DE MAASBODE
Kamer wacht met oordeel op rapporten - enschepé
Niets afgedaan aan mr. Van Halls verdiensten
Vrijmoedig
commentaar
vandaag
Van Hall wil
geen ontslag
vragen
Werklozen elders
komen niet naar
West-Nederland
5iTerdam, woensdag
B. W. verwerpen
bezwaarschrift
Brandersbuurt
voor moeder
ZON
10 MEI 1967
122e JAARGANG No. 39623
°tltsiac! 10 mei Het
Mali f Van ^Urgemeester Van
Wpest 'i.een kabinetsbesluit ge-
Mé a t Intikt uit het communi-
Uurgistermiddag tegen zes
begjn erd uitgegeven, nadat in het
h°U(j Van de middag het onder-
fpreny*an de ministers De Jong
2anler^' Beernink (binnenland
er. v0n) en Polak (justitie) met
an Hail was beëindigd. Tij-
hiSt' at gesprek hebben de mi-
^elr] S ,r'e beer Van Hall meege-
Mtsi-V beslissing over zijn
Uit» f Met langer mocht worden
pagina s
ÜE MAASBODE
Mr,
DIRECTIE;
W> A. M. van der Kallen
HOOFDREDACTIE:
P M. Lücker
Mn
^rs" A- J. Cuppen
|tof)EN;
Op CeotDLMAASBODE
Mr. Van Hall heeft zich intus
sen niet bereid verklaard aan de
Koningin zijn ontslag op korte
termijn te vragen. Hij voert in een
brief aan minister Beernink hier
toe twee redenen aan.
Minister-president De Jong bracht een strak k kende mr. Van Hall zelf naar zijn auto.
[Financiën en economie]
DE
Droos, zonnig en vrij warm weer
net een zwakke tot matige wind in
ïooftizaak uit oostelijke richtingen.
ZON op: 4.54
MAAN op: 5.28
onder: 20.20
onder: 22.56
Ontslag was een kabinetsbesluit
(V;
°Tze Parlementaire redacteur)
fVta begint in de RAI te Am-
°tlst Ae grootste postzegelten-
's Seh S Uie ooit in Nederland
circa>den. Voor een waarde van
bare °0 miljoen gulden aan kost-
Miniatuurtjes ligt hier tot
le 61 te pronk. Wat er allemaal
Scbrzal zijn vindt de lezer be-
eh op pagina 6.
bg
r0au£emeester van de hoofdstad
ïesitj^l°os ten onder gegaan in de
°Ó2e vnUe. Op pagina 3 beschrijft
T va slaSgever BEN KROON mr.
VC Hall als een man met vele
Mrip-^Mheden, ,,een sympathiek
^ie hèfr en sociahstische kapitalist"
staa s*achtoffer is geworden van
aa van zijn hart.
'let Èu^°n amour, mon amour" is
°ver UMfestival van Cannes nu wel
]n hoogtepunten heen. De film
i°hit e.n^ele goede momenten maar
Ppi°^ Veel te weinig uit boven
v.an tie lievige doorsnee ro-
9euP„ vindt onze speciale verslag-
Vo0r °P Pa9ina 5
5b slaasnieuws zie pagina's 5a
Be tijd
131
en i47 ?herdam, Westblaak
'hletrati» e'- redactie en ad-
ruur rec|actie na
oir° tnu 1^21 14- Postbus 723.
ht 84. TiJd, Amsterdam:
t 0RGlNr.
'930 atdeling lezersservice
Ur* teL 010-14 28 10.
fY maanEHNTj per week ƒ1,—,
c} 3,-— p f 4,40, per kwartaal
Ab'!,SQkQsten eventuele In-
^ENTIES:
9e bJD miHlmeterhoogte;
7s Cent "~),5e'1eie oplage
p, cent "^'"rneterhoogte;
°ctract,a or fam'lleberichten.
°P aanvraag.
Het door de RVD verstrekte com
muniqué luidde als volgt:
Hedenmorgen heeft op het kabinet
van de minister-president, mede naar
aanleiding van het eerste interim-rap
port van de commissie Onderzoek Am
sterdam, een gesprek plaatsgevonden
tussen de burgemeester van Amster
dam, mr. G. van Hall en de ministers
De Jong, Beernink en Polak.
