Massale ontwaarding van vakbekwaamheid
^tr. Abel Herzberg
Centrale figuur in
Leidse teach-in
j&f
KRAS
ARNHEM IS WEER TAPTOE-STAD
IWm j
V eel applaus
NATO-taptoe
Wie ligt er wakker?
Amsterdam
I
FRANS DOHMEN TOT MIJNWERKERS:
,v;jrn te z«n-
tissülJ
ISRAËL - DAT BEN IK"
Structuurwijziging
mijnwerkersbond
is van de baan
Hormooninjecties
bedreiging voor
hele bedrijfstak
i
LANGDURIGE DISCUSSIE OM MOTIES
FRISSE DRONK
Gastheren van DEze TIJD
1
VRIJDAG 23 JUNI 1967
MiiTLEN- 23 j""1 De
^eko steenkool heeft geen
Oist meer. Optimistische
iuqji —gen, aangewakkerd
Plotselinge opleving van
Z<rv zÜn oiet gerechtvaar
ten Ge mijnwerkers moeten
%liiu°0r "^richten over een
51 J afzetverbetering, voor
in p laten misleiden. Zij die-
te y.r zich terdege van bewust
se jjpjdat er voor de Limburg
er VrÜ spoedig geen plaats
?1W2al zijn op de Europese
Met d-^arkt.
advertentie
Herstructurering
*\Va5' 24 311111
V h
Waarschuwing
W;M/
Sinds gisteravond is Arnhem, weer de stad van de jaarlijkse NAVO-Taptoe. De Gelderse Hagenaars
tonen zich ook dit jaar weer zeer gecharmeerd van het spektakel.
DEN HAAG, 23 juni Tot in
derde termijn heeft de Tweede
Kamer gisteren en vannacht ge
debatteerd over enige hoofdpun
ten voor het, regeringsbeleid in
zake Ce ontwikkelingshulp.
In de koffiekamer nam mr.
Mommersteeg voor het begin van
het Kamerdebat nog gauw even
een frisse dronk een frisdrank
uiteraard.
Cm. -
Voorlichting
Moties
BEN KROON
i
i
1
i
i
Voor steenkool is
geen toekomst meer
(Van
onze verslaggever)
NtZHt11 harde feit, confronteerde de
He van de Nederlandse Katho-
^hnwerkersbond (N.K.M.B.),
°hmen, vanmorgen de leden
r8en nhsraad, die vandaag en
Hp3 k'. ln de Heerlense stadsschouw-
'Ustratie van zijn stelling, dat
9 f.ijv,L de afzetmogelijkheden voor
Vo0 r®se kolen helemaal mis is,
5 Sj.^'hter Dohmen een schets van
^tlrl at'e Iïlet betrekking tot de
.t>e Vo"strie van de E.G.K.S.-landen.
rraden zijn gestegen tot drie-
V N4.L1P j" O
s miljoen ton. Sinds het uitbre-
de kolencrisis in 1958 zijn
v'iftty llehonderdduizend ondergrondse
k ers afgevloeid. Binnen drie
jaar zal hun aantal met minstens
honderdduizend toenemen. De geraam
de kolenproduktie van 195 miljoen ton
in 1970 voor de E.G.K.S., zal, gezien
de snelle teruggang van de kolen, niet
haalbaar zijn. Hoogstens 170 miljoen
ton.
Het beste bewijs voor de crisissitua
tie, vormt het feit, dat ook West-Duits-
land eindelijk de enorme moeilijkhe
den op de kolenmarkt onderkent en de
Hoge Autoriteit verzoekt de crisistoe
stand uit te roepen. Wel erg laat, vindt
Frans Dohmen. België deed dit reeds
in 1959, maar door toedoen van West-
Duitsland werd dit verzoek toen getor
pedeerd en werd België met zijn vele
marginale mijnen in het isolement ge
dreven.
