Qewestetyk Orkest voor Zuid-JtoUand
De Peetvader
deze week
in Passage
DIMITRI VAN TOREN
n
Beeldhouwwerk in
Stadskantoor
Lucas
Goud
zwaard
opent
poppen-
seizoen
in Teer-
stoof
de speelmannen
fiw*U
Deze klant vann
leest per dag
gemiddeld drie
kwartier in de
krant, blijkt uit
het Nationaal
Dagblad Onderzoek.
SCHIEDAMSCHE COURANT DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1973
Orkest is
aan eerste
lustri int toe
Celft Klaroengeschal kan nu klinken voor het Geweste
lijk Orkest van Zuid-Holland, Op 15 september namelijk
viert het orkest zijn eerste lustrum met een concert in Al
phen aan de Rijn in de Rijnstreekhal. Begin van dit jaar
sag het er niet naar uit dat het Gewestelijk Orkest de vijf
jaar uit zou dienen; financiële zorgen waren de oorzaak.
Echter, met subsidie van het rijk konden de 40 Zuidhol-
landse speelmannen toch doorgaan met hun werk: voor
namelijk het begeleiden van koren en het geven van
schooleoncerten.
Het Gewestelijk Orkest is op 17
april 1968 opgericht door het
Provinciaal bestuur van Zuid-
Holland. Op 16 augustus van dat
jaar kon men beginnen met
achttien vaste musici. AI heel
snel groeide dit uit tot 34 men
sen en op bet ogenblik werkt
men met 37 orkestleden. Voor
zitter van het bestuur xr. S. van
Royen zegt dat dit aantal op het
ogenblik meer dan genoeg is
om op de provinciale podia te
staan en hij weidt uit over de
functie van het orkest, die in
sommige kringen nogal eens
om- en bestreder Is:
„Er zijn in Zuid-Holland vijfhon
derd koren. Dat is het hoogste
aan la' in welke provincie dan
ook. We hebben nu zelfs te veel
aanvraag,we kunnen niet eens
alle wensen afhandelen. Ook
ómdat de grote orkesten niet
aan de" vraag van de koren kun
nen voldoen. Wij hebben als be
geleider een erkende functie.
Bij de koren komen ook veel fa
milieleden en kennissen kijken.
We hebben dus een hoge bezet
tingsgraad. Het begrip lege za
len kennen wij niet. Dan ga je
het dus in een ander licht zien.
Het is een soort van dienstbaar
heid van het orkest. Wij stellen
het beschikbaar zijn voor. een
culturele rol primair, het is een
soort nevenrot."
Wat betreft dienstbaarheid heeft
het orkest, in ieder geval het
•bestuur en directeur Bert van
Mourik, veel noten op zijn zang.
In de Stads Doelen in Delft wil
men namelijk starten met een
dirlgenlenprakticum. Het is de
bedoeling dat het orkest gratis
ter beschikking wordt gesteld
aan koordirigenten.
Koordirigenten hebben namelijk
slechts zelden de mogelijkheid
om met een symfonie orkest te
repeleren of te spelen. Boven
dien zijn het dirigeren van een
koor en een orkest twee ver
schillende zaken. Bij het Gewes
telijk Orkest zegt men dat dit
kan leiden tot een voor hen en
het desbetreffende orkest artis
tiek onbevredigend resultaat.
Van Royen: „De dirigent voelt
zich toch happyer, wanneer hij
al eens voor een orkest heeft
gestaan. Bovendien kunnen wa
op deze manier de dienstbaar
heid uitbreiden." Een idee van
Van Mourik is om op koopavon
den in Delft op 4e treden. Een
dergelijk koopavondconcert zou
dan om kwart over negen moe
ten beginnen en de uitgewinkel-
de mensen zouden er gratis in
kunnen.
Een andere wens van hem is om
op zondagen koffieconcerten te
geven in de Delftse Stads Doelen.
