1ÖÏÏI11MSËH NIEUWSBLAD
v.d. AREND
RUIMT OP!
v.d. AREND
FW
NIEUWSBLAD
WINKELHUIS
TE VLAARDINGEN
pW«wü
f
:k
TE HUUR GEVRAAGD
Het kansspel en de speelkaarten in
de geschiedenis van Schiedam
Vragen over de plannen
inzake de kunstijsbaan
BIJVERDIENSTE VOOR SCHOLIEREN
V erbod in 1556 gold niet voor
Ridderscli ap en. der Stede Heeren
ROTTERDAMSCH NIEUWSBLAD
goede
bijverdienste
KLACHTEN
CAMERA'S
VAN
Ifrardot
FRANSE REVOLUTIE
FILMCAMERA'S
PROJECTIESCHERMEN
DIA-ARTIKELEN
DSA PROJECTOREN
Nu
ELEKTUONEïlFLITSER
BANDRECORDER
OPTIEK
ZIE DE ETALAGE BIJ:
AT C~)
AAR. <-
MINEER.
Burgerlijke stand
Ook uw vrouw leest liever'!
Liefst centrum
Modehuis E.S.S.E.
Grote Markt 6 Schiedsm
ln een
zit u goed
met uv/_ IS
advertenties. I
-
voor jongelui
Een EIGEN KRANTENWIJK
Verdien Nü je eigen
vakantiegeld
N.V. Rotterdamsch Nieuwsblad
Hoofdagentschap ea Eedactie:
SCHIEDAM, BROERSVEST 3 - TELEFOON 268091
ffüXTERDAMSCH NIEUWSBLAD WOENSDAG 12 JANUARI 1966
over bezorging
Tel. 265828, Vlaard.dijk 171 b
Schiedam: van 18.3019.30 uur
en 's zaterdags van 46 uur
L I ft Z T
G CJ LTF..5
EOAirrs
DEVOiS s
DJ&S
IN HET BLAD „Het Stadhuis Meldt 9 Kaarten uit de tijd cler Franse over-
vonden wij een aardige bijdrage over heersing met de symbolen van Vrijheid,
Gelijk en Broederschap.
de goklust cler Schiedammers in de zes-
tiende eeuw, afkomstig van onze stads
archivaris, de heer G. v. d. Feijst. Deze is
in een stoffige hoek van het archief ge
doken en vond daar een „keur", daterend
uit mei 1556, waarin rlc stedelijke over
heid bet gokken strafbaar stelt, met name
het spelen met dobbelstenen cn het kaart*
spel. Schiedam Is daarmee niet de eerste
Europese en zelfs niet de eerste Nederland
se stad geweest. Reeds in 1397 vaardigde
de Provoost van I'arys een verbod uit.
overigens uitsluitend voor werklui, om op
werkdagen zich met kaartspel onledig te
houden. Ook in Duitsland kwamen om
streeks het jaar 1400 soortgelijke verboden
af. Leiden volgde in 1397 het Pa rij se voor
beeld, Amsterdam xloiid grootmoedig het
kaarten toe, maar verbood het gebruik
valt dobbelstenen. ,.Dat de overheid bepa
lingen maakte om <ic speelzucht tegen te
gaan, die de welvaart van rijk en 3rm
dreigde te verwoesten, is begrijpelijk",
nldus de heer Van der Feijst. „De Schie-
riamsc vroede vaderen bleven In deze met
achter en hebben diverse malen getracht
het volk tegen zichzelf tc beschermen.
•/onl> het in een stand en-maatschappij past,
maakten zij een uitzondering voor de „ho-
W" standen", in dit gml de ridder,clia], q Oude sjicelkaarS uit dc 15c eeuw.
m hun elpen regenten-stand. «MÉ vau locn #e Mokdruk het kaartspel alge-
ntening zijnde, dat de speeldrift bij hen meen ingang verschatte,
meer getemperd werd door de rede dan
bij hel „gewone" volk het geval was. Zij het ann do gouverneur kon worden afge-
xaardigden ïn mei löüG een keur uit, waar- irvcrd, stierf en in ham plaats besteeg
uit ik hier enige artikelen overneem". Wij de protestantse koningin Elisabeth de
vullen /.e in de loop van ons artikeltje ia- troon, zodat er van een vervolging dor
ten volgen. Ierse protestanten vei der mets gekomen is.
