Geen petjes,
maar lièlmen
Trouwen in oud Schiedam
i
1970/71
HOOR EENS
HIER
HoUandiaan nog weinig conditie
Computer
nodig voor
verkiezingen
STAD
door
Henk
Lensink
"uit SJ,ootmoBd.ex>^g tija
SCHIEDAMSCHE COURAKT DINSDAG 16 SEPTEMBER
Schiedam „Het begon alle
maal toen ik nog op school
zat. Ik was toen een jaar of
veertien, en er zat maar één
ding in mijn gedachten: het
theaterleven, de bioscoop/'
zegt Theo van Hunen (28),
de portier-controleur van
het Passage Theater. „Ja,
toen ik op school zat, wou
ik al naar de bioscoop. Ik
ben toen van school afge
gaan en heb eerst in de zaak
van mijn vader gewerkt,
een jachthaven in Amster
dam. Toen mijn vader over
leed, is die zaak naar mijn
broer overgegaan, en toen
dacht ik hé, laat ik het eens
een keertje proberen
,Toen ben ik in Den Haag terecht
gekomen. In het Flora Theater
aan de Wagenstraat. Eerst als
bezoeker. En toen ging ik eens
een praatje maken, net als in
de film. Toen ben ik daar aan
genomen, als portier. Ik was
toen ongeveer een jaar of 22
met een getuigschrift van de la
gere schooi. Lastig? Ja, onder
titels moet je wel hebben, hé,
dat moet je hebben. Of als het
een makkelijk filmpje is, dat je
het verhaal kan volgen... Maar
dat heb ik nog nooit meege
maakt."
JASJE AAN
Maar ja, toen ik daar een keer
portier was, toen zijn er een
paar weggelopen, en ik was
controleur, ik was operateur
als de bedrijfsleider er niet
was, en ik moest ook gelijk
voor ouvreuse spelen, 't Was
echt leuk, gezellig pioegje on
der mekaar hé, echt leuk. Maar
toen ben ik ziek geworden, na
de nachtvoorstelling van zater
dag, om Jia-lf drie uitliep.
En ik moest 's morgens om
half tien weer beginnen. Ik was
vijf over half tien op de zaak.
Toen zeiden ze: als het je hier
niet bevalt dan kan je beter
weggaan... Heb ik m'n jasje
aangetrokken en ben foetsie ge
gaan hè
En toen ben ik hier gekomen. Ik
zit hier nu ongeveer eert jaar of
vier. ft Is een hele leuke erva
ring hier. Ik maak allerlei din
gen mee, leuke dingen en niet
leuke dingen. Ook lollige, zoals
vorige week zaterdag, 't Is eer
lijk wat ik hier vertel: kwam
ven dronken man hier binnen,
die wou een fles jenever aan
me geven. Hij zegt: nou gaan
wij samen hier voor de deur
een fles jenever drinken. Ik
zeg: nee dat doe ik niet hoor!
Alleen als ik naar mijn bed ga,
dan slaap ik lekkerder! Hij
2®gt: ja, je hebt toch niet onge
lijk! Hè, ik bedoel maar, 't is
leuk!"
„Vervelende dingen heb ik hier
nooit meegemaakt, nee. Mijn
functie bestaat hoofdzakelijk
uit beneden in de hal blijven.
En desnoods kaartjes controle
ren, Dat doe ik welles hoor!
Dat hoort bij mijn functie. En
als er eventuéét moeilijkheden,
zijn (dat is nog met gebeurd),
ja, dan de zaai in hè! Maar ik
bedoel, onprettige dingen hier,
néé!"
„Ik ga zelf veel naar de bioscoop,
als ik vrij ben ga ik naar het
theater. Maar eh. ik heb zelf
namelijk ook een projectieap
paraat. want mijn hobbies zijn
film en muziek. Ik heb thuis
twee en een half duizend gram
tot het moderne genre entoe.
