Over twee jaar verdwijnen ook de
laatste gaslantaarns
mewrs voor rk oudjes
Expositie Brands in
C-C-C zaaltje
at <ry
Eléktrifikatieplan nadert
zijn voltooing
Kroon op 100 jaren werk
Nils Eric Fougstedt bracht Kalevala suite
in Nederlandse première voor R.Ph.O.
AAR
ANNÊÊ&
Het gaat crescendo
met St. Ambrosius
Het Zwarte Paard in
de competitie
Uitbetaald loon is
bedrij f s-koopkracht
Weekagenda SG
Er werd op de alarmbel
gedrukt
Collectie schilderijen in
bruikleen aan Museum
|PBIJDAG 18 NOVEMBER 1955
EOTTERDAMSCH NIEUWSBLAD
PAGINA' 19
Redactie en Hoofdagentschap: Broersvest 3, tel.
68091
Op dit moment, aldus deelde de heer ir. D. J. Adriaanse. directeur van de Technische
Bedrijven der gemeente Schiedam, tijdens een persconferentie mede, zjjn er neg 752
gaslantaarns in onze stad tegen 1550 elektrische slraatVcrlichtingspuntcn. Voor de oorlog
waren er in totaal 1944 straatlantaarns, waarvan 410 elektrisch, en als wij in ilït tempo
voortgaan om de gasverlichting door elektrische lichtpunten te vervangen, dan zullen
wij eind 1957 de laatste gaslantaarn fn Schiedam hebben opgeruimd. De 750 gaslantaarns
van november 1955 vormen 23 procent van het totaal aantal straatlantaarns. Met het oog
op de hetere lichtverdeling in onze stad zullen zij bij elektrificatie worden vervangen
dcor circa 1100 elektrische lantaarns. In de begroting kapitaaltlienst 1956 is voor de
straatverlichting een post van f 193.000 opgenomen. Hierin is f170.000 begrepen voor de
elektrificatie van het middengedeelte van het Zuiderkwartier {de woonwijk, welke be
grensd wordt door Groenclaan, Rozenburgsestraat, Nieuwe Maasstraat en Lekstraat),
de Oranjebuurt en de Warande {begrensd door Westerkade, Stadhaudersiaan, Penning-
laan, BJK.'laan en Nieuwe Haven), het hart var» het Westen {begrensd door de B.K.-
laan, Rembrandtlaan, West. Frankelandsestraat en Jan van Avennesstraat) en het ivestel
lijk deel van het Oosten, (begrensd door Prof. Kamerlingh Onneslaan, Singel, Oostsingcl,
en Van Swindenslraat). In het jaar 1957 zullen dan de resterende 400 gaslantaarns voor
elektrische straatverlichting moeten wijken.
Dit is dan de bekroning van de vrucht
bare bemoeiingen met de straatverlichting,
die de gemeentelijke gasfabriek te Schie
dam in de honderd jaren van haar bestaan
heeft gehad. Gisteren gaven w;j reeds en
kele details van de geschiedenis der Schie
damse straatverlichting. In de loop van de
achttiende eeuw had men hier, evenals in
de andere Hollandse steden, de verbeterin
gen ingevoerd waartoe Van der Kcydens
raapolielaippen neg vatbaar waren, om
streeks 1770 had men de lantaarns voorzien
van lichtsterke spiegels, maar deze waren
kostbaar en de nieuwe vinding zal dan ook
slechts op enkele punten zijn ingevoerd.
De achttiende eeuw eindigde ermee, dat
men de lampen ophing aan draden tussen
de gevels, zoals thans dikwijls geschiedt
met de elektrïschre straatverlichting. Om
streeks 1300 werden overal m Europa proe
ven genomen met de winning van gas door
droge distillatie van kolen en m 1846
slaagde men er in het aldus gewonnen gas
te gebruiken voor de verlichting. Amster
dam richtte in 1825 een eerste fabriek van
„gaz" op en nam vijftien jaar later een
proef met 850 gaslantaarns. Zeventien jaar
later richtte ook Schiedam een gasfabriek
op cn een der opgaven van dit thans nog
bestaande bedrijf was te zorgen voor een
behoorlijke verlichting van de stad.
Zo voltrok zich honderd jaar geleden fn
onze stad de overschakeling van de raap-
olielamp naar de gaslantaarn. Het waren
aanvankelijk lantaarns met vleermuisbran
ders, die slechts 100 lumen licht ver
spreiden, d.i. éen tiende van het licht der
gaslantaarns met drie kousjes, die thans
nog in de Tuinlaan branden, en één twin
tigste van dat der TL-buizen, die men in
de nieuwe stadswijken ziet. Drie-cn-dertig
jaar bewoog zich de Schiedammer tijdens
de winteravonden Hoor de straten van de
stad bij het flakkerende licht der suizende
vleermmsbranders; toen kwamen de kous
jes, eerste de staande, later de hangende.
Tenslotte, als laatste verbetering, kwamen
kwamen de gaslantaarns met voorverwarmd
mengsel van gas en lucht, waardoor de
temperatuur van de vlam hoger werd en
het lichteffect sterker. Daarbij bleef het
en in de twintigste eeuw %vas de gasver
lichting in onze stad duidelijk ,.op zijn
retour''. In IS 13 werd het elektriciteitsbe
drijf gesticht. Weldra kwam op de voor
naamste punten elektrische verlichting.
Voor gas werd dit het begin van het
eind.
