De
zoon van een gazzen
een biografie van
Jacob Israël de Haan
Daan Goulooze
Gelegenheid maakt de paperback
Terugblikken
naar communisten
Moskou-s man in beset Nederland
Griekenland vrij!"
ZATERDAG- 24 JUNI 19 6 7
Jacob Israël de Haan zal voor wie op school een (vage) indruk komt voort uit de structuur van
meekreeg van de Nederlandse letterkunde, vooral bekend
zijn als dichter van het vers, waarin een heimwee zonder
vaderland doorklinkt: in Amsterdam verlangend naar Jeru
zalem, in Jeruzalem verlangend naar Amsterdam. De man
was meer: wijsgeer, jurist, rechtsfilosoof, politicusjournalist,
en in het persoonlijke vlak een moeilijk mens, die kon aan
trekken en afstoten, een hystericus, een homofiel vol
problemen.
diens persoonlijk)ie id; nergens
blijkt, dat zijn maatschappelijke
streven een compensatie zou zijn
voor zijn geringe afkomst
maar wel een compensatie voor
zijn haast pathologische behoefte
aan liefde en waardering, een
psychologische zelfbevestiging m
een voortdurende stroom van on
zekerheid.
rroCH IS het vage historische
oordeel over De Haan als
dichter van het grondeloze Heim
wee niet onrechtvaardig; op vrij
wel alle gebieden waar hij met
zijn rusteloze geest ronddoolde
werkte hij uit die onzekere dub-
belpolighoid. Zijn proza en poëzie inVp1é~Ams[ïrdïrn°mede*dank zij
gaan vaak in elkaar over, hij is 'een subsidie van het ministerie
homoseksueel, maar getrouwd,
houdt tot in het overdrevene van
sche houding, berichtgeving en
gedrag.
Dr. Jaap Meijer heeft het leven
van Jacob Israel de Haan be
schreven m een biografie,ver
schenen bij Polak en Van Gen-
zijn vrienden (Frederjk van
Deden adoreert hij), maar hij
kan. gemakkelijk in. een tegendeel
omslaan. Hij is een bevlogen
dichter, de joodse dichter van
het begin van deze eeuw en rnj
heeft een wat onwereldse kijk op
de wereld, maar ambieert toch,
soms hartstochtelijk, een eervol
le maatschappelijke positie. En
hij vertrekt als zionistische jood
op 4 januari 1919 naar Palestina.
na een uitbundige afscheidsavond man van zo geringe kom-af zul-
uitgeleide gedaan door vele ge- - - - -
loofsgenoten, die „Hatikwa", hei
lied der hope, zingen om in
Jeruzalem het slachtoffer te wor
den van de eerste politieke mooro
in Israël... om zijn anti-zionisti-
van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk. Dr. Meijer gaf
zijn omvangrijke werk een merk
waardige titel mee: ,,De zoon
van een gazzen", een (lage)
joodse godsdienstleraar. Zou dat
de noemer ziin, waaronder het
bewogen leven van de dichter zou
|zijn te vatten? Ontelbare keren
1 duidt de schrijver hem in de bio- oy
i srafie aan als zoon van een ga2- jV-an Bruggen WdS een dochter
,zen maar het is steeds een 1
i uiting van maatschappelijke ver
bazing en lichte kritiek: dat een
T)E GENEGENHEID van dr.
