orgel voor St.-Jan
Uniek o
m
-
VOOR HALF MILJOEN GULDEN:
1
VIERING. EEUW-
FEEST MET SPORT
OVERLADEN
Schiedamse
Schone'
Desiree
beste
miss-
majjorelte:
1
v>
'II
8
SCHIEDamSCHE COURANT DONDERDAG 13 JUNI 1974
SchiedamEen klein orgeltje vult de inmense ruimte van
de kerk met zoete klanken. Het instrument valt in het niet
bij het indrukwekkende intérieur van de Grote 'of St.
Janskerk aan de Lange Kerkstraat. Het kan eenvoudig de
functie van zijn „grote broer" niet vervullen .Toch moet
het. Want een lelijke kale plek achterin de kerk illu
streert het gemis van een echt kerkorgel.
Het echte werk - de plaatsing var» het orgelfront - gaaf binnen
kort beginnen. Op de plaats van. het orgel is nu een lelijke kale
plek.
Gelukkig voor de Hervormde Ge
meente en voor de kerkgangers
Is het slechts tijdelijk. Pas gele
den werd het schitterende kerk
orgel met front en al gesloopt.
Het uit de achttiende eeuw date
rende orgelfront één van de
Interessantste oude orgelfronten
In ons land zal na enige wij
zigingen weer in de kerk ver
schijnen. Daarachter wordt ech
ter een geheel nieuw orgel ge
bouwd. Het oude instrument is
inmiddels gedeeltelijk aan een
sloopbedrijf verkocht.
Wanneer de gezangen en psalmen
weer worden begeleid met de
schitterende klanken van een
kerkorgel weet men nog niet
met zekerheid te zeggen.Drs.
G. van der Feijst, lid- van het
kerkbestuur (en gemeente-archi
varis) zegt daarover: „In au
gustus hopen we het nieuwe or-
gel wel te hebben geïnstalleerd.
Maar dan moet het pas begin
nen. Dan komt het vakwerk er
aan te pas. Men zal het orgel
moeten intoneren en dat kan
een tijdje in beslag, nemen".
Voor eind september hoopt het-
kerkbestuur dat dit karwei ach
ter de rug is. Het orgel moet
namelijk bewerkt worden tij
dens een constante tempera
tuur. Als in september oktober
het stookseizoen begint is het
vrijwel onmogelijk om het orgel
te intoneren. Waarschijnlijk zal
het als alles goed gaat, eind
van het jaar in gebruik worden
genomen door de vaste organist
van de St. Jan, de heer J. Bek
kers.
BEWOGEN
Het orgel als geheel heeft een be
wogen geschiedenis achter zich.
De St. jan, die in 12fi2 werd ge
bouwd, maar tot omstreeks 1500
diverse verbouwingen onder
ging, kreeg waarschijnlijk pas
een orgel aan het eind van de
vijftiende eeuw. Volgens ds. J.
G. Jansen in zijn boek „De gro
te of St. Janskerk van Schie
dam" is de historie van het or
gel erg triest.
In 1524 is het toenmalige instru
ment waarschijnlijk gerestau
reerd, terwij! er in 1553 een
heel nieuw orgel werd gebouwd.
Dit zou dan gebeurd moeten
zijn dcor Hendrik Ntjhoff, lid
van een bekende familie van or
gelbouwers. Zij hebben diverse
waardevolle instrumenten op
hun naam staan; onder andere
m de St. Servaas (Maastricht),
de Oude Kerk In Delft en de St.
Jan in Gouda.
Na diverse wijzigingen werd in
1726 het orgelfront gebouwd
zoals het nu nog bestaat. Des
tijds bezat het ongeveer zestien
honderd pijpen. De organist uit
die tijd, Maximiliaan de Bonte,
kon zijn hart ophalen omdat het
zowel als liturgisch als concert
instrument gebruikt kon wor
den.-
De jaren daarna werd het orgel
zelf diverse malen veranderd.
In 1775 was de toestand zo
slecht dat men overwoog een
nieuw te laten bouwen. Maar de
dood van de aangewezen orgel
bouwer, Johan Godfried Hilde-
brand, doorkruiste dat plan zo-
dat het orgel maar weer werd
gerestaureerd. Maar toen begon
de ellendepas goed, aldus ds.