Want de elektrische verlichting heeft
vele voordelen boven de gasverlichting. Zij
geeft een beter lïchtrendemenfen betekent
een besparing op het kolenverbruik. Bo
vendien kost een gaslantaarn aan energie
verbruik en onderhoud heel wat meer dan
eer elektrische lantaarn: in 1935 was dit
bedrag bij de gaslantaaarns f 50 tegen
f142 in 1954. Voor de elektrische straatlan
taarn waren deze cijfers resp. f 7B enf 76.
zodat elektrificatie van de straatlantaarns
Schiedam een besparing van f 65. per paal
en per jaar bezorgt. Dat is te belangrijk
om er met op te antwoorden met een plan
tot algehele elektrificatie, zoals dat waar
mee Schiedam thans bezig is.
Beroepen die verdwijnen
Uit de t(}fl van gaslanlaarns z\in nog en
kele merkwaardige beroepen overgebleven.
De lantaarnopsteker mag dan verdwenen
riin cn zijn laak mag zfln overgenomen
daor klokken, in elke lantaarnpaal inge
bouwd, die precies op het juiste uur over
schakelen van spaarviam tot volle verlich
ting. Maar deze klokken moeten worden
opgewonden en daarvoor heeft Schiedam
«og twee gaslantaarnklokkenopwlnders,
die de hele maand in Schiedam rondschar
relen, klokken opwind end telkens in een
andere w(jk.
Bovendien is er een controledienst, be
staande uit twgc man, die er avond op
avond op uit trekken om hef hun controle-
wagentje rond te toeren door de straten
onzer stad. Schicdai.» heeft ongeveer 108
DES-oiitlernemuigsraad
geïnstalleerdfeestavond
De leden van de kortelings opgerichte on
dernemingsraad van de Coöperatie D E.5.
waren dezer dagen bijeen voor de instal
latie. Voorzitter C. Schriel der Coöperatie
verwelkomde de aanwezigen, onder wie een
drietal vakbondsbestuurders. Spr. hoopte
dat een goede sfeer zal blijven bestaan tus
sen bestuur en personeel en dat er nuttig
werk zal worden gedaan, zowel in het be
lang van het personeel zelf, als voor de
Coöperatie.
Namens de vakbondsbestuurders werd
blijdschap uitgesproken over het tot stand
komen van deze ondernemingsraad „een be.
langrijke sociale taak".
Nadat een der bestuursleden nog enkele
praktische wenken had gegeven, werd de
ondernemingsraad door de voorzitter ge
ïnstalleerd.
In Musis Sacrum hield de D.ES.-coöpera
tie donderdag een feestavond, die voorzitter
C. Tettelaar met een kort woord opende.
Deze feestavond werd verzorgd door leden
van de afdeling Rotterdam van Door Een
dracht Sterker. Er was een amusements
orkest. een Tiroler Kapel en een mond-
accordeon-ensemble. De toneelgroep Door
Wilskracht Volbracht voerde enkele sket
ches op, waarvan „De Hakkelaars" bijzon
der in de smaak viel. The Singing Cowboys
voerden de vele aanwezigen mee naar
Texas. De regie berustte bij de heer "W. van
cjer Zalm, terwijl de algehele leiding in han
den was van G. J. Jansen. De muzikale lei
ding had A. C. van Vliet. Het bal werd ver
zorgd door De Coöperatie Band.
km straat en die 100 km moeten alle voor
twaalf uur gekontroleerd worden. Een
heel karwei, maar het moet gezegd wor
den, dat ze daarbij de steun hebben van de
politie, die waarschuwt wanneer er ergens
wat mis is. Als u ziet, dat in een of antlcre
straat dc lampen aan z\jn midden op de
dag, zie dan eens uit naar dev.e straat-
lantaarnkontrolcurs: tien fegen één dat ze
In de buurt zun. Het Is duidelijk dat zij
overdag alle lantaarns moeten aansteken
om te zien, welke nu precies niet wil
branden. En dan zijn er nog drie gaslan
taarn] amp enpoetsers. Allemaal verdwijnen
de functies in Schiedam.
Want het ideaal, wanneer straks alles
elektrisch is, zal zijn, dat men van één
centraal punt uit alle lampen tegelijk aan
en uitscltakelt. Met een soort zender zal
het eens mogelijk zijn hoogfrequente druk-
stoten uit te zenden om alle 2852 straat
lantaarns van Schiedam tegelijk aan te ste
ken en om, als men dat verkiest, om elf
uur 's avonds de helft en 's morgens bij
het aanbreken van de dag de andere helft
uit te schakelen. Thans zijn daarvoor nog
schakelborden in verschillende wijken van
de stad, die elk een aantal straten bedie
nen.