Jaap Meijer is overigens min
der voor de zoon dan voor de va
der: met liefde wordt het leven
getekend van de vader de gaz
zen Izak de Haan, een kleine
joodse handelaar uit Edam, die
examen deed voor de laagste
rang van godsdienstonderwijzer
(„het brevet voor onwetend
heid") en daarna stond" in
Smilde, Gorredi jk en Zaandam
Ook al een „moeilijk mens'
voortdurend in conflict met zijn
kerkbesturen, onderbetaald en
levend op de rand van net pau
per dom, met een groot gezm dat
hij met zijn vrouw Betje toch
een goede opvoeding en opleiding
kon geven (de schrijfster Carry
Jacob Israel de Haan
ite hebben, te schrijven en daar
naast nog te studeren. De Haan
kan afstuderen en promoveren,
hij worut privaat-aocent in de
Ijuridische significa, ambieert
een proiessuiuui maai uai ,ukt
met onmiddellijk. Hij bouwt rela
ties op. wat zoetige met van
is eden, en een von de kant van
Aiueii Vei wty stran genouufeu
vernouüing met die leiaer van ut
tsewegüig jue uaan nncu tsseei l
zien voor het gevangeniswezen
en mauKt ua«4toe iuuij ua«Ai
üngeiand en nusianu. mj u ei een
naams, en vertrekt in 7j19
llctcti riis.ai.Mlci, liiric. LJ uueilll
ziCMi.eiL mee en kuiiu uaar we ei
vuig van üe ponueke
;Ucts.c r mi Hij is, lei. V dim-
ziumsL geworoen. wuiat hi] m
"i s^siiüzaiem neei gescnoten.
ke culturele en sociale ambities
heeft... Maar de Streberei van
Jacob Israel de Haan, en dat
blijkt wel duidelijk uit deze bio
grafie, is niet in de eerste plaats
maatschappelijk bepaald, maar
Aan lectuur over het communis
me en over communisten geen
gebrek. Het behoort tot de goe
de toon om het twintigste partij
congres nan de communisti
sche partij der Soicjet-Ume ais
beginpunt te zien voor deze open
hartigheid. Toen Chroesjtsjow
en Mikoyan daar de aanval cp
de gedachtenis van J. W. Stalin
inzettenbegon de scheur in de
monolietzegt men. Men beperkt
de geschiedenis dan toch wel tot
de officiële communiqués sinds
2930, Wel moet gezegd, dat dege
nen die na 1930 te onzent het
communisme waren toegedaan,
maar er na de oorlog van af kwa
meneerst de laatste jaren tot
spreken bereid zijn.
*Jo zijn er twee gewezen
hoofdredacteuren van het
partijdagblad, die in de geschie
denis van de communistische be
weging aanleiding tot het zelf
standig schrijven, van een boek
hebben gevonden.
A. J. Koejemans beschrijft de
voorgeschiedenis van de partij-
eenheid-sinds-1930 aan de hand
van het leven van David Wijn
koop, een mens in de strijd voor
het socialisme. Dat was de tijd
van de zich steeds duidelijker af
tekenende scheiding in de socia
listische beweging, van secies^
en randverschijnselen en tenslot
te van het opgeven door Wijn
koop van zijn geestelijke zelf
standigheid ten behoeve van de
partij.
Die geestelijke zelfstandigheid
is bij F. Baruch pas naar buiten
getreden, enkele jaren nadat hij
uit de partij getreden was. In
„Links af-naar Rechts" meet hij
de fouten van partijleider Paul
de Groot; zó breed uit, dat maar
zelden mag blijken hoe vaak de
schrijver zich naar de partijlijn
heeft geschikt. Geen opwekkend
hoek dus.
Onder de hupse titel „Kluiven
op een buitenbeen" geeft Wou
ter Gortzak „kanttekeningen bij
enige naoorlogse ontwikkelingen
van het Nederlandse communis
me" een ondertitel die een
proefschrift doet vermoeden. Dat
is het ondanks enig notenmateri-
aal toch niet geworden. Doorkrui^
met hier en daar een nog onbe
kend feit (als gevolg van familie
betrekkingen met ex-partijbe
stuurders) biedt het boek passa
bele iectuur, strakker geschreven
dan het wat weelderig proza
>an Koejemans, en beter ge
schreven dan de wat fletse dia
lectiek van Baruch.
G. ALB. VAN DONGEN
A. J. Koejemans, David Wijn
koop, ui tg.
