KLM doet al het mogelijke
om diefstal te voorkomen
Speciale bewaking van goud en edelstenen
m
Miniatuur Gotthard-baan in
verkeersmuseum Luzern
„Spookjachten"
in Engeland
Naar Engelberg
per tandrad
er eens uit
Natuurhistorisch
Borger
OK)C
EERSTE STRAALVLIEGTUIG
PER JAAR HALF MILJOEN
OPPER-SCHATBEWAARDER MR. COUTINHO:
hoefnagels naar
ank voor Handel
Scheepvaart
drievoudige
blikseminslag
Fabriek weigert
loonsverhoging
MEDISCHSOCIALE SECTOR kraamaantekening, hoofd
verpleegsters, verloskundigen, landbouwhuishoudkundigen, leraressen huishoudkunde, groepsleiders
INFORMATIESTROOK Ik verzoek u om nadere inlichtingen over financiële en
ETEN OP OUDSTE STOOMSCHIP
museum in
vk
Bij langer verblijf
Frans rijbewijs nodig
België krijgt meer
autoslaaptreinen
f^iccA
da's goede
lichaamsbeweging
Weekend-tips
Prins Claus ziet
krantebedrijven
wl'
r
TIJD
DONDERDAG 13 APRIL 1967
Vuurwapens
NEDERWEERT
rt^ei^UW:
Mr. G. D. F. COUTINHO
Mant behouden
De zwakke stee
Gehuwd/Ongeh.
Spelen met echte treinen in het Verkeersmuseum te Luzern.
Modél van het eerste Zwitserse straalvliegtuig, de >yAiguïllon
fff 1 i
III -
Het particuliere spoorlijntje LuzernEngelberg vervoert jaarlijks
meer dan een half miljoen toeristen.
(Van
onze luchtvaartredacteur)
13 april Drie goud-
ttyp pinnen een week, waarvan
Vepfn i de KLM. Is dat abnormaal
tin),"Nee", zegt mr. G. D. F. Cou-
hoofd van de afdeling bedrijfs-
Iedere
ile, t,l9ing van de KLM.
klant *s er een te veel voor de
«chr ..Voor de verzekeringsmaat-
k P maar ook voor ons. Toch
in o aantai diefstallen zeer gering,
all ari7nerking genomen dat de KLM
du-ert al via Schiphol per jaar tien-
tra„^den hoogwaardige zendingen in
hij Slt° vervoert. Daar is veel goud
e.ct"Tnaar °°k edelstenen, bankpapier
Èp
gen .hoogwaardige zending" is vol-
zen5. internationale afspraak iedere
mi- ,nS met een kiloprijs van ten-
tra ste vijfhonderd dollar; ook het
itostKPort van dure Milanese textiel of
are Zwitserse horloges kan de
tiigp zorg krijgen, die voor hoogwaar-
ga® Ondingen is vereist, nok al lig-
Brijsr,eze goederen eigenlijk „onder de
^r- Coutinho wil de bijzonderheden
Wiu ^ie speciale behandeling niet
i „Dan vertel ik tè veel". Wat
ov youtmho wil de bijzonaerneuen
WT die speciale behandeling niet
hj; i „Dan vertel ik tè veel". Wat
Schier1 kwijt wil: „De KLM heeft op
gjn Pool het centrum van de beveili-
Vo„?. Van hoogwaardige zendingen ge-
-W. Op papier hebben we hier 45
ga, geüniformeerde bewaking, speci-
lit; °Pgeleide. goed getrainde oud-po-
js. mensen. Dat lijkt meer dan het
la" 0rn één post vierentwintig uur
dien *e bewaken heb je door ploegen-
biw en- vakanties, verlofdagen enz.