Overal aan denken
Het spreekt vanzelf, dat een zo omvang
rijk plan als de modernisering van Schie
dams straatverlichting, moet worden uit
gevoerd door accurate krachten. Het moet
door de eigen dienst van de gemeentelijke
technische bedrijven worden uitgevoerd,
omdat men bü storingen dient te weten
waar de fout zit. Ook moet rekening wor
den gehouden met allerlei eisen, die het
verkeer aan de straatverlichting stelt. Zo
heeft onze stad thans in de omgeving van
de Stadhouderslaan een zestigtal straat
lantaarns met staande TL-armaturen. Deze
zullen alle vervangen worden, omdat zij
hinderlijk 2ijn voor da gemotoriseerde weg
gebruiker. Ook met esthetische eisen moet
rekening worden gehouden. Er zijn be
paalde oude buurtjes en schilderachtige
grachtjes, die door het felle licht van TL-
buis of kwiklamp van hun bekoring zou-
Op enkele punten van, de straal, w.o. by
hel Sluisje op de Dam., heeft men de op-
vallende gele verlichting mei natrium*
lampen. Dit is een helder zeer doordrin
gend hchf, dat ook by mirt alle details
zichtbaar maakt en door de schippers wel
wordt gewaardeerd.
den worden beroofd. Hier neemt men de
sterïcbouwkuntiige in de arm; welke lamp
tenslotte wordt gekozen hangt mede af van
zijn advies. Men heeft daarbij de keuze
tussen vijf elektrische armaturen, waarvan
er echter enkele voorbestemd zijn te ver
dwijnen.
Op de doorgaande wegen, zoals de R.K.
Jaan zal op de duur een natrJumveriich-
ting komen. Dit gele licht is zacht en door
dringend. Niet de hele straat krijgt dit
licht, maar slechts een gedeelte, b.v. van
de Vijf sluizen brug tot aan de Julianakerk.
Ook de Van Haarcnlaan als toekomstige
hoofdweg krijgt natrtumvcrlichting. De
rest van de verbinding met Rotterdam zal
worden voorzien van kwikdampen, die een
goede klenrverdeling paren aan een zuinig
energieverbruik, zowel bet bebouwde deel
van de Burg. van Haarcnlaan als de U.K.*
laan. Ook secundaire wegen, dat ztfn die
straten waarlangs de bussen rijden, krijgen
dit heldere HPL-licht. En als eind 1957 dit
plan is uitgevoerd,'als alle straten van
Schiedam of met cirkelvormige TL-buizen,
of met pagode-armaturen, of met HPL-
lampen, of met lichtbakken met TL-buizen
voorzien zijn en naar huidige begrippen
baden in een zee van licht zullen dan
niet nieuwe technische eisen en nieuwe
technische mogelijkheden ons weer voor
een nieuwe wijziging plaatsen? Wat bren
gen dc komende honderd jaren straatver
lichting ons voor omwentelingen en ver
rassingen
Om zo zuinig mogelijk re to erken worden de
cude ijzeren gaslantaampalen .weer opge
kalefaterd en aan de elektrische verlichting
aangepast. Hier ziet men zulk een oude
paal, gekroond met een hypermodern
pagode-armatuur.
Voor het originele en belangwekkende
programma, dat het Rotterdams Pculh. Or-
kest op zijn tweede Toonkunst-concert m
het Passagetheater kwam. spelen, bestond
overweldigende belangstelling: de zaal was
uitverkocht. Voor die interesse was reden
te over, want men kan hier nu eens kennis
nemen van een Fins componist van de jon
gere generatie (Uuno Klami werd geboren
in 190U) en zijn muziek meteen, vergelijken
met die van zijn landgenoot Sibelius: overi
gens was er o.a. een prachtig, onbekend kla
vierconcert van Mozart, terwijl de leiding
berustte bij een Fins dirigent (tevens com
ponist), n.L Nils-Erie Fougstedt, die zijn
sporen met alleen in zijn eigen land, maar
ook m Scandinavië, Denemarken, Frank
rijk, Polen etc. verdiend heeft.
De inzet van Beeihovens achtste symfome
bewees meteen, dat Fougstedt een man is,
die een scherp omlijnd beeld van de be
oogde klank heelt en met sob«nf. zeer doel
treffende gebaren zijn bedoelingen kan rea
liseren. De symfonie kreeg een zcei frisse,
overal precies afgewogen vertolking en i.e*
speelniveau bleef representatief voor het
beste, wat het R. Ph. O. vermag. Buiten
gewoon fijn hebben de musici ook gespeeld
in Mozarts concert m Es (KV 443) waar de
bezetting terecht tot een kamerorkest werd
gereduceerd. Mozart geeft de strijkers hier
het leeuwendeel (de twee hobo's en twe°
hoorns 2ijn facultatief) en voor de afwer
king van de volgzaamheid komt het strijk
orkest en de dirigent aparte lof toe! Met
fijne smaak en bijzonder gave techniek
speelde Hans Henkemans de solopartij van
dit subtiele opus, dat in alle delen achter
een kwasi speels en argeloos uiterlijk veel
compositorisch raffinement verbergt. Een
vroeger bezwaar tegen Henkemans' Mozarl-
spel, n.l. dat de voordracht ai te sober en
te precieus wordt gehouden, was ook nu nog
wel voelbaar, hoewel veel minder dan voor
heen. In de finale stuitte men zelfs op een
moment (de contrapuntisch omspelende fi
guren]dat de pianist de verhouding uit het
oor verloor en te luid speelde, met veel
pedaal, hetgeen bijna een contradictie be
tekende. Zijn ovationele succes was evenwei
ten volle verdiend.