De burgemeester heeft zich daarbij
op het standpunt gesteld, dat hij zijn
functie ter beschikking dient te stel
len. Hij meent echter een verzoek tot
ontslag eerst te kunnen doen na pu-
blikatie van het eerste en tweede in
terim-rapport van de commissie On
derzoek Amsterdam, waarvan het'laat
ste naar venvacht mag worden
spoedig aan het kabinet zal worden
aangeboden. Zijn bereidverklaring om
ontslag te vragen baseert de heer
Van Hall op het feit, dat de rondom i
hem ontstane situatie een goede
uitoefening van zijn functie dusdanigj
verzwaart, dat deze op den duur be-
ter door een ander kan worden ver-1
vuld.
De ministers echter hebben de heer
Van Hall meegedeeld, dat een beslis-'
sing over het ontslag niet langer mocht
worden uitgesteld. Onder deze omstan-j
digheden heeft het kabinet besloten de
heer'Van Hall voor te dragen voor'
eervgl ontslag als burgemeester van
de gemeente Amsterdam," aldus het
communiqué.
Uit de eerste politieke commentaren
in Den Haag op het ontslag van bur
gemeester Van Hall klinkt door, dat
een definitief oordeel pas mogelijk is
na de publikatie van de rapporten van
de commissie-Enschedé. Drs. Schmel-
zer (KVP) zei, dat hij nog geen ken
nis heeft van de inhoud van deze rap
porten. Hij heeft echter het vertrou
wen, dat het kabinet voor een der
gelijke zware beslissing goede en door
slaggevende redenen heeft. Daarbij
zal mede in het geding zijn geweest,
aldus de heer Schmelzer, dat het ont
slag van de heer Van Hall een bij
drage levert voor het bereiken van
een oplossing rond de gezagsverhou
dingen in de hoofdstad. De beslissing
van de regering doet volgens de KVP
natuurlijk niets af van de verdiensten,
die de burgemeester zich op tal van
beleidsterreinen gedurende vele jaren
heeft verworven.
(Vervolg op pag. 4)
Hoe zat het ook weer? Er was een
verdienstelijk burgemeester in een
lastige stack die plotseling voor ge
zagsproblemen kwam te staan waar
hrj geen oplossing voor wist en
waarvoor bij niet bij anderen te rade
kon gaan. Het waren unieke proble
men, the vrijwel allemaal ontstonden
uit de botsing tussen uitersten. Stof
felijke welvaart en geestelijke leeg
heid, nationale gezapigheid en in
ternationale woelingen, langet oud
blijven en eerder volwassen zijn.
Amsterdam was als een vergroot
glas, dat de spanning tussen deze
uitersten vergrootte en provoceerde
en alle problemen samentrok naar
een heet brandpunt waaraan hel
gezag de vingers bezeerde. Wie zou
het zo n burgemeester kwalijk ne
men als hij bij al zijn onbetwiste
kwaliteiten niet ook nog eens de
oplossing bij de hand had voor hel
beëindigen van deze gezagscrisis?
Het antwoord is bekend: vrijwel
iedereen! Burgemeester Van Hall
werd het symbool van de ontoerei
kendheid van bet gezag, de geplaag
de figuur, die stoten op moest van
gen welke alleen in Amsterdam
werden uitgedeeld, de vroede vader
waarvan men wijsheid verwachtte
die in heel bet land niet te pachten
viel.
Vandaag lijkt dat allemaal anders.
Het ambtelijk Den Haag heeft de
vinger naar Amsterdams burgemees
ter uitgestrekt. Dat is voldoende om
de tegenstellingen in de hoofdstad
ongedaan te maken. Het Haags ge
zag werkt als hen tegengif op de
gezagscrisis in Amsterdam, dat zich
heldhaftig, vastberaden en barmhar
tig om zijn burgervader schaart. Wat
men gisteren van zich af stootte trekt
men vandaag naar zich toe. Amster
dam wordt lastiger dan ooit. Het
Geen duikboten
voor Z.-Afrika
ADVERTENTIE
AMSTERDAM. 10 mei Hieronder
volgt de letterlijke tekst van de brief
die burgemeester Van Hall aan de mi
nister van binnenlandse zaken heeft
gestuurd
„Gesteld voor de vraag die mij na
mens het kabinet werd voorgelegd of
ik bereid was vandaag aan hare ma
jesteit de koningin mijn ontslag als
burgemeester van Amsterdam op korte
termijn te vragen, waarbij mij te ver
staan werd gegeven dat indien ik hier
toe niet bereid was het kabinet zelf
mij voor ontslag zou voordragen, deel
ik u mede dat ik hiertoe niet bereid
ben.
