iTBH NIEUWSBLAD
Rust doet de vier molens op
Schiedamse wallen „roesten''1'
558.-
boogaard
BEZORGERS
(STERS)
w
Molen De Vrijheid gaat
weldra in restauratie
Ir. Adriaanse, oud-directeur
GTB, ging met pensioen
Burgemeester houdt bij
Orpheus tafellede
morgen
IVLAARDINGEN
m
Groeiend aantal leden voor de
Nederlandse Protestantenbond
limUMSd HU
s
KLACHTEN
Scliiedamse koren
met Kerstmis in
de Sporthal
AT
AAR.
ANNEE&
De hoogste
Laat draaien l
mé
M'pi-:
■PL
Predikbeurten
Kaarten voor Delftse
Taptoe bij de VW
Alles intact
DE
Als U
warmte-wilt
RÜTTERDAMSCH KIEUWSBLAD ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1966
Uo-.fdagentschap en Redactie:
SCHIEDAM, BROERSVEST 3 TH.EFOON 268091
over bezorging
Schiedam: van 18.3019.30 uur
en 's zaterdags van 46 uur
Tel. 265828, Vlaard.dijk 171 b
TNfOG STEEDS PRIJKEN op de
Schiedamse wallen de vier ko
renmolens, de Walvïsch, de Vrijheid,
de drie Koombloemen en de Noord.
De molens op deze vesten, die vroe
ger de stad omsloten, bepalen reeds
van verre het silhouet van de stad
Schiedam. Eens was de oude bin
nenstad omgeven door achttien mo
lens; in de loop der tijden zijn de
meeste verdwenen era van de ge
hele reeks zijn er slechts vier be
houden gebleven. Wanneer we de
geschiedenis van de nu nog bestaan
de Schiedamse molens naslaan,
blijkt dat zij allen regelmatig ge'
restaureerd moesten» worden. De
oorzaak hiervan was in vele gevallen
brand- of stormschade. Hiernaast
zijn veel restauratiewerkzaamheden
verricht, omdat de molens verval
len waren. Bij de molen De Vrij
heid is dit momenteel ook het geval,
vooral de stelling en de roeden ver
keren in zeer slechte staat.
Een der Schiedamse nieuwsbladen deelt
mede dot alle Schiedamse zangkoren met
Kerstmis een massale kerstzang in de
Sporthal Margriet zullen verzorgen. De ge.
zongen foeteren zuilen volgens het plan
var sporthal directeur, de heer C. J. M,
Buhners, worden opgenomen door de Zie
kenomroep Schiedam en worden uitgezon
den in he: gemeenteziekenhuis en de Dr.
- Xoletstichting.
ZATERDAG 2D AUGUSTUS
Irene, 7 uur: St. Hulp Buitenlandse Werkers:
Contactbijeenkomst.
Marijke, 8 uur; Reisvereniging Driehoek:
Contactbij eenkomst
Tuin laan, 2 uur: Wielerronde.
Irene, 3.30 uur: Guillaume, dansavond.
Maasboulevard, 9 u: Vuurwerk SG-feestweek
BIOSCOPEN
Passage Theater Thurtderball. dag. 2 uur en
8.15 uur.
z&. en zo. 21.1579-15 uur:
Monopoie Theater: Beach Party, vrijdag 2, 7
9.15 uur, zaterdag 2, 7, 9.15 uur, zondag 2,
B. 15 uur, dinsdag 2 en 8 uur, woensdag
8 uur.
Tankbataljon, zondag 2 en 4.15 uur, woens
dag 2 uur.
Meisjes zonder kamer, zaterdag 24 uur.
MEDISCHE DIENST
Jn he: week-end en voor spoed gévallen zjjn
de volgende artsen te consulteren:
W. J". franke. BK-laaii 30, lel. 268163.
iïouthuysen. Marconistraat 93. tel. 26B516.
F Jungexius. Jac, Catalaan 8, telefoon 267355
APOTHEEK
Apotheek ïv#T*. Lange Haven 81. **1. 20O42.
Apotheek Kcthel, Schiedamsew. 41f, lel, 269927
De molen De Vrijheid werd in 1785 ge
bouwd en Is wellicht de hoogste van Euro.
pa. Dit in tegenstelling met de algemeen
heersende mening dat de Walvischmolen
de hoogste is. Van de stelling tot de
straat heeft de korenmolen De Vrijheid
een hoogte van 18,5 meter (twee meter
meer dan de Walvischmolen), do lengte
van de vlucht, dit is de afstand van. wiek
tot wiek, is bij beide molens 26,7 meter.
