schenk wijn bij de televisie
N gezellig-gezond
ONTWERP VAN DEN BROEK EN BAKEMA
m
buk in toekomstig hart eindhoven
Requiem voor een groot-seminarie
DE MENS VERSIERD
VAN TOP TOT TEEN
Kans op goedkope vluchten
Van MAC naar Amerika
Nieuwe kardinaal trok
jong uit Limburg weg
PRIESTERS NEMEN AFSCHEID VAN WARMOND
Tentoonstelling in Tropenmuseum
MGR. M. DE FÜRSTENBERG
5
Blijmoedig
Brief van Huibers
TIJD
DINSDAG 30 ME11967
^hHDH°VEN> 30 mei Het
WiTCtenbureau Van den
'herin Ea^ema heeft in sa-
dierister S met de Eindhovense
ambii' Van semeentewerken een
een f,'l8Us P^an ontworpen voor
stao TTUvve Eindhovense binrien-
gebifvi et heeft betrekking op een
(ie i a Van 30 ha, gelegen binnen
^ehd gerektc city™g en rei-
b0llw yah de Bijenkorf in aan-
,V0l/°t het Van Abbemuseum,
hige q ®ns de nu gemaakte, voorlo-
zal dit centrum begrensd
door twee wandgebouwen,
)l0or<iw Philipscomplex in het
Wagende
HwvY0rden
bet °uw,
JES
Olijke schaal
Deze prent gunt ons een blik op en in de gebouwen van het toekomstige Eindhovense cen
trum. Geheel rechts staat het bekende hotel Cocagne, nu nog een van de meest grootse gebou
wen aan de cityring. Uiterst links is nog iets van de kerk van Cuypers zichtbaar. Middenin kijkt
men op en in de kop van het ontworpen centrale gebouw, dat samen met de kerk en enkele lage
winkelgebouwen het centrale plein markeert (links op ,de tekening). Op de achtergrond is de top
van de Philips lichttoren nog juist zichtbaar. Rechts naast het ruggegraatsgebouw en schuin
tegenover Cocagne staat een van de geplande torens. De auto's komen wel in de city, maar
alleen onder de grond.
bu ^on9evee'') wordt het nieuwe centrum van Eindhoven, naar ontwerp van het architecten-
ljr Te9u Van den Broek en Bakema. Midden-boven de Bijenkorf van Ponti (thans in aanbouw),
qg s"boven het bestaande Philipscomplex, rechts-onder een toekomstig wandgebouw. Het mid-
i Wordt gemarkeerd door een langgerekte ruggegraat met enkele losse torens en de bestaande
Aan ri'an CuyPers- De torenflat beneden-links is de gemeente-secretarie (thans in aanbouw),
oe voet daarvan bespeurt men het Van Abbemuseum, dat een van de gebouwen zal zijn aan
het groene „cultuurplein" bij de rivier de Dommel.
,Pretpaleizen'
Mgr. Tastin in zijn werkkamer.
W. 'MëLversteijn.
Versierde Berbervrouw uit de
Marokkaanse Atlas.
Jonge Makuna-indiaan uit
Colombia.
I
Tollet maken In Jaipur, India,
KSfl
MM
ADVERTENTIE
Copyright Stichtioa Wijnpropsgand»
Ambitieus plan binnenstad
Eindhoven van 1985
(Van
onze verslaggever)
Nesten en een later te vestigen
in
het zuidoosten. Het
gebied zal gedomi-
door een gigantisch
-M, jj. dat de ruggegraat van
j,l'*e stadscentrum moet vor-
i^etèr krijgt een lengte van 400
op dij.eneen hoogte van 50 meter.
gebouw komen enkele ribben
^bciij.^Van zijn nog een paar toren-
best en gedacht, die samen met de
v°erijiCT CuyPerskerk en het in uit-
!?arker' genomen gemeentehuis
ietai gzuhen vormen van een
het Pleinen: de bestaande markt
fr0eii n°orden, een cultureel, met
ü0 ge'ardeerd plein bij de rivier
in het zuiden en een heel
ïej. eentrumplein daartussen.
