Wet is er welmaar instituten zijn
Enkele
honderden
jongeren
lopen nog ongevormd rond
Krullenjongen
Kosten
Kwaliteit
1
Wel leuk....
Rotje met
stuwkracht
Ruim 2300 werkende
jongeren geen kans
o» „vormingswerk"
an
SHELL
Andries
INSTITUTEN
Ambtenaren met
oriëntatie bezig
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1971
De Mijlpaal in Dordrecht.
„Ik gooide met ten rotje en
moest daarom van school af"
luidde de lakonieke mededeling
op een formulier bij het Gewes
telijk Arbeidsbureau Vlaardin-
gen. Zo*n rotje dat op een offi
cieel papier in een kaartenbak
terecht Komt, heeft waarschijn
lijk de stuwkracht van heef wat
verkeerde md tei-omstandighe
den achter zien: Ouders die
geen eikel*» .rteresse hebben
voo.' de school van het kind. Of
ouders die teveel wilVn. Ou
ders di na een \*erk eerde
oriëntering door leerkrachten
een foute schoolkeuze doen.
Leerkrachten die om de ieerün-
genschtal en hun salaris den
ken en om een. juiste doorver
wijzing pas in de tweede plaats.
Leerkrachten van bed rijf sscholen
en vorming Si eiders kijken vaak
bedenkelijk als het gesprek die
richting uit gaat. Zij worden
vaak gezien als de redding
boeien voor de onderwijsdren-
kelmgen. Ambtenaren van de
Gewestelijke Arbeidsbureaus
hebben heel wat praatwerk aan
vrijwel eik geval dat via hen
loopt.
De maatschappij wil papiertjes.
Dp scholieren willen ze soms
niet (meer). Spijt komt laat en
soms ook lè laat. Her- en om-
sc.noien is een vee! langere weg
dan gewoon schoolgaan. Praten
dus. Proberen of jongelui nog
op eer. andere school geplaatst
kunnen worden. Ouders „omtur
nen". Er behoort wel een mo
gelijkheid tot ontsnappen te
s.ijn (hoort men aarzelend zeg
gen) voor die jongelui die wer
kelijk niets witlen.
Grootste tvachtlijstcn in ÏJen Haag
Rotterdam en Vordt
erwfrwij
par Injpm gtt
hrwwel jij fr rrcht op Mi
willen mewerim, In Dm Hans. Kni
niur «mi rejpe«V«i-e-
IhBiKjeul,
nahjmmra. m tntidt n»j bu<t «'«riinvic
Hellende- Jeugd dtiS W«.elf. liet
70TX idjceield
Spceigoedarsenaa
Uidis unvngen
icdreidi|t£
muse lijk
vroniTi fit
Dit het Rotterdamsch Nieuwsblad van dinsdag.
"Dordrecht/Schiedam/Vlaardiïigcn Dc vor
mingsinstituten zijn vol. Rondom de Nieuwe
Waterweg en de Drechtsteden lopen enkele
honderden jongelui „ongevormd"' rond, om
dat er voor hen geen plaats is onder het
wettelijk voorgeschreven dak. De Geweste
lijke Arbeidsbureaus die toezicht op de Ar
beidswet moeten houden, constateren welis
waar weinig overtredingen van het voor
waardelijke arbeidsverbod, maar dat houdt
uitsluitend in dat heel wat veertien- en vijf
tienjarigen één dag in dc week vrij hebben
die eigenlijk voor vorming bestemd was.
Dc vormingsinstituten hebben enorme wacht
lijsten, zonder dat ze zicht hebben op een
toekomst zonder. Ze weten niet hoeveel kin
deren ze volgend jaar voor de deur zullen
krijgen. Ze hebben raak een tekort aan vak
kundige vormingsleiders en vrijwel allemaal
onvoldoende huisvesting. Op Rozenburg
doet zich het verschijnsel voor dat vorroings-
leiders liever niet zo ver van Rotterdam „de
wildernis"' in gaan. In Schiedam is de huis
vesting abominabel en in Dordt wacht men
op nieuwbouw, waar men „vage" plannen
voor heeft.