Het late tijdstip van indiening en de
langdurige behandelir.gsprocedure, ma
ken het Duitse verzoek tot een farce,
aldus Frans Dohmen. Te elfder ure
schuift Duitsland de verantwoordelijk
heid voor de kolencrisis in de schoe
nen van de Hoge Autoriteit. Waar
schijnlijk om te camoufleren, dat de
Duitse koler.producenten en de vakbe
weging jarenlang, zelfs nog tot voor
enkele maanden terug, de harde reali
teit niet onder ogen wilden zien.
Evenmin optimistisch zijn de ont
wikkelingen in de Franse kolenbek
kens. De mijnwerkers daar gaan een
sombere toekomst tegemoet, omdat
daar in sommige streken nog geen en
kele mogelijkheid tot overschakeling op
andere industrieën aanwezig is.
De procentuele daling van de kolen
produktie is evenwel nergens zo groot
als in Limburg, namelijk negentien
procent. Ten aanzien van de herstruc
turering merkte de heer Dohmen op,
dat Zuid-Limburg in 1970 een heel eind
op de goede weg moet zijn, want in dat
jaar wordt zuid-Frankrijk op de Rus
sische en noord-Frankrijk op de Neder
landse aardgasleiding aangesloten.
Zonder de waarde van de reeds naar
zuid-Limburg gekomen nieuwe indus
trieën te willen ontkennen, zei Frans
Dohmen de toekomst somber in te
zien. Met het produceren van steriele
rapporten en commissies komt Lim
burg er niet. De herindustrialisatie
is voor alles een zaak van praktische
aanpak, en van samenwerking van al
le betrokkenen. Aan deze noodzaak
mag niemand nóg langer twijfelen, an
ders gaat zuid-Limburg een catastrofe
tegemoet. Het scheppen van min
stens zestigduizend arbeidsplaatsen
voor 1980, is toch een grote opgave.
De NKMB-voorzitter stelde nadruk-
kelijk vast, dat de situatie in de Mijn
streek niet te vergelijken is met werk
gelegenheidsproblemen elders in ons
land. Nergens ander is sprake van
het verloren gaan van een gehele be
drijfstak. „Nooit eerder is in de his
torie van onze economie sprake ge
weest van een zo massale en plot
selinge ontwaarding van de vakbe
kwaamheid als thans in zuid-Limburg,
'j')
"'an onze verslaggever)
ür zonder twijfel de centrale
Mr. Abel Herz-
,°P de teach-in die de
jr!tra,, shïdentengi'oepering „Pro en
Vieravond onder het motto
U u11 146 objectiviteit" in de
St1 in rl "leid. De ongeveer, buiten
V 6bde Zaal aanwezi£> 500 belang-
n> onder wie Leidens bur-
C^h mr" G" C- van der wimgen,
C tot d6r getuige van zijn hoe hij
R ,3 .n tQe traag en rustig reage-
dr il Plotseling in een heksen-
veranderen. „Israël en de
kt> een pit hebben we nu gehad"
ÜQ en zeer emotionele mr.
C?WS uit> nadat hij het podium
R ïi "NTi-i Tcfoöl Hat
ilj-.^gen. „Nu komt Israël en dat
sn-Zt?erg zei rustig naar de vier
i a tt n dr- A L- Constandse,
-H' h 'h tF' van Panhuys, prof. dr.
"e Boer en drs. L. Metzemae-
'sterd te hebben maar voeg-
j van jraiinujo, piux. "j.