vijf man nodig. Zestien man zijn
gePa viji man nodig, zestien man zijn
lanent ingedeeld bij de bewaking
hoUjOet waardevervoer. Dag en nacht
van zij toezicbt op de hele gang
Ziin Zaken in de goudkluis. Daarnaast
gj ,er nog vier inspecteurs, die voor^
h0] *e°tivewerk doen. Buiten Schip-
ivaHls New York de enige plaats,
gin r n°g een speciale KLM-beveili-
fiaySrnan zü" °P a(le andere lucht-
is steeds wèl iemand van de
lijj-^yestlging met de verantwoorde-
din2ei<* voor de hoogwaardige zen-
Mast11 belast; wie dat is kan van
Olep t°t plaats verschillen, maar
gejjStal is het de stationmanager. Er
Sahw£ ook beel gedetailleerde voor-
is p 'en. De verantwoordelijke man
*en k in elk geval altijd bij wanneer
hoogwaardige lading, alti
altijd op het
tucT* moment, van kluis naar vlieg
er, s Wordt overgebracht en ingeladen,
v,aar>ec^a^e ..Pallets", grote bladen
ViE de goederen onder een ste-
8ekpp j Vastzitten. Dat geldt ook om-
in <jp V,' .bij het uitladen en opbergen
dat p u?.Sl. Hoe weet die man tevoren
Via pp bijzondere lading op komst is?
dat e5n. telegram? „Laten we zeggen
iedere 1 van lijnen zijn waarop bij
zending °ht wel een hoogwaardige
aan boord is".
d(' 1 bewaking aan boord, tijdens
Vlucht? Alleen als uitzondering.
's er een toestel vol goud naar Bang-
°k gaat, stuur ik wel het hoofd van
sp- bewakingsdienst mee, met een as-
J^tent, en de opdracht: in de lucht
P a9 geslapen worden, als je op de
di°nd maar wakker blijft". Het dienst-
e1d bewakingspersoneel kan ge-
(,APend zijn, maar ook daarover geen
t,ji°nderheden: ,,Wij hebben een aan-
concessies voor het dragen van
on, ns> voor een bepaalde groep van
hetemensen, maar we volgen liever
teeir~n9else dan het continentale sys-
bppWe zijn met vuurwapens een
Ue voorzichtig".
hen°°r „ten minste honderden miljoe-
dere Vervoert de KLM, evenals an-
Hije grote luchtvaartmaatschap-
dirig per iaar aan hoogwaardige zen-
bew-Mk ^ou bet niet beter zijn altijd
Als n8 mee te sturen? „Ondoenlijk,
ihpf Je bij iedere handeling een man
kapiteen bren moet zetten, vergt dat
Schan -n' die Seen luchtvaartmaat-
thjj pPÜ kan opbrengen. En de vracht-
b'eta Z°u ^an hoog worden, dat er
De meer te vervoeren viel".
*en -VPPerbewaker van de KLM zou
Uitpri Tj' kunnen zijn, niet alleen in
'hk maar ook in zijn spreken: de
vaj heet bij hem „crook", de over
als "Caid". Al in de oorlog deed hij
W6r, 'jjndmachtkapitein veiligheids-
Servi' „i was hoofd van de „security
bard Ce van de staf van prins Bern-
do0r' earst in Brussel, later in Apel-
JfDjyr'-.m 1947 werd hij secretaris van
ai 8fcn acteur Albert Plesman. Maar
uoedig kreeg hij opnieuw een vei
ah „n
"nze parlementaire redacteur)
?aatspp NAAG, 13 april De oud-
paSels ®ccetaris dr. W. L. G. S. Hoef-
a hkort naar wordt verwacht, bin-
Üa j worden benoemd tot lid van
Kahdpi van Bestuur van de Bank voor
v' Ho6? Scheepvaart te Rotterdam.
iah Din age(s was staatssecretaris
li U nj,atlc.icn in het kabinet-Cals. Hij
'®t J, a zijn aftreden op verzoek van
ti ias v.inciaal bestuur van Limburg
in ^"gebracht over de industrialis
i öe pdcze provincie.
ank voor Handel en Scheepvaart
in ri"""sculacni ove
Öp -pjdeze provincie.
de
a ae C voor nandei en scheepvaart
var>tai j^dstermaatschappij van een
Op'end J1 bustriële ondernemingen, be-
h er ee bet Thyssen-concern, waar-
eh in 5 drietal werven en enige mij-
Duitsland.
