op te
nemen. Volgens de bepalingen mag ge
durende een periode van werktijdver
korting een bedrijf geen nieuw perso
neel aannemen.
Er doen reeds geruime tijd geruchten
de ronde over de situatie, waarin het
Van Heek-concern door structurele en
conjuncturele moeilijkheden is ge
raakt. Verschillende malen heeft het
concern, dat aan 3750 mensen werk
biedt, werktijdverkorting aangevraagd.
In totaal geldt thans een kortere ar
beidstijd voor bijna 2.000 personeelsle
den.
De moeilijkheden zouden vooral lig
gen in de spinnerijen en weverijen. Het
concern telt echter ook een aantal goed
florerende afdelingen, onder meer in
de tricotagesector. De Van Heek-
groep, die in 1965 tot stand kwam,
telde aanvankelijk ongeveer vijfduizend
personeelsleden.
(Van onze verslaggever)
HAARLEM, 28 maart Op het in
dustrieterrein in de Waarderpolder zal
volgende maand begonnen worden
met de nieuwbouw van de N.V. Haar
lemse Diepdrukindustrie (HDI). Haar
lems burgemeester mr. O. P. F. M.
Cremers, zal daartoe donderdagoch
tend de eerste paal de grond in heien.
Op het bouwterrein dat 6,4 hectare
groot is, zullen in de eerste fase van
de uitbreiding gebouwd worden de rota-
tiediepdrukhal en de gebouwen voor
verwerkingsafdelingen en energievoor
ziening. In de 2e fase zullen de fiom-ver-
werken&e afdelingen en de kantoren
naar de nieuwbouw in de Waarderpol
der verhuizen.
Volgens de mededelingen van de di
rectie van de H.D.I. hoopt men in het
voorjaar van 1968 met de bouw van de
rotatiediepdrukhal zover gereed te zijn,
dat met de montage van een nagenoeg
geheel nieuw machinepark kan worden
begonnen. De montage van de persen
zal ongeveer anderhalf jaar vergen. In
de herfst van '68 echter zal waarschijn
lijk de eerste nieuwe rotatiepers reeds
in gebruik genomen kunnen worden.
DJAKARTA, 28 maart Indonesië
en West-Duitsland hebben een overeen
komst getekend, volgens welke de re
gering in Bonn Indonesië kredieten tot
12,5 miljoen dir. zal verlenen.
De kredieten zullen worden gebruikt
voor de aankoop van reserve-onderde
len, materiaal en halffabrikaten uit de
Bondsrepubliek. De terugbetaling is
verspreid over een termijn van 25
jaar.
Het wordt een Nederlands-talige
plechtigheid, die in grote lijnen zal
overeenstemmen met de uitvaart van
mgr. Bekkers in mei vorig jaar. Na
de requiemmis wordt het stoffelijk
overschot van de bisschop bijgezet in
het bisschopsgraf op het kerkhof
Zuylen.
Mgr. De Vet is tot aan zijn dood
zeer actief geweest. In drie kerken in
Breda en in de abdij van de Bene
dictijnen te Oosterhout heeft hij in
de Goede Week tot en met Paas-
morgen verscheidene plechtigheden
geleid. Op zijn werktafel werd het
ontwerp aangetroffen van een brief
aan zijn priesters aan wie hij jaarlijks
omstreeks Pinksteren een goed door
dacht betoog over een bijzonder as
pect van de zielzorg placht te zenden.
Dinsdagmorgen zal het kathedraal
kapittel na een h. mis in de bisschops
kapel aan de Veemarkt vergaderen
over de aanstelling van een kapittel
vicaris, die tijdelijk het bisdom zal be
sturen,
Het nieuws van de dood van de ze
vende Bredase bisschop heeft niet al
leen in het Bredase diocees, maar ook
in heel de Nederlandse kerkprovincie
grote verslagenheid gewekt.
Bisschop De Vet was geen man die
sterk leefde in de verbeelding van het
grote publiek, maar des te groter was
de achting die zijn persoon en werk
genoot bij al degenen die betrokken zijn
bij de vernieuwingen in de kerk van
Nederland en in het bijzonder in die
van Breda.