Elisabeth Edmonds werd vooj' ingrijpen
ïn de geschiedenis van de speelkaart beloond met eer. jaargeld van de Britse
m die.jaren rondom het micid'Mi \nn de vorstin
rufjliende eeuw vrij belancrnk fn Enge
land i-art anno 155.3 koumgin Maij de ER EX WIJ van dit historische uitstap*
troon beklommen na de dood win haai* JV 1P ipj»ug naar de verordening die de
halfbroer Edward VI Zn kreeg de bij- „stede heeren" van Schiedam in lo56 had
naam tan „Bloodv Mary" door haar ge- (j0„ uitgevaardigd. Over het kaartspel
welddadige pogingen Engeland voor het staat tr het volgende:
twee knaepen uls aattet hem ofle hoer
leel tvaer (speet). uuijtge>\cemeji als
i'oirstreven stoet."
9 Item soe cm moet nyemandt kooten
(beentjes uit de Juel vttu een schaap of
rund. die dienst deden als dobbclstencn-
echier mei vier in plaats van zes vlak
ken) om gheli, op die boete van twee
pondt ende sententie (vonnis) van sche
penen, tsij tot ie at ploeisen dattet sij
(oncerschilh'gr waar); ecu derdendcel
shee ren behovff dc graaf), een derden-
deel der steede behouff. ende een der-
dciideel diet on brengt;
1AE IT EE It V. D. FEIJST besluit zijn in-
teressante mededelingen met de opmer
king, dal bet zowel de katholieke als Ja-
ter de hervormde overheid niet in de eerste
plaats ging om de strijd tegen het kans
spel als zodanig, maar om de dikwijls
kwade gevolgen: hel verhes van een goed
deel eer bestaansmiddelen. Misschien
maakte men daarom een uitzondering voor
de ridderschap en de eigen regentenstand,
omdat deze in de regel meer te verliezen
hadden en minder sneL tol de bedelstaf
konden worden gebracht.
Behalve deze verordeningen in het ge
meerite-archief zijn er ook in het Stedeluk
Museum nog enkele aanwijzingen over
het kaartspel in het verleden, nl. een zes
tal hier door de Franse bezetters achter
gelaten. Overigens niet bijeenhorende
kaarten uit hel jaar 1799. vijf daarvan met
onbedrukte achterzijde, de zesde met een
soort behangselpatroontje. In die dagen
was het kaartspel andermaal in het poli
tieke leven opgenomen. IVij plaatsen hier
bij een spotprent uit die dagen, waarop
men de koning ziet. gewikkeld in een
kaartspel op le\Ten en dood met het Fran
se volk. De koning maakt een beweging
oj.' hij de strijd opgeeft en hij zegt daarbij
\olgens het onderschrift: ..Ik ben kapot,
hij heef- alle schoppen en ik ben mijn har
ten kwijt". Het Franse woord voor schop
pen betekent tegelijk ..wrok": een woord
speling, Mie gezien de politieke situatie van
die jaren wel duidelijk is.
Men verving tijdens de Franse revolutie
in het kaartspel de koningen door een
viertal geniussen: le Génie de la Paix, du
Commerce, des Aits en de La Guerre. Ook
de dames ondergingen een gedaantever
wisseling, zodat er naast de genius van
Vrede, Kunst. Handel en Oorlog een
iceks Liberies ontstond: de Vnjheid tan
Pers. van Godsdienst, van Beroep en van
Huwelijk. De boeren uil hel kaartspel ten
slotte werden vervangen door Eg al i tos:
Gelijkheid van Huidskleur, van Plich
ten, van Rangen en van Hechten. Ook an
dere veisies waren mogelijk. De kaarten
ui het Stedelijk Museum lonen als koning
bv. Cesar met een enorm Malt heser Kruis
m het centrum van de dubbelfiguur cn
onder de kaarten, die de plaats \«m de
dame innamen, komt de Liefdadigheid
i nor. Een schoppenaas bij de Schiedamse
collectie kaarten vermeld', als opdruk de
woorden „Holland-belasting drie stuivers".