^zo °i?9te van dit plein zal het cen-
"'ty verkeer ondergronds de
'Ifr ,0rden binnengevoerd, waar on-
S!a«tsPt ruggegraatgebouw parkeer-
T'ehhuiZal zijn voor 2.000 auto's. Trap-
?arkeP^^n en liftkokers verbinden de
9an elders elke 60 meter met de
9en v 9 rond en met de verdiepin-
t>aie 'ln het kerngebouw. Bij het cen-
ein komen ook de parkeerha-
°0r het openbaar busvervoer.
;IWJW>5[
uet r
rfta kerngebouw zal beneden
r(fl l winkels en boven kanto-
Sveslen- In de hoogste verdie-
k vo°rts tweehonderd wohin-
At ep acht, die ertoe zullen leiden
Vt cit°°k 's avonds nog leven is in
riifgel'ouw- Dage winkels meer
Oor z rand van de city zullen er-
hef1"5611 de Pleinen en straten
,'Ae s A^etgangersdomein een mense-
'!(lgt9 h1931 krijgen. De totale front-
telt de winkels in het centrum
1 4.500 --
meter, het totale vloerop
pervlak 60.000 vierkante meter. De
kantoren zullen 150.000 vierkante me
ter vloerenoppervlak tellen. De 6.000
parkeerplaatsen die daarvoor volgens
de berekeningen nodig zijn, zullen der
halve in de ondergrondse garages
(2.000) gevonden worden aan de city-
ring (3.000) en op een parkeerterrein
(1.000).
De loopafstand van Bijenkorf tot Van
Abbemuseum is tien minuten, te ver
gelijken met de afstand C.S.Rokin in
Amsterdam. Van den Broek en Bake-
ma hebben dezelfde afstand gehan
teerd in het Pampusplan. Berekend is,
dat dit centrum groot genoeg is om
er de voorzieningen te treffen die an
no 2.000 nodig zullen zijn voor het
miljoen bewoners van de Eindhoven
se regio.
Het nu gelanceerde plan is voorlopig.
De details zullen worden uitgewerkt
in samenwerking met het particulier
initiatief dat op het plan wil inhaken.
Diverse initiatieven die ai eerder tot
stand zijn gekomen, zijn al in het plan
verwerkt. Gegadigden, voor belangrijke
vestigingen in de Eindhovense binnen-
.v,v,
stad kunnen b.v. een „moot" claimen
in het centrale gebouw of een zelfstan
dig torengebouw; in het laatste geval
wordt gedacht aan een hotel of een
hoofdkantoor.
Tegen de cityring aan, ter plaatse
waar het verkeer wordt binnenge
voerd, zijn twee ronde gebouwen gete
kend, door de heer Bakema aangeduid
als „pretpaleizen"het kunnen ten
toonstellingsgebouwen worden, sport
paleizen of andere recreatieve oorden.
De groeiende vrije tijd zal voor een
groot deel in de stad (moeten kun
nen) worden doorgebracht, dus daar
voor moeten voorzieningen mogelijk
zijn, aldus de heer Bakema.
Volgens het plan zal de horeca-
gevel van de huidige Eindhovense
markt geheel moeten verdwijnen. De
markt zelf zal een overkapping krij
gen en plaats kunnen bieden aan
b.v. een overdekt ijsbaantje en/of
een speakerscorner. Dergelijke zaken
worden overigens meer gezien als
mogelijkheden dan als concrete pro
jecten. Na verdere detailstudies en
naar gelang er initiatieven komen
wil de gemeente tot realisering in
fases komen, waarbij gedacht wordt
aan een periode van tien a twintig
jaar.