m +™er en drs- L- Metzemae-
S d te hebben maar voeg
tn dat hij de hele teach-ir
L .buitengewoon vervelend'
miljoen mensen wordt be-
ten v ""uuengewoon verveiena-
"Een volk van tweeen-
'll^&l miljoen mensen wordt be-
V^t en61, de dood en wij komen bij
N& D uden colleges" ging hij
kwestie moet echter zijn:
,V ljet J die mensen laten vermoor
dt i gaat hier om een dreiging
lA e 25 - eed,e volkerenmoord in de
een )aar",
W}et aantal interrupties van de on-
;'h, 6rpn 0r goed vertegenwoordigde
van wie er een „ja"
str.®' toen mr. Herzberg de
jtAn me of Sjaret, Sjazar, Ben
pleiten anderen soms naar Israël
'do gen Waren om de Amerikaanse
I-tv?arncJf dienen, bereikte de zaal
NitMelHt het kookpunt. De on-
«do krot; scherpe reacties en woe-
>p ,tOet gen volgden, toen mr. Herz-
docteevn^r?te felheid aan zijn woor-
"Deze vergadering is
belegd om anti-Israël te
*A 'd öe'St beerde mr. Herzberg zich
X?ie 0,-lmste spreker, dr. Constand-
icht bepaalde tot een hiBtorisch
d 6 cw„!Van de gebeurtenissen die
■8eleid Jn het Midden-Ooeten het>-
merkte onder meer op,
-ÏA/ïni» oio amt
aparte natie was gaan zien „ongeluk
kigerwijze" had geleid tot de vorming
van een joodse staat, waar de joodse
immigranten in botsing kwamen met
de oriëntaalse levenssfeer en spoedig
als kolonisten werden beschouwd. Dr.
Herzberg had op die inleiding al boos
gereageerd met de vraag waarom dr.
Constandse met geen woord gerept had
over de Arabische plannen Israel met
zijn bewoners te vernietigen.
Dr. Herzberg zei tijdens zijn spreek
beurt verder, dat het vluchtelingen
probleem door de Arabische landen om
politieke motieven kunstmatig in stand
gehouden wordt. En over de grenzen:
„Grenzen zijn niet belangrijk. Wel de
mentaliteit van de volkeren, die er om
heen wonen."
De heer Moussa Saoedi, die het Ara
bische standpunt vertolkte en na dr.
Herzberg het woord nam, zei nadruk
kelijk „niet op vuurwerk" uit te zijn,
maar alleen maar rustig het standpunt
van de Arabische wereld uiteen te wil
len zetten. Hij had zich geërgerd aan
de oversimplificatie en de eenzijdige
voorlichting over net vraagstuk, die hij
in ons land had kunnen waarnemen.
Dit standpunt deelde hij met de theo
loog prof. dr. P. A. H. de Boer, die
ook niet gelukkig was met de zwart
wit emoties die er de laatste weken
in Nederland merkbaar zijn geweest.
Hij merkte op dat het nationalisme van
de joden zijn bodem in het Westen
vindt. „Wij hebben de joden niet als
gelijke burgers opgenomen. Op basis
van onze grondwet zouden wij van
•joodse Nederlanders en niet van Ne
derlandse joden moeten spreken" vond
hij.
Drs. L. Metzemaekers belichtte de
economische aspecten van de crisis. De
Nederlandse bijdrage kon volgens hem
alleen maar bestaan in de ontwikkeling
van de landen van het Nabije Oosten.
„Wat ontwikkelingshulp betreft, heeft
de Arabische wereld na de oorlog in
Nederland weinig in de belangstelling
gestaan."
„Nu we in Nederland eindelijk een
minister voor ontwikkelingshulp hebben
en er steeds grotere bedragen voor
dergelijke hulp beschikbaar komen,
moeten we ook langs de normale po
litieke weg actief blijven om een groot
bedrag los te krijgen voor de Arabische
wereld. Daarmee is Israël uiteindelijk
meer gediend dan met de emotionele
eenzijdige opwinding, waarvan we de
laatste tijd getuige geweest zijn", al-
U',t" d™ 'M'aivatinaolcertt
waar het sociaal pakket en het maat
schappelijk aanzien met aantasting
worden bedreigd".
Frans Dohmen betrok ook „de af
faire Helmond" in zijn betoog. „Ook
bedrijven, die elders uit het land moe
ten worden weggehaald, omdat de mo
gelijkheden tot verdere expansie daar
niet aanwezig zijn, zijn in zuid-Limburg
welkom."