('e^^jWWEERT, 13 april Om
-^nïhidci-W'a:rt voor is hier wo
Vfj. haB ag de bliksem op drie plaat-
sa.
heil hie, boeg tegelijk ingeslagen. Een
Of Vof, bungalow werd voor de
pp °est. Het huis zag eruit als-
epa daa n explosie was geweest. In
3p koa naast gelegen boerderij werd
,„gedood. Aan de overzijde van
'40a e hr6r<^ een kippehok getroffen dat
Scha .kinr-bbdsehade opliep en waarin
^Ulri bprin verbrandden. De totale
"«n. draagt ongeveer vijftigduizend
ligheidsdienst onder zijn commando,
„waarschijnlijk omdat ik door mijn
militaire verleden erfelijk was be
last". In al die jaren heeft hij hechte
contacten met collega's van andere
maatschappijen en de politieappara
ten in vele landen opgebouwd. Jaren
lang vergaderde hij ook in speciale
Interpol-commissies méé over de dief
stal uit vliegtuigen. „De politie is ten
slotte de instantie, die het onderzoek
verbicht. Toen vorige week in Lon
den 51 kilo goud uit een KLM-toestel
werd vermist, hebben wij ogenblikke
lijk Scotland Yard ingelicht. Daar
heeft men op ons verzoek de melding
aan Interpol doorgegeven, terwijl wij
zelf voor de zekerheid hier de op
Schiphol gestationeerde Rijkspolitie
ook op de hoogte hebben gebracht, ,al
moet het goud al voor het vertrek van
de machine naar Schiphol in Londen
zijn gestolen".
,,Nü, in het geval van het goud dat
afgelopen zondag na een Viasa-vlucht
van New York naar Aruba bleek te
zijn verdwenen, heb ik onmiddellijk
onze Newyorkse man naar Aruba ge
stuurd: hij moet daar, na natuurlijk
eerst de Amerikaanse FBI te hebben
ingelicht, de politie zoveel mogelijk
bouwstenen voor het onderzoek helpen
aandragen. Dan pas kunnen de ellen
lange verhoren van iedereen die maar
iets met de zaak te maken kan heb
ben beginnen. En pas als de politie
bij het oplossen van een diefstal een
zwakke stee heeft gevonden in ons be
wakingssysteem, kunnen we dit nog
meer perfectioneren. Maar vast staat,
dat nu al het mogelijke wordt gedaan
om diefstal te voorkomen. Dat is al
leen al ons eigen belang: we kunnen
er een klant mee verliezen".
MAASTRICHT. 13 april De Ko
ninklijke Nederlandse Papierfabriek
weigert haar 2.500 personeelsleden de
door de regering-Zijlstra voor dit jaar
vastgestelde loonsverhogingen van res
pectievelijk 4 en 1,5 procent uit te be
talen. Zodoende kan er geen c.a.o.
worden afgesloten.
De directie heeft volgens Industria, het
blad van de katholieke werknemers in
deze industrie, besloten te bezuinigen
in verband met de sterk aangetaste
winstcapaciteiten van de onderneming.
Zij heeft de vakbonden laten weten dat
dank zij de ontspannen arbeidsmarkt
van dit ogenblik de mogelijkheden zijn
geschapen om het personeel dit jaar
de loon- en salarisverhoging te ont
houden.
De directie beroept zich erop dat
de loonmaatregel die vorm van een
vergunning heeft aangenomen en niet
van een verplichting. Zij heeft de vak
bonden voorts laten weten dat het loon
niveau, vergeleken met de lonen in
de overige regionale industrieën, hoog
genoeg is om zich een loonstop te kun
nen veroorloven.
De katholieke bond vindt het voorts
niet juist dat wordt voorgesteld om
aan de aandeelhouders dit jaar een di
vidend uit te keren van 12 procent,
hetzelfde als in 1965.
(Van onze verslaggever)
LAGE VUURSCHE, 13 april Prins
Claus heeft vandaag een werkbezoek
gebracht aan twee krantebedrijven. De
Vereniging de Nederlandse Dagblad
pers had prins Claus daar enige tijd
geleden voor uitgenodigd.
