DE MAASBODE
BEIDE PARTIJEN MELDEN SUCCESSEN
Nasser sluit Suezkanaal voor scheepvaart
ÖE TIJD
weekend-systeem
JAMIN
Arabieren staken
uitvoer van olie
Vrijmoedig
commentaar
indaag
Nederland klaar
voor hulp V.N.
Beurzen reageren
fel op oorlog
v
R°TTeri
Mon
V
ut maasbode
Grondverf droog na 50 minuten.
Plamuur hard na 15 minuten!
SITUATIE GUNSTIGER DAN IN 1956
Een ongewone advertentie...
ofJ
dAM, DINSDAG 6 JUNI 1967
BUIEN
iiijinii
122e JAARGANG No. 39645
M2l y -
J
i8c/ie troepen trekken ten aanval in de immense zandvlakte van de Sinai-ivoestijnwaar
verbitterde gevechten aan de gang zijn.
Een verkenningspatrouüle van het Israëlische leger op zoek naar vijandelijke eenheden in het
woestijngebied aan het zuidelijke front.
pagina s
Mr.
W. Ai
DIRECTIE:
M. van der Kallen
^DOFDREDACTIE:
M. Lücker
dr
s- A. J. Cuppen
(Van onze speciale verslaggevers)
TEL A\ IV CAIRO, 6 juni Zowel Israël als zijn Arabische
vijanden melden successen in de strijd, die in alle hevigheid voort-
woedt. President Nasser beschuldigt Amerika en Engeland ervan
Israël metterdaad te helpen. Dit zou blijken uit de opzienbarende
successen van Israël, die dit land volgens zijn vijanden nooit
zonder hulp van buiten zou kunnen behalen. Vrijwel overal langs
de grens van Israël met zijn Arabische buren wordt op leven en
dood gevochten, maar de strijd concentreert zich vooral in het
zuiden, waar de eindeloze zandvlakte van de Sinaï-woestijn in een
triest slagveld is veranderd. Alles wijst erop, dat Israël hier althans
aan de winnende hand is en oprukt in de richting van het Suez
kanaal, dat de Israëliërs zelf al, volgens sommige berichten, al
bereikt zouden hebben. In ieder geval heeft Egypte het kanaal
voor alle verkeer gesloten.
In Jeruzalem, de verdeelde
stad, vinden volgens een Jordaan
se woordvoerder verbeten ge
vechten van man tegen man
plaats. De Israëliërs, Jie hier een
viervoudige overmacht hebben,
zijn een artilleriebeschieting be
gonnen. Vanochtend zijn ook
langs de grens van Israël met Sy
rië felle vuurgevechten uitgebro
ken. Premier Esjkol deelde van
morgen in het Israëlische parle
ment mee, dat de luchtmachten
van de Arabische vijanden nage
noeg zijn uitgeschakeld. In totaal
zouden er 374 vijandige vliegtui
gen zijn neergeschoten, tegenover
een Israëlisch verlies van 19 toe
stellen. Bovendien zijn grote hoe
veelheden Egyptisch oorlogsma
teriaal, waaronder tanks en ge
motoriseerd geschut, in Israëli
sche handen gevallen of vernie
tigd. De Arabier^, melden op
hun beurt, dat ze op de eerste
oorlogsdag al 115 Israëlische
vliegtuigen zouden hebben uitge
schakeld. Amerika en Engeland
hebben onmiddellijk krachtig ge
protesteerd tegen de Egyptische
aantijging, dat Amerikaanse en
Britse jachtvliegtuigen voor dek
king zouden hebben gezorgd tij
dens Israëlische luchtaanvallen.
Generaal Chaïm Herzog, de voor
malige chef van de Israëlische
leger/«orlichtingsdienst, zei van
morgen in een radiotoespraak,
dat Israël de volledige heerschap
pij in de lucht heeft. Israël, Jor
danië, Syrië en Egypte maken in
hun legercommuniqués melding
van veroveringen van plaatsen in
grensgebieden. Ondank- deze te
genstrijdige berichten zijn er tal
rijke aanwijzingen, dat Israël ze
ker aan het zuidelijke Pont aan
de winnende hand is. De strijd
krachten van generaal Mosje Da
jan, de overwinnaar van de
Sinaï-veldtocht van elf jaar ge
leden, zien zich daar geplaatst
tegenover Nassers eigen hoofd'
macht en tegenover de eenheden
van het Palestijnse bevrijdings
leger.
