Portugezen juichen paus paulus vi hartstochtelijk toe
anderhalf miljoen pelgrims op de been
Ontmoeting met 60-jarige zuster Lucia
Zuster Lucia had belangrijks
keuze uit spaarvormen met
JEVTOESJENKO ONDER DE INDRUK
fé
Nmmpm nederlandsche
vVXen' hoeden en Petten
,-Jq tJCle pelgrims, van wie er
Vee of drie dagen in de
5§eq Gr|nphoudelijk stromende
Jé cjj, n der weg waren geweest
.lchtbaa^10ment niet te missen.
r)jbwHr vermoeid, maar ook
- z°als hij zelf zei, keerde
>as Vezestien uur nadat hij
°éda„ r°kken, in Rome terug.
Ue'sPraavn een korte Pinkster-
},irViken n„ t0t een menigte ge
bald i N'' St. Pietersplein,
6 nij het thema van zijn
Gereformeerden en
katholieken in
oecumenisch beraad
Man koopt overal op
ongedekte cheques
IViD MIDDENSTANDSBANK
DINSDAG 16 MEI 1967
k
Vht^A» 16 mei „Een
r]li^e dag. De herinnering
Dhs J2e uren zullen wij altijd in
Nord^ bewaren." Met deze
Za'f1 kenmerkte Paus Paulus
v 0rdagavond de pelgrims
jaar 'één dag, die hij maakte
^Oot at'ma. Onvoorstelbaar
r haa as bet enthousiasme van
Nq schatting anderhalf mil-
jldruu-, Sen, die hem daar een
^jclden^kende ontvangst be-
rt ch(. en eindeloze schare van
^Ide schreeuwende, bid-
?ahdLflet zakdoeken, vlaggen,
pelgrimage: bidden, bidden om
vrede voor onze geteisterde we
reld.
met een rank, romantisch roosje
Kort gesprek
Groeten en zegen
De baak waar u zich thuis voelt!
Zuster Lucia
Armoede
Bommenregen
eli
0ió4
r*j5
P U
e terugweg van Fatima naar het vliegveld van Montereal houdt de Paus stil bij het klooster van de H. Maria de Victoria a Batalha, dat
uit 1388 dateert. Een grote menigte juicht de Paus hartstochtelijk toe.
Grandioos welkom voor Paus
in jubelend, overvol Fatima
'Van een correspondent)
Op het vliegveld Monte Real van de Portugese luchtmacht wordt de
Paus begroet door premier Salazar.
Voor vele pelgrims was het hoogte
punt van de dag de ontmoeting tussen
Paus Paulus en zuster Lucia dos San
tos, het eenvoudige boerenmeisje, dat
\DVE1
rENTIE
precies vijftig jaar tevoren, op 13 mei
1917, voor de eerste maal Maria zou
hebben gezien. Zij was toen tien jaar
oud. Haar neefje en nichtje, Jacinta
en Francisco Marto, die de verschij
ning ook zagen „een witte dame,
helderder dan de zon" stierven vier
jaar later, zoals de „witte dame" had
voorspeld. Lucia bleef echter in leven
en trad toe tot de Orde der Carmeli-
tessen. Nu stond zij oog in oog met
het hoofd van de katholieke kerk op
het grote plein voor de basiliek, die is
gebouwd op de plaats, bij een dwerg
eik, waar de drie herderskinderen de
verschijningen zagen.
De Paus stond op van zijn troon, die
op het plein was opgesteld, om zus-
DEN HAAG, 16 mei (KNP) Op
initiatief van de oecumenische raad
van kerken in ons land is overleg tot
stand gekomen tussen de kerken der
reformatiede oud-katholieke kerk en
de katholieke kerk met het doel de
mogelijkheid te openen, dat zowel de
katholieke kerk als de gereformeerde
kerk voortaan zullen deelnemen aan
het nationaal oecumenisch beraad
Een werkcommissie is ingesteld, waar
in vertegenwoordigers zitting hebben
van de deelnemende kerken.
Kardinaal Alfrink heeft voor de ka
tholieke kerk in ons land dr. H. Fiolet
v/d Willibrord Vereniging afgevaar
digd. Andere kerken die aan deze
werkcommissie deelnemen, zijn de her
vormde kerk, de gereformeerde kerk,
de Lutherse kerk, de remonstranten
en de oud-katholieken. Als gasten ne
men aan het overleg in de werkcom
missie deel de quakers, de vrij evan
gelische kerk, de baptisten en het leger
des heils.
