W aterweggemeenten
adopteren
Indonesisch dorp
I
De Kandelaar, onbekende enclave in Kei hel
Vader en zoon
Dessens
handelen in tropische schoonheid
wBegin met een
klein aquarium"
1
MISLUKTE INBRAAK
SCIIIEDAMSCHE COURANT DINSDAG 15 FEBRUARI 1972
Schiedam De drie Waterweggemeenten Schiedam, Vlaardingen
en Maassluis zullen In het kader van de roomskatholieke Vasten
actie het Indonesische eiland Lomblem adopteren. Ze nemen
de houw van een timmerwerkplaats in dit dorp voor hun reke
ning. Op scholen en kerken zullen in de komende tijd allerlei ac
ties worden gehouden, terwijl er ook extra aandacht wordt be
steed aan de mentaliteitsvormlng van de scholieren. In de drie
steden gebeurt dit met medewerking van de Wereldwinkels, die
ook In de kerken de discussies zullen leiden.
Deze jongens kunnen sfralcs wef/icftf in aanmerking komen
voor de vakopleiding van pafer Duponf.
Schiedam In de nacht van
zondag op maandag is inge
broken in Slavenburgs Bank
aan de Lange Nieuwstraat.
De inbrekers zijn door het
hele gebouk gelopen. Zij had
den reeds 500,aan vreem-
öe valuta bij de kluis gereed
gelegd. Waarschijnlijk zijn ze
gestoord en hebben zij niets
kunnen meenemen. Er zijn
geen vermissingen geconsta
teerd. De inbrekers zijn bin
nengekomen door middel van
verbreking van öen ruit aan
■de achterzijde-
De Vastenactie Nederland heeft
het dekenaat Schiedam een
project op het eiland Lom
blem toegewezen. Op Lom
blem' ligt het vissersdorpje
Lamalera met 6000 inwoners.
Door de bevolkingstoename
en de vraag naar meer com
fort is het hard nodig dat de
jongens van het dorp een vak
opleiding krijgen. De Eind-
hovense pater Dupont heeft de
leiding van het project. Hij
wil in Lamalera een school
voor vakopleiding oprichten
en begint met een timmer
werkplaats.
Lomblem behoort tot de kleine
Soenda-eilanden. De sociaal-
economische ontwikkeling is
door de Indonesische regering
tot nu toe niet of nauwelijks
ter hand genomen, omdat de
staat zelf gebrek aan kapitaal
heeft. Wat er aan kapitaal is,
wordt geïnvesteerd in de ge
bieden met de grootste bevol
kingsdichtheid, vooral in
Java.
De bevolking van Lomblem
leeft van vrij primitieve land
bouw en van de visserij. De
oogsten zijn door te veel of te
weinig regen bijzonder kwets
baar. Bijna alle produkten
heeft de bevolking nodig voor
het eigen levensonderhoud..
Van export is geen sprake, in
dustrie is er nauwelijks.
De Indonesische regering heeft
volledige toestemming gege
ven voor de buitenlandse
steun aan de eilanden. De
missie wil vooral kleine pro
jecten tot ontwikkeling bren
gen. Omdat de financiering
van het onderwijs veelal on
voldoende is, moet de kerk
veelal helpen om de onderwij
zers te betalen, en van de nodi
ge leermiddelen te voorzien.
In de landbouwsector .wordt
ved gedaan aan vakonder
wijs, het aanleggen van be
vloeiingswerken, modelboer
derijen enzovoorts. Met de be
staande organisaties en met
de plaatselijke overheid is er
een goede samenwerking.
Een speciale commissie bege
leidt de actie van de drie ste
den. Ze bestaat uit mevrouw
J. W. van der Meer en de he
ren H. van Es. H. C. Ma assen,
L. Banning, Th. Schiebroek en
J. van der Meer. Schriftelijke
inlichtingen kan men. bij deze
laatste inwinnen. Adres:
Heinsiusstraat 49, Schiedam.