Afrika
Rond de Kaap
Financiën an annnnmlnl
uoo
DE TIJD
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk enkele buien. Matig tot vrij
krachtige wind tussen zuidwest en
west. In het algemeen iets lagere
middagtemperaturen.
MAAN op: 3.32
ZON op: 4.22
onder: 20.45
onder: 20.56
ISRAËL AAN WINNENDE HAND
i/r lijkt als één man ach-
K^te^ te staan. Van alle
s)Dïele t^orcIt daadwerkelijke en
h ®8ev p geboden. Onze ver-
Uk? Oh?.1"8, beschrijven op pag. 3
lbr&^ tand reageerde op het
)i Van de oorlog door het
Se hui911 geld, bloed of vrijwil-
P in het bedreigde land.
°P de dag af 22 jaar nadat
^nin ^n mr. M. M. Rost van
strnt n Politiek delinquent in
r-11 Zeifevan9enis van Schevenin-
t^si4sth °°rd Pleegde, heeft het
e ut voor oorlogsdocumen-
/t* co '^'Trtsterdam een deel van
to l^Z^Pondentie gepubliceerd.
"S'nti schrijft erover op
5,
rt^b-Ooc-l6 oorlogsdag in het Mid-
tnel in" vn heeft voor een groot
ii;?chter, teken van de lucht-
*i daa gestaan. De eerste klap
ge,,,Ü voor de Israëliërs te
VQot eest. Zie pagina 7.
f' s\ tadsnieuws zie pagina's Ba
Egypte beschuldigt
r>
Amerika en Engeland
en
ih en i47 terdam, Westblaak
'Uistra,: Tel. redactie en ad-
r-3o ü|.e: 1420 11, redactie na
?'ro t 14 21 14. Postbus 723.
84. Tijd, Amsterdam:
i.'01 I9 3n^: afdeling lezersservice
0NNc. Uur> tel. 0 10 -14 28 10.
fV rnaanHIT] per week f1'-
c 3,d f 4,40, per kwartaal
Atfy8'Dk'0sten f eventuele In-
t)VEEl!|ENTlES:
!5 cent''DE mAASBODE
TiJD millimeterhoogte;
ÏR cent"~"„9ehele oplage
p «ent "ilHimeterhoogtei
familieberichten,
ven op aanvraag.
In een officiële verklaring van het
opperbevel van de Egyptische strijd
krachten, welke door radio-Caïro werd
omgeroepen werd vanochtend gezegd:
„Tengevolge van de inmenging van de
regeringen van de Verenigde Staten en
Britannië in de Israëlische militaire
agressie en de luchtbescherming die zij
Israël door middel van hun vliegdek
schepen hebben geboden, is het nood
zakelijk gebleken de scheepvaart in het
Suezkanaal te staken. Bovendien hebben
de herhaalde Israëlische aanvallen op
schepen, die door het kanaal varen
ons verplicht deze vitale waterweg vrij
te maken van elk schip dat een wrak
zou kunnen worden en de scheepvaart
voor lange tijd onmogelijk zou maken",
aldus de mededeling.
Er is, volgens een Jordaans com
muniqué, zo'n hevige luchtaanval op
Jeruzalem gedaan, dat het Verenigd
Arabisch Opperbevel ervan overtuigd
is dat de Israëliërs worden gesteund
door buitenlandse strijdkrachten. Het
staat vast, aldus het communiqué, dat
drie vliegdekschepen zich dicht bij de
kust bevinden en dat vliegtuigen daar
van opstijgen om de Arabische troepen
te bombarderen. „Hét is duidelijk ge
worden dat er een complot tegen de ge
hele Arabische natie is gesmeed. Wij
verklaren tegenover de gehele wereld,
dat wij niet alleen Israël bevechten,
maar dat dat k nd militair wordt ge
steund door westelijke imperialisten. De
wereld dient in het licht van deze feiten
haar positie te bepalen en wij zullen
dan weten wie de vijanden en wie de
vrienden van de Arabische natie zijn'*.
Syrië meldt dat zijn strijdkrachten
ben veroverd en de Israëlische troe
pen zware verliezen hebben toege
bracht.
Radio-Caïro meldt vanochtend dat
„de Egyptische land- en luchtmacht
aanvallen in de richting van Aboe Ogei-
la en Bir al-Hassan afslaan". Negen
Israëlische toestellen zijn neergehaald.
Uit Tel Aviv komt het bericht dat
Israëlische strijakrachten in het uiter
ste Noorden een Syrische aanval van
infanterie en tanks hebben afgeslagen.
Een aantal Israëlische plaatsen is door
Syrische artillerie beschoten.