Er komen weinig afgeronde theorieën on tafel alt»
men met bednjRfunctionarif-se-n en vnrrr.mislei
ders praat over het aantoonbare not van do vor
mingsuren, -dagen, -weken. Er is doe- idealisten
beslist voor niet-ideaïisten wat goed w voor deze
laatsten. Het is slecht hazen vangen met onwil
lige honden, maar de jagers gaan er van uit dat
dit we! betrekt. Er wordt gewezen op de toe
komst, waarin een werknemer soms wei vijfmaal
van beroep zal moeten veranderen. Er wordt
gewezen op de verschuiving
■B|Mra| van werktijd naar vrije tijd Er
wordt gewezen op de zich ont
wikkelende eisen die aan dc
werknemer gesteld worden.
Vakmanschap alleen is met
meer voldoende. Men moet ook
kunnen interpreteren en beslis
singen nemen. "Welvaart moet
verdiend worden. Investeringen
die bedrijven doen in de oplei
dingen komen niet meer geheel
aan het bedrijf ten goccle. Ge
zien over het totaal van bedrijf
en maatschappij zijn ze ver
moedelijk lonend.
En daar komen dan de filosofieën
om de hoek kijken die stellen
dat niet alleen de bedrijven de
vorming moeten betalen, maar
ook de leerlingen en de samen
leving, die daar mede profijt
van hebben. Jongelui zouden
niet als werknemer, maar als
leerling in de bedrijven moeten
worden geplaatst, op basis van
een stage-geld en niet op een
geheel doorbetaald loon.
De brdrijisschool van Shell in Pcrnïs.
Eerst was cr de krullejongen die in de praktijk lot vakman gevormd
vormd werd. Daarna kreeg hR praktijk vakken op een schooi. Weer WILTON
later besefte men dat hij tekeningen moest kunnen lezen. Daar
hoorde meten en rekenen bjj. Nog later moest hij verstand heb- Vijftig
ben van de materialen waar hij mee werkte en ten slotte bereik
ten dc opleidingen het stadium waarin sjj ervan uit gaan dat
een werknemer plooibaar moet zijn, kritisch en bcsllssingsbe-
kwaam.
Op sommige bedrijfsscholen.
schetst men dit als eindfase.
Elders wordt gewezen op het
teruglopen van 't aantal werk
uren en de toeneming van de
uren die de werknemer in de
maatschappij buiten het bedrijf
moet doorbrengen. Bedrijfs
scholen doen deze vorming er
bij. Vormingsinstituten zeggen
echter dat ze te weinig doen en
dat ze teveel op het eigen, be
drijf gericht blijven.
Raast dit alles is er een hele filo
sofie op te bouwen over de ver
deling van de kosten. Er zijn
grote groepen mensen die de
bedrijven voor alles willen la
ten opdraaien. Anderen pleiten
voor een geheel andere benade
ring van de jeugdige werkne
mer. Hij of zij zou als leerling
°P school en in het bedrijf
werkzaam moeten zijn. Zonder
volwaardig (en doorbetaald)
loon. Met een stage-vergoeding.
Zo draagt de eerste belangheb
bende, de leerling, zelf iets bij
in de kosten waar hij later de
voordelen van plukt.
Vakopleidingen werden tot nu toe
overgewaardeerd, volgens me
juffrouw R. van Maesen, in-
.spectrice van de arbeid in Rot
terdam (rayon o.a. Waterweg
en Dordt). De vormingsinstitu
ten moeten het volgens haar
veelal ten onrechte doen met
afgedankte schoolgebouwen,
omgevingen voor jeugdigen die
bepaald net Inspirerend wer
ken. Bovendien zien lang niet
alle vormingsinstituten kans
om goed werk te leveren. Ze
worden maar al te vaak behan
deld als de vergaarbakken voor
onderwijskneusjes. Een geheel
andere visie zou nodig zijn.
procent van de stemge-
rechtigen bij de werf Wilton
Feijenoord heeft niet deelgeno
men aan de jongste verkiezin
gen voor een ondernemings
raad. Door een betere algeme
ne vorming en motivatie \an de
personeelsleden zou dit sterk
verbeterd kunnen worden. Dit
is 'n redenering die de heer W.