Na de pauze heeft men gespannen geluis
terd naar de Nederlandse premiere van de
Kale val a-suite (uit 1932) van Uuno Klami,
een rijk en sprookjesachtig geïnstrumen
teerd werk met de allure van oen groot ïaat-
romantisch symphonisch gedicht. Wellicht
1 zijn in de coloristische vondsten invloeden
van Debussy en van Russische romantici
(ook Stravinsky's- Vuurvogel!) werkzaam
geweest te verklaren uit Klamfs studies
te Parijs en "Wenen maar de locale kleur
en de originaliteit van het werk z*jn buiten
kijf. Het is een voortreffelijk geslaagde com
positie, waann vorm, inhoud en uiterlijke
gedaante elkaar volkomen dekken. Naar
aanleiding van het Finse nationale epos Ka
levala (teruggaand op Karelische vroeg
middeleeuwse verhalen over goden en hel
den) schrijft Klami een naief getinte, pak
kende muziek, waarin het nationale idioom
in veel helderder tinten tot klank is gewor
den dan in de muziek van Sibelius, waar
grauwheid en somberheid overheersen. Het
suggestieve werk is bewonderenswaardig
gan? door het volledige orkest <met zeer
grote blazersbezetting) uitgevoerd, een pres
tatie. die m zo weinig repetities alleen mo
gelijk is. waneer de betreffende dirigent
vaktechnisch en muzikaal volkomen op de
noogte is! Het publiek :s terecht tot enorm
enthousiasme gekomen.
Daarna was Sibelius' Finlandia een be
trekkelijk eenvoudige opgaaf, die uiteraard
uitstekend werd volbracht.
Levensgangbij Wijk IV
Op de derdewfikavond van wijk 4 der
Ned. Herv. Gemeente Schiedam in Irene gaf
de toneelgroep Het Zuiden donderdagavond
een reprise van Jac. Brauns toneelspel in
drie bedrijven „Levensgang". Evenals voor
gaande keren, slaagde Het Zuiden er in dit
stuk. onder regie van Cor Paardekoper,
overtuigd te brengen.
Deze avond werd op de gebruikelijke wijze
door ds. A, Hoffman geopend
Wij maken er de leden van de Kath.
Bond v. Bejaarden en Gepensioneerden op
attent, dat a.s. maandag en dinsdag 21 en
22 november kaarten kunnen worden afge
haald voor de cabaretavond op 25 novem
ber a s- De tijd van afhalen is van 2 tot 5
uur in het gebouw Don-Bosco, Lange Ha
ven 92. Contributiekaarten beslist mee
brengen, uitgezonderd zij, die er nog geen
m hun bezit hebben; hun namen zijn be
kend.
VRIJDAG 18 NOVEMBER.
Arcade: 7.30 uur concert en cabaret Et. Azn-
orosius, bal na.
Musis Sacrum; 3 uur HBS-ver. Onder Ons, to
neelavond.
Irene; a uur tbc-ver. Zonnekeren, 'vrveeJ-
avond.
Marijke: B uur Singelkwartier, jeugdcontacl-
avond.
ZATERDAG H NOVEMBER.
Sleutelactie Vluchtelingenhulp.
Koopmansbeurs: iz uur «tart wandelmarsen
De Trekvogels.
Hoogstraat; 2—4 uur, zang Johnny Jordaan.
Chr. Belangen |RetheI|: 2 en a uur Kefico,
filmvoorstellingen.
Musis Sacrum: a uur DHS, jaarfeest en bal.
Arcade: 8 uur toneelver. De Amateur met
„Oud ijzer", bal na.
Tivoli: 8 uur Handbalver. DWS, eontactnvond.
Volksgebouw: 8 uur Fostciuivenver. Blauwe
Doffer, contactavond en bal,
Exceisior-kantine: 8 uur Pers.ver. Excelsior,
kinderonerette.
Irene: 8 uur CJVF-Oost, familie-avond.
Clubhuis St. JorI* Doelet s uur geluidsfilm* 1«
—li j.): 7 uur idem (7 j. en ouder) tevens in
stuif en dansen om 8 uur.
Chr. Soe. Belangen: a uur CNV-jeugöclub,
contactavond.
Openbaar dansen: 8 uur, bjj Sitton.
BIOSCOPEN.
Passage Theater: Heden 7 en 9.IS uur, zaterdag
en zondag 2. 1.15, 7 en 9-15 uur, maandag
tot en met donderdagmiddag 2, 7 en 9,15 uur:
„Komve drukte" (alle leeftijden).
Monopole Theater: Heden, en maandag 2, 7 en
9 uur, zaterdag en zondag 3, 5, 7 en 9 uur:
„Drums of Tahiti" <14 jaar); dinsdag tot en
met donderdag 2, 1 cn. 9 uur* „Hyena's van
het wilde westen" (14 jaar).
TENTOONSTELLINGEN EN,, MUSEA
Stedelijk Museum; ï-5 uur eigen "collecties
(ook *s zondags)
Cult. Contact Centrum (Lange Kerkstraat 34):
Schilderijenexpositie Eugène Brands (t/m
dec., dag. 9-6, zondags 11—5, maandags
gesloten].
Stedelijk Museum: 19 nov. t/m 11 dec. (dag.
2—5 uur, ook zondags) tentoonstelling
„Schiedammers uiten zich".
LEESZALEN.
Gein. Openbare Leeszaal en Bi hl.. Lans*
Haven: geopend tedere werkdag (behalve
maandag van 9 30 tot 4.30 uur en Iedere avond
(behalve woensdag en zaterdag) van 7"—8
uur Zondags gesloten
R.K. Leesraal en Bil»!., Dam: Geopend elke
morgen 10—12 uur (behalve maandag, woens
dag en vrijdag), iedere middag 'behalve
maandag) van 2—5 uur; tedere avond (behalve
donderdag en zaterdag) van 7—6 30 uur, Zon
dags gesloten
ZWEMBADEN.