Het zit de directeur en zakelijk
leider namelijk dwars dat het
orkest geen werkelijk onderdeel
lÉu
gn-MMIffc o/**»
uitmaakt van het Deiftse cultu
rele leven, terwijl de stand
plaats van het orkest toch Delft
is. „Er komen vijf concerten in
de Stads Doelen, dat is toch al
niet veel, maar wij vallen er
buiten. Dat vind ik niet logisch.
Wij zouden toch bijvoorbeeld
wijkconcerten kunnen geven.
Mijn wens is dat wij geïnte
greerd worden in het culturele
leven hier. Maar vijf procent
van de mensen kent het Gewes
telijk Orkest, dat is te weinig."
Tot nu toe heeft het orkest zich in
totaal 779 keer kunnen laten ho
ren. Het afgelopen seizoen heeft
men 155 keer opgetreden. Van
Royen zegt niet zonder trots,
alsof hij er zelf in speelt, „Wij
zijn het hardst werkende orkest
in Nederland." Van Mourik re
kent uit dat men het komende
seizoen nog maar vier of vijf
keer kan spelen, verder is alles
al volgeboekt.
Een onvermijdelijk punt bij een
gesprek over het Gewestelijk
Orkest is de financiële situatie.
„Zuid-Holland subsidieert het
grootste gedeelte, ook Delft sub
sidieert, omdat dat onze stand
plaats is en verder Den Haag
en Rotterdam. Elk jaar probe
ren we weer of we niet onder
de rijkssubsidie kunnen vallen.
We hopen dat dat in 1975 nu ge
beurt. Want wij zijn het enige
orkest van de twintig in Neder
land dat niet door het rijk ge
subsidieerd wordt. In muziek-
kr.ngen heet het dan ook een
wonder dat het orkest het heeft
volgehouden zonder rijkssubsi
die.
Maar de dirigent leeft ook echt.
mee. En dat is een wezenlijke
basis voor het succes van het
Orkest. Alle orkestleden zijn
rond de dertig en zitten er vast
bij sinds 1968. Kijk, zij redene
ren: als het het orkest goed
gaat, gaat het ons ook goed. Ze
hebten zich gek gewerkt. En
ook ingezien dal elk dubbeltje
omgedraaid moet worden en dat
het eens een gulden zal wor
den."
Bulten het begeleiden van. Zuid-
hollandse koren is het geven
van schooleoncerten een van de
belangrijkste functies van het
orkest Van Mourik is de initia
tiefnemer van de schooleoncer
ten nieuwe stijl (hoewel er nu
ai weer aan die stijl gedokterd
moet worden omdat hij voor een
gedeelte al weer verouderd is)
die gevallen onder het projekt
orkestrale muziekles.
„Wij zijn in feite een verlengstuk
van de schoolmeester. Wij wil
len in onze schooleoncerten aan
sluiten op het muziekonderwijs
op de scholen. Na een korte toe
lichting geven we wat flitsende
muzikale momenten en we laten
de leerlingen, reageren. In een
set ie willen we dan voortbou
wen. We beginnen bij de derde
klas lagere school en we stop
pen bij de 14-, 15-jarigen. Gedu
rende al die jaren hebben ze
een opbouw gehad en daar kun
nen wij en zij weer naar terug
grijpen, de vorm van armen
over elkaar en luisteren is al
lang achterhaald. De muziek
mag niet buiten de les vaüen,
maar moet een deel van het te
ven zijn. We doen alle fragmen
ten zo kort mogelijk, het mag
nooit langer duren dan drie mi
nuten.
Nu willen we verder gaan kijken,
we willen wat meer met thea
termiddelen gaan werken. Op
het lustrum concert komt er bij
voorbeeld projectie,"
Natuurlijk geeft het Gewestelijk
Orkest ook gewone concerten in
alle delen V2n de provincie, er
wordt van alles gespeeld van
klassiek tot Burt Bacharach toe.
Men wil gewoon een bundeling
van goede muziek geven. Wel,
in Alphen aan de Rijn kan dat
15 september eens aangehoord
worden. Waarom het lustrum
concert in Alphen wordt gege
ven en niet in de standplaats
Delft? „Alphen is de plaats
waar we het meeste optreden,
bovendien gaf de gemeente ons
daar een financiële tegemoetko
ming. Daarbij ligt het midden
in ons territorium, het ligt cen
traal."
m
Morion Brando als „The Godfather", in PASSAGE.