In 1926 werd het wïekenhuis van de mo
len De Vrijheid zwaar beschadigd door een
storm. Vanaf die tijd is de molen steeds
meer in verval geraakt. Nog juist op tijd,
in 1936, greep de gemeente in en. ging men
de molen restaureren, waarmee men in
1939 gereed kwam. Sindsdien is de molen
in gebruik als opslagplaats van een distil
leerderij en kwam de molen, als molen tot
rust. Sedertdien hebben de wieken niet
meer gedraaid, slechts eenmaal in de laat
ste vijfentwintig jaar is de kap naar het
zuiden gekruid en wel ter gelegenheid van
het 200-jarig bestaan van de distilleerde
rij» die nog steeds de eigenaar van de
molen is.
Sedert die laatste restauratie in 1939 is
de molen De Vrijheid dan ook weer lang
zaam maar zeker achteruit gegaan, alleen
het „gaande werk" is nog geheel intact.
Over enige tijd wil men beginnen met het
herstel van de stelling en de roeden. Het
restaureren van de roeden, betekent dat
het gehele wiekenkruis opgeknapt zal moe
ten worden. Hopelijk zal men het niet al
leen bij het restaureren van roeden en
stelling laten, want ook de vloeren zijn
slecht, de ramen kapot en de gevel ziet
er niet zo best meer uit. De molen bezit
een gevelsteen met het jaartal 1785; de
ze steen bevindt zich onder een vrouwen
figuur met Griekse helm en een schild; de
erbij behorende spies met hoed is jaren
geleden afgebroken en nooit meer her
steld. Wanneer de molen De Vrijheid op
dezelfde manier gerestaureerd zou worden
als de molen Zandweg in Botterdam of de
molen Aeolus in Vlaardingen, waarbij gro
te aandacht is besteed aan bet voegwerk,
dan zou Schiedam weer trots kunnen zijn
op deze oude molen.
Laat men echter de molen vijftig a hon
derd dagen per jaar draaien, dan doet
men al aan onderhoud. De kap moet dan
regelmatig gekruid worden en dus ook ge
smeerd. Het fijewicht van de kap draagt
daarbij telkens op andere punten, zodat de
staartbalken minder te lijden hebben.
TJTELE INWONERS van Schiedam zullen
deze grote draaiende molen als een.
curiositeit gaan beschouwen, terwijl de
molen tevens toeristisch aantrekkelijk
wordt. De V.V.V. in Schiedam heeft drie
jaar geleden al geprobeerd om de vier mo
lens te laten draaien en te versieren. Dit
jaar nog heeft de heer H. Tenwolde, di
recteur van de V.V.V.-Schiedam, getracht
de molens in de vakantieweek te versieren.
Dit stuitte echter op moeilijkheden, omdat
De Vrijheid moest worden gerestaureerd
en de molenaar van De Walvisch met va
kantie was. Zodoende ging deze versiering
niet door, maar misschien zal de VW het
volgend jaar het nog eens proberen.
Wanneer de nu ruim 180 jaar oude
molen De Vrijheid geregeld draait, kun
nen kleinde onderhoudswerkjes, zoals het
teren van het houtwerk e.d., gesubsidl-
terd worden door rijk, provincie en ge
meente en wel voor zestig procent tot
een maximum van zeshonderd gulden
per jaar. Wanneer de molen in de toe
komst gerst en graan zou malen,
zullen de kosten toch echt niet hoog zijn,
om de molen In bedrijf te houden, ter
wijl grote restauraties minder voor zul
len komen. Ook Monumentenzorg heeft
uitdrukkelijk gezegd, dat het om deze re
denen van het grootste belang is om die
molens weer te laten draaien, zoals dat
ook in de Zaanstreek gebeurt.
De molen De Noord draait sinds zijn
restauratie ook haast niet meer. In 1962
heeft deze molen weer zijn kap, wieken en
balie teruggekregen. Voor deze molen
geldt bovenstaande in. gelijke mate.
Zou het nu niet mogelijk zijn dat alle
bedrijven die graan en peulvruchten moe
ien malen dit van tijd tot tijd ih de vier
verschillende molens laten doen? Daarvoor
zou dan Iisschien een molenaar aange
steld kunnen worden. De Schiedamse mo
lens blijven dan behouden. Ten slotte zijn
zij niet meer uit het Schiedamse stads
beeld weg te denken.
Walvisch, een van 's werelds groot
ste molens
De Drie Koornbloemen is soms nog in
functie
Stadsbeeld met De Vrijheid en De
Noord
ZONDAG 21 AUGUSTUS 1966
A. D,
SCHIEDAM De heer Ir. D. J. Adriaan-
oud-directeur van Schiedams Tech
nische Bedrijven en sinds augustus I960
directeur van het gemeentelijk gasbedrijf
van Groningen gaat de dienst verlaten.
