Ronden van Kaap Hoorn was angstige climax
fRANCIS CHICHESTER TERUG
VAN GESLAAGDE WERELDREIS
Gipsy Moth IV ankert in de heksenketel van Plymouth
fcAï»
H
RANK ZEILJACHT OP DE OCEANEN
g"'sy moth IV
Drents hotel
uitgebrand
DOLLAR-REISCHEQUES
Bouwers van de Birma-lijn
halen herinneringen op
koelkasten
T
S.
:hï>
S<£6t*
al;
Vraag-incident
bij terugkeer
koninklijk paar
NA 22 JAAR WEER BIJ ELKAAR
Een heel klein beetje rijst en soms rotte vis
lékkerrrr koud
Hongerstaking op
de Vijverberg
5J&.
sstarrig
Witte vogel
Gestolen auto stond
in de branding
Bekende figuren
tijd
MAANDAG 29 ME11967
ooi
(Van
-
9alcl. n c^ester heeft het ge-
ld! Tn ri V[ere.ld heeft weer een
Sc^e hav 6 a* van deze histori
ën En„erplaats aan de zuidkust
2eereis n eindigt een unieke
^ijl, ppL0de wereld van 28.500
S.°l°ZeiW lndruhwekkend staaltje
aan boord van het zes-
tiei
CSe?cht -Gipsy Moth IV",
ëftke N.00r de wind sinds de
tweemaster op 27
yftiouiKVan het vorig jaar uit
b6 r.h vertrok
»«ke.J
n
i°°n
Kashal! Was de grootst mogelijke
'Zerij uit
De Gipsy Moth IV tijdens het ronden van Kaap Hoorn. Deze foto werd gemaakt door de Britse lucht
macht.
hAVïGA.TIEOEndER en In-
h h°g a yas Chichester gedurende de
wï fcjf, j ef bij de Royal Air Force. Na
ba 6 ha Van de oorlog leek hij zijn
ren te zijn kwijtgeraakt. Hij
<WIS DE GIPSY MOTH IV, het zeiljacht, waar
„n heeft volgemaakt. De hoeveelheid zeil d
verb|°f0r één man bediend kan worden. De acco
het rn aan boord berekend. Zo is er bijvoor
daq ,.e®st knobbelige" zeetje de soep in het bo
'IJ^Se hap klaar te maken. Zeer vernuftig is
Vy0rd cherm reageert op de wind en door Chiche
p|agten afgesteld. De indeling van de Gipsy Mo
9PPar V°or de zeilen- 2. Was- en toiletcabine,
8. Q, atuur met zwevende tafel en -stoel. 5. Pan
i aaPkooi van Sir Francis. 9. Dieselmotor. 10
Pslagplaats. 13. Rubbervlotten. 14. Automati
grote fok. 18. Da kluiver. Da lengte
$e|
op Sir Francis Chichester zijn honderden zee-
ie dit ranke zeiljacht kan voeren, is het maximum
mmodatie van het schip is geheel op een lang
beeld een soort „zwevende" tafel om zelfs bij
rd te houden en verder een ruime pantry om de
ook het automatische roer, dat door middel van
ster steeds op de door hem gewenste koers kan
th IV is als volgt: 1. Eénpersoonshut en opberg-
3. Ruime hut met twee bedden. 4. Verwarmings-
try. 6. Kaartentafel. 7. Toilet en olieopslagplaats.
Water- en brandstoftanks. 11 Cockpit. 12 Voed-
sch roer. 15 De bazaan. 16 Groot zeil. 17. De
vari het 6chip is bijna 161/2 meter.
Met de verschijning van de hem
verwelkomende vloot aan de kim,
is Chichester's „gold rush" be
gonnen. En in de zilte „cake
walk" rond Kaap Hoorn heeft hij
bereikt dat geen mens hem dit
zal misgunnen.
HAYE THOMAS
OP SCHIPHOL
13'
-175'
-698
pl.
541-887
-357-779
-352
Gemakkelijk te kopen
Gemakkelijk te verzilveren
Gemakkelijk te vervangen bij
verlies of diefstal
Verkrijgbaar bij alle kantoren van COOK/WAGONS-
LITS en de voornaamste banken.