Schiedam In PASSAGE draalt deze week de bijna drie uur
durende maffiafilm „De Peetvader" („The Godfather") van
Francis Ford Coppola, ontleend aan de gelijknamige bestsel
ler van Mario Puzo. Wat deze film vertelt is op zichzelf met
nieuw, leder die zich in het maatschappijbeeld van de Ver
enigde Staten heeft willen verdiepen, zal dat kunnen beamen:
de georganiseerde misdaad is er een geïntegreerd onderdeel
van de samenleving geworden, onuitroeibaar en daarom ei
genlijk alleen maar in zijn meest extreme uitwassen bestre
den. Dat grote ondernemingen in vaak aanzienlijke mate door
de Maffia worden gecontroleerd, is een geaccepteerd feit, te
meer daar de zonen van de vroegere mitrailleurmaaiers glad
de, goedgcklcde, welopgevoede zakenlieden zijn geworden, die
meer dan het dodelijk lood de aandrang van de stem kunnen
gebruiken om te krijgen wat zij willen.
De betrokken zware jongens voelen zich inmiddels zeer ver
guld, dat er eens een film is gemaakt, die de hele situatie
realistischer tekent dan tot dit moment gebruikelijk was,
„The Godfather" laat de Italianen niet bij voorbaat de gebe
ten honden zijn, de benamingen Maffia en Cosa Nostra komt
men in de gehele film niet tegen. Het was de prijs, die Cop
pola moest betalen om het fiat van de ondertussen geliqui
deerde doe Colombo te krijgen.
„The Godfather" gaat. over vijf families, die het gebied van
New York voor hun misdadige activiteiten keurig hebben ver
deeld. Maar met tussenpozen, van een jaar of tien komt het
toch weer tot onderlinge uitbarstingen. Vooral als men be
vroedt dat de ongekroonde koning zijn greep gaat verliezen
en andere eerzuchtigen zijn taak willen overnemen. Dot Cor-
leone (magistraal vertolkt door Marion Brando) is zo'n man,
die als een kloek over zijn hele onderneming en zajn familie
regeert. Handlangers, zonen, dochters en mamma doen naar
Siciliaanse traditie precies wat vader zegt. Don Corieone
- wordt neergeschoten en dan moeten zijn zoons het uïtg-ebro-
- ken gevecht overnemen.
De intelligente constructie van het drama brengt u zijn lieve-
lingszoon Michael naar voren, die voor een tegenstroom zorgt
in het verhaal doordat hij zich met zijn gevoeliger instelling
van de Maffia-praktijken lijkt tc willen afkeren. Maar bet lot
drijft Michael (sterk gespeeid door Al Pacino) toch in een an
dere richting en als zijn vader tenslotte vreedzaam gestorven
is, wordt hij de ongenaakbare chef volgens tradities, die •vil
len dat privé-leven en zaken streng gescheiden moeten zijn.
Coppola heeft de milieuschildering van bruiloft tot aan een
gruwelijke scene met een paard van de executie in eon res
taurant tot de vlucht naar Sicilië van Michael bekwaam
geënsceneerd. Merkwaardig is dat hij vcor het verhaal, dat
in'1946 is gesitueerd, een klassiek fiimformaat en oude, over
straalde kleuren gebruikt.
Voor de eerste keer zal za
terdagavond in het Zolder
theater in de Teers toof een
plaatopname worden ge
maakt. Dimitri van Toren
treedt dan namelijk'op en
tijdens dit optreden zullen
zijn nieuwste liedjes life
opgenomen worden.