G. E. Valk, hoofd van de be
drijfsopleidingen naar voren
brengt, als hij spreekt over het
nut van de in ziin ...school"
geïnvesteerde miljoenen. Het
bedrijf heeft een brugklas inge
richt voor jongelui die geen
l.t.ü. of gelijkwaardig diploma
hebben. Deze „kneusjes van het
onderwijs" ontvangen een oplei
ding die parallel loopt met die
van de wel-gediplomeerdcn.
Vorming is in deze opleiding
opgenomen. De heer Valk vindt
het geen groot bezwaar nat
„maatschappij" door „Wilton"
vertaald wordt. Dc jongelui
worden echter met door het be
drijf vastgehouden als zij hun
opleiding beëindigd hebben.
,,Ze moeten eerst zien dat ze de
centen verdienen voor de wel
vaart die ze wensen. Dat kun
best bij Wilton gebeuren. Daar
naast moeten ze allround vak
lieden worden die het fijn vin
den om te gaan werken, maar
die het daarna ook weer fijn
vinden om naar huis te gaan en
hun vrije tijd prettig en nuttig
door te brengen". De heer Valk
gaat van de mening uit dat elke
jongen le motiveren is als hij
maar dc goede begeleiding
krijgt. Ook lner geldt eerst dat
cte boer niet vreet wat hij niet
kent. De jeugdigen moeten
eerst dingen leren kennen voor
ze uit eigen vrije wil gaan
„vreten". Museumb&zoek is
daarom dienst. Wegblijven van
een concert is bij Wilton werk-
weigering. De heer Valk krijgt
gelijk van het Gewestelijk Ar
beidsbureau in Vlaardingen.
Daar wijst men op de mensen
die op wat latere leeftijd een
scholingscursus willen volgen
die hen wat hoger op de ladder
brengt. Een meisje, gezin of zo
maar de idee dat men eens wat
verder wil, zijn dan de aanlci-
ding.
Dc bcdrjjfsscliool van Shell Per
nis heeft minder problemen op
het gebied van de veertien- en
vijftienjarigen. Daar stelt men
toelatingseisen die een drempel
vormen. De Shcll-directie heeft
echter wel besloten dat alle jon
gelui in het bedrijf tot achttien
jaar vormingscursussen mogen
bijwonen.
De bedrijfsschool is niet wettelijk
nis zodanig erkend en daarom
gudt men voor de specifieke
vormmgsuren de poort uit naar
oen van de twee instituten in de
naaste omgeving. De Wijert bij
Rockanje of De Lange Plaat in
Rozenburg. Van de Shell bezet
ten 330 jongens 20 les weken in
het laatste instituut. De meisjes
gaan raar Rotterdam. De heer
C. Visser, hoofd van de She 11-
bednjfsopleidingen is ervan
overtuigd dat dc inspanningen
van hem en zijn medewerkers
met geheel lonend 21 jn voor het
bedrijf. Hij vindt ze echter zeer
belangrijk voor de ontwikkeling
van de jeugdige werknemer d:e
daardoor volgens hem wa: kri
tischer tegenover het bedrijf
staat en zich wa; bespiegelen
de:" opstelt. Hij schat dat
slechts twee van cle 19 jongeren
met de consequentie wilien aan
vaarden dat groter ontwikke
ling ook groter ve rant woord e-
lijsthe.ci met zich brengt.