(Van onze verslaggever)
HAARLEM, 30 mei VIERHON
DERD PRIESTERS, misschien vijf
honderd, hebben gisteren afscheid ge
nomen van hun groot-seminarie in War
mond. Het juiste aantal is onbekend.
Was vroeger de omvang van een kle
rikaal gezelschap een optelsom van
witte boorden-alleen, nu tellen ook de
stropdassen danig mee. Met het risico,
dat ook de tuinman in de theologische
termen valt. Het getal is overigens
niet beslissend meer. Wel de geest, en
die was bepaald feestelijk te noemen.
Het is een blijmoedig requiem gewor
den voor een groot-seminarie, dat hon
derd acht en zestig jaar bepalend is
geweest voor het priesterschap in de
Hollandse Zending van weleer en voor
de bisdommen Haarlem en Rotterdam
van later datum. Vanuit alle hoeken
van deze bisdommen waren verschil
lende generaties priesters een me
rendeels toch zwart gekleurd scala van
ongeveer zestig jaren Warmond naar
hun theologicum gekomen. Misschien
voor een definitieve afrekening, in ie
der geval voor een definitief afscheid.
Binnen e.ikele maanden start de ge
centraliseerde theologische opleiding in
Amsterdam. Dan is het absoluut ge
daan met „Warmond".
De achttiende eeuwse Franse Kost
school voor Jongeheeren, die in 1799
door aartspriester Ten Hulscher en de
eerste praeses Lexius tot groot-semina
rie werd ingericht, krijgt een andere
bestemming. Over wat er van worden
gaat, maakte zich gisteren niemand
druk. Slechts wat het geweest is en
wat het nog korte tijd zal zijn, bleek
inspirerend voor de dialogen, welke
tenslotte in dat typische jargon werden
gevoerd, waarvan de buitenstaander
slechts bij benadering de betekenis kan
begrijpen. Met de zware rookwolken
van een paar honderd sigaren vloeiden
door het gehele gebouw de herinnerin
gen. Namen vielen, verwekten meest
al onvoorstelbaar plezier. De ouderen
vielen terug op Van Noort, wiens theo
logische tractaten de ware leer voor
de eeuwigheid schenen vastgelegd te
hebben, op de wijsgeer Beijssens en
op Vlaming, de man van het kerkelijk
recht. De jongeren moesten het met
minder toch wel erkende glorie
doen. Maar boven al die namen steeg
toch veruit die van Taskin, ruim dertig
jaar praeses van Warmond, die in 1906
met ijzeren hand orde op zaken moest
stellen in deze hogeschool. En het ook
deed. De geest van Taskin leeft niet
meer, zei iemand. Hij sprak natuur
lijk fluisterend. Het bleek niet waar
te zijn. De legende en anecdotes heb
ben hun werk gedaan. Intussen liepen
er gisteren nog vele van zijn pupillen
rond. Gemodelleerd naar zijn beeld en
gelijkenis. En ze maakten niet eens
de slechtste indruk.
EEN BLIJMOEDIG REQUIEM DUS.
Niet alle oudere priesters waren ko
men opdagen. Sommigen waren boos
over „dit verraad aan een groot ver
leden". Gun hun dit recht van boos
zijn, zei praeses De Graaff later. Zij
leven heel dicht bij Onze Lieve Heer.
De allerjongsten van het gezelschap,
theologanten, wie de gestileerde toog
niet meer de volle dag siert, hield
hij voor, dat zij zich van dit afscheid
wel niet veel aantrokken, maar dat zij
hun verleden nog moesten maken. Tus
sen die twee uitersten werd samen
met de bisschoppen Zwartkruis en Jan
sen dit requiem gezongen. De prae
ses verzekerde nog, dat het afscheid
van deze bijna gemythologiseerde pries
teropleiding onontkoombaar was. Hij
nam de opmerking van een deskundige
over, dat de vernieuwing van de struc
tuur van de priesteropleiding tot nu
toe het enig wezenlijke is geweest in
onze Nederlandse praatkerk.