Het is de tweede keer dat Dimitri
van Toren in het Zoldertheater
optreedt, vorig seizoen was hij
or>k van de partij en zowel het
publiek ais Dimitri waren opge
togen. De laatste vooral over
het theater. Hoewel deze zanger
van het luisterlied al jarenlang
bezig is, is hij laatste maan
den pas echt omhoog geklom
men op de hitlijsten. Vreemd
gent-eg is dit succes bereikt met
een plaat die al bijna tien jaar
geleden is opgenomen (Hé, kom
Zaterdag zullen de mensen, die
Dimitri alleen van dit lied ken
nen, merken dat zijn repertoire
over het algemeen wat serieu
zer is. Wat betreft onderwerp
zijn de liederen meestal toege
spitst op het nieuws van alle
dag, de verhouding God/mens,
op de liefd* e*> op de jeugd
idealen.
Jarenlang was Dimitri van Toren
In België veel bekender dan in
Nederland. E- wordt gezegd dat
hij daar ac meest gevraagde
kleinkunstenaar is. Zelf zegt hij
daarover „In België heb ik de
fgut gemaakt me in de vedet-
tencultus te laten inpassen. Die
fout hoop ik hier in Nederland
niet te maken". Wel vind hij
Nederland eigenlijk te klein om
lang aan do top te blijven
staan: „Je wordt hier snel ge
consumeerd, want je bent hier
ook zo een „gouwe ouwe". Ik
doe het daarom maar net als
Ajax, alles bewust blijven ver
tragen. Je jnoet niet teveel in
de schijnwerper staan. Ik zou
ook gek worden als ze me op
straat zouden herkennen".
Dimitri van Toren is van huis uit
eigenlijk een mathematicus.
Zijn poëzie is te vergelijken met
een schaakspel: „Mijn denken
is de schaduw var. het gevoel en
dat voelen is zo sterk, dat het
denken alleen maar geheugen
betekent".
Zaterdagavond negen uur,
Zoldertheater in de Teer-
stoof, Niemvs traat 12.
Schiedam, Dimitri van To
ren, life opname van een
langspeelplaat.
De hal van het Stadskantoor is
een beeld rijk Het Is een con
structie van olijfhout, brons en
grenenhout en ts gemaakt door
de Haarlemse beeldhouwster
Adine Engelman.
In het beeld komt een grote span
ning tot uiting tussen de twee
delen olijfhout waar voor het
oog het bovenste deel bijna van
het meer genuanceerde onderste
de?! „afglijdt". De holte in het
ond" rsle deel wordt versterkt
do:- - 'e glans van het brnnzen
dee! l:u licht opvangt en de hol
te ais het ware vergroot.
De grote houten biels, waar de
gater. bewust niet zijn wegge
werkt, heeft een dragende func
tie en brengt de plastiek op een
hoogte waardoor zij boven ons
uitstijgt. De kunstenares noem
de dit beeld „Verdrongen le
vensbesef". Eri het beeld ge
tuigt inderdaad van e-en worste
ling die zich in positieve rich
ting aan het ontwikkelen is.
Adirie Engelman is 36 jaar en
heeft een opleiding aan de Rot
terdamse academie voor Beel
dende Kunsten achter de rug,
zij heeft meegedaan aan ver
schillende internationale tentoon
stellingen, o.m. In Middel!: olm
in Antwerpen en zij nam ook
deel aan Salon des réaliiés nou
velle? te Parijs. Zij heeft werk
in de Midwood Collection in
New York. Naast beeldhouwen
schildert zij ook zeer intensief.
Zo ziet u maar weer,
geen ander reclame
medium wordt 20
inlensief gelezen, als de
krant. Logisch
wan! die kunt
u niet mlcsen,
fleen
De Hagenaar Lucas Goudzwaard
zal zaterdag het nieuwe seizoen
openen In het poppentheater
van - het Zolder theater in de
Teerstoof. Vorig seizoen heeft
Lucas Goudzwaard al herhaal
delijk opgetreden in het. Zolder-
theater, zowel voor kinderen als
voor volwassenen.
Zaterdag brengt hij zijn nieuwe
kaderprogramma „Verboden te
niesen". Kinderen, met of zon
der begeleiding van ouders,
kunnen dan weer genieten van
het knappe marionettenspel van
Goudzwaard, en ook van de ei
gengemaakte poppen van Lu-
cas.
Zaterdag, half drie, Zo'd er theater
in de Teerstcof, Lucas Goud
zwaard, „Verboden te niesen".