Bekende figuren onder de Birma-reünisten: kolonel b.d. J. W. Platte,
pastoor Ver geest en dr. P. J. Koets.
onze
speciale verslaggever)
29 mei Sir
tlelna stokbrc
v>ont,„n0rme neus en het lichte
<!t tienri, r *s nu het middelpunt
f,J"aks on ï1?enden bewonderaars. En
i Sevinr, ',un® zal hij in de passende
in g het Royal Naval Col-
B 2abotK ~"reenwich door koningin
."Msm hetzelfde zwaard dat drie-
S. fn„',aar geleden toebehoorde
7,pikbroek van toen:
het hem niet zou aan
heeft
«e het uiterlijk van een be
en ankemPloyé, behoort Chiches-
tei tot het wonderlijke
e Qv0n°i°r zeldzame ras van verme-
- - 1 Ur"iers. Zijn leven is gevuld
Se Be*
°0r;
n«tf;
<U>nHtr^e ondernemingen waarvoor
rhkkpr?e~rnens hv voorbaat heel
Ck ,,ik dank je wel!
ww zou zeg-
ls>,.(-hirK- zeer jeugdige leeftijd ver
liet "*as
'a>, hicbj JCUgUl^C 1CC1UJU VCJ."
hfl nrn ester zijn geboorteland Enge-
ln Nieuw Zeeland een nieuw
6re6r,0p te bouwen. Hij was hier
3er v°lgens houthakker, goud-
in A?n berggids, tot hij als han-
>.I bclm a IrCiT» 'Zii n ïunrn T»r\am"n
"'«e
.^;;-ubeimaker
U "Men "clmaKer zlJn ware roeping
Stilste Sc.heen te hebben. Dat dacht
ijJ'Og ziin omgeving die met bewon-
t s'oeg ib groeiende onderneming ga-
■J heei fancis Chichester had ech-
hj' ver(jandere Plannen. Hij stopte al
h "diDalensten
in een vliegtuigje, dat
We\T -^ioih" doopte en waarmee
ïfS.üVj
SSsSSSS
6n
te halen. Sombere
aet
®chudden het hoofd, maar
(-hichester werd in de derti-
t)." een stuntvlieger van de eer-
in hij hij vloog alleen naar Euro-
St Was de eerste solovlieger van
ar west over de Tasmanzee.
fijv dat hij met zijn vliegtuigje-
V A geAs onder de Japanse kust door
V w?eMe((hse windstoot onderstebo
ven» d gesmeten een
°P het nippertje
d gsdo°d ontsnapte -
er niet van met zijn ge-
°ndernemingen door te gaan.
ongeluk
aan de
- weer-
aart*1 u^gever'itje van stads- en
t],gcl en bewoog zich als een be-
k®1, an door de straten van Lon-
j,ar op vrij emotionele wijze
hs eder, ranc's Chichester op zijn oude
O Wterug- Toen een dokter bij
®r constateerde en hem advi-
Sc, eH, onmiddellijk te laten ope-
UMnBeigerde hij halsstarrig. Waar-
Y leverf11 bb dan niet lang meer
11 Maat S^oeg bij in de wind.
s van de gang naar het zie
kenhuis, schreef hij in 1959 in voor de
eerste solozeilrace over de Atlantische
Oceaan. Van de lucht naar de zee. De
voortreffelijke navigateur Chichester
won deze race met de boot die hij
„Gipsy Moth III" noemde. In die volgen
de race werd hij onttroond door de
Fransman Tarbary en misschien dat de
ze nederlaag de eerzuchtige Chichester
wel geprikkeld heeft tot een nieuwe
krachttoer. De reis om de wereld moe
derziel alleen op het zeilvermogen van
zijn nieuwe, verbeterde boot: de Gipsy
Moth IV". Meer dan drie ton werd er
voor neergeteld. Chichester zelf gaf
verschillende adviezen voor het ont
werp.
Hij wilde een der laatste grote uitda
gingen die deze wereld nog resten trot
seren: het ronden van de Kaap Hoorn,
de duivelsrots aan de zuidpunt van
Vuurland, als een spookachtige „en
gerd" oprijzend uit de wild golvende
zeeën. Honderden zeelieden zijn in deze
huiveringwekkende watermassa ten on
der gegaan, terwijl hun vaak zeer gro
te vaartuigen in een razende warreling
van opspattend schuim en hout op de
rotspunten te pletter sloegen. Chiches-
ter had zijn nieuwe stunt. In augustus
van het vorig jaar verliet hij de haven
van Plymouth. In precies 107 dagen
zeilde hij naar Sydney, het eerste tra
ject van zijn wereldreis. Koningin Eli
zabeth verhief hem na deze prestatie
in de adelstand. Maar hierna moest
het eigenlijke spektakelstuk'nog begin
nen.