Hij heeft van het college van. B. en W.
van Groningen op de meest eervolle wijze
ontslag gekregen wegens het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd. In verband
daarmee zal hem op vrijdag 26 augustus
middags van vier tot half zes in de
raadszaal van het Groningse gemeentehuis
een afscheidsreceptie worden aangeboden
door het gemeentebestuur van Groningen.
De heer Adriaanse
is voor Schiedam
van grote beteke
nis geweest, omdat
onder zijn leiding
belangrijke veran
deringen in Schie
dam konden wor
den gerealiseerd.
Hij had o.a. een
werkzaam aandeel
in de elektrificatie ™w—_-=r
xan. Schiedams straatverlichting. Ook zette
hij zijn krachten achter de invoering van
de gas geiser in iedere Schiedamse woning.
Krachtig was zijn aandeel bij de Invoering
van het afstandsgas. Tn 1955 brak hy in
de 80e vergadering van de Vereniging van
Gasfabrikanten een lans voor het gebruik
van een nieuwe gaseenheid, de Megacal,
die thans algemeen als uniforme warmte-
eenheïd Is aanvaard. De heer Adriaanse
zat in allerlei landelijke gasorganisaties en
-commissies, en heeft als lid van de Com
missie Van Iterson van 1945 tot 1950 ge
holpen aan het voorbereidende werk voor
de moderne gasvoorziening van Nederland,
welke thans uitmondt ia de landelijke
aardgasvoorziening. Hij was in Schiedam
bekend als een warm voorstander van de
Morele Herbewapening.
Ned. Frot. Kond 10.30 uur ds.
Klaassen.
Hervormde Gemeente: Grote Kerk JA
uur ds. A. Hoffman, 5 uur ds. G. Sanucni
Rotterdam; Bethelkerk 10 uur ds. j,
Zimmerman; Opstandimgskerk 10 uur dt
D. Broers, Amsterdam; Vredeskerk 10 uur
ds. C. van der Steen: Kethel, Dorpskerk
10 uur ds. W. Vons (H. Avondmaal); De
Rank 8.30 uur ds. A. Hoffman, 7 uur cs
W. Vons (Jeugddienst).
Gereformeerde Kerk: Oosterkerk 10 uur
ds. P. A. Bohlemeyer te Maassluis, o uyr
kand. H. K. Stroes te Rotterdam; Kcthel
„De Ark"' 9.30 uur ds. C. de Ruyter te
Rotterdam-Feijenoord5 uur kand. J v-
d. Linden te Huizen; Magnolia Deï Keri
10 uur kand, J. v. d. Linden 5 uur ds. G,
van Duinen te Wassenaar;' „De Goed»
Haven'' 10 uur ds. M. de Wit te Rotten
dam, 5 uur ds, P. A. Eohlmeyet; Juliana-
kerk 10 uur ds. G, van Duinen, 5 uur prof,
dr. A. Troost te Rotterdam.
Geref. Kerk Vrijgemaakt 9.30 ert 4S0
uur dienst
Leger des Heils, Lange Haven 71, m
uur heillgia-gssamenkomst, 6.30 uur open
bare samenkomst Koemarkt. 7,30 uur ver-
lossiagssamehkomst. Leiding majoor «j
mevr. Van. Gestel-Verrijk,
Ned. Herv. (Geref.) Evangelisatie, ge
bouw Irene, 10 uur ds, J. Batelaan, Den
Haag, 4 uur ds. J. Kruijt, Hillegersbei^,
Oud-Geref. Gemeente, Geref. Jeugdhuis,
Lange Haven 97, 9 en 3.45 uur dienst.
Oud-Kathoiieke Kerk, Dam 28, 10 uur
Heilige Mis.
Hersteld Apost. Genootschap, Stadho®.
derslaan. 9.30 en 4 uur dienst.
Evangelisch Luth. Gemeente, 20 nuj
dienst.
Jehovah's Getuigen, Volksgebouw (zaal
3), Tuinlaan 50( 6 uur openbare toespraak,
7.30 uur Wachttorenstudie.
Vrjje Chr. Geref. Gemeente, Tuinlaan
50, 10 en 4 uur dienst.
Baptisten Gemeente, gebouw Irene, 7
uur Evangelisatie-avond, ds G. Vegter.
Chr. Geref. Kerk, Warande hoek B. K.-
taan, 10 en 5 uur dienst.