Frans Dohmen richtte wel een waar
schuwing tot dis ondernemers, die hun
bedrijf alleen maar r.aar zuid-Limburg
willen verplaatsen om profijt te trek
ken van de faciliteitenregelingen. Een
dergelijke handelwijze leidt tot ver
plaatsing van de werkgelegenheidspro
blemen. Bovendien vormen zulke be
drijven geen krachtige impuls voor de
noodzakelijke herstructurering. Ook de
bedrijven, die erop uit zijn om miljoe
nen aan vestigingsfaciliteiter binr.en te
halen door ex-mijnwerkers, uitsluitend
gedurende de voorgeschreven over
bruggingstermijn, te werk te stellen,
ziet zuid-Limburg liever niet komen.
Van dit soort herindustrialisatie wen
sen wij verschoond te blijven, aldus
Frans Dohmen.
Over de medezeggenschap van de
werknemers, merkte hij op, dat de
democratisering van de onderneming
niet kan stoppen voor de deur van het
hoogste bestuurscollege: de raad van
commissarissen. Net als bij de staats
mijnen, waar de vroegere N.K.M.B.-
secretaris Hans Palmen en J. Kier-
kels, oud-secretaris van de katholieke
mijnbeambtenvereniging, thans werk
nemerscommissaris zijn, zullen ook in
andere raden van commissarissen de
werknemers vertegenwoordigd dienen
te zijn.
ADVERTENTIE
de wintertuin
van
biedt u een
gezellige sfeer voor
een uitstekend diner
Grand Hotel Krasnapolsky Amsterdam, tel. 63161
(Van onze verslaggever)
HEERLEN, 23 juni De aangekon
digde omvorming van de katholieke
mijnwerkersbond tot een regionale vak
organisatie een soort Limburgse
NKV" is van de baan. Bondsvoor
zitter Frans Dohmen, die op 12 novem
ber van verleden jaar op een speciale
bijeenkomst in Kerkrade de nieuwe
structuur met enige ophef bekendmaak
te, heeft vanmorgen terloops aan de
leden van de bondsraad het advies ge
geven de structuurwijziging van de
NKMB tot nader order uit te stellen.
Hij deed dit naar aanleiding van een
voorstel van de bedrijfsraad van „de
Oranje Nassaumijn II", die het werk
terrein van de katholieke mijnwerkers-
bond uitgebreid wil zien tot alle indus
trieën, waarin oud-mij r.werkers te
werk worden gesteld. Oorspronkelijk
was dit ook ons idee, aldus Frans
Dohmen, maar het ontmoette grote
tegenstand. Volgens Dohmen werd niet
het feit betwist, dat de voorgenomen
omvorming mogelijk dé oplossing zou
zijn van het moeilijke communicatie-
vraagstuk binnen de vakorganisatie. De
tegenstand komt voort uit de structuur
van het NKV. Deze structuur verzet
zich, althans tot nu toe, tegen een
d£?f.tlsche omvorming van, de bij het
INKV aangesloten mijnwerkersbond.
Met een geforceerde structuurwijzi-
gy?g. Z1',n mijnwerkers niet gebaat,
„wij moeten onze mensen niet meesle
pen in een gelijkhebberij ten aanzien
van de structuur van de vakbewe-
gmg zo zegt de heer Dohmen thans,
„al zal binnen afzienbare tijd toch wel
iets aan deze structuur moeten gebeu
ren. Daarvan zijn trouwens ook onze
collega's in het NKV overtuigd."
Inmiddels is een samenwerkingsor
gaan gevormd, dat op streekniveau de
beste garanties biedt voor een goed sa
menspel van alle werknemersvertegen
woordigers met betrekking tot de in
dustrievestiging en soortgelijke vraag
stukken. Op grond van dit alles, zo be
sloot Frans Dohmen, geloven wij op
recht, dat we er goed aan hebben ge
daan om onze oorspronkelijke opstel
ling te wijzigen.
ARNHEM, 23 juni Minister Lardi-
nois heeft donderdag een klemmend
beroep gedaan op het bedrijfsleven:
kalvermestershandel en industrie om
de voorschriften ter voorkoming van
het inspuiten van kalveren met hor
monen te respecteren en om mede
werking te geven aan de controle.