Moussauit A'dam. F. Baruch,
De zoon Jacob Israel, in 1881 ge
boren in de eerste standplaats
Smilde, gaat naar de befaamde
Rijkskweekschool in Haarlem,
een voor die tijd zeer geavan
ceerd opleidingsinstituut vooi on
derwijzers waarvan de invloed
op onderwijs en maatsc/uipon tot
op heden nog merkbaar is. Voor
de jonge jood geen gelukkige
tijd: hij wordt niet helemaal ge
accepteerd niet omdat hij jood
.is, zoals hij denkt, maar om zijn
moeilijk karakter. Hij ver
vreemdt van zijn godsdienst eri
milieu, rijn hlteiaire belangstel
ling ontwaakt, hij krijgt journa-
entree bii het socalisti-
Ische dagblad „Het Volk", maar
daar komt abrupt een einde «ian
bij de publicatie van zijn roman
..Pijpeiijntjes" in 1904, een homo
fiel sleutelverhaal, builen diens
voorkennis opgedragen aan
Aletrino, waardoor de indruk
werd gewekt dat deze in een in-
Heme relatie tot De Haan zou
hebben gestaan De Haan Imuwi
met de vrouwelijke arts Johan
na van Maarseveen (dr. Meijer
>maakt van die relatie niet veel
Jduidelijk), herontdekt in een vi-
sioen zijn joodse gebondenheid
en schrijft de joodse verzen d'e
|hem zijn faam in de Nederland
se letterkunde geven
Daarnaast gaat hij rechten stu
deren: het gaat allemaal niet /o
ii, Aleijei zet \eei, maai mei
une oouv» spenen van uie
mei'Kwa aru« go i/C i souniijm ie ld
jVLrtJI una pUoOlulb.L IS
nu^ui Ciiuotiscu en met nemukke-
Uj.. .Wte«U«UIjlv. Uf.
spuugt, ji» ue lijd tiet-n en weti,
jei li V.villlfe, Uju iU n_
:en ae lijnen, uie wotacn ge-
Uuikikfcii
en
links af-naar Rechts, uitg. Kruse- Vlot als de legende wil, schrijft
man, Den Haag. Wouter Gortzak 'dr. Meijer, die wat over het hooid
Kluiven op een buitenbeen. Polak ziet dat het niet zo simpel is om
en Van Gennep. Amsterdam. 'arm te zijn. een klein baantje
Verwey zijn met ts&cnueel
vuur ue hiui.i. uuh tui-.iiiasUi
loopt het vernaai sieuit: au uta-
lt.lL L..J11 UUttu Oil au lilt LU UL. a.s
zouamg te onacn^inieii en ual
v u.J uc iL.c. uUua.aui püZ-
tWwaUL. Z.IJ11 Ut „o-UlOUllStue
wan luw, tuil
üLrciChCtgte toespelingen
ju» ».X.L Uil UC Ui. vul!
hvieijer.' net resultaat is een vei
u!Or.AeiuC t)>Ugrdi.it-, WridUlJ lilt.
iwtaie delen mist. ae reiaLie tot
uua\v, u.i «üUiuUi. ilduti
gi-sewons overiijü eiuliacue re
i.Li-l ew..C.LTiI V dl t x.lj.1 COl
j rebj.u^eiitwi, ae uchi
'grüiiuen van zijn „moment de
jvente" die hem weer naar zijn
jouendorn teiLguxUL-inun. vee
van die onderwerpen wil dr.
jiueijtr uil een in moaeioe ogen
toch met geheel aanvaardbare
luxsuiv«e i.uiuiciijn mei uciianai
den. Jammer, want hoewel er
door uuitse rooi veei muteriua
verloren is gegaan, is toch ge
noeg oveigt'oieven om er een
complete uacoo Israel de Haai
uit op te bouwen
Voor ae cultuurhistoricus is „Dl
zoon van een gaz2en"echter een
rijke bron van gegevens over de
histoire intime »aii het joodse i«
ven op het platteland rond de
eeuwwisseling, een sam-meving
die voorgoed verdwenen is.