Missions to Seamen, AngUkaanse dienst
kantine Wilton-Fijenoord, iedere le, Se en
5e zondag der maand vm. 9 uur Rev.
Chr. Reeves B.A.
Kerkgemeenschap tot verbreiding der
Geref. Leer, Lange Nieuwstraat 67, dienst.
SCHIEDAM Ook dit jaar verleent de
VVV Schiedam haar bemiddeling voor de
kaartverkoop tb.v. de Delftse Taptoe,
waaraan dit jaar ook het fietsende mu
ziekkorps der artillerie deelneemt. De Tap
toe begint des avonds om 9 uur en eindigt
om half elf. Plaatsk-aarten kunnen voor
een van de avonden van 25 augustus tot
en met 3 september ook telefonisch wor
den besteld bij de VW, onder nummtr
286.000.
Ook nu weer worden tochten georgani
seerd met autobussen, die 's avonds kwart
voor acht van het WV-gebouwtje vertrek
ken.- De kaarten, inclusief entreebiljet, te
gen zeer aanvaardbare prijs beschikbaar,
kan men verkrijgen bij het Reisbureau
Broere, Hoogstraat 53a, tcL 128731, Wat
Schiedam betreft kan men de kaarten be
stellen via de VW, De belangstelling voor
deze tochten in Schiedam is zeer behoor
lijk.
SCHIEDAM - In het jaarverslag van
OPHANDEN ZIJNDE restauratie
des te belangrijker, omdat De Vrijheid
terecht kan worden beschouwd als een van
de mooiste molens van Schiedam, Van.
binnen is-alles nog in zijn oorspronkelijke
staat. De buitenkant heeft in de loop der
tijden geen. verandering ondergaan; de gro
te deuren, waardoor men in en uit kan
rijden zijn nog precies als vroeger. Bij de
andere molens is dat niet meer het geval.
Ook de drie koppelstenen bevinden 2ich
nog in de molen. Anders dan bij de an
dere Schiedamse molens heeft men hier
nooit enig mechanisch maalapparaat aan
gebracht, zodat er geen grote dieselmotor
en geen drijfriemen zijn, die de andere
molens in feite wat ontsieren.
Wat zal er na de restauratie met de mo
len gebeuren? Zal hij dan weer blijven
rusten, of zal men hem af en toe laten
draaien, zoals dit nu ook met de Walvisch
molen gebeurt? De molen De Walvisch kan
men tegenwoordig regelmatig op zaterdag
zien draaien. Wat de capaciteit betreft is
dit de grootste molen van Europa. Hij is
in het verleden vaak door het noodweer
beschadigd; in december 1938 werd hij
door brand verwoest, waarbij niet minder
dan vier verdiepingen uitbrandden. In
I960 werd hij voor het laatst gerestau
reerd en men heeft hem sindsdien regel
matig aan het draaien gehouden.
Wanneer De Vrijheid na de restauratie
blijft rusten, dan vervalt hij weer lang
zaam maar zeker. In rusttoestand moeten
de wieken van de molens steeds naar het
westen staan omdat het uit die hoek het
hardst waait. Wanneer de kap nu geruime
tijd zo blijft staan, zakt hij, naar men ons
verzekert, op den duur iets in door het
eigen gewicht, waardoor het kruiwerk vast
gaat zitten. Na verloop van tijd zal de mo- i
len dan weer ©nbrnürtmar «ij*.
de Nederl. Protestanten Bond afd. Schie
dam, wordt nogmaals gewezen op de gro-
de betekenis van het jaar 1965, dat immers
de opening van het Francois Haverscbmidt-
huis op 23 oktober 1965 heeft te zien ge
geven. Waarderende woorden worden uit
gesproken t.a.v. een der Initiatiefnemers,
de eerste penningmeester van het Stich
tingsbestuur, wijlen de heer Alewijn de
Groot. Zijn naam zal aan het bejaarden
centrum aan de Prins Bernhardlaan ver
banden. blijven. Het aantal leden van de
N.P.B. nam toe en wel tot 918. Hiervan
behoorden tot de Ned. Herv, Kerk 383 per
sonen en tot de Remonstrantse Broeder
schap 56, tot de Doopsgezinde Sociëteit
21 en tot de Evangelisch Lutherse Ge
meente 19. Uitsluitend van de NPR zijn
439 personen, of 47 procent. Hierbij zitten
247 kinderen tot 15 jaar, 200 leden in de
leeftijd van 16 tot 24, 370 in de groepen
van 25 tot 49 jaar, 307 in de leeftijdsklas
se 49 tot 64, 155 personen van 64 tot 70
jaar en 296 leden die ouder zijn dan 10.