Ook als de controle moeilijk is en
er hier en daar nog een maas in het
net gevonden zou kunnen worden, al
dus de minister, dient men te besef
fen dat men door anders te handelen
in eigen vlees snijdt en een gehele be
drijfstak in gevaar brengt.
De minister herinnerde eraan dat
zeventig procent van onze totale kalfs-
vleesproduktie naar Italië gaat en
toonde met cijfers uit Duitsland en
Frankrijk aan welke rampzalige gevol
gen kleine oorzaken kunnen hebben
voor onze export naar dat land. In
Duitsland werden in verschillende ja
ren vier gevallen van trychine gecon
stateerd op vierentwintig miljoen var
kensslachtingen en veertien gevallen
op zesenveertig miljoen slachtingen.
De sluiting van de Italiaanse grens
voor Duitse varkens was het gevolg.
Drie leidinggevende Italiaanse des
kundigen zijn onlangs in Nederland
geweest om te zien hoe het Neder
landse controlesysteem werkt en hun
rapporten zijn bemoedigend. De minis
ter liet zich echter niet verleiden tot
het noemen van een datum waarop
de Italianen hun grens wel eens zou
den kunnen openstellen. De ervaring
die hij in zijn nog jonge ministers
loopbaan al heeft opgedaan had hem
op dat punt zeer voorzichtig ge
maakt.
Kamer vraagt meer
voor ontwikkelin
(Van onze parlementaire verslaggever)
Het debat was bedoeld om minister
Udink inzicht te geven in de opvat
tingen en wensen van de Kamer, zo
dat de regering bij de opstelling van
de begroting hiermee rekening zou
kunnen houden. Een vloed van inter
rupties, vooral over al dan niet over
bodige moties van de oppositie, maak
te dat inzicht wat troebel. Met uit
zondering van de Boeren en de CPN
bleek de Kamer het op één punt ge
heel eens te zijn: er moet meer geld
komen voor de ontwikkelingshulp. Mi
nister Udink denkt daar niet anders
over.
Van de suggesties van de KVP om
aan meer middelen te komen voor de
hulpverlening aan arme landen heeft
minister Udink zoals hij zei „met be
langstelling kennis genomen". Een
vrij intensieve studie van de voorstel
len lijkt hem noodzakelijk. Hij zal met
de minister van financiën overleg ple
gen over de uitvoerbaarheid en daar
bij op spoed aandringen. De heer
Udink hoopt dat het lukt voor de alge
mene en financiële beschouwingen in
het najaar dat inzicht te verschaffen.
De minister zei onder de indruk te
zijn gekomen van de opmerkingen van
de heer Bos (CHU), die de invoering
van accijns op frisdranken, zoals de
KVP onder meer had voorgesteld, be
kritiseerde. Hij meent dat voor de uit-
ADVERTENTIE
Inlichtingen over deze rubriek kunt
U telefonisch verkrijgen. Tel. 020-
221355, toestel 87.
breiding van de ontwikkelingshulp
geen bestemmingsbelasting moet
worden ingevoerd.
Zoals wij in een deel van onze op
lage gisteren reeds hebben gemeld,
deed de KVP bij monde van mr.
Mommersteeg de regering enige sug
gesties aan de hand om aan meer
geld voor de arme landen te komen.
De KVP denkt daarbij aan: accijns
op frisdranken, verlaging defensielas-
ten, garanties particuliere investerin
gen, stimulering van belastingvrije
renteloze leningen in kleine coupures
(bij voorkeur Nederlandse Investe
ringsbank voor Ontwikkelingslan
den) en het wegnemen van de een-
procentsdrempel van de giftenregeling
Inkomstenbelasting.
Minister Udink is het met de afge
vaardigden Mommersteeg, Van Mier-
lo, Zijlstra en Bos eens, dat er drin
gend iets gedaan moet worden aan
de voorlichting over de ontwikkelings
hulp. De minister herinnerde aan de
opmerking van de heer Van Mierlo,
die had gezegd dat het probleem bij
het publiek nog niet ter sprake kan
komen of de gouden bedden barsten
los.