Er is bij dit afscheid natuurlijk reden
tot weemoed. Meer nog tot dankbaar
heid wegens de opleiding hoeveel
vraagtekens men daarbij ook mag zet
ten van honderden priesters. Bo
vendien is er de goede verwachting
voor de toekomst, hoe vreemd het ook
zal zijn van het Warmondse landgoed
te verhuizen naar de Amsterdamse
grachten. De praeses: waarom zouden
we niet evenals destijds Ten Hulscher
en Lexius met hetzelfde geloof en
godsvertrouwen „we zeggen dat nu
anders, maar we bedoelen hetzelfde"
een nieuwe toekomst tegemoet gaan.
IEDEREEN SCHEEN het toch wel
best te vinden. Pas volledige stilte viel
er, toen mgr. Zwartkruis een lange,
ontroerende brief voorlas van de oud
ste seculiere priester van beide bis
dommen, de 91-jarige mgr. Huibers.
Eenerzijds een staaltje van hoe je in
goed Nederlands een voortreffelijke
brief moet schrijven, anderzijds een
bewijs, hoe juist deze bejaarde pries
ter begrip kon opbrengen voor de nieu
we situatie. Maar dat laatste deed hij
niet, voordat hij met een pastorale be
wogenheid bepaalde geestelijke voor
waarden had opgesomd voor het wel
slagen van de toekomst. Het vijfhon-
derdvoudig Io Vivat gold vooral hem.
Meer overigens ruim voldoende
valt er van dit afscheid niet te ver
tellen. Het oude gebouw vol zalen, ka
mers, hokken en vooral gangen dronk
gretig de laatste verhalen op. De kunst
schatten, op zolder in een expositie bij
eengebracht, zullen wel hun bestem
ming krijgen. In het welbewuste sche
merlicht van de kapel, dat in vroeger
jaren niet zonder effect is geweest,
wachten tal van heiligen op hun laatste
oordeel. Het legioen der vijfhonderd
nog maar een zwakke weerschijn van
een verleden, dat rooms en rijk was
zwierf steeds blijmoediger rond. In
de grinterige voorhof van het semina
rie moest het met vereende krachten
op de foto. Voor de Katholieke Illus
tratie.
(V;
an
onze verslaggever)
dq Vap de. 'a30 mek De inspec-
Urep,,,, 'Arnerikaanse raad voor
A heeRChtvaart> Walter W-
riih'c A voorgesteld
wachter,11" Charter tijdelijk lan-
^rvar^ehen irnAde Verenigde Staten
ïitip.11 Zal 'u-6 voorstel van de heer
de TUlnonk°rt ter goedkeu-
teehi Mart; 9, worden voorgelegd.
ip inderdaad landinis-
§4tSl°tehdltV-S;. krijgt, is het niet
lka ^°Pe eb B i Z|J volgend seizoen
v, kap Vervluchten op Ame
tv derh°uden.
van Martin*s Air
n die de hoogte van de
aa-B-., heeft heer Bryan onderno-
56®1 in i*. *Vele ehartermaat-
hebben een ver
lopen, De on-
maat-
schappij ook niet met Martinair
verkeren in een vergevorderd sta
dium", aldus de woordvoerder.
Martin's Air Charter heeft enige tijd
geleden landingsrechten voor de V.S.
aangevraagd. Omdat men met een ge
duchte concurrentie in binnen- en buiten
land te maken heeft, wil de charter
maatschappij er zo weinig mogelijk
ruchtbaarheid aan geven.
Indien de Amerikaanse raad voor de
burgerluchtvaart het voorstel van in
specteur Bryan aanneemt, bestaat er
een grote kans dat Martinair landings
rechten voor de V.S. zal krijgen. Een
aanbeveling van de raad bij de rege
ring wordt in de meeste gevallen door
de regeringsautoriteiten overgenomen.