Sportiondsenbad; gem. zwemmen zondag 9-
12: werkda&en 7—8 15 en (behalve maandag)
19 30—20 45 (vrijdags tot 21 15), ma 1145—13 45
en 16-17 30; di. 13.15—13.30 en 15,45-17.30,
dames in 15—11.1$, wo, 12.15-17.30; do. 11.45
13.30 en 15.45—17.30, dames 18,50-19.30, vrljd.
11,45—13.30 en 15.15—17.30, zaterd. 10.45— 12.C
14 00—16 00 en 19 0020 45. heren so 4521 SO
MEDISCHE DIENST.
Gemeente Ziekenhuis NassauUsn, te!. 69126;
R.K. Ziekenhuis Dr. NoleUtlChtlng. Dr. Nolet*
straal, tel. 60411.
Voor aangifte van ongelukken belle men de
GG en GD, tel. E9Z9Q, Pottti* SM3? Brand
weer 691 S3.
Voor spoedgevallen geopend des avonds,
apotheek Gouka en Co, Groenelaan 127.
19 November Wassende Maan
Zon op 8.08; onder 16.43.
Maan op 12.03; onedr 20.51.
Tot S december a s. i# er t'« het aardige
bovenzaaltje van de C.C.C. in de Lange
Kerkstraat een expositie ran de schilder
Fupène Brands, dtr uDor hen, die van de
moderne kunst houden, zeker de moeite
waard is van een bezoek. En trouwens ook
voor hen, die daar niet mee dwepen, een
goede gelegenheid vormt voor een eerste
kennismaking. SVnnt hoewel Brands tot de
groep der experimentele schilders heeft
behoord hy toas een dier eersten wit de
groep der experimentelen, waartoe ook Ka
rel Appel moet worden, gerekend zyn er
toch de scherpe kantjes bij hem toot afge
vijld. H\j ts teruggekeerd tot het figurale,
dat hy oueripens brengt met een kinderlijke
naïeveteil, die vele kunstliefhebbers zal af
stoten. andere weer juut aantrekt, al naar
hun eigen geaardheid.
Voor Eugène Brands is het figurale maar
TEST UW KENNIS VAN DE I
f VERKEERSREGELSf
f
5 5chtedam behoort tot de twaalf on- J
I veiligste steden m ons tand. Al eerder
I vertetd, maar daarom beslist geen
y oud nteuwsf Immers iedere dag tneer s
f bcwyst het politierapport niet alle f
kleine ongevallen kunnen we vermei- s
f den hoe actueel deze constatering 5
I blyft. Blijft? Dat hangt mede van «ui
i gedrag jn het verkeer af, tiu? kennis 5
i ran de verkeersregels en uw bereid-
willigheid tot meewerken. Niet alleen
s gedurende de komende verkeersactie, 5
5 maar altijd! Test uzelf eens op kennis 5
van de verkeersregels, die tot leef-
regeZs moesten worden. Zo mogelijk
s dagettjks zullen tue 11 met tnedetuer-
king van de Schtedam.ie Verkeers- i
politie een andere vraag voorleggen, s
Weet het antwoord met, dan kimt te 5
de volgende dag onder de nieuwe op- 5
gave het antwoord lezen. als het
dan at niet te laat is.' 5
Hier rolpt de eerste vraag met wier 5
ontuiooTden; aan u de juiste keuze.'
Wanneer ma* een voetranger van de f
rijbaan gebruik maken als er wel een 5
voetpad aanwezig la?
o. Als het voetpad links van de rywep 5
ligt; 5
b. Als hij in het gebruik van het 5
voetpad wordt belemmerd5
c. Als ht? deelneemt aan een wand el-
tocht, waaruoor toestemming is gege- s
ven en hy niet in colonne verband
- loopt; J
d. Na zonsopgang en voor zons-
ondergang.
AdvPrtentif
RADIO TELEVISIE
fiöi 7>c .^v-
ws=? itu/MoutUcidcG-i,. i
RADÊOHVIS V.D.BE ND
WEST HAVENPLAATS 52-TELMHi VLAAROINCEN
Het gaat crescendo met het harmonie
orkest St. Ambrosius. Dit bewees de uit
voering in het thans gereedgekomen, geheel
gerestaureerde Arcade donderdagavond, be
ter dan het debuut van het boerenkapeJIetje
de avond tevoren bij de KAB. Er is weer
zulk een groot aantal donateurs, dat er
voor het eerst weer twee avonden worden
gehouden. Het gezelschap heeft zeer veel
jeugdige leden aangetrokken, dit komt mo
menteel het harmonieuze samenspel nog
niet ten goede, maar belooft toch veel voor
de toekomst. Bij de tamboers waren even
eens voor het eerst enkele dames. Een op
merkelijk maatgevoel bleek de jongste tam
boer te bezitten, de zesjarige Bennie van
Hees. Het orkest speelde aan het begin zes
nummers en liet daarna de eer aan de
Nieuwe Sunny Boys. Deze kregen de zaal
wel mee met hun revue „Het valt wel
mee", vooral de show bij de cowboymuziek
vond veel waardering. Een goed idee was
het om de pas opgerichte boerenkapel in
de pauze een plaatsje in de foyer te geven.