Als ik thuis ben, draai ik een
voorstelling voor mezelf. Wes
terns of oorlogsfilms. De beste
film die ik ooit gezien heb, is
Terug uit de Hel van Au the
Murphy. Die film heb ik onge
veer veertig keer gezien. Ik heb
het boek ook. Als de film wéér
draait, ga ik er weer heen. Hij
is laatst in het Arena Theater
ge weest, ik een speciale nacht
voorstelling, ben ik ook he an ge
gaan."
„Ik weet precies hoe het afloopt.
Films zoals Terug uit de Hel
zijn dé films! Met die helmen,
die uniformen! Originele
helmen, niet met pètjes maar
met helmen. Ik heb m Rotter
dam ook weieens een oorlogs
film meegemaakt dat ik dacht:
dat is namaak. Zo met van die
korte broekjes aan midden in
de woestijn bij wijze van spre
ken. Dat interesseert mij niet.
Niet van die petjes, nee
helmen, daat doet het! En ais
er films komen in dat soort
genre, dan mag ik ze graag
zien. Al was hei honderd keer,
dat interesseert me mets!"
GASTEN
.Bioscopen die klagen over teru
glopen van het publick zijn er
volgens mij zelf de oorzaak
van. Dat is mijn eigen opinie:
het ligt eraan hoe dc mensen
worden ontvangen. Dat is mijn
eigen gok. 't Is namelijk zo, als
je naar de bakker gaat, om een
voorbeeld te noemen, dan zeg
gen ze tegen de klant: zegt u
het maar! Kijk, ais iemand
hier aan de kassa komt. dan
zeg ik: wat wenst u? Dat klinkt
veel geruststellender, niet zo
van liever niet don wel!"
,Dc filmkcus is ook belangrijk
natuurlijk, ja. Maar toch: in dit
theater première van You only
live twice van James Bond, een
goed televisieprogramma, héél
mooi weer, ik weet hoe hoeveel
graden maar de mussen vielen
dood van het dak, en toch: uit
verkocht, een paar weken lang.
Hoe wordt dat nu verklaard?
ontvangen! .Anders is het voor
mij niet te verklaren!"
,De filmkeus ligt hogerop. Ik zou
zelf nooit een bioscoop willen
exploiteren. Mijn functie ligt
beneden, en ik blijf beneden,
bij het publiek. Wat ik nou doe,
is leuk werken. De mensen
gaan je kennen, en als jc ze
goed ontvangt komen ze altijd
terug. Ik heb hier een hoop vas
te klantjes. Je kent ze van ge
zicht, altijd op vaste avonden,
nooit geen dag verschil. Ze ma
ken een grapje met je: Ha die
Piet, hoe gaat het ermee? Of:
Is het vliegveld al aangelegd?
(daar bedoelen ze mijn kalende
hoofd mee) 't Wordt tijd dat je
een straaljager koopt! Ik be
doel, je maakt leuke dingen
mee, sn je maakt niet leuke
dingen mee..."
Schiedam „Pieternella Jo-
sïna Papenhuyzen, wilt gij
deze Willem Nieuwstraten
tot uw wettelijke echtge
noot?" Of de ambtenaar het
precies met deze woorden
heeft gezegd kan Pieter
nella vijftig jaren later niet
meer met zekerheid zeggen.
Maar ze heeft in elk geval
,.ja" gezegd en zo komt het
dat ik u nu kan vertellen
hoe het al'emaal in zijn
werk gegaan is. Ze zijn met
een koetsje van Beyersber-
gen naar het stadhuis ge
gaan: kijk, we hebben er
nog de nota van: Coupé 2
vigilantes trouw gereden
fooi Samen ƒ19,10 dat
dubbeltje voor de plakzegel,
want het was boven de tien
gulden.
Willem herinnert het zich nog
best. Het was een snikhete dag.
De broers en zusters hadden
het geregeld. Zo ging dat in die
tijd. 't Was duur, maar je wou
net netjes doen en ging in dc
stroom mee. 't Bruidsboeket
werd ook door dc familie aan
geboden. De bruidegom werd
met het koetsje van huis ge
haald en kreeg het boeketje van
oranjebloesem mee. Dat moest
lift dan aan het bruidje geven.