Over eventueel in te voeren inves
teringsgaranties pleegt een interde
partementale studiegroep overleg, zo
deelde de minister mee. Een derge
lijk nationaal garantiesysteem poogt
de stroom van particuliere investerin
gen in de ontwikkelingslanden te ver
groten. Vooral de KVP en de AR
hechten hieraan. Er is, zo merkte de
minister op, ook overleg gaande over
een internationaal garantiesysteem.
Drs. Udink noemde vier accenten,
die de richting van de door zovelen
bepleite heroriëntering aanduiden.
Dat zijn:
grote welvaartsverschillen maken
de opbouw van een wereldorde on
mogelijk;
het besef dat de oplossing van vele
problemen jaren zal vergen;
groeiende evenwichtigheid in het
ontwikkelingsbeleid
om doeltreffende hulpverlening
te bevorderen moeten de hulpver
lenende landen hun activiteiten op
bepaalde landen richten.
De hulpverlening dient de komende
jaren te worden gekarakteriseerd door
versnelling van actie, grotere efficien
cy, grotere omvang van de hulp en
het betrekken van zoveel mogelijk
maatschappelijke groeperingen in de
hulpverleningsactiviteit.
Als normen voor de hulpverlening
noemde de minister:
de economische achterstand van
het ontwikkelingsland en de vereis
te groei;
de inspanning, die het hulpverlenen
de land zich zal kunnen getroosten;
het gedrag van de andere geïndus
trialiseerde landen.
Het verschil in welvaart tussen de
arme en rijke landen neemt nog voort
durend toe, aldus verklaarde minister
Udink. Daarom moet Nederland de
komende jaren meer voor ontwikke
lingshulp uittrekken. Een procent van
het nationale inkomen voor ontwikke
lingshulp is volgens de minister een
voorlopig streefcijfer, dat voor de ko
mende jaren een hanteerbare norm is.
De minister zei, dat wanneer het
conflict in het Midden-Oosten uit de
politieke beroering is, wij de hulpver
lening zullen moeten aanpakken. De
socialist Ruygers had een groot
scheeps hulpprogramma bepleit als
prijs voor de vrede in het Midden-
Oosten. Als het vraagstuk in VN-ver-
band ter sprake komt, zal de Neder
landse regering het positief benade
ren.
Uitvoerig en soms zeer fel werd er
gediscussieerd over twee moties van
de heer Ruygers (PvdA) en een van
de heer Van Mierlo (D'66). In de eer
ste motie vroeg de heer Ruygers prio
riteit voor de internationale ontwikke
lingsassociatie, het India-consorti
um, hulp aan Indonesië en het voed
selprobleem. In de tweede motie
wordt de wenselijkheid uitgesproken
om te komen tot een systeem, waar
bij een internationale instantie, bij
voorbeeld de Wereldbank, jaarlijks
een begroting opstelt voor omvang en
besteding van de ontwikkelingshulp.
Minister Udink noemde de eerste mo-
tie-Ruygers over de prioriteiten over
bodig. De tweede motie-Ruygers en
de motie-Van Mierlo waren volgens
hem gedeeltelijk overbodig, gedeelte
lijk prematuur. Het debat over deze
moties liep door tot na het midder
nachtelijk uur. Het liep soms óók wat
uit de hand, totdat voorzitter Van
Thiel er resoluut een einde aan maak
te en de moties in st^mminq hrn^ht
De eerste motie-Ruygers, over de pri
oriteiten, werd zonder hoofdelijke
stemming verworpen. Alleen de PvdA
stemde voor. Op voorstel van de heer
Ruygers werd diens tweede motie,
waarin ook wordt gevraagd de hulp
verlening een wettelijke grondslag te
geven, uitgesteld tot een later tijdstip.
Met de stemmen van D'66, de PvdA
en de PSP voor werd de motie van
de D'66-fractieleider Van Mierlo ver
worpen. In deze motie was de rege
ring gevraagd het vraagstuk van de
hulpverlening in studie te nemen en
daarbij in het bijzonder te betrekken
deze hulp te baseren op aangetoonde
reële en doelmatige bestedingsmoge
lijkheden.