In zijn welkomstwoord hield voorzitter
C. Hertog een vurig pleidooi voor de steun-
kas voor nieuwe uniformen. St. Ambrosius
speelt nu in hemdsmouwen en hij meende
dat een harmonie-orkest zonder uniformen
een onding was. Nog dit jaar hoopt hij het
grote bedrag bij elkaar te hebben. Een
grote kans is er ook dat Ambrosius de
vroegere (hoogste) afdeling weer gaat be
reiken. Het orkest toont zulk een vooruit
gang. mede door het energieke werken van
de dirigent de heer C. L. van Beurden, dat
de eerste afdeling waarschijnlijk spoedig
zal kunnen worden verlaten en het orkest
■eer in de klasse uitmuntendheid terecht
komt.
Ver na twaalf uur onderhield hel grote
dansshoworkest van Piet "Vos het vlotte
ritme voor het dansevenement van de tal
rijke aanhang.
Donderdagavond heeft het tweede tien
tal van de schaakvereniging Het Zwarte
Paard voor de competitie der NRSB ge
speeld. De uitslagen luiden:
T. Zwart J. v. d. Heide 10
A. de Bruijn "W. C. Planken 10
A. v. d. Veen R. Gonneweg0I
F. v. d. Kraan D. W. Locht 10
J. v. Mourik M. Pluymers 10
G. de Jong L. B. Rolhof 0—1
C. Groeneweg W. Nadels 0-—1
E. v. Smorren K. Winkel a.p.
W, C. v. Bavel J. Pelgrim 01
Voorlopig 54
Het Zwarte Paard 2 ontving als zijn eerste
NRSB-tegenstander van dit sei2oen Gusto
2. Tussen de beide teams werd verbeten
strijd geleverd, de spanning ln de zaal was
duidelijk merkbaar. Om half 12 werd met
een voorlopige 54 voorsprong één partij
afgebroken.
Moderne beeldhoinvknnst
Mej. N. Posthumus Meyjes, docente
kunstgeschiedenis te Amsterdam, houdt op
woensdagavond 23 november in de aule van
het Stedelijk Museum een lezing, getiteld
„Wat betekent de moderne beeldbouwkunst
voor ons" voor de Vereniging van Museum
vrienden.
Open deur-dienst
De evangelisatiecommissie der Hervormde
Kerk houdt a s. zondagavond een open deur-
dienst in de Grote Kerk (te 7 uur), waarin
znl voorgaan ds. G. de Ru. hervormd pre
dikant te Rotterdam. Zijn onderwerp is:
,In de leerschool van God".
Op de cursusavond 5n het Volksgebouw,
die donderdagavond werd gehouden voor
leden van de Schiedamse Bestuurdersbond
van het NVV, sprak de heer J, W, <fe Vries
uit Bussutn over „Het Nederlandse Huis
houdboekje". Het is een interessante cau
serie geworden over de huishouding van
het Nederlandse volk in 't aJgemeem Voor
af gaf de heer De Vries een klein over
zicht van de geschiedenis der vakbeweging.
De tijd der romantiek is nu voorbij; er is nu
eert tijdperk van overleg ingetreden, waar
bij ook de vakvereniging het niet zonder
wetenschappelijk geschoolde vertegenwoor
digers kan stellen. De weerstandskassen zijn
al» wapen onontbeerlijk. Toch is het begrip
gegroeid dat Loon- of prijsverhogingen zon
der meer fatale gevolgen kunnen hebben.
In de produkhe hebben arbeid en kapitaal
elkaar nodig. De beste remedie voor meer
welvaart is produktiviteïtsverhoging. Ande
re manieren leiden te gemakkelijk tol in
flatie of werkloosheid. Hij wees daarbij op
het voorbeeld van Engeland en Frankrijk.
De prijs is een belangrijke factor, het is de
automatische piloot die de produktie regelt.
Het loon is voor een bedrijf onkosten, maar
eenmaal uitbetaald wordt het koopkracht.
De middenstanders moesten dus wensen dat
de arbeiders veel verdienen, daar hebben
zij dan weer profijt van. Spreker hield nog
een uitgebreid betoog over de samenhang
tussen de rvmsten, het investeren van de
bedrijven en het afnemen van goederen.
Met vele voorbeelden ondersteunde dc
spreker z«n betoog. De causeur van deze
avond was ingeleid door de secretaris van
de SBB. de heer C. van der Hoek
Voor de periode van 19 tot en met 25
november heefl het agendabureau van de
Schiedamse Gemeenschap (Plantage, tele
foon 68043) de volgende bijeenkomsten op
de agenda ataanr
19 november: Irene, 20 uur, CJMV, afd.
Oost, Familie-a vond; Arcade, 20 uur, STV
„De Amateur", toneelspel in 3 bedrijven
„Het Oude IJzer"; Musis Sacrum, 20 uur,
SF AC „DHS", Jaarfeest: Chr. Soc. Be
langen, 20 uur, CNV-Jeugdclub, Contact-
avond; v.m. Korenbeurs, 14.30 uur, "Wan
delsportver. „De Trekvogels", 8e St. Nico-
laasmars, 20 uur viering 9-jarig beslaan.
20 november: v.m. Korenbeurs, 10.30 uur,
„De Trekvogels", 8e St. Nicolaasmars;
Arcade, 20 uur, Ned. Kalh. Vond v. Adm.
Verkopend- en Verz.pers. St. Franciseus v.
Assisfe, Cabaret-feestavond: Lange Haven
70. 2(1 uur. R.K. Instuif, Forumavond met
het onderwerp „Levensstijl".
2J november: Irene. 20 uur, Pers.ver.
„Guslo", film „De reis naar de maan";
Musis Sacrum, 20 uur, R.K. Sportver. „Ex
celsior". Contactavond, „Het Wespennest"
door de R.K. toneelver. „Alberding Tbijm".