JAAPJOPPE,
Over Moskou's man in Nede-
land heeft dr. C. Harmsen
icete«schappelijk medetcerker
voor de nieuwste geschiedenis
aan j Amsterdamse tmtoerst-
teit een A mbo-boek geschre
ven met ais ondertitel „Uit
het leven van een commu
nist". Hoewel de persoon van
Goulooze zelf kier en daar enig
reliëf krijgt, zijn het toch voor
al de gebeurtenissen aanvan
kelijk m de arnarchistische en
later in de communistische
beweging die de meeste aan
dacht krijgen. Goulooze's le
ven was daarmee trouwens
nauw verweven.
Evenals m ..Dc taaie, rooie
rakkers", waaraan Harmsen
ook heeft meegewerkt, staan
er dorre stukken feitenma
teriaal ui het boeken na le
zing van het eerste hoofdstuk
over de ont- en verwikkelingen
op de teeg naar een verenig
de communistische partij in
iVederfancl, begrijpt men claf
de schrijver in zijn Verant
woording roijaal aanbiedt
dat men bet maar moet ovei
slaan Maar dan volgen hon
derd pagina's ouer Gouloore's
activiteit als ondergionds
verbindinqsman. waarbij de
stof ons dc strikte methoden
van de schrijver doet verge
ten.
v.D.
In net \-ooxjuar van 1940 ieed
I een lange kolonne van m Ne-
:m cafe's. Zo kenden de medewer*
kers elkaar en de adressen zo
Iderland gevorderde vrachtauto's 'min mogelijk. De benchten
ivoor de Duitse Wehrmacht naar .waren altijd verstopt in een ge-
Shet Franse front. Bijrijder op een draaide sigaret, in iucnersdoos-
jvandie auto's: Daan Goulooze. nes of in een batterij van een zak-
Idirecteur van de uitgeverij Pe- lantaarn,
gasus. 39 jaar oud. \vut deep hij iDe veiligheid werd verhoogd
doordat Goulooze zijn medewer-
zo vlak na de bezetting in die
auto, waarvan de cn.auffeur, een
jonge communist, zich op zijn
verzoek vrijwillig had gemeld
voor het rijden van oorlogsma
teriaal naar Frankrijk? trouloozt
kers zo lang mogelijk liet vast-
uouoen aan een legaal bestaan
en een vaste dienstbetrekking. Zo
WciS zijn plaatsvervanger tot eind
1942 een echte gemeentear-
was op weg naar Brussel, mei op beider dij de aidehng bruggen,
zak een drukproef van een arti
kel dat zou verschijnen in het
theoretische maunoblad an de
CPN, Politiek en Cultuur. Dat
artikel, van partijsecretaris
Paul de Groot, noemde „herstel
van vrede en vrien esc hap met
het Duitse volk de eerste stap
die net N ede land .tv vuin kan en
moet doen, in het belang van her-
^iel van de algemene v rtde". Rot
terdam rookte toen nug. En Gou-
ooze was tegen dat artikel.
In. Brussel wa-s de Westeuropese
vertegenwoordiging van de
communistische interna 'nunale
gevestigd. Goulooze g«ng uaar
overleg plegen over dat stuk.
De CPN-leïding was er verdeeld
over en Moskou's vertegenwoor-
Jiging moest het rna.ir zeggen.
De Groot zelf wilde dat gesprek
ook oijwonen, ging cp eigen ge
legenheid maar kwam met ver
der dan Breda. Goulooze had op
hem voor, dat hi) in de jaren 30
als reizend uitgever
een net van contacten had ge-
ponnen. Hij hau oos vuur. dat
hij Moakou's verbindingsman
n NcuerUnd was cvriu..-ei en
Moskou waren dan ook tegen het
puiiiiccren van De Groots op
roep om tegenover de Duitse be
zetting „een correcte minding"
iaan te nemen. Het is toch ver
schenen en nu nog moet ae CPN-
leider het horen.
die in werkpak op alie mogelijke
iUien over straat kon zonder op
te vallen. En toen dat niet meer
niogelu.c Wus. het hij hem oifi-
Scieel ont.ilag nemen, om geen
jha'v raag te riskeren.
iTot half 1943 heeft Guulooze's
dienst feilloos gewerkt. De /en-
;ders zijn zelfs nooit door peiling
ontdekt. Al voor de oorlog ging
een stroom berichten van en aan
K.PD, CPN en Comintern door
de ether via zolderkamertjes in
Amsterdam.