Pater Dupont heeft aan alle pa
rochies van het dekenaat een
brief gezonden waarin hij uit
eenzet, onder wat voor om
standigheden het ontwikke
lingswerk moet worden ver
richt. Zijn parochie heelt een
lengte van 40 km en omvat 20
dorpen. De visvangst wordt er
nog bedreven op een oude ma
nier en is meer als jacht te
beschouwen. Lamalera leeft
vooral van de visserij. Tot nu
toe zijn de scholen primitieve
gebouwen van hout en bam
boe met een dak van gras en
een vloer van leem. School
boeken en schriften ontbreken
nogal eens. De schoolkinderen
bakken stenen om geld te krij
gen voor schoolbehoeften of
ook voor de bouw van hun ei
gen school.
De drie gemeenten moeten nu
zien, het benodigde geld bij
een te krijgen. De Vastenactie
Nederland is een landelijke
actie en heeft tot doel projec
ten in ontwikkelingslanden,
die van regeringswege geen
Enkele bewconsfers van La
malera op de moeilijk h
bewerken bodem.
steun krijgen, ten uitvoer t*
brengen-
Schiedam In het noord-
oostelijk deel van het voor-
matige Kethel ligt een klei
ne enclave, hekend onder
de naam „de Kandelaar".
De bebouwing bestaat
voornamelijk uit enkele
boerderijen die verzonken
liggen achter de oevers van
de Schie. Verder staan er
nog enkele kleine boeren
huisjes vroeger bewoond
door het werkvolk van de
veehouders. Enkele hier
van zijn nu betrokken door
studenten.
Midden in de enclave is het slob
dat eens leidde naar het over
zetveer dat vermoedelijk iets
heeft te maken met de naam
geving „de Kandelaar", Op
een gevelsteen van een der
huizen bij het inmiddels opge
heven veer staat een kande
laar met kaars afgebeeld met
het jaartal 1876. Zo'n branden
de .kaars,kangediend., hpbbeij^
om de mensen, die vanaUde'
Delftseweg overgezet wensten
te worden de plaats van over
zetten in het duister te doen
vinden. Het veerhuis was na-
melijk tevens 'n café dat door
de schippers, die zwoegend
aan de lijn hun vrachtschepen
vanaf het jaagpad voort trok
ken, vaak werd
Het flakkerende kaarslicht, delijk aan te laten uitlopen,
van verre/zichtbaar, was voor Hoe het ook zij, het is altijd „de
hen het teken het schip gelei- Kandelaar" gebleven, een
oord dat bij hoogzomer heel
•wat wandelaars trok op hun
wandeling tussen de weiden
van het toen nog ongeschon
den agrarische Kethel en Spa-
land. Ze lieten zich door hel
veer overzetten om dan. langs
de Schie weer naar Schie
dam terug te keren. Ook wel
kozen ze het jaagpad zowel in
de richting Delft als in de
richting Schiedam. De bevol
king van „de Kandelaar", al
thans de ouderen onder hén.
is twee keer var. gemeente
veranderd. Ir. 1942 kwamen ze
onder Schiedams bestuur toen
de secretaris Generaal van
Binnenlandse Zaken, Frede-
riks besloot het grondgebied
van Kethel en Spa land bij dat
van de gemeente Schiedam te
voegen. Smds enkele jaren zijn
de Kandelaarders Rotterdam
mers geworden. Ze weten nog
steeds niet wat de toekomst
hun gaat brengen. Die onze
kerheid is te herkennen aan
de veroudering van de boerde
rijen maar desondanks is er.
zelfs in de winter, nog volop
rustiek. Hier staan nog opge
taste hooibergen, geuren de
gierputten, en scharrelen kip
pen langs de weg.
Het bekijken van de enclave is
de moeite waard, want eens
zal ook „de Kandelaar" on
dergaan lr. zand en modder
om plaats te maken voor in
dustrie of welke andere be
stemming Rotterdam er aan
zal geven.
Willem de Bruijn
<7
Op talloze manieren kan een aquarium worden ingericht. Aan voorlichting over vissen en koralen, die bij elkaar behoren, is geen gebrek.