(Voor een In Memoriam door mgr.
H. C. A. H. Ernst, vicaris-generaal en
proost van het Kathedraal Kapittel van
het bisdom Breda en voor een uitvoe
rige levensloop van mgr. De Vet, zie
vagina 3).
In Enschede doen velerlei geruchten
over Van Heek en Co de ronde. Men
spreekt daar over een mogelijke slui
ting van alle spinnerij afdelingen van
het concern, waardoor 1000 personeels
leden zonder werk zouden komen en
zelfs over een algehele liquidatie van
de onderneming. Alleen regeringssteun
zou een drastische verslechtering van
de werkgelegenheid bij Van Heek nog
kunnen afwenden.
De directie wilde vanmorgen geen
commentaar leveren op de geruchten.
Wel gaf zij toe dat er bepaalde plan
nen worden uitgewerkt. Zodra deze
definitief zijn, kunnen van Van Heek
nadere mededelingen worden verwacht.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 28 maart Forma
teur De Jong heeft het lange Paas
weekeinde niet onbenut voorbij laten
gaan. Op tweede Paasdag was hij zo
ver met zijn „huiswerk" gevorderd,
dat hij de voorlopige resultaten daar
van met de vier fractievoorzitters van
de KVP, VVD, AR en CHU afzon
derlijk kon bespreken.
De eerste reacties van die kant ziin
blijkbaar niet ongunstig geweest. De
heer De Jong blijft daarom „niet zon
der hoop", zo werd maandagavond
gezegd. Die hoop zou ook gebaseerd
zijn op enkele voorlopige contacten
met kandidaat-ministers, waarop
eveneens redelijk werd gereageerd.
De fractievoorzitters hebben van
daag nog de gelegenheid om desge
wenst de voorstellen van de forma
teur in eigen kring te bespreken. Blij
ven verdere complicaties uit, dan kan
de formateur de volgende stap zet
ten: het invullen van de namen. Voor
iedere formatie is dit steeds weer een
moeilijke periode, omdat er zoveel
persoonlijke en politieke overwegin
gen, zovele ambities en weerstanden
door elkaar heenspelen.
Vandaag nog hoopt de heer De Jong
antwoord te krijgen van de vier frac
tievoorzitters. Vanmiddag heeft hij
deelgenomen aan de vergadering op
het ministerie van Buitenlandse Zaken
met de Amerikaanse vice-president,
Hubert Humphrey.
De heer De Jong heeft te maken
met de extra moeilijkheid van een
mislukte formatie-Biesheuvel en het
conflict binnen de AR. De indruk be
staat in Den Haag, dat de AR-fractie-
voorzitter mr. Biesheuvel niet beschik
baar zal zijn voor een kabinet De
Jong; overigens vooral omdat hij on
der de huidige omstandigheden in
zijn partij de leiding van de fractie
wil behouden. De heer Biesheuvel
heeft vandaag fractievergadering ge
had.
Intussen heeft de formateur voor
de zetelverdeling de mogelijkheid van
een aantal variaties opengehouden.
Daarbij zou ook het totaal van veer
tien zetels, en daarmee de formule
6-3-3-2, niet onder alle omstandighe
den onaangetast blijven. In zijn ge
sprekken met en over kandidaat-mi
nisters krijgt de formateur daardoor
wat meer speelruimte. Bij de keuze
van personen wil de heer De Jong
een wat andere methode volgen dan
zijn voorganger. Mede door diens mis
lukking heeft de huidige formateur
niet zoveel keus onder de erkende po
litieke experts. Hij zou dan ook van
zijn kant vooral de meer jonge poli
tici zoeken, bij voorkeur uit de Ka
merfracties, die bekwaam moeten
worden geacht voor het ministerschap
maar die hun sporen als bewindsman
nog moeten verdienen. Op deze ma
nier hoopt de formateur een beetje te
ontkomen aan de belasting, dat hij
tot „tweede keus" zijn toevlucht zou
moeten nemen.
B
postbus 221 Breda
(Van onze correspondent)
TILBURG, 28 maart Mr. dr. B.