Een stempel namens hel prowsnue be
st uur van Nederland, gedateerd 21 maart
1797. Deze politieke zinnebeelden in het
kaartspel hebben zich niet erg lang kun
nen handhaven Frankrijk mag dan zijn
koningen hebben afgeschaft, maar in het
kaartspel hebben zij zich gehandhaafd, ook
bij dc T'iausözeti
KODAK In stam ic 250
MEISStiri II alfk Jein beeld
KOIVA h automatische kieinbeeld reflev mei tas
AN'SCO Volautoma£isrhe kieinbeeld ram era met tas
EJUK Kleinbeeldcaincra met tas
CHïXOX Zoom reflex volautomatisch met tas
SANKYO Auto 4x zoom reflex
LANDKAART Plastic doF-wit 125\125
STATIEFSCIIERM Glasparel 75x109
Dof-wit 125x123
Glasparel 125x125
I'erluK 225x125
DIA-RAAMPJES 100 St. glosloos 5 93
DIA-RAAMPJES 109 st. glasloos 5.93
DIA-DOZEN Inh. 11)0 M. 4 33
DIA-DOZEN Inl). 21S st (metaal) van 13,50 9,98
LAAGSPANNING 12 V-100 IV half automatisch
transport 97
Met koel ventilator halogeenlamp
12V-1Ö0W 149.—
27c-, "0
62>
9ö,30
204,—
198,-
198.-
189,—
439,—
17,95
3!?,—
39.-
63,-
SL'NPARK 7 S voor batterij en Jichtnct 52,—
AKAI-STERF.O ST I van 1395 Nu 1069.—
60 JNRLTLC AM ERA'S EN PROJECTOR PN
TEGEN BIJZONDER LAGE PRIJZEN
PRISMAKIJKERS MERK AREND 5 jaar garantie compleet met tas va., 61.-
LOEPEN LEE SGL AZEN BAROMETERS THERMOMETERS MICROSCOPEN
KOMPASSEN ENZ.
HOOGSTRAAT 91
SCHIEDAM
TELEFOON 019-268814
WOENSDAG 12 JANL"AKI
Snr-jum C'orda, 8 uur: PersonccJsvcrcniginf
Pal the Kontaktatond.
Wijkcentrum, 8 uur: fl3S Vei „Onder cms
kon takt avond
Irene, 2 u Alle Magr.usschooi: school nu «cag
Irene, 8 uui. NccI Kappersbouu- ergnciermg
Manen TivoK. 8 30 uur: SJS Guillaume cul
turele avond.
DONDERDAG 13 JANUARI
usis sacrum, S uur Dansschool biuorr
BIOSCOPEN
Passage Theater: Pussjcat*. 2 en 3 u (13 v
MonopoJc Theater, 2 uur„Helden van de rode
rivici 114 j j; b uur: „Atlas' (.14 j 1.
MUSEA
Galerie punt Vier: Litho s van Marte Koting
Galerie Wiegman: George Bc!/er.
Sled. Museum: GraficK v,iti kriek HetïKej cn
Jan Roüüo.
APOTHEEK
Van Woleinlorp, Parkweg 207, telefoon 26itw-1
SCHIEDAM Geboren; Sonja JdvL
.J van Pelt cn J C Smit, Paul t
Vergouwe en J Cohcn; Ellen d v H M de
lit; iter 0:1 P M de Kaper: Co mei is K
L van Toor en M 51 Burgers.