De Kamer aanvaardde het wets
voorstel tot hulpverlening aan Indone
sië. De fracties van de PSP, CPN en
Boerenpartij wensten aantekening te
gen dit voorstel te hebben gestemd.
(Van onze correspondent)
ARNHEM, 23 juni De NATO-tap
toe gaf donderdagavond op de grote
Markt te Arnhem de eerste van een
reeks uitvoeringen voor uitverkochte
tribunes.
De galopperend musicerende Ita
liaanse Bersaglieri en het Nederlands
Wielrijdersmuziekkorps vormden deze
avond de hoogtepunten, gezien de en
thousiaste reacties van de duizenden
bezoekers. Het publiek vormde tijdens
het optreden van de luchtmachtkapel
zelfs een geestdriftig massakoor toen
de muzikanten het populaire „Yellow
submarine" ten gehore brachten. Het
Zesde Heeresmusikkorps (Duitsland)
en de United States Airforce Band
oogstten geestdriftige toejuichingen.
Veder traden korpsen op uit Denemar
ken en Groot Brittannië. In plaats van
de Griekse Evzonen nam het honderd
man sterke koor der Koninklijke Mare
chaussee aan de taptoe deel met als
succesnummer de negrosong „Old man
Joe".
Het publiek was duidelijk ontstemd
door het hinderlijke optreden van de
talrijke fotografen op deze generale
repetitie-uitvoering. Deze werd besloten
met de ceremoniële taptoe, gespeeld
door de ruim zeshonderdvijftig muzi
kanten onder leiding van majoor H.
F. W. van Diepenbeek, directeur der
Kon. Luchtmachtkapel.
VEERKRACHTIG als een Ameri
kaanse directeur op inspectietoer
langs zijn Europese filialen, is prof.
dr. Ivo Samkalden deze week op
Schiphol uit het Londense vliegtuig
gestapt. Bij zo een Amerikaan kun je
nog verwachten dat hij, persfotogra
fen ziende, even het Succes-agenda
gezicht had getrokken „say
cheese" maar de nieuwe Amster
damse burgemeester hoeft, volgens
deskundigen, niet energiek te kijken.
Hij is het. Hij heeft de suggestie ge
wekt dat hij eenvoudig staat te trappe
len om Amsterdam bij de horens te
vatten. Hoe is het mogelijk. Toen
Van Hall viel was het motief van alle
café-gesprekken: een knappe man die
dat rotbaantje wil overnemen. En
nog nooit heeft Amsterdam zo vlug
een nieuwe burgemeester gekregen.
De vraag die nu rijst is: wat gaat
Samkalden, eenmaal energiek gezeten
in de donker betimmerde burgemees
terskamer van het Prinsenhof, eigen
lijk doen. Er is een befaamde uit
spraak van een van zijn voorgangers,
mr. d'Ailly, bij diens afscheid. Die
constateerde dat een burgemeester
eigenlijk nauwelijks iets te doen heeft.
Goed, hij is hoofd van de politie, en in
een wonderlijke kronkel van politiek
redeneren heeft men Van Hall zelfs
willen laten vallen op zijn politiebe
leid, hetgeen natuurlijk onzin is. Een
burgemeester is, als hoofd van de po
litie, hoogstens een beminnelijk gede
legeerd commissaris.
POLITIE-MAN ZIJN is een vak
waarbij je alleen langs de weg van ver
schrikkelijk veel keuringen en diplo
ma's tot de hoogste sport kunt op
klimmen. Nu zou een bankier als Van
Hall, die burgemeester is geworden,
tussen de bedrijven door, ook nog lei
ding moeten geven aan de bestrijding
van rellen en zo. Dat is een ondei>
schatting van het politie-vak. Zo een
burgemeester heeft al moeite genoeg
om achter het verschil tussen een bri
gadier en een adjudant te komen.