Het verlenen van tijdelijke landings
rechten aan Martinair wordt door de
Amerikaan» luchtvaartmaatschap
pijen Pan American en Seaboard
World Airlines krachtig tegengewerkt.
Deze maatschappijen menen dat de
KLM, die met £5 pressent van de aan
delen de grootste aandeelhouder van
Martin's Air Charter is, het beheer
kan uitoefenen over Martinair. Inspec
teur Bryan gelooft echter dat de KLM
op het ogenblik geen enkel toezicht
uitoefent op de exploitatie van Martin
air.
Hij tekent er in zijn aanbeveling wel
bij aan, dat dit in de toekomst ver
anderen kan, hetgeen volgens hem het
gevaar kan opleveren van een prijzen
oorlog op het gebied van de charter
vluchten op Amerika. Bryan heeft
hierom voorgesteld Martin's Air Char
ter voor drie jaar landingsrechten te
Op het ogenblik voeren Amerikaan
se maatschappijen wel chartervluchten
uit tussen ons land en de Verenigde
Staten, Deze maatschappijen hebben
hiervoor van Nederlandse zijde geen
speciale vergunningen nodig. Als Mar
tinair inderdaad landingsrechten krijgt
zal het voor het eerst zijn dat een
Nederlandse chartermaatschappij met
een Amerikaanse kan concurreren.
(Van onze verslaggever)
HEERLEN, 30 mei De nieuwe kar
dinaal mgr. M. de Fiirstenberg, pause
lijk nuntius te Lissabon, die 24 oktober
1904 in Heerlen werd geboren, heeft
hier slechts korte
tijd gewoond. Zijn
inmiddels overle
den ouders, baron
De Fürstenberg en
gravin D'Oultre-
mont, telg uit een
bekehde adellijke
Belgische familie,
namen kort na hun
huwelijk bezit van
het kasteel Ter
Worm in Heerlen-
Zij hadden dit huis
gehuurd van de
familie De Doe.
Op kasteel Ter Worm werd de kardi
naal als jongste van drie kinderen ge
boren.
Hij ontving het doopsel in df histo
rische St. Pancratiuskerk te Heerlen.
Reeds op vrij jeugdige leeftijd verliet
hij zijn Limburgse geboorteplaats toen
zijn ouders naar Belgie verhuisden,
waar zij het familiebezit van de Bel
gische tak van het van origine Duitse
geslacht Von Fürstenberg hadden ge-
erfd, te weten kasteel Qpsinnich in de
kleine gemeente ïtemersdael, een van
da zes Voerstreekgemeenten vlak bij
do Nederlandse gfen.®'
Tijdens zijn kinderjaren bracht kar
dinaal De Fürstenberg veel bezoeken
aan Zuid-Limburg. Herhaaldelijk ver
bleef hij in Gulpen aangezien zijn ou
ders nauwe relaties onderhielden met
de grafelijke familie Marchant et de
Ansembourg op kasteel Neubourg. Een
van zijn jeugdvrienden was graaf Max,
die momenteel op kasteel Amstenrade
woont en gehuwd is met een achter
nicht van de kardinaal, de Duitse ba
ronesse Von Fürstenberg.
Met de bewoners van kasteel Am
stenrade heeft kardinaal De Fürsten
berg steeds contact onderhouden. Ge
regeld correspondeerde hij met zijn
jeugdvriend toen hij als pauselijk de-
legaat in Canberra en Tokio werkzaam
was. Van Japan ging kardinaal De
Fürstenberg naar Lissabon.
De vader van de kardinaal heeft tot
zijn dood toe op het Belgische kasteel
Opsinnich gewoond. Jarenlang was hij
burgemeester van het grensdorp Re-
mersdael. Ongeveer tien jaar geleden
overleed hij. Na zijn dood werd het
kasteel verkocht. De enige broer van
de kardinaal emigreerde eertijds naar
de Congo. Ook hij is inmiddels over
leden. Van zijn naaste familie is alleen
nog zijn enige zus in leven. Zn woont
De grootvader van de kardinaal ver-
wierf uitgebreide bezittingen m België.