Vlaardingen Al een lange reeks van jaren Is het houden
van een tropisch aquarium een hobby, die in tal van huis
kamers sfeer en gezelligheid brengt- Een gemakkelijke
bobby is het, zeker in het begin, niet. Voor zo'n stukje on
derwater op volle schoonheid is gekomen, zal de man of
vrouw, die zich tot deze liefhebberij voelt aangetrokken,
heel wat teleurstellingen krijgen te verwerken.
Aansluiting bij een vereniging van mede-hobbyisten is dan
ook aan te raden. Leden kunnen hun opgedane ervaringen
uitwisselen, waardoor gemaakte fouten kunnen worden
voorkomen. Over het tropisch aquarium verschijnt steeds
meer lectuur op de markt. Ook de verdere ontwikkeling
van de techniek heeft er veel toe bijgedragen, dat het in
richten van een tropisch aquarium voor iedereen een haal
bare kaart is geworden.
Foorheen kwamen de tropische
vissen uitsluitend uit de lan
den van hun herkomst maar
geleidelijk aan namen de lief
hebbers de kweek hiervan zelf
Ier hand. Thans is het zelfs
zo, dat van de meeste soorten
import niet meer nodig is. Ne
derland kweekt op grote
schaal zowel in commerciële
kwekerijen als in de broeö-
hakken van de duizenden klei
ne en middelgrote liefhebbers
die ons land nu telt. Het is
niet alleen bij de vissen geble
ven. Voor een goede opbouw
van een aquarium zijn tropi
sche planten nu eenmaal on
ontbeerlijk. Ook hiervan is de
kweek deels eigen werk, hoe
wel er nog veel uit tropische
landen moet komen door de
drang steeds iets nieuws te
brengen.
Even heeft het er naar uitgezien
dat de televisie het aquarium
zou verdrijven uit de huiska
mers. Twee kijkkasten was
veel huismoeders wat te veel.
De kleurenpracht van het tro
pische stukje natuur, waarvan
zo'n grote rust uitgaat, moest
wijken voor het lawaaierige
venster dat het nieuws, sensa
tie, romantiek en al dies
meer, elke avond en hoe lan
ger hoe meer ook overdag In
de huiskamer brengt.
Het heeft evenwel niet lang ge
duurd. Het aquarium, is, waar
het tijdelijk naar een. ander
vertrek werd verbannen, In
ere hersteld. De toevoer uit
binnen- en buitenland, van be
ter materiaal, bakken van
naadloos staalglas en zelfs in
gebouwd in kamermeubelen,
heeft hier het nodige toe bij
gedragen,
TELEURSTELLING
De laatste jaren is het tropische
zee-aquarium meer en meer
terrein gaan winnen. De lief
hebbers van het experiment
konden weer van voor af aan
beginnen. De inrichting van
het stukje koraalzee in minia
tuur was toen er vissen en ko
ralen op de markt kwamen
gauw gebeurd. De teleurstel
ling kwam echter ai gauw. De
vissen stierven reeds na korte
tijd. Dat lag in de eerste
plaats aan het water maar
ook aan de doorstroming hier
van en de hoeveelheid zuurstof
dat constant moet worden toe
gevoegd. Bovendien was er
nog weinig bekend over de be
hoeften van de uit de koraal
zeeën Ingevoerde vissen,
waarvan vormen ea kleuren
zo totaal verschillen met die
van de zoetwatervissen.
Het zijn vooral de Duitse schei
kundigen geweest, die er voor
hebben gezorgd dat zowel de
flora als de fauna uit tropi
sche biotopen meer levens
kansen hebben gekregen. Ze
stelden een mengsel van zou
ten samen, dat alles bevat
wat dergelijke vissen, week
dieren en wat er verder in
bakken kan worden gehouden,
nodig hebben. Goede voorlich
ting blijft toch noodzakelijk.