22 november: Irene, 20 uurPers.ver.
.Gusto", film „De reis naar de maan";
Arcade, 20 uur, K.V.P. Centraal, mr. v.
Doorn komt spreken: Volksgebouw, 20 uur,
Vrouwengroep P.v.d.A., „Geen armoede
en onwetendheid m een wereld van wel
vaart en kennis" door mevr. J. Dekhuyzen-
Zeehuizen, ..Professor Daantje" door to
neelver, De Fakkel; Musis Sacrum, 20 uur,
Ned. Bond v. Oud-Strijders en dragers v.
h. Mnblhcfttiekruis, Het Schiedams Toneel
brengt „Romance aan de Rivièra".
23 november, Irene, 14.15 uur, N&d. Ver.
v. Huisvrouwen, „Goed eten en slank blij
ven'*, film „Van tuin naar tafel"; Musis
Sacrum, 3—5 uur, Schied. Groentehande
laren, Receptie: Musis Sacrum, 20 uur,
Schied. Groentehandelaren. Feestavond met
bal; Arcade, 20 uur. Leger des Heils Mu
ziekkorps, Donaleursavond: Irene, 20 uur,
Wijkgemeente Wnk VI -der N.H.G., Toneel
avond: Toonkunst, 9lt uur, 5chied. Ge
meenschap en Alg, Fotokring Schiedam,
Fototentoonstelling „Schiedam in beeld";
Chr. Soc. Belangen, 20 uur. Lasclub „Schie
dam", „Het lassen m de scheepsbouw" 4oor
de heer J, C. Brinkhuyszen.
24 november: B. K.-laan 122, 14.15 uur,
Ned, Ver. v. Huisvrouwen, Bespreking van
,De kinderen van de aartsbisschop" van
Normen Collina; Irene. 20 uur. Bescher
ming Bevolking, Filmavond: Musis Sacrum,
20 uur, Kath. Kring, Het Nederlands Ka
merkoor ol.v. Felix de Nobel; Passage
Theater, 20 uur, VARA, Propaganda-
feestavond met VARA-arti?ten; Toonkunst,
7.30—10.30 uur. Schied. Gemeenschap en
Alg. Fotokring Schiedam, Fototentoonstel
ling „Schiedam ln beeld".
25 november: Toonkunst, 7.30—10,30 uur,
idem; Irene, 20 uur, CJMV, Film „Ik ben
met u"; Musir Sacrum, 20 uur, Kath. Bond
van Bejaarden en Gepensioneerden, Feest
avond met cabaret.
bijzaak, een middel om uiting te geven aan
de felheid van zijn kleurenenthousiasnte.
Men zou bij het beschouwen dezer kleuren-
warme schilderstukken bijna concluderen,
dat Brands het boeketje bloemen onderbe
wust tot «ymbool van zijn kleurenzin heeft
gemaakt. Het duikt ni. in allerlei stukken
weer op, ook daar waar men het met zdu
verwachten. De kleuren uit dit boeketje
zijn echter nimmer fel en schreeuwerig op
dringend. Altijd zijn zij doorwerkt en ver
innigd met een warmte, zelfs in "de door
gaans al« koel beschouwde kleuren blauw
en groen, die voor deze schilder typerend Is.
Bijna overal zijn zijn tinten gedempt en
liefelijk doorschoten met warme bruinen
en roden. Dat zijn figuren daarbij plomp
zijn vergeeft men hem gaarne. Zij zijn Im
mers slechts middel.
Onder de naam „aanzoek" hangt in het
zaaltje van bet Cultureel Contact Centrum
een soort stadstalreel.
Met kanalen en vurige tuinen, met daarbo
ven zwevend een wolk in de vorm van een
mensenfiguur, als een offerande Brand» on
afscheidelijke boeketje dragend. Maar dit
schilderstuk moet men met kleurenroinnen-
de ogen zien; de beschrijving lezen is niet
voldoende.
Dit geldt ook voor een frappant zeegezicht
in warm groene tmten met een mysterieus
doorlichte horizon.
Mooi is een pauwenfiguur tegen
een goed doorwerkte achtergrond. Dit is een
olieverf op papier een genre, dat bij Brands
met zeldzaam is.
Voor alles dient een meisjeskopje niet te
worden vergeten in een dromerig blauw en
geel; dit stukje doet aan als een tegel Delfts
blauw en mag o.i. tot het beste van deze
tentoonstelling worden gerekend. Ook hier
weer is het de fijne kleurenstemming, die
het hem doet; zeker niet de figurale ïijd-
voering.
Eugène Brands is thans 42 jaar. Hij is be
halve schilder een verwoed verzamelaar
van gramofoonplater», ln het bijzonder van
negermuziek uit India. Vermelding ver
dient nog, dat hij op hel ogenblik ook ln
Pittsburg exposeert en dat verschillende
Schiedamse kunstverzamelaar» enkele zijner
werken hebben aangeschaft.
Na enige borrels en vfjf glazen bier te
hebben gedronken, verliet de 27-jarige
Vlaardingse kantoorbediende P. C. N. in de
avond van 14 oktober jj., een half uur voor
middernacht een café aan de Rembrandt
laan te Schiedam. Hij moet aangeschoten
zijn geweest, doch met zodanig, dat hij on
derweg niet bemerkte, dat hij zijn hand
schoenen in het ca ré had laten liggen. Hij
wa* teruggekeerd, maar het café gealoten
gevonden, want het was inmiddels tien mi
nuten voor een geworden. N„ die zijn hand
schoenen beslist terug wilde hebben, had
op de alarmbel gedrukt, waarop de kaste
lein, in zijn eerste rust gestoord, vroeg wat
hij wenste. Zijn handschoenen natuurlijk.