„Ha, ha en toen is er me wat
overkomen. Dat vergeet ik
nooit. Toen ik bij de Papenhuj-
zens in de Hagastraat Uit het
koetsje stapte schoot me van dc
zenuwen dat hoeketje uit han
den. Pats. Daar lag het in het
sl»r. En ik angstig kijken of ze
achter «het gordijntie niet zaten
te grinniken met elkaar, blaar
de palfrenier zo heetten ze
toen nog schoot toe en frut
selde me dat dingetje weer in
handen. Heb je me gezien, Jo?
Ja ik noem mijn vrouw bij haar
tweede naam".
,Nee, ik heb je niet gezien. Maar
je zag er goed uit. Een grijs
trouwpak. Geen hoge hoed. Dat
was toen nog niet in de mode-
Ik was in het donkerrose. En de
hloemcn van het boeket waren
erg geurig. Oranjebloesem. Ik
heb er later nDg een kortere ja
pon van gemaakt. Dat dee-jc,
hè Je hangt aai spul niet nut
teloos in de kast..."
ging in de stroom mee".
uier ui Arns.jrdain een mooie
v. as duur, maar je wou het netjes doen en
had een versje over de liefde.
De ander een kruis: die had het
over het geloof en do derde,
met het anker, natuurlijk over
de hoop. Zoiets zie je nou niet
meer. Maar vroeger deed je dat
wat. Allemaal in het wit ge
kleed. En dan die palmtakken
er boven. Ach, wat vond je dat
mooi".
,We zijn niet in de kerk ge
trouwd, maar kregen op het
stadhuis een extra toespraak,
een toepasselijk woord. We zijn
getrouwd door.... getrouwd
door néé, ik zou het niet
meer weten. Maar 't was wel
goed. En toen naar huis. We
zijn niet op reis gegaan. Nee,
dat zat er toen nog niet bij.
Veel te duur. En we kregen van
de Glasfabriek wel een dag vrij
DOOR
G. 1UTKE MEIJER
IN BROEK
,En dan werd er gezamenlijk ge
zongen, nog al ernstige liede
ren, geloof ik, want we waren
allebei van christelijke familie.
Weet je nog, Wirn. dat ik op de
bruiloft van een van je broers
als jongen verkleed was en dat
lied zong van „Janus zet je
hoedje op, Janus, wat heb je op
je kop. Een hoge hoed, die
staat zo goed, al op je ape-
snoet.... Maar dat viel niet goed.
Die jongensbroek, hè, dat deug
de niet....
Mens, wat wil je? 't Is een halve
eeuw geleden. En ze waren wat
stijf. Nu lopen ze allemaal met
een broek. Laatst zag ik er een
met lang haar en toen moest ik
naar de sluiting kijken, om te
weten wat ik voor had. Ja, als
jongens moesten we vroeger
naar de kerk. We hadden er
geen zin in en liepen er om
heen. En als de kerk uitging
gauw tussen de mensen en dan
maar iemand vragen wat de
dominee had gezegd. Als moe
der thuis dan argwanend vroeg,
wat voor tekst de dominee had,
dan wist je het. Maar soms
hep het r.us..." „Nee, dat heb
ik vroeger nooit gedaan. Zeg
Wim, weet jij nog van die an
dere declamatie? Een lang ge
dicht over de kermis en de tent
met het varken met de paar-
destaart. In de tent eerst een
lang verhaal en toen een vent
met en varken en een andere,
vent met de staart. Dat kwam
als een verrassing. De Lui zaten
in spanning te luisteren".
KOKEN
Het viel mij eerlijk mee, wal
mijn vrouw later in de keuken
maakte. Thuis eten we veel
stamppot. Dat moest wel, want
we hadden een groot gezin. Een
ijzeren pot met dampende
aardappelen en groente door de
week. Zondags wat vlees of uit
gebakken spek; de zwoerdjes
aten we natuurlijk mee op.
Soms ook in de week wat spek.