Overleden: A M Biouwcrs. 72 jr. II B
van Genen. 64 jr; C J Bach, 88 jr; J
Ilmei". 90 jr wed Jan?.
KAPSALON HELENE
Ge salon wol ar oeler»
permanent Struumlont
voyi teder n^a:
t 7.50 Helcne tiede perma
nent is meesr .n>-
tuurlnke permanent 1 10.
r 1,- r«iuctie -.>p vertnu»
van ütrze advert^nNe
Graüs Halen en tiren^er
nt'i luxe auto VUOI aeftr,Q
nent
KAPSALON HELENE
katholicisme terug te winnen Onder
deie kantte zij zich. tegen de Ierse protes
tanten en een humoristisch ion is, dat dezen
hun behoud te danken hebben aan
oen viakje speelkaarten. Bloodv Mary vaar
digde in 15ö7 een bevelschrift uit \oor de
.Jient soe pij moet jiyptnandi querten
u/te met Eftcrfnighpii speelen i»t dc Doe
feu ojle 011 den resten o.fte anders op die
straat en ende andere hei?mltcke plaat
sen iVofii soe cn sal nyemantft stnupen
ghelt special, met R'ar bon-
Engelse gouverneur in Dublin met mstrue- re,,;e (yphelinerij') duttet Zij. opic boten
1 in zake cc*n streng optreden tegen de
pro los tan te n Ze zei te haai handtekening
onder het document cn gaf haai- koerier,
dr. Cocde, opdracht het naar Dublin over
te bi er,gen. Tijdens diens voorbereidingen
voor tie grote ven-, kwam er een vrouwen
hand tussenbeide. Een zekere Elisabeth Ed
monds uil Chester verving bij het inpak
ken tan Copies val ie/en het keung opge
vouwen bevelschrift \an de koningin door
een pakje speelkaarten van gelijk formaat
Toen dr Coole nu zijn moeizame lochi
róirsevnpen Drtt stappen i-t ecu spel
mei knikkei s of muiifeu. die men in een
ondiep putje werpt en waarbij iiet er om
gaai ie raden of ei een even <>f oneven
uuniiil in het kuiltje blaft liggen.
En over het dobbelspel nog het vol
gende.:
9 ..hem soe en moet nyeninndt mei
inerhtiye» (dobbelstenen) speelen
1 it'h .spul. soTider met icijupn 00
buele» (boetcl unudiic poudl. uuyt-
Dublin het pakje aan de tngelse gheuomeit ridderen, knacpcn (kandidaat
gomerneur o\ erhandigde, bleek de ver- jfdders), der stede heeren (de stadsbe-
wisseling cn diep beschaamd werd Coole stuurde re) ende ouek eerbaerc lityden.
naai Engeland teruggezonden Het duurde dre alhier gtisiwgs eovien, die moghen
vele maanden voor koningin Mary er weer spgpfeu niet hacr huysykestn m haer
toe kwam een nieuw bevelschrift op te se/l/s herberg Jip (tuoiiin^J je gen mal-
^tellen, fn oktober 1558 ging het per si e- Ulnder sonde.r £c vet beuren."
male koerier naar Dublin, maar net voor o „Item soe wat vum ofte t et iff i» -ijn
hups liet peelcu (gelegenheid lot spe-
Politieke prent uil de tijd-der Fnu:sc hu gaf) met uicthnghen sonder scijveu.
revolutie. De Koning kaartend met liet rerbeurde drie pondt. Tc 11 waer (ten-
vulk uil leven en dood. :<j) hu o/te U, bflMcftdp (beweesmet
D<> dlp«€«e vin h*t
NIEUWSBÜ-BD
bcfifjudi «Cd Rbx r^CJi: wix>
Advertently tonder- oppnaf
va a rnl'iwr. te weljje:
Be artvertel,undei num
mer morden »an de adver
teerder tnei doei«.txeven.