De commandant van de VN-vredes-
macht in Jeruzalem, de Noorse luite
nant-generaal Odd Bull, werd gisteren
tijdens een Jordaanse aanval per ver
gissing gevangen genomen, maar on
middellijk met alle excuses weer vrij
gelaten. Hij stelde krachtige pogingen
in het werk een staken van het vuren
te bewerkstelligen. Even leek het er
op, dat hij succes zou hebben en dat
Jeruzalem inderdaad volgens de Pau
selijke oproep, een „open stad" zou
worden. Maar al spoedig deed een of
ander incident de strijd weer oplaaien.
Kort nadat de secretaris-generaal
Oe Thant deze sombere tijding be
reikte, kwam het bericht door, dat het
hoofdkwartier door de Israëliërs op de
Jordaanse strijdmacht was heroverd
en aan de commandant van het VN-
hoofdkwartier, de Noorse luitenant-ge
neraal Odd Bull teruggegeven. Deze
was door de Jordaanse aanvallers ge
vangen genomen. Direct na zijn bevrij
ding stelde hij opnieuw krachtige po
gingen in het werk om tussen beide
partijen een overeenkomst te krijgen
om het vuren te staken. Even leek het
erop alsof hij succes zou boeken. Voor
korte tijd werd het vuren inderdaad
gestaakt. Maar al spoedig laaide de
strijd weer op en bestookte men el
kaar weer met zwaar mortiervuur.
Een Jordaanse militaire woordvoer
der verklaarde dat een grote Israëli
sche aanval ten noorden van Jeruza
lem, gericht tegen de berg Scopus en
Sjoe Afat, was afgeslagen, waarbij de
vijand zware verliezen zou zijn toege
bracht. De strijd zou daar nóg voort
duren. Ook ten zuiden van de stad
wordt nog gevochten, aldus de woord
voerder, die eraan toevoegde dat Israë
lische luchtaanvallen op Jordaanse
vliegvelden slechts geringe schade heb
ben aangericht. Ook het paleis van ko
ning Hoessein zou zijn beschoten,
maar er vielen geen slachtoffers.
Radio Bagdad maakte vanochtend
bekend dat Iraakse strijdkrachten
„diep zijn doorgedrongen op Israëlisch
gebied, waarbij zij vijandelijke stel
lingen hebben vernietigd". Voorts zegt
radio-Damascus, dat „langs het gehe
le Syrisch-Israëlische front vanoch
tend gevechten zijn begonnen". Onze
artillerie bestookt de Israëlische ver
dedigingsstellingen ter voorbereiding
van een aanval", aldus de radio.
De Zwitserse banken hebben giste
ren alle transacties in Israëlisch en
Egyptisch bankpapier opgeschort.
ADVERTENTIES
ADVERTENTIE
Vandaag voor het eerst wordt in DE
TIJD een onzichtbare inkt toegepast.
De advertentie van de K.L.M. op pagi
na 3. Laat U er meer van „zien". Het
idee en ontwerp zijn van Smit's Recla
me- en Advies en Servicebureau N.V.
het Israëlische dorp Siear Yasjoef heb-te Amsterdam.
(Van een correspondent)
BEIROET, 6 juni De Arabische
olie-producerende landen hebben una
niem besloten geen olie te leveren aan
landen die Arabische staten aanval
len of anderszins benadelen. Boven
dien hebben Irak en de. Libanon be
sloten geen olie meer te exporteren.
Op bezittingen van oliemaatschappij
en die Israël steunen, zal beslag wor
den gelegd.
Irak zal geen olie meer naar de
Middellandse Zee pompen. Aan de Li
banese kust zijn twee olie-raffinaderij
en: een in Tripolis waar de pijpleiding
van de Iraq Petroleum Company uit
mondt, de andere in Saïda, het eind
punt van de Aramco-leiding, die olie
aanvoert uit Saoedi-Arabië.
Het Libanese parlement heeft de re
gering op alle terreinen blanco vol
macht verleend voor de duur van een
maand. De Iraakse regering heeft pre
sident Arif voor onbepaalde tijd de be
voegdheid verstrekt, bij decreet te re-
geren.
Nog steeds betrekt de westerse we
reld de meeste olie uit de Arabische
landen die zich nu in het olieakkoord
van Bagdad hebben verbonden. De si
tuatie ligt evenwel thans iets gunsti
ger dan in 1956. Toen was 80 pet. van
alle benodigde olie afkomstig uit de
velden in het Midden-Oosten. Sinds die
tijd hebben de olieconcerns veel explo
raties verricht in Afrika. In Libië wer
den rijke velden gevonden die in het
afgelopen jaar 72 miljoen ton lever
den; uit deze bronnen wordt een steeds
grotere stroom olie verwacht. Grote
reserves werden ook aangetoond in Ni
geria waar de produktie vorig jaar
ongeveer 20 miljoen ton was.