De commissie heeft tot opdracht te
zoeken naar een nieuwe structuur van
de oecumenische raad. Het is de uit
drukkelijke bedoeling, dat in de oecu
menische raad nieuwe stijl geen af
vaardigingen an kerken zitting heb
ben, maar beleidsfiguren teneinde
zo de oecumene niet langer een vrij
blijvende zaak te doen zijn. Men wil
integendeel bereiken, dat de kerken in
deze oecumenische raad streven naar
een echte gemeenschap, waarin zij ge-
zamenlijk handelend pptreden,
ter Lucia te begroeten. De thans 60-
jarige non viel op haar knieën, nam
de hand die de Paus haar aanbood,
en overdekte die met kussen. De Paus
kuste haar voorhoofd. Daarna spraken
zij, met gedempte stemmen, ongeveer
vijf minuten met elkaar in het Portu
gees, een taal die de Paus beheerst
en waarvan hij zich zaterdag ook in
zijn toespraken bediende.
De menigte barstte los in een luid ge
jubel: „O Papa, Lucia! O Papa, Lu
cia!" Slechts weinigen konden zien wat
er gebeurde, maar iedereen wist het.
Niets is bekend geworden van hetgeen
de Paus met zuster Lucia besproken
heeft. Vaticaanse zegslieden ontkenden
echter krachtig, dat het zogenaamde
„derde geheim", dat Maria aan zus
ter Lucia zou hebben toevertrouwd,
aan de orde is gekomen.
Na het gesprek stelde zuster Lucia
enkele familieleden van haarzelf en
van Jacinta en Francisco aan de Paus
voor. Onder hen was Lucia's zuster,
Maria dos Anjos, 76 jaar oud. Daar
na liep de Faüs naar voren, met zijn
gezicht naar de enorme menigte. Toen
de mensen weer „Lucia, Lucia!" be
gonnen te schreeuwen, wenkte de
Paus haar. Ook zij kwam naar voren,
met gebogen hoofd.
Tot op het .laatste moment had het
Vaticaan ontkend, dat de Paus een
ontmoeting met zuster Lucia zou heb-
bem. Pas vrijdag werd meegedeeld
dat dit wél het geval zou zijn. Vrijdag
ook was zuster Lucia van haar kloos
ter in Coimbra, tachtig kilometer ver
derop, naar Fatima vertrokken, waar
zij sinds haar intrede in 1921 nog maar
éénmaal was geweest: in 1946.
Zaterdagmorgen om tien minuten
over half zeven was de Paus in een
Caravelle van de Portugese luchtvaart
maatschappij vanuit Rome vertrokken
naar de luchtmachtbasis Monte Real,
veertig kilometer van Fatima. Hij
werd daar omstreeks half tien be
groet door president Arturo Tomaz en
premier Salazar. In een open Rolls
Royce reed de Paus staande naar Fa
tima, overal toegejuicht door duizen
den en nog eens duizenden mensen.
Op het plein voor de basiliek droeg
de Paus een H. Mis in de open lucht
°P; daarna hield hij zijn belangrijke
toespraak, waarin hij het bidden voor
de vrede in de Kerk en vrede in de
ADVERTENTIE
Carrière in het buitenland? Vestiging
in het buitenland na een werkzaam
leven in Nederland? Ondernemende
mensen zijn verstandige mensen en
stellen hun financiële basis veilig. Zij
nemen de Euro-polis van De Neder
landen van 1870! De Euro-polis kan
immers naar het buitenland worden
overgeschreven, zónder ingewikkelde
formaliteiten, en maakt premiebeta
ling en uitkeringen mogelijk in de
valuta van het land van vestiging.
Ideaal! Uw verzekerings-adviseur kan
u alle bijzonderheden verschaffen.
DE NEDERLANDEN VAN 1870
EbS
Paus Paulus heeft met zuster Lucia, de enig overgeblevene van het Fatima-drietal, een onderhoud
gehad en haar gezegend. Prelaten op de tribune kijken toe.
wereld noemde als de reden van zijn
komst. (Zie de Tijd van zaterdag). Na
de H. Mis en de zegening van de zie
ken had de Paus een kort onderhoud
met premier Salazar en leden van de
Portugese regering. Voorts ontving hij
de buitenlandse diplomaten alsmede
een aantal van de vele ex-koningen en
troonpretendenten, die op Portugese
bodem hun monarchistische dromen
spinnen.
Onder hen: ex-koning Umberto van
Italië met zijn zoon Victor Emmanuel;
ex-koning Simeon van Bulgarije; de
Graaf van Parijs, die de Franse troon
pretendent is; de Spaanse troonpreten
dent Don Juan; en zelfs de Portu
gese troonpretendent, de Hertog van
Braganqa. Tenslotte ontving de Paus
nogmaals premier Salazar, ditmaal in
een particuliere audiëntie, die negen
minuten duurde. Dit alles gebeurde in
het paviljoen op het plein nabij de ba
siliek.
In een korte toespraak tot de bui
tenlandse diplomaten roerde de Paus
een teer punt aan: het karakter van
zijn reis naar Portugal: „Gij heren,
zult, misschien beter dan anderen, kun
nen getuigen van het zuiver religieu
ze karakter van deze pelgrimstocht."