Ter verklaring van dit laatste cijfer kan
een 2insnede in het jaarverslag dienen,
volgens welke door het gereedkomen van
het bejaardentehuis het aantal leden iets
toenam.
In de vacature» ontstaan door het ver
trek van mevr, Schipper-Feenstra naar
Haarlem werd voorzien doordat mej. M.
Verveen tot bestuurslid werd gekozen. Aan
bet einde van het jaar heeft de penning
meester, de heer H. M, de Baan, zijn func
tie neergelegd. Ook in 1965 is op verschil
lende openbare scholen godsdienstonderwijs
in IKOS/NPB verband gegeven. De samen
werking, ook met de gemeentelijke auto
riteiten, was daarbij bijzonder hartelijk.
De nog jonge koorvereniging is opgehe
ven wegens het te geringe ledental. Ook
het aantal kinderen, dat de zondagsschool
bezoekt is weinig bevredigend. De secreta
resse van deze onderafdeling, mevr. Van
Oordt-Vervoort, legde aan het einde van
1965 haar functie neer. De stille arbeid
van de commissie Hulp in Nood gaat on
onderbroken voort.
Orpheus begon zijn bestaan met een
(aspirant) burgemeester, de heer H. L.
Honnerlage Grete, één der oprichters, die
vele jaren burgemeester van onze goede
stad Schiedam is geweest, en in 1949
overleed, met het voor ons land en voor
misschien de hele wereld opmerkelijk re-
kord van een lidmaatschap van 83% jaar.
Orpheu3 eindigt zijn eerste eeuw weder
om met een burgemeester als lid, te we
ten burgemeester H. Roelfsema, die on
middellijk bereid was, het ere-voorzitter-
schap te aanvaarden en die op zich heeft
genomen, tafelpresident te zijn bij het
feestdiner in Europoort, dat op 3 septem
ber a.s. zal worden gehouden.
Orpheus voert reeds een halve eeuw
het predikaat „koninklijk"» nl. sinds 1916.
Het bestuur is vast van plan, de twee
de eeuw aktïef in te Zetten met nieuwe
komposities, die voor het eeuwfeestjaar
bestemd waren, maar vanwege de grote
drukte in dat jaar, moesten worden uit
gesteld. Hoe ver de huidige leden en be
stuursleden in die tweede eeuw komen,
ligt inderdaad nog in de echoot der go
den verborgen.
Driejarig meisje verongelukt
KETHEL Een driejarig kind is vrij
dagmiddag om 6 uur aangereden door een
auto en daarbij zo ernstig gewond, dat het
5 uur later in het Gemeenteziekenhuis is
overleden.
Het slachtoffertje Cora Post, Harre weg
32, speelde met twee andere kinderen voor
de ouderlijke woning op de weg, waar op
dat moment een wegenwachter eert repa
ratie verrichtte aan een defecte motor, die
al 2ijn aandacht opeiste.
Met betrekkelijk geringe snelheid na
derde de auto van de 48-jarige Delftenaar
J. W., die bij het zien van de kinderen
ook nog vaart minderde.
Cora stak echter plots ei ing de weg over
en liep daarbij legert de auto op, waarbij
zij dodelijke kwetsuren heeft opgelopen.1
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
't
4
4
4
4
4
'4
4
4
4
4
4
4
j 4
4
'4
4
■4
oorra*4
erb&ar
Electromagneiïscbe ontsteking
10.000 kco!.
Standacrd-
uitvoering
met thermostaat 618.»
SctetMsmllt Vtanlinsiii-öLlillMi.JliÓ Uüjurt
lick i: Ittilttttua VMtliftiftabil IMiMBjsjj) 4}
p Speci^alraak vópr stijlvolle sfeeryerlichting -* -J
I Korte Hoogstraat :i5 - I
KAPSALON HELENS
ö8 saloo voor de beter*
permanent. Stroomloos
voor ieder haar geschikt
£7,50. Helens tiède perma
nent ls cle meest Ideale na
tuurlijke permanent fio.^
1.- reductie op vertoon
van deze advertentie.
Gratis halen en brengéi.
per luxe auto voor perma
nent.
KAPSALON HELENE
Rem brand tl aan 22
Schiedam TeL 2871 70
Het KOTTEKDAMSCH NIEUWS-
BLAD heeft direct plaats voor
endge aktieve
GOEDE BIJVERDIENSTE.
Aanmelden tussen 9 en 17 uur,
Smalle Havenstraat 1 t/o de Vis-
bank of telefoon 3229.