Uit deze bronnen en enkele andere
in Afrika betrok West-Europa vorig
jaar 120 miljoen ton olie, tegen 220
miljoen ton olie uit het Midden-Oos
ten. Uit de Caraibische olieputten,
vooral in Venezuela, kwam nog eens
42 miljoen ton olie, terwijl uit com
munistische landen 35 miljoen ton
werd aangevoerd. Van de in totaal
ruim 400 miljoen ton aangevoerde olie
kwam dus vorig jaar ongeveer 55 pet.
uit het Midden-Oosten.
De meeste Westeuropese landen heb
ben voorraden aangelegd waaruit
met een lichte distributie twee tot
drie maanden kan worden geput.
De vraag is thans welke de houding
zal zijn van Libië, dat gelegen is tus
sen Egypte en Algerije. Een vraagpunt
is ook de olietoevoer uit Nigeria ge
worden. De nigeriaanse olievelden lig
gen in de oostelijke deelstaat die zich
vorige week van de federatie heeft
afgescheiden om zelfstandig verder te
bestaan onder de naam Republiek
Biafra.
Zouden de Arabische landen werke
lijk tot een totale oliestop besluiten,
dan zouden zij zich in h un eigen vlees
snijden. Landen als Koeweit en Saoe-
die-Ar.abië leven van de olie; wanneer
zij de uitvoer ervan stopzetten, kunnen
zij de produktie niet opdrinken om in
leven te blijven. West-Europa blijft
dus nog afhankelijk van de Arabische
olie, m.a.w. beide gebiede nzijn ten
nauwste van elkaar afhankelijk, waar
bij West-Europa kan putten uit ande
re bronnen (o.a. in Amerika).
De nu drooggelegde oliepijpleidingen
naar de Middellandse Zee verwerken
jaarlijks ruim 40 miljoen ton olie.
De oliepijpleiding werd afgelopen
winter ook gesloten door Syrië toen
er ruzie ontstond met de Iraakse Pe
troleum Maatschappij over de inkom
sten uit de pijpleiding voor de Syrische
staatskas. Voor het Westen heeft deze
sluiting geen hinder opgeleverd omdat
de oliemaatschappijen hun toevoer
langs andere wegen verhoogden. De
olieraffinaderij die door Libanon is ge
sloten is van geringe betekenis; deze
produveerde 1 miljoen ton per jaar en
is slechts voor 24 pet in handen van
buitenlandse olieconcerns.
Een andere belangrijke aanvoerweg is
het Suez-kanaal. De allergrootste tan
kers kunnen evenwel geladen niet
meer door dit kanaal en moeten de
Kaap ronden. Nu Egypte het Suez
kanaal heeft gesloten voor alle scheep
vaartverkeer moeten alle tankers om
varen. Op het ogenblik ligt een groot
aantal tankers werkeloos, zodat er vol
doende schepen kunnen worden ingezet
om bij de langere aanvoerweg toch de
olietoevoer op peil te houden Van dê
olie-producerende landen in het Midden-
Oosten behoort Perzië niet tot de Arabi
sche landen, alhoewel de bevolking
Mohammedaans is. Perzië produceerde
vorig jaar 105 miljoen ton olie.
Van de Arabische landen kwam 120
miljoen ton uit Saoedi-Arabië, 115 mil
joen uit het kleine sjeikdom Koeweit,
22 miljoen ton uit de zgn. „neutrale
zone" (twee gebiedjes op de grens
van Irak met Saoedi-Arabië) en 14
miljoen ton uit het sjeikdom Quatar.
Uit Iraakse bronnen kwam 68 miljoen
ton. Syrië, Jordanië, Libanon en Egyp
te, de direct aan Israël grenzende
vijanden hebben geen oliebronnen van
betekenis. Algerije haalde vcrig jaar
34 miljoen ton olie uit zijn bodem. De
Verenigde Staten kunnen hun olie-
verbuik bijna geheel dekken met de
produktie op 't Amerikaanse continent.