De kastelein was in zijn verlaten café gaan
zoeken, doch had niets gevonden. Hij had
dit de late bezoeker aan de deur meege
deeld, doch deze nam daarmee geen genoe
gen. Al spoedig had N. tegen hem een drei
gende houding aangenomen en de Inmid
dels eveneens verschenen kasteleines had
gezien, dat N. haar man bedreigde. Even
U-r lagen beide mannen op de straat,
waarop zij haar man te hulp kwam. Daarop
had N. zich tot haar gewend en even later
lag ook de kasteleines op straat in worste
ling met de beschonken N. Haar kleding liep
daarbij groie schade op.
Deze laatste hardhandige behandeling
werd gistermorgen N. voor de politierech
ter te Rotterdam ten laste gelegd. Hij ont
kende echter de kasteleines gepijnigd te
hebben al was hij beschonken geweest. AI»
schadevergoeding voor haar stukgerukte
kleding had hij haar ƒ58 uitbetaald.
De kasteleines was als getuige niet ver
schenen, omdat ln haar gezin een belang
rijke feestelijke gebeurtenis plaatsvond,
waarop de politierechter N. die ontken
nen bleef voorstelde toch te bekennen,
gezien de verklaring, die de kasteleines
voor de politie had afgelegd,
N, bleef echter halsstarrig zijn onschuld
volhouden, hetgeen de rechter zeer vreemd
vond, daar hij haar toch zo'n grote schade
vergoeding had betaald. Zijn optreden was
er toch wettig en overtuigend <Joor bewe
zen, omdat haar verklaring door die van
haar echtgenoot werd gesteund.
N, zei, dat hïi het mat de voor de poütle
afgelegde verklaring niet eens was, waarop
de verdere behandeling werd verdaagd tot
30 november aj., v.m. half twaatf, waarbij
de niet verschenen kasteleines alsnog als
getuige zal worden gehoord.
Onlangs werd uit een Amsterdamse ver
zameling een belangrijke collectie in bruik
leen afgeotaan aan ons Stedelijk Museum.
Het betreft een aantal schilderijen voor
namelijk uit de Bergense school.
Hiertoe behoort ook het kapitale doek
„Kerkhof te Thorn" van de Ln Groet (N.H.)
wonende schilder Piet Wiegman; dit mag
wel tot het mooiste gerekend worden dat
deze meester heeft gemaakt. Een welkome
aanvulling van de stedelijke collectie vor
men eveneens de beide vroege, in kubisti
sche trant geschilderde werken van Leo
Gestel, een schilder, voor wie momenteel
op de tentoonstelling „Nieuwe Beweging" in
het Haagse Gemeentemuseum de aandacht
wordt gevraagd. Tenslotte moeten nog ge
noemd enige werken van Colnet, Germ de
Jong en een mooie tekening „De Wijze en
Dwaze Maagd" door Jan Toorop. Met de
werken die het museum reed*i bezit geeft
de collectie een duidelijk beeld van een
bloeiende periode van onze «childerkururt
uit de jaren om de eerate wereldoorlog,
Vanaf a-s. zaterdag zullen deze werken in
het museum Ie zien zijn.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Johanna, d. v. N. Dingier «n
N. van Vliet; Arle, z. v. A. de Man en A.
BonnernaJohanna F-, d. v. P. N. de Vries
en A. Bovenberg; Rika, d. v. F. Droge en
J. M. H. van Pinxteren; Ignatia, 1*. L„ d.
v. W. Berkhout en M. Peemen; Eüsabth, d.
v. I. de Borst en C. de Gids; Reinhold A„
z. v. R. "W. Asmuss en J. M. Cendré.
Ondertrouwd: J. C. C. Dettmeijer 21
en K. de Borst 18 j.; C. W. v. d. Hulst 26 j.
en M. M. Dijkshoorn 24 j.; C. J. de Ritter
21 j. en G. J. Richters 23 j.; C. J, Stout-
handei 18 j. ert M. E. C, Michels i$ j.; P.
van Strijen 23 j. en J. J. van Kampen 22 j.;
J. W. M. Zandbergen 24 j. en M. L. J. Heins-
broek 24 j,; A. v. d. Zouwen 21 j. en J. H.
Slnke 18 j.
Getrouwd: J. A. Blom en F. J. Nieuwstra-
ten; W. C. Erfmann en J. de NeeH; A. J.
Grotendorst er» C. Bijl; J. T. Vcorbach en
W. G. Faatz; P. J. NL de Kaper en J. J.
Corpeleijn; M. G. v. d. Hoff en W. A. Rem
merswaal; C. J. Bouwer en H- Wolthuis;
Th. C. F. Bijkerk en Th. C. Burgers; A.
Dingenouts en A. M. A. van Gögh; P. H.
SchSfer en E. Huijdink; F. H. van Woensel
en M. A. Th. Kramers.
Overleden: A. A. Schutjtal van Wouden
berg 82 j., wed. van J- Jonker RoeUnts: T-
Olie 88 j., vr. van J. J. Verhoev; P. C. v. <L"
Gaag 62 j.; H. Vent 85 j.