Jansen in zijn boek.
De man dia het zou gaan herstel*
len, ene Stans, bleek zo oncapa-
hel voor zijn werk. dat hij op
staande voét werd ontslagen.
De kerkmeesters werd aangera
den zióh „gratieuselijk van dee-
sen man te ontdoen en het res-
teerende ter voltrekking op te
draagen aan ifemand, die de fij
ne schaafj weet te gebruijc-
ken..." Albertus Grui/zeit» die
het ondankbare werk op zich
mooht nemen vertelde, dat het
pijpwerk „zodanig verdestrueert
had gevondendat het veeleer na
nen geruineert als gerenoveert
Orgel geleek".
VERFLAAG
In 1915 werd tenslotte een hieuw
modem orgel achter bet front
geplaatst. Ondanks verzoeken
van ondermeer de minister van
binnenlandse zaken voor een
vooronderzoek om het orgel te
behouden, werd dit werk uitge
voerd. Tientallen jaren daar
voor was het orgelfront wir ge
verfd, zodat er weinig karakte
ristieks aan over bleef.
Uiteindelijk werd in 1945 besloten
de witte laag er af.te halen, zo-:
dat de oorspronkelijke beschil
dering weer tevoorschijn kwam.
In 1952 werd door de firma
Flentrop uit Zaandam het orgel
zo goed mogelijk hersteld. Drie
registers werden ondermeer
vervangen.-Dezelfde firma heeft
nu opdracht gekregen het nieu
we kerkorgel voor Schiedam te
bouwen.
In zijn boek besluit ds. Jansen
met te zeggen dat het herstel
slechts tijdelijk zou kunnen zijn,
•gezien de slechte staat van het
instrument.. „Binnen afzienbare
tijd zal er een hieuw moeten ko
men", zegt hij, Ook hij kon des
tijds (het boek werd in 1962
uitgegeven) niet vermoeden dat
met de bouw van een nieuw or
gel nog 12 jaar heen zouden
gaan.
Ruim een half miljoen gulden
heeft de Hervormde Gemeente
over voor dit orgel. Met een le
ning en gedeeltelijk eigen geld
zal nien het. instrument finan-
ciëren. „De oude kast valt on
der monumentenzorg", aldus da
heer Feijst. „We hebben hier
subsidié op gevraagd maar het
is helaas afgewezen. Kom maar
eens in 1975 terug zeiden zé".
Ondanks dat de kast echtér als
monument wordt aangemerkt
zal deze niet toestemming
worden gewijzigd omdat anders
het nieuwe orgel er niet in past.
De zijvleugels zullen, bijvoor
beeld naar voren moeten wor- -
den gehaald.
SLECHT
Het ou'de orgel fe intussen
gedeeltelijk vöot de stoop
verkocht. Slechts enkele
onderdelen, zoals een paar
frontpijpjes uit de acht
tiende eeuw worden be
waard. D»e heer. Feijst:
„Het oude orgel was
slecht, zegt anen. Het
bracht bij ..de Sloop bijrra
niets op. Maar ja, de me- -
ningen hierover zijn ver-
'deeld....", zegt hij beteke-
niisvof.
I Het oude orgel van de Grote Kerk. Het front zal weer terugkeren
ynet d.oaraciWte,r een gdhee! nieuw fÖeitlffo.'p-'or.gél.
Schiedam De viering van het zevende eeuwfeest van de stad Schie
dam zal volgend jaar zeker niet ongemerkt voorbijgaan. Opvallend
is wel dat het speciale comité ter voorbereiding van de feestelijkhe
den,, dat een budget van ongeveer ÏOO.OGO gulden ter beschikking
heelt, zeer grote nadruk heeft gelegd op het sportieve clement.
Daardoor lijken de andere activi
teiten, zoals bijvoorbeeld op
muziek- en puur amusementge-
bled, een beetje naar de achter
grond gedrukt.