Vanuit Moskou werd de zaak ge
leid door Geoigi Dimitim. dfc
i Bul gaar die samen met Marinus
jvan cier Lubbe teiecnt uao ge-
Sstaan voor de Rijksdagbrand. Hij
'was in feite de werkgever van
jGoulooze, al heeft de CPN-leidmg
tin het najaar van 1940 gepro
beerd Goulooze te laten ontslaan.
rJVlen dacht dat hij Moskou ge-
tkleurd inlichtte omdat de Com-
intern instructies gal, die met m
Iovereenstemming waren met de
'inzichten van de partijleiding.
(Moskou wilde bijvoorbeeld, dat
iiiie leiding zich onder de arbeid
[van de grote steden zou ver
schuilen. teiwijl De Groot en de
l zijnen juist de afzondering van
de provincie hadden opgezocht.
Terwijl overal samenbundeling
tegen de bezetier werd aanbe
volen, stond De Groot nog op
Moskou's man in Nede rla nd was t 1pHnt
[Steun moest verlenen aan het
Oranje-imperirüi£,me. Pas toen
de Duitsers Rusland aanvielen
ging de partijleiding akkourd met
samenwerking van alle ver
zetsgroepen.
voordat hij dat werd, al ver
trouwd met het opbouwen van
een nlt-gucu beaUian. xVis antimi
litaristische joiigere ging hij
zvverwn om aan de uxen^lpucht
te ontkomen. Niettemin zag hij
cans zijn brood le verdienen. Dat
kon toen nog. Pas toen hij als
omniumst net dienstweigermgs-
.landpunt had opgegeven, kreeg
ie poutie hem in (lauden. Mis
schien kwam het hem wei van
jas omdat het langzameruaud pu-'en Eerlijn. Voor de contacten
itielc noodzakelijk werd weer
en normaal bestaan op te bou
wen.
je autoriteiten vonden blijkbaar
zijn ijver en verlangen om
iet land te dienen verdaent en
na korte tijd werd hij om een
dein voetgebrek afgekeurd»
Berlijn
Ertussendoor het Goulooze nog
coders bouwen in Brussel
was gezorgd duor de in Am-«Ier-
dam zetelende illegale Duitse
partijleiding. Ais nivei poetser
op restauratierijtuigen reisden
koeriers per trein naai Duits
land.
Bescherming
[partijbestuurder van de CPN
r en organisatiesecretaris
en leider van de uitgeverij werd
tij in het begin van de jaren
Jcrtig. Hij werd belast met de
ie scherming van de partij tegen
Bij de nieuwe zender in Berlijn
liep het mis. De Gestapo volgde
het spoor naar Nederland. Na de
eerste arrestatie in mei 1943 werd
besloten tot verhuizing van dc
organisatie naar de Vel uwe.
Voordat het zover was oven «ei
de Duitse politie een aantal be
kende adressen, zonder veel re
sultaat. Een gearresteerde sloeg
echter door en maakte een ai-
de overheiasinhchtingendiensten^spraak met Goulooze's plaatsver-
lie uiteraard trachtten te infil- I vanger, Cor Bankaart. Hij werd
Daon Goulooze
LVS [/Griekenland vrij! Onder die r
- f' h*. S:%m titel is bij Polak en Van Gen- x
'neP een boekje uttgtgtwn onder; r
F. G, nan Hasselt
De voorzitter van het actiecomité
tekent bo\rendien. af met de op-
- imerkingen van drs, Schmelzer,
Ieindredactie van onze uit Grieken- (Jat er wel gedemonstreerd wordt
land uitgewezen correspondent j voor de democratie in Grieken-
F. G van Hasselt De bedoeling Jland, maar dat niets wordt ge-
van dit werkje is duidelijk: het i28gci over de situatie in Estland,
Nederlandse lezerspubliek nog
eens wijzen op de,weinig demo
cratische gang van zaken in
Athene. Dat het hier niet gaat
om „inmenging in binnenlandse
aangelegenheden van een anaei
land" maken P. J. G. Kapteijn,
voorzitter van het comité „Vrij
Griekenland" en dr. J A. H.