Het oriëntatiebezoek betrof het
avondblad De Nieuwe Rotterdamse
Courant in Rotterdam en het ochtend
blad De Volkskrant in Amsterdam. De
voorzitter van de Vereniging de Ne
derlandse Dagbladpers mr. W. A. M.
van der Kallen (directeur van De T'ijd)
heeft prins Claus een uiteenzetting ge
geven over de sociale en economische
betekenis van het Nederlandse dag
bladbedrijf.
ADVERTENTIE
Er wordt tegenwoordig veel gepraat over ontwikkelingshulp. Meestal met de beste bedoelingen.
Maar goede bedoelingen alléén veranderen weinig aan de bestaande situatie. Ook het zenden van
voedsel en geld is niet voldoende. Het verschij in welvaart tussen de rijke en arme landen wordt
nog steeds groter. Het is al bijna een cliché-uitdrukking. Wat de ontwikkelingslanden broodnodig
hebben is kennis en vakbekwaamheid. Want de beste hulp is er op gericht hulp overbodig te maken.
De Stichting Nederlandse Vrijwilligers zoekt op korte termijn voor projecten in landen die om hulp
hebben gevraagd jonge mensen tussen 21 en 35 jaar met een goede vakopleiding en ervaring. Aan
de uitzending voor twee jaar gaat een voorbereidingscursus van drie maanden vooraf, die in sep
tember a.s. begint. In aanmerking komen jonge mensen met een harde kern. Ze moeten doorzet
tingskracht en uithoudingsvermogen hebben. Ze moeten teleurstellingen kunnen incasseren en ge
duld kunnen opbrengen. Ze moeten vooral nuchter denken en handelen.
Voelt u zich geroepen? De sociale voorzieningen zijn zeker redelijk. Materialistisch gezien wordt u
er echter niet rijk van. Wèl wint u aan andere waarden. Als u gevoel en begrip heeft voor deze
vorm van hulpverlening en over vakkennis en ervaring beschikt in één van de hieronder genoemde
sectoren, zend dan de informatiestrook aan de STICHTING NEDERLANDSE VRIJWILLIGERS,
Bezuidenhoutseweg 153 te 's-Gravenhage, tel. 070-854300.
Er is wel haast bij. - Het betreft projecten in: Kameroen, Kenia, Nigeria, Peru, Philippijnen, Zambia.
Ar> A niO/^f ir~ OCPTA<-"> landbouwkundigen (MLS, HLS, Tropische
/nÜin/iniOwrjC onu I L/n Landbouw Deventer, landbouwmechani
satie), tuinbouwkundigen, veeteeltkundigen, leraressen land- en tuinbouw, visserijvoorlichters
(-sters) met een ambachtelijke opleiding
'I I l m p automonteurs, onderhoudsmonteurs voor
tlL^I OC w V/H buitenboord-en dieselmotoren, boek-en
offsetdrukkers, hand- en machinezetters, binders, fotografen-plaatmakers
Naam
Adres
Woonplaats-
Vakopleiding
Beroep
sociale voorzieningen en werkzaamheden van de vrijwilliger
0202
Telefoon
Geboortedatum
.'V» Hm,
EEN LONDENSE BUSONDER
NEMING heeft in het winter- en voor
jaarprogramma een serie „spookjach-
ten" opgenomen. De bussen vertrek
ken uit Londen bij het invallen van
de duisternis en rijden dan naar Sa
lisbury Hall, een prachtig zeventiende
eeuws buitenhuis in Hertfordshire. Bij
aankomst neemt men deel aan een
sherry-party, waarna een film over
spookhuizen wordt gedraaid. Als het
gezelschap goed in de stemming is
wordt het naar de spookkamers van
Salisbury Hall gebracht, waatna de
gids, de heer Tom Corbetti (bekend
helderziende en „spookjager"), zal pro
beren contact met de spoken te krij
gen. De prijs van deze „spookjachten"
bedraagt 42 gulden, alles inbegrepen.
