HERFST IN DE KOLONIE
Vijf Goudse kunstenaai
presenteren zich in
Maassluis
Westerse bleekneusjes verliezen verplichte vakantie door sluiting Groot Dennenlust
LESBRIEF
NAAR
SCHOLEN
Kerkdiensten
SCHIEDAMSCHE COURANT ZATERDAG 7 OKTOBER 1D72
3
Voorthuizen De kippen van boer Gcrrit leggen zich een
ongeluk. Weten zij veel! Zelis de baas hoort er van op dat
de Westerse bleekneusjes niet meer naar „de kolonie" ko
men. Groot Dennenlust, het herstellingsoord voor jon
gens en meisjes met „de zenuwe" of te smalle wangen
staat te koop. De kinderen steken niet meer de drukke
weg tussen Voorthuizen en Putten over om eieren te
gaan halen bij boer Gerrit var. der Beek. ,,'t Zal wat stil
worden hier", zegt hij leunend op een zeis. „Weet ie dat
ze d'r om vochten om met de leidster mee naar de boerde
rij te mogen. Ze vonden 't fijn om naar de dieren te ko
men kijken".
Een gepensioneerde politieman
heeft de hem nog resterende
waaksheid ten dienste gesteld
van de Vereniging voor Kin
der gezondheidskolonies Delft'-
Schiedam, die zijn goed in
het noord-Veluwse al sinds het
begin van deze eeuw open
hield voor de jeugdige bleek
neusjes van de maatschappij.
Onbeschadigd brengt het te
huis met de vijfeneenhalve
hectare kostelijke bosgrond
het meest op, redeneert het
bestuur terecht. De politie
man is er tijdelijk met zijn
gezin ingetrokken om de over
bollere wangen en steviger
knuisten beschikkende Voort-
kuizense jeugd op een af
stand te houden.
Maar vandaag is de kolonie on
bewaakt achtergelaten. Ner
gens argwanende blikken ach
ter vensters als de vreemde
ling de oprijlaan met het bla
derpoortje afkomt. Nergens
holle voetstappen a3s de elek
trische bel door het nog goed
in de verf zittende koloniehuis
klinkt.
Toch verwacht je tegen beter
weten in dat er plotseling een
groepje kinderen uit het dich
te lommer rent, dat er een af
gedwaalde voetbal in je-rich
ting rolt of dat de deur die op
het terras uitkomt openzwaait
en er een vrouw met een wit
schort in de handen klapt of
op een fluitje blaast. Het blijft
stil.
Op het zanderige voorplein
schiet al fijn gras op en de
stenen bloembakken met hun
verdroogde inhoud versterken
de gedachte dat je bent be
land in een door de pest ge
troffen omgeving. Aan de
achterkant is ook geen teken
van menselijk leven. De
herfst, komt ia al zijn verschij
ningsvormen op je af en dan
huiver je. Het over zijn beste
jaren' heen geraakte tehuis
midden in een steéds bruiner
wordend bos, Zelfs de lapjes
kat die schuw vanaf een door
de zon beschenen hoop blade
ren naar de bezoeker danst
om een kopje te geven, heeft
alle kleuren van de herfst in
zijn vacht.
AFGEDAAN
Groot Dennenlust heeft afge
daan, voorgoed. Door een
merkwaardige combinatie
van verschijnselen is het te
huis overcompleet geworden:
door toenemende welvaart,
kostenstijgingen en verander
de inzichten. Secretaris L.
nan. der Roest heeft het trach
ten uit te leggen in een som-,
ber relaas
Het in 1905 als koloniehuis ge
bouwde pand, ging een jaar
later voor de helft naar Schie
dam, toen de Delftse vereni
ging na een bestaan van een
dozijn maanden al fuseerde
met een op het zelfde terrein
werkzame vereniging uit de
jeneverstad. Er waren jaren,
vooral in de crisistijd en na de
tweede wereldoorlog, dat de
45 bedjes hét hele jaar door
elke nacht werden beslapen.
Er waren ook jaren waarin de
schoolhoofden de kinderen
thuis lieten vragen of ze zes
weken naar tide kolonie"
mochten.
Sinds i960 adviseerden huis- en
schoolartsen steeds minder
een verblijf in Groot Dennen
lust. De selectie gebeurde in
de meeste gevallen nog op so
ciale gronden. „Het waren
vaak kinderen uit gezinnen
waarin iets mis was", zegt se
cretaris van der Roest. De
van hogerhand onder de kolo*
nietehuizen uitgevoerde split
sing in A-huizen zonder en B-
huizen met verpleging deed. de
grendel ai half op het Voort-
huizense aansrtertongsoord.