dr-.j^uericen orcuis les en
dc-I-gel Ijkt stukaten *f*r> m-
uit van tussen persivr, en
•aeiïae <em» voor *ndere
tukkpi
ffce
fide op de Inhoud
advei tenue reflee
Stukken. bij het
blijven
<le
leleïons»Ch
I 'I 13 IJl' 2 Vu,. I f 1
J1A.V P'd'l hm H>1i- ;k
DE HEL VAN DUINKERKEN
m.\nlo.v 1 :i: xnu - m vf t-nv
THE WILD ONE
SCHIEDAM. Hel lid van de Gemeen
teraad. de heer II. V/. Metaal, heeft onder
staande ragen gericht lot het College \an
Bui ge mees ter en Wethouders
Hoeft Uw College kennis genomen van het
ailikel „Kunstijsbaan in Schiedam' m Het
Vrije Volk van 27 december 19657
Zo ja, is Uw College het dan met ondei-
getekende eens. clat dc gemeente Schiedam
oa. op de ïolgencle punten bij dit project
boti okken is:
De uitgifte van de grond op de in het
artikel vermelde plaats
9 sledebouwkundig, aangezien dit artikel
vermeldt, dal met alleen een zeer groot
koel- cn rieshuis is geprojecteerd, maar
dat het project op de eerste vc: dieping
te\ens plaats biedt voor een winkel
centrum en dat het de bedoeling is
l cstnuranlbcdrijver. in te richten en
andere vormen \an recreatie te schep
pen
9 verkeerstechnisch, aangezien het com
plex met alleen hel zware verkeer zal
aantrekken, maar ook de diukle uil de
gehele provincie Zuid-Holland en riaai-
builen \an bezoekers aan de ijsbaan
Naast de parkeer mogelijkheid jp het
dak \an het complex zal ook niet 011-
beiangi ijke p.m keemiimte bij liet com
plex moeien worden geiesei eeid
Kan Uw College bevestigen, dat.
t dit project aantrekkelijk 15 zowel voor
de ijssport als voor deze gemeente m
zijn geheel:
2 het College achter deze plannen staat.
2 zien reeds beraden heeft over punten m
de vorige vraag genoemd cn de finan
ciële consequenties daarvan
Indien XJw College het in de voorgaande
«.raag gestelde bevestigt, is dan thans niet
het ogenblik gekomen om dc Raad volledig
iu te lichten
Zoals onze lc/eis bekend is hebben wij
het nieuws over de kunstijsbaan-pianncn
reeds gepubliceerd op donderdag 16 de
cember. Wij hebben hel echter ieiv ge-
rr !?er\ rei dei gehouden cn, naar zich laat
aanzien, teiecht daar ei zich nogal wat
moeilijkheden bij zullen voordoen en
Schiedam planologisch moeilijk de tien
hectare grond kan missen, die de uilvoeiing
onze gemeente zou kosten. (Red
Verdien zelf je bromfiets, fotoapparaat, je buitenlandse vakantie enz.
door een krantenwijk te nemen bij het liolterdamsch Nieuwsblad.
Zo'n krantenwijk is tevens leerzaam.
Je leert met mensen omgaan, de waarde van het geld kennen en j*?
studie behoeft er niet onder te lijden.
Zij, die interesse hebben worden verzocht zich te meiden bij het
Rotterdamsch Nieuwsblad B:oersvest 3 Schicdsrn
Dl»d n ei *auij>pi;0ce
Verzot* om
Ring
restiiL.'.r <nr a«ri 1
rden in^cwsHisca
In de greep van de Casbah-Ëandiefen
EIkf óog kijkt
men er naar uit
fc&vjSv
i-
Lii-4p:K:li
- r-_-^ -
-L.iMÏU.d c 1 s
cn inuut r.hL.d o:n iet3 te ver
dienen en daan om t«- kopen «al je al
£0 lang wilde hebben.
Viu&g m'.cnt.i.gcu
Smalle Havenstraat 1 - Vlnardingen
Telefoon 3229
hij „Ue Visbank"