Erg origineel is daarbij wel de
ouderwetse markt die op vrij
dag 30 mei tegen het historische
decor van Grote Kerk en Stad
huis zaï worden gehouden. Heel
eventjes zal men dan een In
druk kunnen krijgen hoe Schie
dam er 700 jaar geleden werke
lijk uitzag.
Hieronder volgt een uitgebreid
overzicht van het programma:
I Eind maart '75: Nationale in
door tenniskampioenschappen.
Zaterdag 26 april tot en met 4
mei: Schiedam Promotion, een
manifestatie van de Schiedamse
middenstand en industrie in de
Sporthal. De Schiedamse kun
stenaar Frits Hendrerickx is
aangezocht voor het maken van
een „middeleeuws" decor in de
11 mei: Nationale
schermwedscrijden
Begin mei: Toonkunstconcert
in de Grote Kerk. Op het pro
gramma staat onder meer Vival
di's Vier Jaargetijden.
17 en 18 mei: Badmimontoer-
nooi in de Sporthal.
Vrijdag 23 mei: Opening van
de eigenlijke festiviteiten in de
Grote Kerk. Onder meer met
een historische rede, de opening
van een historische tentoonstel-
'ing in het Stedelijk Museum.
I Zaterdag 24 mei: Zwemwed
strijden in het bad Groenoord,
georganiseerd door de Schie
damse Reddings Brigade. Grote
■«"andelmars met défilé langs
het stadhuis, georganiseerd door
de Schiedamse Tippelaars. Rui-
terdemonstraties en wedstrij
den, georganiseerd door de Rui
tersportverenigingen Schiedam
jjn Spalandruiïers. Jeugdtoneel
door scholieren in de avondu
ren.
1 Zondag 25 mei: Waterpolo-toer-
"ooi ;n Bad Groenoord. georga
niseerd door SZC. Wielerwed
strijden op de baan in Harga.
jeugdtoneel door scholieren in
ee avonduren.
Maandag 26 mei: Volleybal
toernooi in de sporthal. Schaak
wedstrijden in het Stadskan
toor. Muzikale evenementen
zoals pleinconcerten en dergelij
ke.
Dinsdag 27 mei: Grote gym-
nastïekdemonstratie door de ge
zamenlijke verenigingen op net
parkeerterrein Broersvest. Brid-
gewedstrijden in het. Stadskan-
toor.
Woensdag 28 mei: Uitvoering
door Schiedamse Muziekschool.
Zaalvoetbadtoeroooi in de Sport-
hal.
O Donderdag 29 mei: Koorzang
in de Grote Kerk, afgewisseld
met declamatie, Zaalvoetbal-
toernooi in de SporthalBridge-
wedstrijden in het Stadskantoor;
O Vrijdag 30 mei: Ouderwetse
markt met attracties in de Lan
ge Kerkstraat/Grote
Markt/Hoogstraat Gerekend
wordt op ongeveer 150 kramen.
Onder meer zal. een standwer-
kersconcours worden gehouden.
Damweüstrijden in het Stads
kantoor.
Zaterdag 31 mei: Sportdag,
- Onder meer met pupiïlenwed-
strijd tussen Vlaardingen en
Schiedam, 's Middags een ge-
kostumeerde voetbalwedstrijd,
voorafgegaan door een tocht
door de stad. Daarna volgt nog
een rugby-wedstrijd, 's avonds
groot bal m de Sporthal.
Naast deze dag-evenementen zijn.
er ook' nog feestelijkheden die
gedurende enkele dagen Worden
gehouden. Zo komt er een Ré
vue in het Passage-theater. Ver
der is er een etalagewedstrijd
in een Ken-Uw-stad-spel, samen
gesteld door gemeente-archiva
ris Van der Feijst.
Daarnaast zal er-voor de bejaar
den nog een expositie in het
Dienstencentrum worden gehou
den, In de wijken komen er ook
poppenkastvoorstellingen en het
optreden van een fcindercircus.
Tenslotte zal Schiedam ook nog
enkele cadeaus ontvangen. Zo
zullen dé Schiedamse Rotary.