Groot Dennenlust, A-huis,
werd afgekeurd en zou dras
tisch moeten gaan verbouwen.
Maar sinds een vier jaar gele
den uitgevoerde verfbeurt is
er niets meer gedaan. Terwijl
het Centrale Genootschap
voor Kindertehuizen kolonie
huis De Ketelaar met een
dagtarief van ƒ45 als voor
beeld stelde, draaide het
Delftse/Schiedamse kolonie
huis door voor slechts acht
gulden, per dag. „Dat konden
wij doen omdat de vaste kos
ten voor ons niet zo groot wa
ren. Tehuis en omringende
groni waren eigendom", ver
duidelijkt Van der Roest.
„Maar de vereniging teerde
steeds meer in op haar geld."
Stijgende personeelskasten en
een steeds teruglopen van het
aantal koloniekiaptjes persten,
het hoge woord eruit op een
bestuursvergadering: sluiten
en verkopen! Vorig jaar kwa
men nog slechts 25 Delftse
kinderen in de kolonie op
adem en ruim honderd uit
Schiedam, de stad die steeds
vóór de grootste toelevering
heeft gezorgd. Toppers van
360 kinderen per jaar werdén
al lang niet meer gehaald.
De vereniging, waarvan de be
kende Delftenaar W. Fels ja
renlang secretaris is geweest,
brengt de uit het zonlicht le
vende jeugd voortaan onder in
de tehuizen van het Centraal
Genootschap. Maar de tijd is
wel voorbij dat het de dikke
boterhammen, de lange bos
wandelingen, de rust en de re
gelmaat waren, die 'n verblijf
in een koloniehuis zo aanbeve
lenswaardig maakten.De se
lectie geschiedt tegenwoordig
in de meeste gevallen op
grond van een door omstan
digheden tijdelijk geschokte
psyche van het kind. En dan
komt het kind in een kolonie
huis met verpleging, een B-
huis.
door
Peter l'Ami
Zo'n zesduizend Delftse kinder
tjes hebben in de loop van 66
jaar een gedwongen vakantie
in Voorthuizen gehouden. „De
kinderen stribbelden in het be
gin wel wat tegen en verschei
dene ouders vonden het een
groot bezwaar om bun kinde
ren zo'n tijd te moeten, mis
sen. Maar ze kwamen na zes
weken gezonder naar huis> Je
had ook kinderen dte steeas
terugkwamen," aldus de heer
Van der Roest. En met iets
van weemoed: ,.Vitgesprek
ken met artsen blijkt mij nog
steedsdat er behoefte blijft
bestaan aan een tehuis als het
onze. Maar dan moesten de
kinderen er eigenlijk drie
maanden blijven. Er is in
deze tijdvan welvaart een
nieuw probleem gekomen, de
verplichte armoede om maar
een auto voor de deur te heb
ben. Kijk eens op straat om je
heen. Je haalt ze er zó tussen-
- uit, de patatkinderen."
De opsporing van dit soort ge
vallen vindt de secretaris een
moeilijk geval. Vroeger ge
beurde dat door de hoofdon
derwijzer en de huisarts.
„Dokter Ressing heeft deze
taak vele jaren op zich geno
men. Van 1D34 tot 1968 was hij
voorzitter van de vereniging.
Tot de schoolartsendienst
kwam, heeft hij steeds de se
lectie verzorgd. De hele orga
nisatie is nu anders." Niet in
het voordeel van het kind uit
gevallen, bedoelt de heer Van
der Roest te zeggen.
De garderobe met de genum
merde kleerkast]es in Groot
Dennenlust blijft leeg. En de
plastic zak met de vaatkwasfc
en de kopjes op de verveloze
tafel tegen de buitenmuur
een slordigheidje van de ove
rigens kraakheldere perso-
neelstaf - zal vermoedelijk
door de nieuwe eigenaar wor
den opgeruimd. Maar de ko
per komt maar niet te voor
schijn. Groot Dennenlust moet
van de gemeente verpleeghuis
blijven. Een recreatieve be
stemming is taboe. „Jam
mer," zegt Van der Roest,
„op het terrein kunnen wel
honderd stacaravans."
„DAT VOLK"
Schamper lachend drukt boer
Gerrit zijn vreugde uit over
de houding van de gemeente.
,,'t Zit hier al vol met die va
kantiegangers. We beleven
hier genoeg met dat volk."
Met ferme streken zijn zeis
hanterend, vertelt hij over het
vreemde volk dat hij talloze
malen uit zijn sappige gras
land heeft moeten jagen.