Ik heb hiervoor twee redenen, ten
eerste een niet persoonlijke eri ten
tweede een persoonlijke reden. De eer
ste is dat het college van wethouders
de minister van binnenlandse zaken
duidelijk te verstaan heeft gegeven
,dat het college het niet in het belang
van de stad acht te zijn indien mij zo
rauwelijks ontslag zou worden ver
leend. Gezien dit standpunt wil ik dan
ook op geen enkele wijze aan het tot
stand komen van een zodanig ontslag
medewerken.
De tweede reden is zoals gezegd een
persoonlijke. Reeds sedert juli 1966 is
de door de regering ingestelde com
missie-Enschedé doende een onderzoek
in te steilen naar de gebeurtenissen
resp. verhoudingen in Amsterdam, een
onderzoek waarbij uiteraard het door
mij gevoerde beleid, resp. mijn doen
en laten, een hoofdrol spelen. In de
cember 1966 heeft deze. commissie een
interimrapport ingediend over de ge
beurtenissen op 13 en 14 juni van dat
jaar.
Dit rapport, nu vier en een halve
maand oud, is nog niet openbaar ge
maakt. De volgende week zal, naar ik
uit goede bron heb vernomen, het
tweede min of meer afsluitende rap
port worden uitgebracht. Het feit, dat
over dit eerste rapport allerlei geruch
ten zijn ontstaan, hebben de uitoefe
ning van mijn taak bijzonder ver
zwaard. Het is het kabinet bekend, dat
ik van plan was mijn taak in het na
jaar neer te leggen, aangezien ik meen
de dat dan een ander deze taak zou
overnemen. Ik meen dat ik er recht
op heb, dat ik dit besluit zou nemen
wanneer in de openbaarheid zou zijn
gebracht op welke wijze ik mijn ambt
als burgemeester heb vervuld. Het ka
binet wil mij dit recht niet laten, het
geen Ik onrechtvaardig acht."
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 10 mei De regering
kan de scheepswerven geen garantie
geven, dat bij een eventuele Order
van Zuid-Afrika voor de bouw van
onderzeeboten te zijner tijd een uit
voervergunning zal worden gegeven
De minister van economische zaken
heeft dit tijdens een gesprek met de
werfdirecties meegedeeld.
De fracties van o.a. K.V.P., Pv.d.A.
en AR hebben zich eind vorig jaar
reeds tegen levering van duikboten
aan Zuid-Afrika uitgesproken. Mr.
Blaisse (KVP) wees toen op de be
staande interne en internationale po
litieke verhoudingen van Zuid-Afri
ka. Wellicht zal dat in de toekomst ver
beteren, maar de KVP zegt „nee"
wanneer op dit moment een beslissing
moet worden genomen, aldus toen de
heer Blaisse. Er is geen reden aan
te nemen dat in dit standpunt dat
werd uitgesproken toen de duikboot
order voor het eerst aan de orde was,
thans verandering zou zijn gekomen.
Onlangs heeft drs. Den Uyl in vragen
aan de regering opnieuw bezwaren te
gen de duikbootorder naar voren ge
bracht. Deze vragen zijn nog niet be
antwoord.
Van minister-president De Jong is
bekend, dat hij niet zoveel bezwaar
(Van onze verslaggever)
ROTTERDAM, 10 mei. Burge
meester en wethouders van Schiedam
hebben het bezwaarschrift van het
werkcomité tot consolidatie, herstel en
ontwikkeling van de Brandersbuurt-
een bezwaarschrift tegen de afbraak
van deze buurt dus- voor ongegrond
verklaard. Het college heeft dit gister
avond aan de raad in een pre-advies
meegedeeld.
B. en W. zijn van mening dat het
plan Schienoko voldoende ruimte laat
voor de plannen van de Schied-amse
jongeren. Het werkcomité heeft bezwa
ren tegen dit gemeentelijke plan om
dat midden in de Brandersbuurt een
brandweerkazerne geprojecteerd is, die
de structuur van het hele buurtje zou
aantasten.