Met deze woorden wilde de Paus ken
nelijk duidelijk maken, dat hij wars
was van alle politieke bedoelingen.
De Paus had ook een toespraak op
schrift gesteld voor een gezelschap
protestanten, die hij in Fatima zou
ontmoeten. Er waren echter slechts
twee presbyterianen aanwezig. Daar
om zag de Paus van die toespraak
af, omdat het een toespraak in het
Frans was, een taal die zij niet ken
den. Wel stelde de Paus hun de tekst
ter hand, waarbij hij een fraaie op
merking plaatste: „De twee belemme
ringen voor de christelijke eenheid zijn
de Paus en de Heilige Maagd. Deze
twee hindernissen hebben er in ieder
geval voor gezorgd, dat wij elkaar
vandaag ontmoeten."
In zijn geschreven toespraak erkent
de Paus „dat gij in de huidige situa
tie van verdeeldheid onze overtuigin
gen betreffende Maria niet kunt de
len. Maar allen beschouwen wij haar
als een voorbeeld van geloof en nede-1
righeid."
In de middaguren had de Peus de
legenheid wat te rusten, daarna ging
hij naar het vliegveld Monte Real en
vandaar' in de Caravelle terug naar
Rome. Tussen Fatima en Monte Real
stonden wederom honderdduizenden
mensen langs de weg, die hem toe
juichten. Veel minder mensen verwel
komden hem in Rome, maar toen de
Paus kort na zijn terugkeer in het
Vaticaan voor het raam van zijn werk
kamer verscheen, had zich reeds een
menigte van minstens 100.000 mensen
verzameld.
De Paus sprak hen toe en zei: „Wij
kunnen vrede vinden als wij goede
mensen zijn, als wij godsdienstig zijn,
als wij geloof hebben en liefde voor
onze naaste. Ik nam U in mijn hart
met mij mee naar het altaar van de
Madonna. Ik breng U terug haar groe
ten en haar zegen. V'ij hebben de
Maagd Maria om vrede gevraagd en
er werd ons in zekere zin geantwoord
dat de vrede een bereikbaar doel is.
ADVERTENTIE
ARNHEM, .nei De afgelopen
weken zijn bij de recherche in Arnhem
talrijke aangiften bunnengekomen van
zakenlieden, die goederen hebben ver
kocht aan eén man, die als betaling
een giro-overschrijvingskaart afgaf ten
name van Willem Vuyst te Arnhem,
terwijl is gebleken dat op zijn rekening
geen saldo aanwezig was. Bij onder
zoek is gebleken, dat W. Vuyst (42)
zijn praktijken in andere plaatsen van
het land voortzet Op deze wijze heeft
hij reeds voor enkele duizenden gul
dens aan goederen gekocht. Hoewel zijn
aanhouding aan alle politie-instanties
is verzocht, is men er nog niet in ge
slaagd de man te arresteren.
ADVERTENTIE
4% 6%
Uiteenlopende reacties
op pelgrimage van Paus
(Van onze correspondenten)
AMSTERDAM, 16 mei Er waren
zaterdag waarschijnlijk niet veel niet-
katholieken in Fatima, maar één be
kende communist was er in ieder ge
val wél: de beroemde jeugdige dich
ter Jevgenty Jevtoesjenko. Maandag
vertelde hij op een persconferentie
in Lissabon dat hij een gedicht gaat
maken over wat hij in Fatima, tij
dens het bezoek van de Paus, heeft
gezien.
„Ik ben naar Fatima gegaan," aldus
Jevtoesjenko, „omdat ik wist dat ik
daar een zeldzame en grootse erva
ring zou opdoen. Ik wilde niet vertrou
wen op films, maar het met eigen
ogen zien. Toen hem werd gevraagd
of zijn gedicht satirisch of spottend
zou worden, antwoordde hij fel: „Zeer
zeker niet. Ik heb te veel eerbied voor
de gevoelens van de enorme massa,
die daar bijeen was. Het was een zeer
indrukwekkende ervaring. Het was
voor het eerst dat ik een dergelijke
manifestatie heb gezien." Tenslotte zei
Jevtoesjenko, die in Portugal is op
uitnodiging van een uitgever om ge
dichten uit eigen werk voor te dra
gen, dat hij naar Fatima was gegaan
„als dichter, als criticus en als gelovi
ge mijn God is de waarheid."
Minder lankmoedig was het com
mentaar van het Italiaanse communis
tische dagblad „II Messagero", dat
schreef: „Voor een ontelbare menigte
van arme en onderdrukte landarbei
ders en voor de dienstvaardige verte
genwoordigers van een van de laatste
fascistische dictaturen, in een situatie
vol van de angsten en risico's, die de
mensheid bedreigen, heeft de Paus
een nieuw appèl tot vrede aan alle
mensen gericht."