We hadden altijd trek en 't
smaakte best. Maar dat was
eten voor twaalf man. En Jo
kookte voor ons beidjes. Dm
was allemaal veel lekkerder.
Heb je goed gegeten, vroeg ze
dan. En dan zei ik: Jawel, dat
heb ik.
Aardappelen, groente, kool, biet
jes, Brussels lof soms!
spruitjes, bloemkool. Sla was
er nog niet zoveel. We aten veel
rijst met krenten. Sakkerloot
wat was dat een koningsmaal.
Zondags meestal gestoofde
[leertjes met spekvet.
JAN IN DE ZAK
Op wasdag soms Jan in dc Zak.
Dat was meel met krenten ge
stoofd in een zak met weinig
water. Het werd net een soort
brood. Fijn als het wat aan
brandde, met zo'n knappend
korstje d'r aan. Je deed toen
nog zuring dor de spinazie en
de postelein, In plaats van azijn.
Dat smaakte lekker".
En weet je nog van de snijbonen,
Wim? Je snipperde ze en dan
ging je d'r mee naar een mou
terij om ze te laten drogen. Ze
smaakten dan zoel. Later kon
je ze weken en zo weer gebrui
ken. Ik maakte ook snijbonen,
andijvie en sla boontjes in in het
zout. Ach ja, cn appels en peren
maakte je schoon en sneed je
aan snippers en dan was er wel
een bakker, die ze droogde in
de oven. Heel anders nu. Ja,
wat is de wereld veranderd
voor het stadhuis, maar ook
geen dag meer. We hebben rus
tig aangedaan, zoals dat vroe
ger bij burgermensen ging.
Wit familie, wat buren, wat
vrienden.
't Was al mooi dat je in een
koetsje trouwde. Er waren er
heel wat die te voet naar stad
huis of trouwkerk gingen en dat
was heus niet omdat ze zo
graag een luchtje wilden schep
pen. Dat was bittere armoe in
die dagen. Jo zag er wel leuk
uit. Geen hoed, maar het haar
opgemaakt met bloemen. Lang
har en in een -wrong".
MET DE PET ROND
„Dat was netjes voor die tijd. Ik
was naaister en mijn vader
werkte bij Gusto. Wims vader
was ook maar een eenvoudige
werkman. Maar hij was geheel
onthouder en nog al streng. Als
de oudere zoons eens een bier
tje dronken en hij rook het, dan
zwaaide cr wat. Dat was op die
bruiloft niet zo gemakkelijk.
Wims moeder had een recept
voor rozijnen op sap met ka
neel. Dat was best lekker,
maar niet iedereen wou er aan.
We hadden dus ook nog wat
goedkope wijn".
,De jongens op het werk waren
met de pet rondgegaan voor
een cadeau. Het werd een klok
je met een wekker erin. Ze zei
den: Wim je bent nog nooit te
laat gekomen, maar nou je ge
trouwd bent is het toch maar
beter je meteen een wekker te
geven. Het klokje is ons laatst
nog door de handen gekomen, 't
Was toch wel een leuk gebaar.
Ik zei tegen Jo: Verroest, daar
heb je ook nog een foto van hei
trouwfeest. Zie je, die meiden
die declameerden met die
palmtak boven hun hoofd. Van
geloof, hoop en liefde. De een<
had een hart in de hand. Die!
Dc vriendinnen met hun declamatie over geloof, hoop en liefde. De foto is gemaakt door een beroeps
fotograaf, want geen van de broers had toen nog een boxje.
Vlaardingen Het eerste heren-
handbaiteam van de HoUan
diaan liep in zijn eerste thuis
wedstrijd een zware 713 ne
derlaag tegen Snel wiek 2 op.
De roodwitter) kwamen nog rij
kelijk conditie tekort en wisten
zich ook niet aa'i de mandek
king te onttrekken- Tegenover
het frisse en snelle aanvalsspel
van de bezoekers stelde de
thuisclub individuele acties.
Het resulteerde in een 33
stand bij de rust. Maar na de
hervatting had de HoUandiaan
geen antwoord meer op het
snelle aanvalsspel van de gas
ten. Bovendien lieten de rood-
wittcn drie strafworpen onbe
nut.