Het college zegt begrip te hebben
voor de ideeën van de jongeren, doch
meent dat deze ideeën niet op de ge
hele Brandersbuurt moeten zijn gericht.
B. en W. trekken in twijfel dat de
benodigde gelden niet bij elkaar kun
nen worden gebracht, omdat noch van
Monumentenzorg, noch van enig mi
nisterie steun mag worden verwacht.
B. en W. suggereren dat de jeugd in
enkele pandjes, die de gemeente in het
kader van de krotopruiming hebben
gekocht, aan het werk kan gaan. Het
college stelt met klem dat een volle
dig herstel van de Brandersbuurt over
eenkomstig haar historisch karakter en
vormen door de steeds verdergaande
verkrotting een onmogelijk» zaak i/s.
zou hebben tegen aanvaarding van de
order. Minister Klompé heeft zich
vóór de verkiezingen ertegen verzet.
Het kabinet is nu tot de conclusie ge
komen, dat het onder de gegeven om
standigheden onmogelijk is thans reeds
een garantie te geven voor een uit
voervergunning. Met de afwerking van
de order zouden zeker enkele jaren
gemoeid zijn. Het valt nu nog niet te
zeggen of tegen die tijd de politieke
situatie in Zuid-Afrika zal zijn verbe
terd, zoals o.a. door de heer Blaisse
als voorwaarde was gesteld.
Hoewel de order van belang kan zijn
voor de werkgelegenheid heeft de vak
beweging zich de laatste weken van
de kwestie afzijdig gehouden omdat
dit een zuiver politieke beslissing is. i
De voorzitter van het NVV, de heer!
Kloos, heeft wel oog voor het werkge-j
legenheidsaspect. Hij zou echter van j
mening zijn, dat van hem geen ver-i
dediging van de order kan worden ver-
wacht, wanneer daartegen politieke
bezwaren worden aangevoerd.
Van onze verslaggever)
ROTTERDAM, 10 mei Buitenland
se arbeiders blijven voor Rotterdam
nog altijd hard nodig. Er werken hier
momenteel 5700 buitenlandse mannen
en 740 vrouwen. Hier kunnen dan nog
duizend arbeiders uit de E.E.G.-landen
bijgeteld worden. De werkloosheid onder
de groep is niet groot en schommelt
rond de honderd. Buitenlanders komen
nog steeds graag naar Nederland, het
geen bewezen wordt door het feit dat
in de periode augustus 1966 - april 1967
zevenhonderd vergunningen zijn uit
gereikt.
Het aantal werkloze mannen liep,
blijkens mededelingen van de directie
van het G.A.B. die ook bovenvermel
de gegevens vei-strekte, in Rotterdam
terug van 2.915 naar 2.618 en de vraag
naar mannelijke werkkrachten nam toe
van 6.238 naar 6.853. Vooral in de me
taalsector is de vraag groot; de be
langstelling gaat vooral uit naar l.t.s.-
ers. In Rotterdam is niet te merken,
dat er werklozen uit het oosten en
noorden van het land naar het wes
ten komen. Ook werkloze buitenlanders
uit genoemde gebieden komen niet
naar Rotterdam.
Vermoedelijk spelen hierbij de moei
lijkheden rond huisvesting een belang
rijke rol. In het gehele westen van het;
land blijft de situatie op de arbeids-
markt gespannen. Cijfers voor Zuid-
Holland: het aantal werklozen daalde
vergeleken met eind maart met 787
personen tot een aantal van 8.422 per
eind april, een grotere teruggang dan
in andere jaren in april. De werkloos-
beid liep het meest terug in Rotterdam,
Den Haag en Leiden. De vraag naar
arbeidskrachten is gerekend over de
zelfde periode met bijna 1.100 toegeno
men.
moederdag
ft mei
JAMIN
heeft nu ook een lastige burgemees
ter.