Lions en Kuund Table de stad
een mi.ii-gcifbaan. aanbieden die
vermoedelijk in het Prinses
Bestrrzpark zei kernen. De ge-
zc:rc.d:jks vrouwenorganisaties
witte een v/ar.dklesi gaan ma
ken dat fcüvo: ccn plaats
in liet stadhuis zou kunnen krij-
gen.
9 DESIREE (18)
welgevormde
leiding
Scihiedam "Er kunnen wel 21 mooie dijen omhoog gaan, maar als
dat niet gelijk gebeurt, is het niet om aan te zien".
De 18—jarige "Schiedamse schone" Desiree Panis kan het weten.
Afgelopen weekeinde nog werd zij uit negen groepen tijdens een festi
val in Rotterdam gekozen tot de beste miss-majorette. Een niet on
verdienstelijke prestatie voor deze goedogende, zwartharige juf
frouw, die ïn het dagelijks leven een Schiedamse oogarts assisteert
"Het kan soms drie maanden
duren voordat wij met de 45
man sterke drumband van OBKL
door de straten kunnen parade
ren. Er komt heel wat meer bij
kijken dan dat er simpelweg
maar een paar meisjes door de
straatlopen".'
Desiree is trots op haar prijs, de lucht ingaan en dat er wat Over het algemeen was de .festi
jn aar zij beseft terdege dat zij variatie in het showwerk zit,
dit resultaat niet in haar eentje maar de andere meisjes zelf
.had kunnen bereiken. kunnen je dan maken, of bre-
Tk moét er dan wel voor zorgen ken".
dat die benen allemaal tegelijk En vakkundig-voegt zij eraan toe:
val jury erg enthousiast over het
werk van de OBK-meisjes. uit
Schiedam. "Zeer pittige, meis
jes" luidde hun oordeel. Een
conclusie die adjudant pijper W.
Hoekstra, de. voorzitter van de
jury, geheel kan onderschrijven.
En reken er maar op dat déze
vakman op dit gebied echt niet
•alleen maar dromerig naar de
benen vande meisjes heeft zit-
ten staren,
INDRUK
Presentatie, marsdisclpllne, varia
tie, show-element, make-up, het
zijn allemaal zaken waarvoor
de heren van de jury zich veel
meer interesseren. Een andere
belangrijk facet bij hun bcoor-
deling is de algemene indruk die
zo'n stel majorettes maakt.
Het is overigens niet de eerste
keer dat Desiree met haar 21
meisjes -gemiddeld, ongeveer 16.
jaar- in de prijzen is gevallen.
Onder haar leiding zijner. be-
kers en bokalen uit Breda,
Charleroi en Lomme wegge-:
sleept.
Het is dan ook voor een ieder be-,
grijpelijk .dat dergelijke resulta
ten niet zomaar een-twee-drie
tot stand komen. Het blijft we
kelijks een kwestie van soms
urenlang serieus oefenen. En
verder maar oefenen, oefenen
en oefenen.. Tot het uiteindelijk
perfect gaat.
Maar het feukst blijven altijd de
shows. Per jaar worden er zo'n
25 gegeven. En volgend jaar
gaan de OBK-meisjes voor het
eerst meedoen aan een landelijk
concours. "Maar dat betekent
wel dat we voortaan zeker zes
uur per week móeten gaan trai
nen", zegt Desiree nadrukkelijk.
Natuurlijk gebeuren er bij die
majorettes ook wel leuke, gekke
dingen. Desiree vertelt lachend:
"Een paar jaar geleden liepen.
we mee in een Sinterklaas-op
tocht,. Maar van al dat lawaai
werden die paarden die achter
ons liepen een beetje zenuwach
tig. Die beesten ghrgen steeds
harder lopen en wij werden
steeds vérder opgedreven'-'.
Soms worden de meisjes na af
loop van een optreden gevraagd
om neg even na te blijven. Om
nog even gezellig na te praten.
"Dat vinden w-e best leuk èh
vaak doen we dat ook. Maar
dan gaat wel eerst het uniform';
uit", zegt ze guitig/
"En de dagelijkse kleren, aan, na-.'.'
tuurlij k", voegtOBK-drum-
band-voorzitter Van der Dussen
er snel aan toe, "Om misver-,
standen tc voorkomen
tl
3
1?
1