Op het ene bedrijf worden de jon
geren geheel in eigen beheer
gevormd. Bij een ander gaan
ze er de poort voor uit. Weer
andere bedrijven kunnen geen
mogelijkheden vinden om do
duor hen aangetrokken veer
tien- en vijftienjarigen vor
mingscursus sen te laten bijwo
nen. De vormingsinstituten wij
zen op wachtlijsten die ze heb
ben. De Gewesiehjke Arbeidt
bui club geven foldertjes uit
waarin staat dat de jongelui
dan ma?jr een dag ;n de week
vrij moeten hebben. Vooral
klemt; bedrijven en midden
stand eis zijn hier met zo blij
mee.
Wij zouden zeker nog honderd
jongelui moeten opvangen die
m ons weikgebied geen vorming
krijgen", vertelt J. van. Holten
directeur van het vormingsin
stituut in Rozenburg. „We
wachten op uitbreidingsmoge
lijkheden. We verwachten dat
wc bij cle nieuwe cursus wel aan
vraag zulien kunnen voldoen".
De Dordt.sc „Mijlpaal" hftsft 129
gegadigden op de
staan. Daar wordt in februari
een dependance m gebruik ge
nomen die do mogelijkheid
biedt om ui totaal 4t»0 personen
op te vangen. De toekomst plan
nen zijn ook hier vaag. Men
weet niet welke groep jongelui
men in do toekomst voor do-
deur gaat krijgen. Landelijk
zijn er leerlingstelsels m de
maak voor o.a. administratieve
beroepen en winkelpersoneel.
En deze leerlingstelsels staan
concurrciend tegenover de vor
mingsinstituten. Bovendien
wordt misschien volgend jaar
de leerplichtige leeftijd opge
trokken.
Mejuffrouw J. W. Zwart in Dordt
en de heer Van Holten m Ro
zenburg zien een toekomst
waarin vakopleiding en vor
ming geïntegreerd znn in grote
instituten. Dc heer Van Holten
houdt zelfs ernstig rekening
met één groot instituut voor
zo'n duizend jongelui in Euro
poort. Een specifiek probleem
voor hem cn zijn vooruitgescho
ven collega bij Rockanje is, dat
ze met moeite voldoende vor-
mingpleiders kunnen krijgen,
omdat dezen met graag zo ver
„de wildernis" in gaan.
In Rotterdam tijn volgens hem
de personeelsproblemen van de
reeds goed bekend staande in
stituten niet 20 groot. Maar ook
daar zitten ze geheel vol.
We vinden die vorming wel
leuk. Je- leert er discussiëren.
We praten daardoor op het be
drijf wel eens dóór over dingen
die we m de krant lezen, zoals
die Ambonezenkwestie, drugs
ol seks." Dergelijke bekente
nissen. gedaan in de Shell-
school te Pernis, doen de mee
lopende leraar glimmen." In
een ander lokaal wordt echter
rle kei-harde opmerking ge
maakt dat men liever de va
kantieweek van vroeger terug
heeft. ,,Zo zou ik ook reageren."
merkt de leraar op. Hij is er
vertrouwd mee dat hij mis
schien pas later ooit eens gelijk
zal krijgen. „Ze hebben bij die
vorming toch altijd weer een
beetje het idee dat ze m de klas
zitten", vult hij aan. „En juist
dw.e jongelui zijn vaak zo biij
dal ze van school af zijn. Ik ga
er echter van uit dat de maat
schappij zo enorm veel moge
lijkheden te bieden heeft dat
het zonde is om je bij voorbaat
al geheel op één mogelijkheid
te richten. Je moet rondkijken.
Daar mikken wij op en met ons
<lc vormingsinstituten.
Hier en daar treft men op ge
meentelijk niveau ambtenaren
aan die mededelen dat er
..roeds" enkele pogingen wor
den gedaan om een inzicht in
de vormings-problematiek voor
dc* werkende jeugd te krijgen.
Men is bezig dokumentatie te
verzamelen. Algemene indruk
ken bestaan er nog nift