J S. Bruins Slot, hoofdredacteur
van Trouw, duidelijk.
Immers wij Nederlanders zijn
nauw verbonden met de nu
onderdrukte Grieken. Grieken
land is lid van de Raad van Eu
ropa, is geassocieerd lid van de
Europese Economische Gemeen
schap, is lid van de NAVO en
maakt deel uit van het Noordat-
lantisch bondgenootschap.
De heer Kapteijn wijst in dit ver
band nog wel op het feit dat ook
Portugal niet bepaald een demo
cratisch sieraad binnen de NAVO
is. „Maar", zo betoogt hij, „in
Portugal viel bij de oprichting
van de NAVO niets meei' te
handhaven. Terwijl dat nu wel
het geval was in Griekenland."
Letland, Litauen, Cuba of eom-
jmunisiisch China.
jOok Nico Scheepmaker gaat in
jzijn bijdrage „Gaan of niet
'gaan.. in op de verschillen tus
sen de situaties in Griekenland
en andere landen waar de demo-
hack: „Daarom: ga eens leuk
naar Zweden van de zomer, en
als u toch met alle geweld naar
Griekenland wilt: schrijf dan m
vuor een iee.j<* naar het fraaie
eiland Jaros, maar zorg wel dat
u er snel bij bent, anders Is het
volgeboekt."
t re ren om over de toen nog revo-
utionaire partij gegevens te ver
zamelen om tijdig maatregelen
.e kunnen nemen. Tijdens een we
reldcongres m Amsterdam
(1932) soeelde Goulooze uok een
rol bij de bescherming van bui
tenlandse communisten (vooral
ait landen waar linkse groeperin
gen verboden waren}. Hier be-
gonnenom contacten met leWers'^^'^nUtrmeer doën!
op het Amsterdamse Waterloo-
piein gepakt, probeerde nog te
schieten, maar werd zelf gewond.
Hij noemde Goulooze's adres
met.
{intussen had Goulooze op 2 juli
1943 zijn laatste bericht aan
j Mo t» kou doorgegeven: er zou
geen nieuws meer over zijn zen
ders komen. Voor de Comintern
an buitenlandse partijen, die
hem leerden vertrouwen.
cratie buiten werking is gesteld, j zicht, ware het niet dat de Griek-
Niet met vakantie naar Grieken- ,Sf-' geschiedenis verre van over-
iland gaan is vim advies. zichtehjk lijkt met zijn vele a£-
I „Het is de vraag of wc er gocci ge/ette en teruggekeerde hoog-
'aan zouden doen deze zomer met] waardigheidsbekleders,
i vakantie naar Griekenland te i De geschiedenis tijdens en na
'gaan" zo stelt Scheepmaker. I dc coup van 21 april wordt be-
- t handeld door drs. J. G. P. Best,
„Griekenland drijft op het toons- terwijl dr. P. H. Kooijmans
me, het nieuwe regime kan het v/ija op de consequenties van
toerisme met missen voor ajn het buiten werking .steUen van
prestige en voor heUusttghouden 1 grondwetsartikelen.
Toen Hitler in 1933 aan de macht
kwam werden al snel de socia
listische en communistische par
tijen van Duitsland in de illegali
teit gedrongen. Onder de stroom
vluchtelingen die ons land wis
ten binnen te komen, waren lang
niet alle marxisten van plan hun
politieke activiteiten te staken.
Goulooze hielp hen aan een ille
gaal bestaan of zorgde voor uit
wijkmogelijkheden naar het zui
den, wanneer er kans was op uit
wijzing (hetgeen in die tijd wilde
zeggen: uillevering aan de Gesta
po).