Het eerste damesteam leverde
met 22 een goede prestatie
als gast van DWS 2, De HoUan
diaan kreeg de meeste sco
ringskansen en liet twee straf
worpen onbenut. Met doelvrou-
we Carina Vos-Volkers aan het
hoofd vormde de roodwitte de
fensie een hecht bolwerk, Bsj
het aanvalsspel werd te indivi
dueel opgetreden en de cirkel
speelsters verwaarloosd. De
aanvallen werden bovendien te
traag opgebouwd. Vooral na de
rust had de HoUandiaan zijn
slag kunnen en moeten slaan.
Er werd echter te onzuiver ge
schoten bij dc vele, geschapen
kansen, Dankzij Carina Vos
werd tenslotte nog een neder
laag voorkomen.
Schiedam Zoals kort geleden
bij een interviewtje met de
heer drs. J. Zwakhals, hoofd
van de bedrijfseconomische
dienst der gemeente, bleek,
stelt men bij volkstellingen en
verkiezingen tegenwoord g
prijs op een computer, die de
beschikbare bevolkingsgegevens
snel kan verwerken. In de jaren
1970 en 1S71 zullen er waar-
schij'nlijk vier verkiezingen en
eon algemene volkstelling wor
den gehouden, zodat de auto
matisering die de heer Zwakhals
voor ogen stond, thans wel ur
gent is. Inmiddels heft de Ver,
van Ned. Gemeenten een Stich
ting tot Ontwikkeling van de
Automatisering opgericht met
de naam SOAG. Deze stichting
stelt zich voor de automatise-
ringsactiviteiten der gemeenten
te coördineren en uniforme al
gemeen toepasbare systemen
voor bestuur en admtnistrat e
te ontwerpen. De bevolkingsad
ministratie is daarbij een der
eerste projekten.
Het zag er naar uit, dat Schie
dam daarbij de eerste gemeen
te ging worden, die haar bevol
kingsadministratie via de nieu
we stichting gaat automatise
ren. Maar toen bleken zich dan
de technische moeilijlched
voor te doen, waarover de heer
Zwakhals sprak. Ze bleken van
dien aard, dat het praktisch uit
gesloten moest worden geacht,
de verkiezingen van 1970 zon
der risico's per computer te
verwerken, zodat de automati
sering voorlopig moest worden
uitgesteld.
De beschikbare citrograalappa-
ratuur is veertien jaar oud en
is ook al niet b< dnjfszeker.
weshalve B. en \V. de raad
voorstellen over le gaan tot
aanschaffing van een nieuw
mechanisch gedeelte voor de
citograafmstaUatie. Algehele
vervanging zou op een bedrag
van i 55.000 komen en dat leek
B. pn W. met geheel verant
woord.
Revisering van de citograaf zou
f 16.000 kosten, maar de appa
ratuur blijft ook dan van verou
derd type en vraagt bij zeer
lagp werk snelheid een vrij ar
beidsintensieve bediening. Deze
bezwaren kunnen worden on
dervangen door de revisie te
beperken tot het elektrische ge
deelte en alle mechanische de
len door nieuwe te vervangen.
Op deze wijze laten de kosten
zich beperken tot f 26.800,
waarvan f 2.800 revisiekosten
kunnen worden bestreden uit de
post voor het normale onder
houd. Na de voorgestelde ver
anderingen zal de mi chine met
verdubbelde snelheid kunnen
werken.
B. en W. verwachten, dat het bij
de verkiezingen altijd voorko
mende langdurige overwerk
dan geheel of voor bet overgro
te gedeelte achterwege zal kun
nen blijven. De bij het appa
raat behorende ponsmachine is
ook verouderd en verkeert in
slechte slaat. Revisie wordt
niet mogelijk geacht, maar bij
overleg met de importeur bleek
het mogelijk, voorlopig op basis
van een driejarig contract een
nieuwe machine te huren. Een
voorstel in deze zin komt maan
dag a.s. in de raad in behande
ling-