Nu zal moeten blijken of de Ver
enigde Naties gespaard kunnen wor
den voor het roemloos einde van de
Volkenbond. De Volkenbond was
onmachtig de oorlogen te onderdruk
ken die aan de Tweede Wereldoor
log vooraf gingen. De Volkenbond
beeft ook geen doelmatige bescher
ming kunnen bieden aan de kleine
naties die door grote mogendheden
bedreigd werden.
Op het ogenblik willen vooral de
westerse grote mogendheden zich uit
sluitend op de Verenigde Naties
richten voor een snel ingrijpen in de
oorlog in het Midden-Oosten. Ame
rika, Engeland en Frankrijk willen
door de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties de strijdende partijen
tot de orde laten roepen. Engeland
en Frankrijk denken geen moment
aan een herhaling van hun avontuur
van 1956, en de westerse Grote Drie
zullen zich ook niet gezamenlijk in
het co-nflict mengen. Zij hebben zich
neutraal verklaard, wat pijnlijk is
voor het dappere Israël dat zich al
leen tegen een overmacht van Ara
bische staten moet verdedigen. De
westerse neutraliteitsverklaringen zijn
ook beschamend, omdat het duidelijk
is waar de westerse sympathie ligt.
Maar Washington, Londen en Pa
rijs konden niet anders handelen om
niet in hotsing te komen met Mos
kou. Hun eerste doel is terecht: uit
breiding van de oorlog in het Mid
den-Oosten te voorkomen. Rusland
dat kennelijk ook de oorlog niet wil
uitbreiden, blijft toch de beperkte
oorlog gaande houden met het aan
moedigen van de Arabieren en bet
veroordelen van Israël.
Moskou zal niet dulden dat Nas
ser een nederlaag lijdt, maar zullen
de westerse mogendheden bereid zijn
zo nodig Israël te redden? In hun
streven de Sovjet-Unie te ontzien,
mogen de westerse mogendheden Is
raël niet opofferen, want dat zou een
verschrikkelijke morele nederlaag
zijn. De uitroeiing van Israël, wat
Nasser letterlijk zegt te willen, is ge
nocide, of volkerenmoord, een aan
fluiting van de Verklaring van de
Rechten van de Mens, van het
Handvest van de Verenigde Naties
en van het internationaal recht. In
de komende dagen zal het uiterste
gevergd worden van de staatsmans
wijsheid van de westerse leiders. We
moeten hopen, dat de Sovjet-leiders
Nasser tenslotte zullen bedwingen.
In de komende dagen zal ook de
levensvatbaarheid van de Verenigde
Naties op de proef gesteld worden,
en de bereidheid van de leden op te
komen voor de idealen die in 1945
werden geformuleerd.
(Van een verslaggever)
DEN HAAG, 6 juni. Nederland
heeft op korte termijn troepen en sche
pen beschikbaar voor eventuele acties
van de Verenigde Naties. Als de ont
wikkeling van de oorlog in het Midden-
Oosten vergt dat de VN tussenbeide
komt door inschakeling van internatio
nale politietroepen, is het Nederlandse
ministerie van defensie in staat binnen
vierentwintig uur zeshonderd mariniers
naar het bedreigde gebied te zenden.
Behalve het contingent mariniers is
het ministerie bereid ten behoeve van
VN-acties een bevoorradingsschip, he
likopters, schepen voor patrouillediens
ten en zo nodig een licht vliegkampschip
voor transport van materieel en perso
neel in te zetten. Voorzover het troe
pen te land betreft staan een zelfstan
dige pantser-infanterie-bataljon en een
geneeskundige eenheid ter sterkte van
een zelfstandige geneeskundige com
pagnie gereed. Verder is ons land be
reid een F 27-transportvliegtuig en drie
helikopters van het type Alouette met
volledige bemanning voor VN-diensten
af te staan.
AMSTERDAM, 6 juni De Euro
pese en Amerikaanse effectenbeurzen
hebben maandag krachtig gereageerd
op het uitbreken van de vijandelijkhe
den in het Midden Oosten. In Amerika
moest Wall Street een forse koersda
ling incasseren bij zeer levendige han
del. De berichten van het strijdtoneel
troffen vooral de oliewaarden, die de
hele dag onder druk hebben gestaan.
Grote verliezers waren ook de lucht
vaart- en de electronische aandelen.
Van de belangrijkste Europese effec
tenbeurzen werden eveneens zware
koersverliezen gemeld.
De grote grondstoffenmarkten, die
zich tot dusver aan de dreigende si
tuatie in het Midden Oosten niet bij
zonder veel gelegen hadden laten lig
gen, reageerden op het uitbreken van
de oorlog over het algemeen met
flinke prijsstijgingen.