IN FEBRUARI dreven de westenwin
den de laconieke avonturier over de
grote Oceaan. Als een kleine witte vo
gel scheerde de Gipsy Moth IV over de
gekromde waterruggen, met telkens
flarden van fonkelwit schuim omhoog
langs de boeg. In maart doemde de
500 meter hoge engerd" op, die in
1616 van onze Willem Schouten de naam
van zijn geboorteplaats en thuishaven
Hoorn kreeg. Geheel in de stijl die men
hier verwachten kan. Leigrijze wolken,
opgejaagd door een gierende storm,
flarden van regen en nevel, gillende
albatrossen als zwevende onheilsboden
boven de enorme schuimgolven, door
de kenners grijsbaarden" genoemd.
Deze1 golven in samenspel met de ver
raderlijke stromingen hier, vormen hèt
grote gevaar. Zo'n massale breker di
rect op het achterschip kan het einde
betekenen. Hoevelen niet, hebben dat
ondervonden? Maar Sir Francis, met
een minimum aan zeil en met een
snelheid van acht knopen, rondde de
Hoorn, begeleid door een Engelse oor
logsbodem.
Zijn Gipsy Moth IV stoof dansend
en slingerend de Atlantic op, een
nieuwe uitdaging, maar ,,dè topper'
lag nu achter hem. Vliegtuigen vol
journalisten scheerden over hem heen.
Hij bereikte de voorpagina's van de
kranten. En via zijn krakende radiootje
gaf hij regelmatig relaas over zijn ge
vecht met de zee en de wind, de een
zaamheid aan boord, zijn voortduren
de geploeter met de speciale automa
tische roerinrichting, die hij voortdu
rend moest bijstellen, wankelend op
het slingerende achterschip, telkens in
een ijskoud stortbad van opspattend
water. Dit was voor Chichester het
„taaie ongerief", het karwei waar hij
het meest tegen opzag.
ENGELAND KENT een eindeloze
reeks pikbroeken bij uitnemendheid.
Maar het wil er nog best een bij heb
ben. Het Plymouth van deze dagen
is een heksenketel van enthousiaste
fcjSlLÜI
bewonderaars, een verzamelpunt van
razende reporters. In enkele dagen
tijds steeg hier de prijs van te huren
boten voor de zee van 60,per dag
tot meer dan vijftig gulden per mijl.
De verhuurders doen nu uitstekende
zaken. De hotels zijn afgeladen tot
ver in de omtrek.
Voor Chichester zijn het geluid van het
schuimende water en het gehuil van
de wind in het want verstomd. De
overgang moet hem abrupt en hevig
voorkomen. De ban van zijn eenzaam
heid wordt doorbroken door een in
drukwekkende massa mensen, telkens
weer op de komende huldigingen en
feestelijke bijeenkomsten. Maar de
bruikbare termiek voor de zakelijke ach
tergronden van zijn avontuur is groter
dan ooit. De door hem zelf ontworpen
en tijdens de race gedragen kleding,
zijn volgende boek natuurlijk, zijn le
zingen etc. zullen zonder twijfel zijn
kaspositie spekken. De waarde van de
„Gipsy Moth IV" als hij tenminste
de twee-eenheid van deze wereldreis
wil verbreken is meer dan verdub
beld. In ieder geval is alleen al het
ontwerp van de boot die dit gedurfde
avontuur waar maakte, goud waard!
(Van onze correspondent)
BORGER, 29 mei Door nog onbe
kende oorzaak brak hier zondagmor
gen om drie uur brand uit in Hotel
Bieze. De aanwezige veertien gasten
en de eigenaar, de heer G. D. van
der Zedde en zijn gezin konden tijdig
buiten komen. Er brak geen paniek
uit en niemand werd gewond. Vele
gasten keerden 's nachts nog in pyjama
of geleende kleren in hun buiten ge
parkeerde auto's huiswaarts. Om vijf
uur was het bij vele toeristen bekende
hotel een rokende puinhoop. Slechts de
muren van de woning van de eigenaar
stonden nog overeind. De aan het ho
tel grenzende slijterij Het Wijnvat had
alleen waterschade opgelopen. De
brandweerkorpsen van Borger en Em-
men waren nog tot tien uur met na
blussing bezig. Verzekering dekt de
schade, die op één miljoen gulden
wordt geschat.
De brand werd ontdekt door de
chauffeur van een autobus. Hij stond
bij een automatiek tegenover het hotel
iets te eten. Luid toeterend reed hij
toen de bus tot vlak voor het hotel.