J. M. van Spaendonck is zaterdagmid
dag op zeventigjarige leeftijd in het
Tilburgse Sint Elisabethsziekenhuis als
gevolg van een beroerte overleden.
Hij heeft vele verdiensten in de soci
aal-economische en onderwijsontwikke
ling van Noord-Brabant.
(Zie ook pagina 3)
Zowel in Suriname als op Cura
sao hebben politieke minderheden
protest aangetekend tegen de wijze,
waarop de landsregeringen in deze
beide rijksdelen de spelregels van ae
democratie toepassen. Die protesten
zijn geadresseerd aan de regering
van bet Koninkrijk en zullen dus.
wanneer de beide gouverneurs hun
taak als organen van het Konink
rijk verstaan, in Den Haag terecht
moeten komen.
De vraag in boeverre deze protes
ten terecht werden aangetekend kan
voorsbands van Nederland uit moei
lijk worden beantwoord. Een on
derzoek zal noodzakelijk zijn. De
zaak is van voldoende belang om een
dergelijk onderzoek te rechtvaardi-
gen.
Het Koninkrijksstatuut immers
waarborgt de handhaving der demo
cratische burgerrechten aan de be-
volking van deze rijksdelen. In bet
bijzonder, mag men wel zeggen, aan
de minderheden. Juist aan klachten
van minderheden op dit gebied dient
de rijksregering bijzondere aandacht
te besteden. In bet verleden is dat
niet altijd gebeurd. Op dergelijke
klachten heeft de Koninkrijksrege
ring nogal eens dovemannetje ge
speeld. Vinger op de lippen en zorg
vuldig een andere kant opkijken om
vooral niet op de tenen van de lands
regeringen te gaan staan.
Het valt te betwijfelen of met een
dergelijke houding de zaak van bet
Koninkrijk wordt gediend. Het beeft
weinig zin zich tegenover de rest
van de wereld op de borst te slaan
over de vrijheid, die Nederl and zijn
voormalige koloniën heeft geschon
ken wanneer aan dergelijke ernstige
klachten van minderheden, die in
hun politieke rechten worden ge
kortwiekt. binnen het Koninkrijk
stilzwijgend wordt voorbijgegaan.
Het minste, dat de minderheden in
Suriname en de Nederlandse Antil
len mogen verwachten is zorgvuldi
ge aandacht voor hun protest en
eventueel openbaarmaking van de
resultaten, waartoe een onderzoek
naar de gewraakte feiten heeft ge
leid. Juist voor die minderheden mo
gen de bepalingen van het zoveel
bezongen Statuut geen dode Ietter
blijven.
De New-ïorksche dagbladen brengen uit verschillende
oorden der Unie, vooral uit het Zuiden, berigten van
storingen der openbare orde, waarbij negers de schuld
of althans de hoofdrol hadden. De korrespondent der
TIMES zegt in een schrijven uit New-York dat nieuwe
beroerten, die lang vooruit gezien en verwacht waren,
zich beginnen voor te doen.
Wij vinden het leuk, the TIMES eens in deze rubriek te ver
melden. Per slot van rekening ontmoeten wij niet elke dag
iemand, die al meer dan honderd jaar een fijne collega en
bovendien een naamgenoot van ons is.
Er zijn niet zoveel kranten die op een zo lange ervaring kun
nen terugzien.
Lange ervaring en jeugdige frisheid. Schuilt in die combinatie
wellicht het geheim, waarom steeds meer mensen DE TIJ D
gaan lezen?
Kent u iemand die zich bij de meer dan honderdduizend
abonnees van DE TIJD wil aansluiten? Vul dan onder
staande bon in en verdien een
Ik geef als nieuwe abonnee DE TIJD op:
NAAM:
Adres:
WOONPLAATS:
Het abonnementsgeld 13,- per kwartaal)
door bovengenoemde ondergetekende.
Het plakboek gelieve u te zenden aan:
NAAM:
Adres:
WOONPLAATS:
wordt voldaan
Handtekening:
Deze
bon als brief verzenden aan:
DE TIJD POSTBUS 348 AMSTERDAM