Samkalden natuurlijk niet, want het is
zijn specialiteit. Die zal gaan pieke
ren als er een dollarlening moet wor
den bekokstoofd, want daar wist de
ex-bankier Van Hall weer alles van.
Maar misschien piekert hij helemaal
niet, want de gemeente Amsterdam
heeft zo een kleine 28.000 ambtenaren
in haar dienst; een staand leger met
officieren in allerlei graden, generaals
en zelfs maarschalken. Al die top-
krachten staan eenvoudig te trappelen
om de burgemeester uit te leggen hoe
ergens de vork aan de steel zit. Niets
fijner dan, bij een sigaar en een kop
koffie, eens fijn de deskundige te spe
len tegenover een ondeskundige.
Hoofd-ambtenaren zijn daar verzot op.
Zo een burgemeester hoeft trouwens
helemaal geen ambtenaren te ontmoe
ten. In een zo bekwaam college van
wethouders als Amsterdam rijk is,
heeft iedereen zijn portefeuilles. Na
tuurlijk kan een burgemeester zeggen:
ik neem wel de haven, want dat doet
Thomassen in Rotterdam ook, maar
het hoeft niet. Hij kan volstaan met
de politie, want daar is geen ontko
men aan. Verder is hij voorzitter van
de gemeenteraad eenmaal in de
twee weken en van het college van
B. en W. eenmaal in de week,
op vrijdag. In de gemeenteraad
mag de burgemeester niet eens mee
stemmen, want hij is maar een amb
tenaar, hoewel een fors betaalde, al
verdient de president van de Neder
landse Bank bijna tweemaal zoveel,
maar die moet dan ook de gulden
gaaf houden. Een burgemeester van
Amsterdam hoeft zich dus eigenlijk
helemaal niet druk te maken. Er zijn
voorgangers van Samkalden die van
dit voorrecht, zegt men op het Prin
senhof, nogal dankbaar hebben gepro
fiteerd. Er is voor alles in het ambte
lijk apparaat een specialist. Je kunt
het zo gek niet bedenken of ergens
zit een doctorandus of een ingenieur
of een met diploma's letterlijk bela
den leek, die het zich aantrekt. Zo een
burgemeester hoeft maar te kikken.
En zelfs als hij niet kikt, gebeurt het
toch.
WAT VERWACHT MEN dan eigen
lijk van een burgemeester? Dat is
moeilijk te omschrijven. In de provin
cie is hij een ambtelijke variétéartiest.
Hij moet alles weten van aardappel-
moeheidsbestrijding en de laatste
trendverhoging van B.B. en planolo
gie. Dat moet hij wel, want zijn hele
secretarie is maar een „stelletje on
geregeld". Maar een Amsterdams
burgemeester heeft meer ambtenaren
dan de meeste ministers.
Hij hoeft dus nauwelijks iets te
doen, maar men verwacht wel dat
hij zich alles aantrekt. Men verwacht
dat hij wakker ligt van de Metro en
de verbreding van het Amsterdam-Rijn
kanaal, van provo's en het Operage
bouw, van de luchtverontreiniging, de
Mobil Oil, de woningdistributie en ook
van een oud huissie, dat in elkaar
dreigt te storten maar dat eigenlijk
zou moeten worden gerestaureerd.
Kortom hij moet Amsterdam-zijn. Hij
moet elke burger die tevreden wil sla
pen, de suggestie geven dat vader
waakt en nadenkt. Zolang de Amster
dammer die indruk heeft, slaapt hij
dan ook zeer tevreden. Maar wee de
burgervader die sliep toen er Amster
dammers wakker waren, al was het
maar om te happenen.
VANWEGE DIE vermoede slape
loosheid vinden de Amsterdammers
het burgemeesterschap een rotbaan.
En de pientere energieke Samkalden
moet dan ook straks, bij zijn instal
latie, beslist te kennen geven dat hij
zwaar tilt aan zijn verantwoordelijk
heid. Niet dat blijmoedige van: jon
gens we gaan er wat leuks van maken.
Er mag natuurlijk wel eens een grap
je af, maar vader moet er geen potje
yan maken.
f
I