Daardoor konden de hotelgasten op de
bovenverdieping zich via het dak van
de bus en door het noodluik in'veilig
heid brengen.
Het hotel was voor het komende sei
zoen goeddeels volgeboekt. De op het
terrein van de brand aanwezige di
recteur van de Drentse V.V.V., de
heer P. J. Duinkerken, noemde het ge
mis van het hotel een groot verlies
voor het toerisme in Drente.
SCHIPHOL, 29 mei Er heeft
zich bij de terugkeer van het ko
ninklijk paar uit Canada in de
perskamer een incidentje voorge-
laan, waarom zowel koningin Julia
na als prins Bernhard maar vooral
premier De Jong bulderde van de
lach. Voor de koningin de perska
mer binnenkwam had een vertegen
woordiger van de rijksvoorlich
tingsdienst de verslaggevers met
nadruk voorgehouden, dat de vor
stin weliswaar zelf iets over de reis
zou vertellen, doch dat er geen vra
gen mochten worden gesteld.
Toen koningin Juliana haar korte
indruk van het bezoek aan Canada
had gegeven, overviel echter totaal
onverwacht de naast haar zittende
prins Bernhard de journalisten met
de woorden: „Heeft iemand mis
schien nog vragen te stellen?"
Terwijl de camera draaide volg
den er enkele seconden van pijn
lijke stilte. Opluchting verschafte
een van de journalisten door te zeg
gen: „Er was ons juist gezegd, dat
we geen vragen mochten stellen".
De perskamer daverde van een al
gemeen lachsalvo. Koningin en
prins stonden op en begaven zich
lachend naar de VIP-kamer. Prins
Bernhard wendde zich nog even om
en scheen toen pas te begrijpen hoe
de vork aan de steel zat. „O, was
er van te voren gezegd, dat u geen
vragen mocht stellen?" zei hij, een
gebaar met zijn hand makend als
of hij die gebrand had. „Nou, dat
was in ieder geval niet mijn schuld".
CASTRICUM, 29 mei De strand-
pachter de heer Bakker zag zondag
bij het eerste zonnegloren in de bran
ding een auto staan die geleidelijk
het was vloed onder de water
spiegel verdween. De gewaarschuwde
politie kon tegen de middag bij eb
de auto naderen. Het bleek een per
sonenauto te zijn die in de nacht van
vrijdag op zaterdag van een inwoner
van Heemskerk gestolen was.
Van de daders ontbreekt elk spoor.
ADVERTENTIE
GEN
ZORGEN
N.
V
'■•LvfVZ* ~-nti (BW®**
COOKS
ff
(Van onze verslaggeefster)
DEN HAAG, 29 mei Meer dan
zeventienhonderd vijf tig N ederlandse
ex-krijgsgevangenen, die in de Twee
de Wereldoorlog onder Japans regiem
de spoorlijn ook wel dodenlijn
genoemd van Birma naar Thai
land hebben aangelegd, ontmoetten
elkaar zaterdag na vele jaren op een
groots opgezette Birma-reünie in het
Scheveningse Kurhaus.
Het waren soms zeer emotionele ont
moetingen van mensen, die in de drie
ëneenhalf jaar Japanse krijgsgevan
genschap door alle narigheid aan el
kaar gehecht waren geraakt, en niet
konden geloven dat zij elkaar in Sche-
veningen onder heel wat plezieriger
omstandigheden zouden terugzien. Ve
le oud-gevangenen hadden moeite hun
ouder geworden makkers onder de
honderden reünisten terug te vinden.
Er waren overigens veel meer aan
vragen om aan de reünie deel te ne
men dan de zeventienhonderdvijftig ge
nodigden. Duizend werden na loting
uitgesloten. Buiten bij de ingang ston
den minstens honderd oud-gevangenen,
die niet tot de genodigden behoorden
maar die toch naar Scheveningen wa
ren gereisd in de hoop een of andere
oude vriend tegen te komen. Vijftig
volhouders werden na uren wachten
's middags omstreeks half drie toch
nog toegelaten.
Wat er op deze dag aan gedachten
is gewisseld zou vele boeken met
boeiende verhalen kunnen beslaan.