Er zijn de laatste tijd heel
wat technische boekwerkjes
voorzien van prachtige illu
straties in de boekhandel ver
schenen. De man die eehter
het meest bij het experiment
is betrokken blijft de hande
laar-importeur.
Sïervisspeclaalzaak J. J. Des
sens en Zn. In de van Riet
beekstraat Is een voorbeeld
hiervan. „De mensen die in
onze showroom komen kijken,
raken wild enthousiast als ze
de hier opgestelde aquaria
zien", zegt Koos Dessens sr.
„Natuurlijk doe je als hande
laar graag zaken. Het. is ge
makkelijk genoeg zo'n pronk
stuk over te brengen naar het
huis van degenen die er hun
zinnen op hebben gezet. Ik ad
viseer de mensen klein tc be
ginnen. Ook een zee-aquarium
moet je opbouwen. Neem eerst
een kleine bak met niet al te
dure vissen. Die grote show-
bak komt heus later wel. Na
tuurlijk schuilt in al deze
raadgevingen een stukje ei
genbelang. Het is niet leuk als
ze je later komen vertellen,
dat de vissen allemaal dood
zijn. Bovendien, als je bijna
twintig jaar in het vak zit
word je naast handelaar ook
een grote liefhebber".
Het inrichten van een zee-aqua
rium is nog een vrij kostbare
aangelegenheid. Compleet
met enkele vissen en wat er
verder bijkomt kost dat nu 370
tot 390 gulden. Als Koos Des
sens eenmaal over de vissen
gaat praten, kun je er gerust
een half uurtje voor uittrek
ken, Veel laat hij al over aan
zijn zoon, Koos jr. Zelf be
moeit hij zich geheel met de
inkoop van de te importeren
vissen.
„Onze voorraad is altijd zeer af
wisselend. Enkele weken te
rug is een deel van het vlieg
veld van Manilla, van waar
de meeste vissen worden ver
zonden, door brand vernield.
Nu echter komen er weer re
gelmatig zendingen door," al
dus Koos sr. Wat er in de bak
ken zit? Onder meer koraal-
duivels (Pterois volitans) af-
komstig uit dc Rode Zee. Indi
sche" en Stille Oceaan. Verder
de hertogsvïs (Holacantus tri
color), de naam zegt het al,
een prachtig gekleurde vis,
afkomstig uit dc Caraïbische
Zee.
In zijn bakken zwemmen ook
kelzersvls en dc blauwe trek-
kersvls rond, vissen die elke
liefhebber graag in zijn aqua
rium zou willen hebben. De
prijzen hiervan variëren van
10 tot 130 gulden per stuk.
„Hier zit een paartje kapper
garnalen", wijst vissenspecia
list Koog Dessens. ,,Ze zijn
bijna transparant. Hier ls de
Vijl mossel met z'n rode baar
den. Een groot pluspunt voor
mij en mijn afnemers is dat
er sinds kort levende Mysts,
een soort kreeftje wordt aan
gevoerd. De vissen zijn er dol
op. Het overige voer bestaat
uit droogvoer, bloedwormen,
tubifex en zelfs ingevroren
lekkernijen afkomstig uit het
leefbiotoop van de vissen".
Wat het groen is voor de zoet
water aquaria is het koraal
voor dat van de zeevissen.
Enkele soorten: hersenkoraal,
rood-orgclpü pk oraal, vingcr-
topkoraal cn het zeer kwets
bare princessekoraal. Bewe
gelijke sierstruiken zijn ör
symbiose-anemonen met d«
wuivende tentakels, prachtig
van vorm maar levensgevaar»
lijk voor bepaalde vissoorten
die dan ook uit de buurt blij:
Koos Dessens is nog lang niel
uitgepraat. Zal dat. naar hij
hoopt nog lang blijven doea
ook. Wie naar hem luistert
wordt liefhebber. Tal var
Vlaardingers en mensen uil
het gehele Rijnmondgebicc
hebben dit al ondervonden.
Zonder te overdrijven ka*
worden gesteld dat vader
zoon Dessens de ambassadeurs
van dc aquaria zijn.