De Romeinse pers gesteedde nogal
wat aandacht aan de opmerking van de
Paus na zijn terugkeer in Rome, toen
hij de menigte op het St. Pietersplein
toesprak. Hij zei toen: „In ratima
hebben wij de Maagd Maria om vrede
gevraagd en er werd ons in zekere
zin geantwoord dat de vrede een be
reikbaar doel is." Prompt vragen de
kranten zich af of de Paus in Fatima
een yisioen heeft gehad. Da journalis
ten houden het op een soort innerlijke
mededeling, een geestelijke verbinding
met de Heilige Maagd, die hem tot
deze woorden aanleiding gaf.
Voorts weet „II Messagero", het
.communistische dagblad van Rome,
mee te delen dat zuster Lucia tijdens
haar ontmoeting met de Paus „iets
zeer belangrijks" aan de H. Vader
wilde vertellen. Een ooggetuige, die
bij het gesprek aanwezig was, zou dit
hebben verteld. De Paus stelde zuster
Lucia voor een en ander zonder
schroom ter kennis te brengen van haar
eigen bisschop. Er doen geruchten de
ronde, dat zuster Lucia opnieuw ver
schijningen heeft gehad.
De Franse „Figaro" had een eigen
verslaggever aan boord van de Cara
velle, waarmee de Paus naar Fatima
vloog: de bekende Franse theoloog en
Concilie-expert abbé Laurentin. Hij
vertelt, dat de Paus zich tijdens de
reis uitvoerig onderhield met de mee
vliegende journalisten. De redacteur
van het ultralinkse Italiaanse dagblad
„Paese Sera" vroeg de Paus of hij in
Fatima ook zou bidden voor de on
derdrukte volkeren van Angola en Mo
zambique. Antwoord van de Paus:
„Voor allen."
Abbé Laurentin wijst er op dat de
buitenlandse reizen van de Paus altijd
voeren naar plaatsen waar grote ar
moede heerst. Ook zijn laatste ency
cliek handelt over de realistische en
moderne vertaling van de Evangeli
sche liefde voor de armen in de wereld.
In 1963 ging de Paus naar Palestina
en Nazareth: het dorp van de Heilige
Maagd is een dorp van armen geble
ven. In 1964 ging hij naar Bombay en
het hongerige India, in 1965, in New
York, de hoofdstad van de rijkdom,
stond hij er op een bezoek te brengen
aan Harlem. En nu Portugal, het
land dat wordt verlaten door zoveel
mannen, die elders werkzaamheden
gaan verrichten die niemand meer
wil doen.
Laurentin schrijft ook over de regen
in Fatima, die hevig viel, zoals ook.
op 13 mei 1917 het geval was. Dit
maal geen dansende zon, zoals vijftig
jaar geleden. Hebben sommigen in het
geheim er op gerekend? Ik geloof het
niet, want er was geen enkel teken
van geestesvervoering. Waar het in
1967 om gaat is iets anders. Niet het
zonnewonder, dat in 1917 door geen
enkel observatorium werd geregis
treerd, maar het wonder in de har
ten, die worden opgeroepen zich te be
geven op de weg van de ontwikkeling
die de nieuwe naam is voor de vre
de."
Het Franse blad „Reforme" schrijft:
„Gezien de ernst van het ogenblik
zou het beter zijn geweest voor de eer
van God en van de Kerk, als de Paus
naar Hanoi was gegaan, waar 800.000
van zijn gelovigen, elke keer als zij
hun ogen willen richten op de zon,
hun blik versperd zien door een bom
menregen."
Overigens wordt door de meeste kran-
ten erkend, dat de reis van de Paus
geen politieke bedoelingen had en dat
het regime in Lissabon er op geen
enkele wijze een erkenning in kan zien,
ook al heeft de Paus een ontmoeting
gehad met premier Salazar. „Dat wa
ren zuiver protocollaire gesprekken",
is van Vaticaanse zijde verklaard.
Opmerkelijk is dat de Paus zaterdag
de Portugese bisschoppen bedankte
voor de „ijver, waarmee zij de leer
van het Concilie tot uitvoering bren
gen". Algemeen bestaat de overtui
ging, dat de Portugese hiërarchie de
uitvoerig van de Concilie-besluiten
juist tegenwerkt, zeer tot ongenoegen
van de jonge clerus, die volgens
het KNP ook niet erg te spreken
is over de overdreven Fatima-cultus.
Zaterdag heeft de regering van Al
gerije bij de Apostolische Delegaat in
Algiers geprotesteerd tegen de reis
van de Paus naar Portugal. De mees
te ondergrondse organisaties in Angola
en Mozambique, die strijden tegen de
koloniale overheersing van de Portu
gezen, hebben officiële vertegenwoor
digingen in Algiers.