LIEFHEBBERS van speelgoed
treintjes kunnen hun hart ophalen in
het Verkeersmuseum van Luzern. Daar
bevindt zich onder andere een met
Zwitserse precisie nagebouwde Gott-
thard-baan, bestaande uit 350 meter
rails, 20 kilometer stroomdraad, 70 wis
sels, 200 bruggen en talloze tunnels en
stations. Het miniatuur traject is ge
bouwd op schaal 1 90. Ongeveer vijf
tig electrische locomotieven, waaron
der de beroemde Krokodil-locomotieven
trekken de ontelbare passagiers- en
goederenrijtuigen door de veilig ver
lichte tunnels en langs het fraaie
eveneens natuurgetrouw nagebootste
berglandschap.
De Gotthard-baan is maar een on
derdeel van wat er in dit enorme mu
seum te zien is. Er is een afdeling
wegverkeer met stoomwagens uit 1769;
de oudste Zwitserse auto, een zoge
naamde Popp-wagen met ketting-aan
drijving (1898); de racewagen van de
gebroeders Dufaux uit 1905, acht-cy-
linder motor, topsnelheid 140 kilometer
per uur; een Mercedes Grand-Prix-
racewagen uit 1934 en een demonstra-
EEN VREEMDE GEWAARWOR
DING, als het vriendelijk rode treintje
tussen Luzern en het wintersportplaats
je Engelberg plotseling kreunend onder
een hoek van bijna 45 graden de berg
helling begint te beklimmen. De rei
zigers moeten zich schrap zetten om
niet van de bank te glijden, maar er
is niets aan de hand: een tandrad heeft
het treintje overgenomen en trekt het
traag maar veilig naar het besneeuw
de stationnetje van Engelberg. Wie het
nog hogerop wil zoeken kan overstap
pen op een kabelbaantje om op drie
duizend meter hoogte te genieten van
het uitzicht over de besneeuwde hel
dingen van de Titlis, of de ski's onder
te binden en langs een van de vele
afgepaalde routes af te dalen.
In 1858 kwam voor het eerst een ge
regelde stoombootverbinding tussen Lu
zern en het toen reeds als Kurort be
kende Engelberg tot stand. Men kon
het tevoren uitsluitend per diligence
bereiken. Veertig jaar later werd het
spoorlijntje Stansstad-Engelberg ge
opend. Ondanks het moeilijke terrein
had de aanleg maar anderhalf jaar
gevergd. Het treintje bracht dage
lijks duizenden- wintersportliefhebbers
naar Engelberg. Maar de tijden veran
derden. Toen de concurrentie van de
auto steeds groter werd kon de parti
culiere maatschappij de kosten van het
Engelberg-lijntje niet langer dragen. In
1957 zou het worden opgeheven.
Dat ging niet door, want er werd
met de Zwitserse Spoorwegen overeen
stemming bereikt over een technische
vernieuwing van het lijntje en een be
langrijke tegemoetkoming in de kos
ten. Thans loopt het treintje zonder
verlies, onder de bekwame leiding van
directeur Jos Neuhaus, die af en toe
graag zelf op de bestuurders
plaats gaat zitten. De auto is geen con
current meer van de trein; het tegen
overgestelde is het geval.
Men kon vroeger in Engelberg ko
men door de boot te nemen van Lu
zern naar Stansstad en daar over te
stappen op de trein. Dat duurde twee
uur.
Nu loopt hetzelfde treintje, uitgerust
met een sterkere motor, in één uur
van Luzern naar Engelberg. Jaarlijks
maken meer dan 500.000 toeristen van
die mogelijkheid gebruik.
tie model van een kleppenmotor uit
1912.
De afdeling luchtvaart geeft onder
andere de dubbeldekker te zien, waar
mee de gebroeders Henri en Armand
Dufaux uit Genève in 1910 als eersten
het meer van Genève overstaken. In
de lengte nog wel, zodat zij een nieuw
record vestigden in het vliegen boven
open water. (De vlucht over het Ka
naal van Blériot ging slechts over een
afstand van 30 kilometer). De man,
die het vliegen in Zwitserland populair
maakte, was Oskar Bider (18911919).
In 1913 vloog hij als eerste over de
Pyreneeën en de Alpen. Zijn beroemde
Blériot-eendekker is in het verkeers
museum te zien.