Na de beslissing van bet kabinet
kan men twee vragen stellen: was
het ediii juiste beslissing, en a Is bet
dat was, had het dan niet wat tac-
tiseher gekund
Als men onder een juiste beslis
sing verstaat een beslissing waar
staatsrechtelijk niet aan te tornen
valt, heeft het kahinet «elijk. Er
was een commissie-Enschedé. die na
de rellen van 13 en 14 juni de op
dracht had de situatie en het beleid
in Amsterdam te onderzoeken. Het
rapport, dat de commissie opstelde,
mondde uit in zeven beleidsvragen
waai He regering zich op moest be
zinnen. Zij beeft dal gedaan en wij
weten nu het antwoord op één van
de vragen: Van Hall moet weg. Dat
is onrechtvaardig, zegt de heer Van
Hall. Publiceer eerst dat rapport
maar eens. dan kan iedereen zien
wat er aan de hand was en dan kan
ik omdat de situatie tocb onhoud
baar is in het najaar uit eigen
beweging verdwijnen. Deze rede
nering is niet juist. Hei kabinet had
de burgemeestei zonder rapport kun
nen ontslaan. Mét rapport kan het
dus zeker. De gedachte, dat het stuk
de heer Van Hall tot openbare
verdediging bad kunnen dienen, is
een misvatting. De heer Van der
Molen is destijds door Smallenbroek
ontslagen aan de hand van een no
titie op een sigarendoos Daar heelt
de beer Van Hall nooil tegen ge
protesteerd.
Als vaststaat, dat de lieer Van
Hall ontslagen mag worden, heeft
bij, wetend dat bet kabinet tol dat
ontslag besloten bad, de executie
over zichzelf afgeroepen. Straks
komt bet rapport immers in de vorm
van een nota in de Kamer voor
openbare behandeling. Moet bet
kabinet dan in een nota meedelen,
dat bet de burgemeester gaat ont
slaan? Nee. Bleef er dan een andere
weg over. aangenomen, dat ontslag
per se noodzakelijk was? Nee.
Blijft de vraag of het ontslag in
derdaad noodzakelijk was. Om dat
te kunnen beoordelen moet men bet
rapport-Enschedé kennen en daarbij
moet dan nog overwogen worden
of de positie van de burgemeester op
grond van de bestaande situatie in
Amsterdam rapport of geen rap
port 'n onhoudbare was. Over bet
laatste bestond tot de dag van gis
teren bij vrijwel niemand nog twij
fel. Toch voelen velen zich nu ge
schokt. De Amsterdamse wethouders
hebben daar ook reden toe, want
bun schijnt door de beer Beernink
verzekerd te zijn. dat bel allemaal
niet zo n vaart zou lopen. Dat beeft
bet nu. door de onbuigzaamheid van
de 'beer Van Hall, wel gedaan.
Maar had bet anders, tactiscber, ge
kund? De ministers hadden de
vraag ovei het ontslag van de beer
Van Hall open kunnen laten. Dan
zou bet stuk het karakter gekregen
hebben van een discussie-nota over
bet al of niet aanblijven van de heer
Van Hall. maar daarvoor is het niet
geschreven. Men bad de heer Van
Hall kunnen laten zitten tot hij in
het najaar uit eigen beweging weg
zou gaan. Maar kan men de juist
heid van dit uitstel beoordelen als
men de overige beleidsmaatregelen,
die uit het rapport getrokken zijn,
niet kent? Men had de burgemeester
„op termijn" kunnen ontslaan
maar wat is dat voor een halfzachte
maatregel? De heer Van Hall zou
er op dezelfde manier op gereageerd
hebben als bij nu gedaan heeft.
We zien niet zoveel andere op
lossingen. Eigenlijk geen enkele
andere dan bet aanblijven van cU
lieer Van Hall. Voor dat aanblijven
pleit de redenering van de wethou
ders, die zeggen, dat het ontslag van
de burgemeester geen enkel pro
bleem oplost. Dat zou waar kunnen
zijn, maar men moet tocb bet gehele
rapport en bet totaal van de beleids
maatregelen zien om er zeker van te
worden. Voor ons is dat een vraag
en daarmee bekennen wij onze twij
fel over de noodzaak zich door het
optreden van bet kabinet geschokt
te voelen. Eén ding is zeker: alles
had beter gesmeerd en tactiscber
kunnen verlopen als de beer Van
Hall gedaan bad wat men tot voor
de dag van gisteren in brede kring
van hem eiste, namelijk vrijwillig
vertrekken. Dat beeft hij niet ge
daan. Alleen de discussie over het
rapport-Enschedé kan ons Ieren of
bet tactloos optreden, dat men nu
de regering verwijt, de onvermijde
lijke echo is van een gehrek aan tact
van de heer Van Hall zelf.