Voor hem moet het worden
zoals het was. De oogjes in
het verweerde gezicht begin
nen te glimmen als hij zich de
belevenissen op het landgoed
herinnert. De feesten van de
buurtvereniging met het kolo-
niepersoneel, het sneeuwrui
men om de kinderen toegang
tot de bewoonde wereld te
verlenen en het hert dat op
een wandeling plotseling voor
de voeten van de directrice
wegsprong
„Ik zeg nog tegen die leidster
uit Nijkerk die van de week
op een avond bij me kwam:
Je hebt wat gemist. Die heel
verbaasd. Nou/ de bramen bij
het koloniehuis 2ijn dit jaar
niet geplukt."
In Het Honk, het paviljoen
schuin achter het hoofdge
bouw waar de kinderen bij
slecht weer speelden, staat
het speelgoed ordelijk aan de
kant. Op een boekenplank
staat een aardig werkje. „De
Koppenolletjes hebben hon
ger" van Mia Bruyn-Ouwe-
hand. De kaft is gebarsten.
Kinderen die zélf eens honger
hadden, hebben het kapot ge
lezen.
Schiedam Het bureau onder
wijs heeft aan de Schiedamsa
scholen een lesbrief gestuurd.
De brief is opgesteld door da
werkgroep „School en Na
tuur" en behandelt het pro-
jekt schelpen. In de lesbrie
ven zijn een aantal suggesties
voor het maken van werkstuk
jes verwerkt.
Het ligt in de bedoeling om da
werkstukjes die naar aanlei
ding van de lesbrief worden
gemaakt ten toon te stellen in
de Jeugd-Bibliotheek aan de
Dam 8. Ouders en kinderen
kunnen dan in november de
tentoonstelling bezoeken. De
werkgroep overweegt om voor
de beste en meest originele in
zendingen prijsjes beschik
baar te stellen.
tferoormde kerk: Grote Kerk
10,00 uur ds. S. Tijmstra, 17.00
uur ds. A. F. Troost, Doeve
ren. Bethelkerk 10.00 uur Ds.
H. J. Groenewegen. Opstan-
dingskerk 10.00 uur ds. J. J.
van Thiei, Vlaardingen, Aula
Pinasplein 10.00 uur ds. M. C.
Baart.
Kethel: Dorpskerk 1O.0Q uur ds.
S. v.d. Bos, Rotterdam; 19.0Q
uur eerw, heer J Hoogendam,
Vlaardingen. St Martinuskerk
9.30 uur ds. A. D. Klaassen.
Schephuis 10.00 uur de hr. E.
van der Eijk, jongerendienst.
Ned. Prot. Bond Westvest. 92.
10.30 uur prof de. J. de Graaf
uit Utrecht. Oud-Kath. Paro
chie, Dam 30, 10.30 uur H. Mis
Pastoor drs. F. Smits.
Evang. Lu tb. Gemeente, Oran
jestraat, 10 uur ds. A. Stein-
hart, bediening H. Doop.
Het Apostolisch Genootschap,
Lindeyerstraat, 9.30 en 17 uur
dienst.
Leger des Heils. Lange Haven,
Samenkomsten 10 en 19.30
uur. Leiding majoor G. Brink-
man en. It. J. Wittebol. Bapti<j
ten Gemeente, Warande
dienst 9.30 en 16.30 uur.
Geref. kerk (Vrij gen
Westvest 9.30 en 16.30 j
G. Vonk.
Gerei. Kerk (VJ
Schiedam-O verscjj
Evang. Luth. gej
jestraat, 8.15 A
Noordman,
Wigboldus.
lisatie
nlt Ki
tekerk
Naam: geen
Ras: bastaardkeeshond.
Geslacht: teet
Lee/tijd: plm. 2 jaar.
Kleur: bruin met zwart.
Groot: ongeveer 36 centi
meter hoog.
Bijzonderhedenzwer
ver, half lang haar,
erg nerveus.
Een zwervertje uit het asiel.
Een zwervertje zoals er
duizenden zijn, maar toch
een zwerver met karak
ter. Een karakter dat lief
is, niet kwaadaardig en
niet agressief, maar wel
verschrikkelijk eigenzin
nig. Het beestje is niet on
gehoorzaam, maar wil
wel graag zijn eigen zin
doordrijven. Het beestje
loopt hijgend en trekkend
aan de riem en houdt er
duidelijk niet van om ge
leid te worden.
Ontdekt het zwerversvrouwtje
Iets nieuws dan moet bet uit
en ter na worden onder
zocht. zij trekt terug wan
neer er aan de riem wordt
getrokken en pas na her
haaldelijk aandringen ver
waardigt mevrouw zich om
mee te gaan, dan wel met
een hard naar voren te ren
nen.