In 1935 ging Goulooze voor de
Comintern werken. Hij legde in
193? al zijn functies, behalve de
;uitgeverij die zo'n mooie dekman-:
.tet vas, neer, en wijdde zich aan
jde opbouw van een geheime ra-
jdioverbinding met Moskou. Die
(verbinding diende niet alleen voor
j de rapporten van de CPN aan de
j Comintern en de opdrachten van
Eindredacteur Van Hasselt geeft internationale aan de Neder
zet! in bet boekje een overzicht Itandse partij, maar ook voor
van de Griekse al dan met [het contact met de ondergedoken
parlementaire geschiedenis (Duitse partij en haar illegale tak
sinds J832. We zouden zelfs dur- i'n Nederland,
ven zeggen ec-n duidelijk over- lEen paar medewerkers kregen
een radio-opleiding in Rusland,
en in 1939 stonden er in ons land
twee zenders later waren het
er vijf.
van zijn afnemers. Het beste
zou zijn dat we allemaal onze
baard lieten staan en ons dan
aan de grens lieten terugsturen,
naar Italië bijvoorbeeld, waar
het ook heel warm kan zijn en
waar Pompeji nauwelijks onder
doet voor Delphi!"
Veelschrijver en TV-criticus
Scheepmaker besluit zijn bijdra
ge aan deze gelegenheidspaper-
Tenslotte schreef Van Hasselt
nog een verhandeling over „Kerk
en staat in Griekenland" en
wijdt hij enige pagina's aan de
sterke correlatie tussen kunst en
politiek in het land.
j L, Steenbergen maakte voor
deze uitgave een goede keus uit
I gedichten van Theodorakis, Rit-
sos, Kafavia en anderen.
Waterdicht
C\c dienst was waterdicht. Zijn
medewerkers mochten niet
actief in de CPN zijn; het partij
bestuur onderhield slechts aan de
top contact met Goulooze;
hijzelf had weinig verstand van
de radiotechniek en wist niets
van tijd- en zendcodes, terwijl ae
marconisten een voor hen zelf
onbegrijpelijk rijtje cijfers uit
zonden.
Het contact tussen de leiding en
de zenders werd door koeriers
H.gelegd op trefpunten op straat of
Voor Cor Dankaart wel. Die was
naar een Haags Ziekenhuis over
gebracht, maar werd daar door
een aantal Gooise verzetsmensen
m SS-unilorm onder veei
geschreeuw en slaag met de
ooeien aan weggesleept. Men w«ts
er diep geschokt over het brute
optreden van. deze „Duitsers".
Goulooze kon niet rustig onder
duiken. Enkele weken voor zijn
laatste uitzending had hij la
ten seinen dat de meeste CAN-
topmensen waren gearresteerd
en dat De Groot zich had terug
getrokken. De Comintern droeg
hem op een vertrouwde partij
genoot te belasten met de vor
ming van een nieuwe leiding.
Maar ook die nieuwe leiding
werd, samen met Goulooze, ge
pakt.
Kamp
T"}e anderen werden gefusil-
-L' ieerd, van Goulooze wilden
de Duitsers wel eens wat meer
horen over zijn verbindnigen
met Moskou. Na zware verhoren
verdween hij naar het concentra
tiekamp Sachsenhausen. Daar
werd zijn kaart op de admini-
'stratie door een medegevangene
verwisseld voor die van een
dode, zodat de gevaarlijke Gou
looze administratief dood was,
wanneer de SD nog meer wilde
weten. In het kamp wist hij velen
nog te helpen door steeds weer
op de juiste plaatsen contacten
le leggen. Eined april 1S45 wrd hij
bevrijd.
In de tegenstellingen binnen de
CPN behoorde Goulooze bij de
groep die het niet met De Groot
eens was. Vrij snel werd hij uit
geschakeld; in 1948 werd hij als
partijlid geschorst. Zijn verbon
denheid met de partij leidde
ertoe dat hij zich nauwelijks ver
zette. Als een schijnbaar verge
len man stierf Moskou's man in
Nederland in het najaar van
19B5. Maar de aula op Wester-
veld bleek te klein>