De „Aiguillon", het eerste Zwitserse
straalvliegtuig (met delta-vleugels)
staat in permanente duikvlucht vóór de
ingang van het museum opgesteld. Wie
geïnteresseerd is in de besturing van
een vliegtuig, kan naar hartelust ex
perimenteren met een miniatuur-toe
stelletje, dat in een windtunnel rea
geert op de bewegingen van een door
de bezoekers te hanteren stuurknuppel.
De afdeling scheepvaart is minder
spectaculair de collectie bestaat gro
tendeels uit tekeningen en modellen
maar geeft een duidelijk overzicht van
de Zwitserse nautische geschiedenis,
vanaf de eerste vrachtvaart over het
Vierwoudstedenmeer (twaalfde eeuw)
tot het begin van de zeevaart. Als mu
seumrestaurant dient het in 1847 in
Londen gebouwde stoomschip „R:gi".
dat ruim honderd jaar dienst deed op
het Vierwoudstedenmeer. Ook is-er een
restaurant ingericht in het oudste res
tauratierijtuig van de Zwitserse spoor
wegen.
DE DRENTSE PLAATS BORGER
heeft sinds eind maart een natuurhis
torisch museum. Bij de bouw ervan
hebben conservator E. Sonies en va
der en zoon Hom (beheerder en di
recteur) in hun vrije tijd zelf de han
den uit de mouwen gestoken. Het ont
werp is van het architectenbureau Nij-
enhuis en Ebinga in Assen.
Het museum, dat de naam „Drou-
wenerzand" draagt, beslaat 1600 vier
kante meter. Met behulp van negen
diorama's en talrijke vitrines en stands
wordt een doorsnede getoond van d»
Nederlandse en vooral Drentse
flora en fauna.
Bovendien is aandacht besteed aan
tropische planten en dieren.
ADVERTENTIE
BUITENLANDSE automobilisten, die
langer dan drie maanden in Frankrijk
blijven, moeten voortaan een Frans rij
bewijs bezitten. Bij korter verblijf kun
nen zij volstaan met het rijbe.wijs af
gegeven door de autoriteiten van het
eigen land of met een internationaal
rijbewijs.
■x.-x&ragwg
VORIG JAAR tot en met september
zijn door de Belgische spoorwegen
10.679 personenauto's per autoslaap-
trein vervoerd. Het aantal vervoerd»
reizigers bedroeg in die periode 29.239.
De vergelijkende cijfers over het ge
hele jaar 1965 waren respectievelijk
9.463 en 25.248. De Belgische spoorwe
gen zijn van plan het bestaande net
van autoslaaptreinen nog uit te brei
den. Eind mei vertrekt de eerste auto-
slaaptrein met bestemming Karinthië,
Venetië en Joegoslavië.
ik LISSE: de Keukenhof, narcissen en
tulpen
sk GROENEKAN (Utrecht): narcissen
4c BOLLENSTREEK: Noord- en Zuid-
Holland (tussen Haarlem en Leiden,
tussen Haarlem en Den Helder; in
omgeving Enkhuizen).
DEN HAAG: Miniatuurstad Maduro-
dam
KAATSHEUVEL: de Efteling
BLOEIENDE FRUITBOMEN in Fries
land, Gelderland, Utrecht, Noord- en
Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Bra
bant en Limburg.
GRONINGEN: wadlopen en strand-
wandeltochten, Café Hunsingo, Pie-
terburen.
:k ENSCHEDE: Sporthal Diekman, Da-
mesbeurs
sjs ZWOLLE: Kermis op terrein bij
restaurant Urbana
ij: AMSTERDAM: Vanaf zondag ten
toonstelling Intercontex in de RAI
sj: HAARLEM: Expositie „Stadsplannen
van Osnabrück in de Vleeshal
sj: HEERHUGOWAARD: Skiwedstrij
den Nederland België op Teba
Kunstski- en schaatsbaan (aanvang
14 uur)
jj: BLOEMENDAAL: Plantentuin Thy»-
ses Hof
ijc DORST (N. Brabant)Motorcross op
grondgebied Boswachterij