GEVONDEN
Het beestje Is sinds een paar
dagen in het asiel. Het
zwierf rond in de buurt van
Burgemeester van. Haaren-
-• laan, werd daar bijna over
reden en Is tnen naar het
asiel gebracht. Komt de ei
genaar van het hondje niet
voor maandag opdagen, dan
kan het dier In de loop van
de volgende week in het die
renasiel aan de St. Annuzus-
terstraat in Schiedam wor
den afgehaald.
Het beestje is verschrikkelijk
nerveus. In de hokken in het
dierenasiel heeft het 't hoog
ste woord, echter ook buiten,
tijdens de wandeling komt
er gejank uit het spitse hek
je van het bastaard-kees
hondje. Misschien behoefte
aan haar baas of aan een
nieuwe baas?
Toch zoekt het diertje naar
iets vertrouwds. Weer terug
bij het asiel gaat het volko
men uit zichzelf naar bin
nen. Na een zo korte tijd in
dit huis. toont dit toch wel
een zekere gehechtheid. Zo
nu en dan draalt het diertje
tijdens de wandeling, ook
nog wel eens om de begelei
der heen. Echter dit is na
vier rondjes, om degene aan
de andere kant van de riem,
afgelopen.
POEDEL
Een kleine witte poedel die tij
dens de wandeling wil ko
men kennis maken, wordt
hooghartig door halve kees
hondje algewezen. Zij heeft
er zelfs nauwelijks belang
stelling voor. De bastaard
poedel die wij vorige week
in deze rubriek onder de
loep namen, is deze week uit
het asiel gehaald. Hopelijk
dat het dier een goed tehuis
heeft gevonden.
Als reaktie op het artikeltje
van vorige week heeft een
d ie renbem innende Schie
dammer 100 gestort voor
de dierenbescherming. Mis
schien dat dit voorbeeld na
volging krijgt. Men kan dan
geld storten, op de giro-reke
ning van het dierentehuis
t.n.v. Dierentehuis afdeling
Schiedam Nederlandse Ver
eniging Bescherming van
Dieren: 136800. Op de kaart
moet het woord gift staan.
De bastaard-keeshond kan. in
dien de eigenaar niet voor
mrar.riag kern; opdagen, bij
her dierenasiel aan de Si.
Anna l:t erslr a a Iregen be
taling van 30 worden af:4c-
ho aid. Het beestje Is dan in
geënt en heeft een medische
controle ondergaan.
Maassluis De grote tentoonstelling van werk van leden
van het Goudse kunstcentrum Burgvliet in het stedelijk
museum St. Catharina Gasthuis in de kaarsenstad is nau
welijks achter de rug (vandaag was het de laatste.dag), of
vijf leden van dat actieve kunstcentrum presenteren zich
in het Gemeentemuseum van Maassluis.
Het zijn REe Bouters uit Reeu- 1111
wijk, Rini Leefsma-Nagte-
gaal, Cees Broehs en Frans
Scheepbouwer, allen uit Gou
da en Frits Strauthamer uit
Boskoop, vijf representatieve
kunstenaars(aressen)# die
niettemin toch met elkaar
moeilijk kunnen worden ge
zien als een groep, die in alle
Opzichten representatief is
voor Burgvliet. Zou zij dat
hebben willen zijn» dan had
geen werk mogen ontbreken
van de zeer begaafde portret-
schilderes Carla Roodenberg
en de eveneens talentvolle
schilder Theo den Boon.
door
Jan H. Oosterloo
Daarom: geen vertegenwoordi
ging van het Goudse Burgvliet
in Maassiuis, maar een expo
sitie van vijf artiesten uit
Gouda, die onder auspiciën
van het kunstcentrum werd
ingericht. Zoals trouwens ook
op de invitatiekaarten is ver
meld. Het is een tentoonstel
ling geworden, die gevarieerd
is en over het geheel genomen
op een zeer behoorlijk niveau
staat.