Hij was Duitser van origine maar aan
vaardde later de Belgische nationali
teit. Daardoor verwierf ook de vader
van de kardinaal en mgr. De Fürsten
berg zelf de Belgische nationaliteit. De
nieuwe kardinaal deed zijn studies in
België en was als jong priester een
van de naaste medewerkers van wijlen
kardinaal Van Roey in Mechelen.
AMSTERDAM, 30 mei De mens
is vindingrijk waar het zijn kleding en
tooi betreft. Als de natuur hem noopt
zijn lichaam te beschermen tegen kou,
droogte, warmte of vocht maakt hij op
praktische wijze gebruik van het ma
teriaal uit zijn directe omgeving. Dit
toont de tentoonstelling in het Tropen
museum, die deze zomer een van Am
sterdam's trekpleisters wordt. De toe
loop neemt, sinds de opening, met de
dag toe.
Het is een kostbare collectie voor
werpen die getuigen van een blijkbaar
onbegrensde fantasie waar de mens
zijn identiteit, groepsbewustzijn, sta-
tusgevoel, rouw en blijdschap tot uit
drukking brengt. Hij bedient zich van
tatoeages, beschilderingen, „correc
ties" op de natuurlijke groei van hoofd,
hals en voeten, van mond oor en neus.
Ijdeltuiterij in groeps-, stam- en clan
tradities en opschik met enige ruimte
voor individuele expressie. De collectie
toont ook dat de opschik treffend ar
tistiek kan zijn bij volkeren die in de
gewone zin niet hoog ontwikkeld kun
nen worden genoemd.
De tentoonstelling heet „Van top tot
teen". De hoofddeksels, over verschei
dene vitrines verdeeld, leren de be
zoeker dat de bescherming van het
schedeldak bij vrijwel alle volkeren de
grootste aandacht heeft. Een fraai ge
bogen schubdier als hoofdkap naast
een sierlijke Tibetaanse muts van wol
len stof (een kleine mijter), breedge
rande van grove vezels gemaakte zon
nehoeden (Z.O.Azië) naast hoofdtooien
met pluimen en veren (Zuid Ameri
kaanse Indianen), feestkronen van Pa-
poeas met Paradijsvogel-staarten zo
als ook Europese dames op haar hoe
den droegen, enkele decennia terug.
In andere vitrines, overzichtelijk en
groepsgewijs uitgestald, ziet men de
gelaats-, hals-, borst- en andere siera
den, kostbare en eenvoudige, kunst
zinnig vervaardigd. Gouden en zilve
ren armbanden met edelstenèn, half
edelstenen of flonkerend glas. Ook tooi
van ivoor, vezels, veren, bamboe,
schelpen, been en zwaar metaal.
De informaties die de vitrine-bij-
schriften geven zijn aangevuld met
grote duidelijke foto's. Voorlichtings
films draaien, na een druk op de knop,
en doen zien hoe vele van de uitge
stalde voorwerpen gedragen worden
door hen voor wie ze zijn vervaardigd.
De rol van de versiering in de ver
houding tussen man en vrouw is niet
onaangeroerd gelaten.
Ook is er beeldhouwwerk, o.a. voor
stellende figuren uit de Hindumytholo-
gie dat opgesteld is om te tonen hoe
de kunstenaar aan het volkseigene zijn
motieven ontleende en gelijktijdig aan
de volkssierkunst nieuwe voorbeelden
schonk. Een grote steen uit Mexico,
rechtstandig opgesteld, vertoont in re
liëf tooi en dracht der Zuidmexieaanse
Indianen. Een fascinerend stuk in de
ze rijk gevarieerde uitstalling, waar
van een belangwekkend facet Is, dat
zij laat zien hoe nauw da volkeren van
deze aarde aan alkaar verwant zijn.
dHs.
y.v.v.-.-jX'X