Een leraar tekenen E. E. H. Hoen uit
Den Haag greep de gelegenheid aan
een kleine expositie te houden van de
veertig tekeningen, die hij in de kam
pen waarin hij gezeten heeft, gemaakt
heeft. Van de tekeningen had hij foto's
gemaakt, die belangstellenden bij hem
konden kopen. De heer Hoen zocht
speciaal naar een zekere Bakker, die
als verpleger in een ziekenhuis werk
te en daar op een veilige plaats zijn
tekeningen bewaard heeft. Het teken
papier hgd hij in het kamp gekregen
van een Japanner als beloning voor
een bewezen dienst. De Japanner had
hem er ook een paar potloden bij ge
geven, waarmee hij bijna fotografisch
de gebeurtenissen in het kamp vast
legde. Er waren tekeningen bij van
cabaretvoorstellingen en van door de
gevangenen verzorgde begraafplaatsen
bij de kampen.
Onder de reünisten waren vele be
kende figuren. Zo was er oud-minister
Th. H. Bot, die in gevangenschap dak
werker was en negen maanden als Ma-
leis-Engels tolk optrad, omdat er on
der de gevangenen geen Nederlands
maar alleen Engels gesproken mocht
worden. Deze maatregel van de Ja
panners was een gevolg van het feit
dat koningin Wilhelmina naar Enge
land was gevlucht. Verder waren er
kolonel J. W. Platte en kolonel W.
van Beek, twee leidinggevende figu
ren tijdens de krijgsgevangenschap.
Ook was er pastoor A. Vergeest, die
voor de reünie speciaal uit Indonesië
was overgekomen. Een groot deel van
de dag bracht de pastoor door met
het geven van interviews voor radio-
en televisieprogramma's. Hij moest
vertellen van de ellende die de bou
wers van de dodenlijn en van de brug
over de River Kwai hebben doorstaan
en van het goeds dat hij als priester
en aalmoezenier heeft kunnen doen.
De pastoor was niet de enige die
een verre reis had gemaakt. De re
ünisten kwamen uit twintig verschil
lende landen van Amerika, Mexico,
Canada. Engeland tot Frankrijk en
Italië. Er waren zeer verrassende ont
moetingen. De heer W. Swart uit Bre
da kwam in een van de Kurhaus-zalen
twee mensen tegen, die destijds op de
vermistenlijst stonden en die hij sinds
1944 niet meer had gezien. Hij haalde
met hen de herinnering op hoe zij als
gevangenen probeerden zich te amu
seren met provisorische middelen. Om
decors voor toneel en cabaret geel te
ADVERTENTIE
71SÜM>
verven, gebruikten wij kerrypoeder,
vertelde hij. Vanaf die tijd heb ik
geen maaltijd met kerrypoeder meer
kunnen zien."
Veel belangstelling hadden de reü
nisten voor de loco-burgemeester van
Amsterdam, wethouder dr. J. P.
Koets, die doodmoe moet zijn gewor
den van het handen schudden. Een
groot feest was de eenpansmaaltijd
van nassi goreng met gebakken ba
naan, die herinneringen lossloeg aan
de slechte maaltijden tijdens de aan
leg van de Birma-lijn en tijdens de
transporten naar Birma; maaltijden
die bestonden uit een heel klein beetje
slechte rijst en soms rotte vis.
Een hoogtepunt was de conference
van ex-krijgsgevangene Wim Kan en
Nick Rayer, nu een welvarend zaken
man en speciaal uit Amerika overge
komen. Kan en Rayer lieten hun pu
bliek weer lachen zoals zij dat drie
ëneenhalf jaar in de Japanse kampen
hebben gedaan.
Prins Bernhard stuurde een bood
schap, waarin hij de gedachte een
reünie te houden prees. Het toonde
aan, aldus de prins, dat er niet alleen
in het westen maar ook in het oosten
geleden is.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 29 mei Ongeveer
vijfentwintig jongelui hebben hier za
terdag en zondag aan de Lange Vij
verberg een hongerstaking gehouden
„uit solidariteit met de slachtoffers van
de hongermoord". Vlak bij het stand
beeld van Johan van Oldenbarnevelt
stond een grote tent opgesteld. De
jongelui droegen borden met de op
schriften „Stuur Uw vetkussens naar
de ontwikkelingshulp" en „Eet smake
lijk, maar laat anderen niet verhon
geren". Aan voorbijgangers werden
exemplaren van de laatste pauselijke
encycliek verkocht. De Kamerleden
Hans van den Doel (PvdA)A. de Goe
de (D'66) en Bruggeman (PSP) heb
ben een tijdje met de jongens gespro-
ken. De eetstaking eindigde om half
vijf, anderhalf uur eerder dan de be
doeling was, omdat het weer erg slecht
dreigde te worden.