Eén van de opmerkelijkste fleu
ren van de Goudse „kunste-
nanrshent" is wel Rini Leefs-
ma-Nug: «gn al. Hier, in dit
kleine gezelschap, is zij be
slist dé opmerkelijkste. Haar
waterverven het woord
aquarellen is Jn dit geval niet
juist zijn heel bijzonder van
kleur; het zijn eigenlijk heei
fijne pentekeningen met zach
te in elkaar vervloeiende kleu
ren. De kunstenares neemt
met dit werk een absoluut el-
gen plaats in; het is in hoge
mate origineel, Wat zij ver
beeldt 2ijn sprookjes, die zich
in het bos afspelen en waarin
dan ook heel veel dieren, voor
al vogels, voorkomen. Een ti
tel als De bewoners van het
bos (53) spreekt wat dit be
treft duidelijke taal. Deza
prachtige tekening, waarover
een zonnige goudgloed ligt, is
een aandachtige beschouwing
waard. Ontelbaar zijn de die
ren in velerlei gedaanten. En
men ziet ze overal, over het
gehele blad verspreid en tot
zelfs het allerkleinste diertje
ton zorg vu! dig getekend. Die
ontelbaarheid en dat alom
aanwezig zijn van dieren is
wel het meest kenmerkend
voor het oeuvre van Rini
Leefsma. Een voorbeeld: do
vogels wónen niet in de bo
men, maar de vogels vormen
de bomen. De kruin van een
boom heeft geen bladeren,
maar vogels, tientallen vo
gels. honderdtallen. Heel won
derlijk. En ook heel fascine
rend! Een experimentje als
een reliëf met veie tientallen
gezichtjes in rijen, dat Be
jaardenflat (13) is genoemd, is
zeker wel aardig om te zien,
maar ik geef toch de voorkeur
aan de kostelijke sprookjes.
Een heel anders geaarde kun
stenares is Rie Bouters. Zij Is,
dat merkte ik kort geleden op
de tentoonstelling in Gouda al,
druk aan het experimenteren.
Niet altijd echter met even
veel succes Zo'n fel gekleur
de gouache als no. 23, waarin
men een gekroond hoofd kan
ontdekken, heeft mij niet zo
veel te zeggen, Beter vind ik
de minder schreeuwerige wer
ken, zoals Doorsnede maan
steen (24). Het schilderen op
gekreukt papier geeft soms,
met name m no. 26. wel een
aardig effect, maar als er,
zoals in no. 25, wordt gewerkt
met flink in de kreukels ge
brachte kranten waarover
verf werd uitgesmeerd, dan
ontgaat mij daarvan de zin.
Het is allemaal wat 41 te ge
wild. Dat is Jammer, vooral
omdat Rie Bouters zeker in
staat is met verantwoorder
werk voor de dag te komen.
Overigens is dot met Jeugdig
élan experimenteren door een
kunstenares, die in december
zeventig jaar hoopt te worden,
toch wel Iets om je petje voor
af te nemen...
Gemeentemuseum, Zuid-
dijk J6, Maassluis; Ten
toonstelling wan schilde
rijen, tekeningen en ptas-
tieken van Rie Boater,
Rini Leefsma-Nagtegaal
Cees Broeks, Frans
Scheepbouwer en Frits
Stauthamer. Van dinsdag
tot en met zondag ixm
1417 uur en op dinsdag
bovendien van 1921 uur.
Tot 30 oktober.
Van Frar.s Scheepbouwer zijn
er moterieschlderijen. Elke
keer als ik deze zie moet Ik
denken a on het werk van
Jaap Wagemaker, die zonder
twijfel het grote voorbeeld
voor de Goudse kunstenaar
moet zijn geweest. Nu zou
men kunnen menen, dat een
materieschüderij een mate
rieschilderij is en er dus wel
heel veel overeenkomst móét
zijn, maar iemand als Bram
Bogart, de in Delft geboren
schilder die in het buitenland
zoveel succes heeft, levert het
overtuigend bewijs, dat ook
het materieschüderij een ab
soluut eigen karakter kan
hebben. De sterke verwant
schap van het oeuvre van
Scheepsbouwer met dat van
wijlen Wagemaker neemt niet
weg, dat zijn schilderijen mij
wel aanspreken. Zeldzaam
mooi van kleur vind ik no. 66.
De twee beeldhouwers in dit ge
zelschap, Cees Broehs en
Frits Stauthamer, werken to
taal verschillend. Van Broehs
zijn er, naast een grote torj
(48), kleinere plastieken, di«
stuk voor stuk getuigen va«
vakmanschap en artistiek ta«-
lent. Zijn werk is expressief?
en soms lijkt de vormgeving;
abstract. Meestal echter IlgU
de menselijke figuur er aa»
ten grondslag. Stauthamef
streeft meer en meer naar hef;
monumentale. Dit bewijst hij
met twee composities met
metalen platen (45 en 46).
Naast oen aantal metaalplas
tieken, zoals Capsule (3), di«
mij geïnspireerd lijken doof
do snelle vorderingen die we
ten schap en techniek hebbent
gemaakt, toont Stauthanief
tenslotte enig objecten va|
perspex, Kenmerk van zij*
werk is streng- en koelheid.
