Vierentwintig instellingen
als afspiegeling
van de maatschap] >1
PK
een politieke noodzaak
mÈËmmÊm
PROVINCIALE RAAD VOOR DE RUIMTELIJKE ORDENING BESTAAT RUIM TWEE JAAR
De ordening van
ruimtelijke ordening
WOENSDAG 13 NOVEMBER 1974
SCHIEDAMSCHE COURANT
3
In ons geordende landje
dat toch al bol staat
van de meest uiteenlo
pende organisaties en
instellingen, fungeert
sinds 29 september
1972 de Zuidhollandse
Provinciale Raad voor
de Ruimtelijke Orde
ning: Het Zuidhol
landse provincie-be
stuur vond het poli
tiek noodzakelijk zich
door een groepje van
vierentwintig verte
genwoordigers van
'maatschappelijke' or
ganisaties planolo
gisch te laten advise
ren. Wéér een stukje
inspraak dus. En dat
is volgens het provin
ciebestuur nodig, om-,
dat je bij de moeizame
pleging van ruimtelij
ke ordening in het vol
gepropte Zuid-Hol
land altijd wel iemand
op de tenen moet trap
pen. Een 'maatschap
pelijke' organisatie
kan dus desnoods via
de Provinciale Raad
van de Ruimtelijke
Ordening officieel
au(!) roepen.
Dat klinkt fraai, maar toch
roept de instelling van de
PRRO een aantal vragen op.
Het aantal planologische in
stellingen (nu al dertien ver
schillende soorten) neemt
toe. Wordt het voor de indi
viduele burger daardoor niet
moeilijker te bevatten hoe 't
allemaal in elkaar rit? In
hoeverre hebben we wat aan
de PRRO? Houdt het pro
vinciebestuur wel rekening
met die nieuwste, zoveelste,
adviesgroep? Wordt de PR
RO niet van meet af aan
veroordeeld tot de status
van (wéér een) machteloos
bla-bla roepend werkgroep
je? Omdat ze door de tegen
stellingen tussen de verte
genwoordigde „maatschap
pelijke" organisaties niet tot
een zinnig advieskan ko
men?
PRRO-secretaris drs. (sociale
wetenschappen) H. M. Z
axaalberg (34, voorheen
werkzaam bij het provin
ciaal opbouw-orgaan) wil
daar wel wat licht op wer
pen. Op de vergaderzolder
van het PRRO-pandje aan
de Haagse Jan van Nassaus-
traat, dat met een afdeling
van provinciale waterstaat
wordt gedeeld. Het huisje
ligt (symbolisch voor een ad
viescollege?) vlak achter het
kolossale provinciehuis. Dat
blijkbaar toch te klein is om
alle provinciale kuikens on
der de ruime vleugels te om
vatten.
NOOIT GEBEURD
De relatie tussen de individue
le burger en de PRRO. Drs.
Zaalberg: 'Een individu mag
best inspraak plegen via de
PRRO. Dat wil zeggen, hij
Groen tn Zuid-Ho Hand. Maar toch is er per inwoner nog geen vierkante meter ruimte.
kaart iets aan waar de raad
advies over kan uitbrengen,
't Moet wél een vraagstuk
rijn van meer dan lokale
betekenis, anders is de ge
meente het geëigende adres.'
Is 't wel een s gebeurd, dat een
individu iets aankaartte?
'NooitE'
Vind u dat jammer?
En hier is het te merken dat
drs. Zaalberg bij het op
bouwwerk heeft gezeten:
"Natuurlijk. Er zijn nog veel
te veel mensen die 't vanzelf
sprekend vinden dat de
overheid allerlei dingen voor
ze regelt. U moet het zo zien,
de ontwikkeling van in
spraak is pas begonnen.'
Drs. Zaalberg vervolgt: 'De
PRRO doet aan belangenbe
hartiging voor de aangeslo
ten organisaties. Dat is het
hele verschil met andere in-
stelÜngen die zich met ruim
telijke" ordening Bezig hou-
rein heeftjde andere wel. De
PRRO houdt rich bezig met
algemene zaken als het te
gengaan van woningbouw in
landelijke gebieden, waarom
er wel of niet ergens een
weg komt, de toestand in de
grote steden.'
door Robert Lankamp
'Eén van de redenen waarom
de PRRO is ingesteld is
juist de belangenbeharti
ging. In de Provinciale Pla
nologische Commissie,
waarin de overheidsinstan
ties zijn vertegenwoordigd
die met de Zuidhollandse
ruimtelijke ordening te ma
ken hebben, komt zo'n be
langenbehartiging niet goed
ringen, die er zijn vertegen
woordigd.'
Geven die diverse meningen
nooit moeilijkheden? Binnen
de PRRO zitten er organisa
ties met tegengestelde belan
gen, de vakcentrales en de
werkgeversorganisaties bij
voorbeeld.
Drs, Zaalberg: 'De Raad hoeft
zich bij een advies niet una
niem cfte stellen. Kijk, de
polarisatie in de PRRO is
niet zo scherp, iedereen
komt tot z'n recht Zowel
meerderheids- als minder
heidsstandpunten worden
aan Gedeputeerde Staten
doorgestuurd. En tenslotte
ligt de uiteindelijke afwe
ging bij het provinciebe
stuur. De meningen binnen
de raad ligen echt met altijd
zo ver uit elkaar, hoor.'
den. Een ander verschil is
ook nog dat de raad geen
specifiek planologisch ter-
Wat zijn nou typische stand
punten van de PRRO? Wat
wordt er bijvoorbeeld ge
zegd naar aanleiding van de
zes grote branden dit jaar,
bijna-rampen, in de petro
chemische industrie in de
Rijnmond?
"Die branden, dat zijn ineiden-
tenin een totaal-slechte si
tuatie. De controle op de
uitvoering van de milieu
wetgeving ontbreekt We
moeten in de Rijnmond het
leefklimaat weten te verbe
teren, de image van de Rijn
mond verbeteren.'
Hit de woorden van drs. Zaal
berg blijkt dat het inspraa
korgaan /bel angenorgani sa-
tie Provinciale Raad voor de
Ruimtelijke Ordening naar
twee kanten contact heeft'
naar Gedeputeerde Staten
tot z'n recht. Vandaar de
PRRO. daar heb je dediver
se meningen van de groepe
en naar de achterban in de
vertegenwoordigde organi
saties. Volgens het door
zichzelf ontworpen 'voorlo
pig reglement' kan het colle
ge advies uitbrengen als
G.S. daarom vragen, maar
ook uit eigen beweging. Dat
laatste volgens het regle
ment als er bijdragen kun
nen worden geleverd aan de
realisering van doelen van
het provinciaal bestuur (dus
niet van zichzelf). Verder als
er allerlei planologische za
ken vast dreigen te lopen, en
als men van mening is dat
er bepaalde standpunten en
problemen ter kennis van
G.S. moeten worden ge
bracht.
Het is duidelijk, dat bij al die
adviezen (die overigens niet
bindend rijn, hoewel G.S. er
nog niet één naast zich neer
heeft gelegd) de PRRO uit
sluitend verantwoording
verschuldigd is tegenover de
leden of leidingen van de
aangesloten instellingen.
Toch heeft de raad ook te ma
ken met de inspraak van de
gewone burger. Behalve ad
viseren over planologische
zaken, mag de PRRO name
lijk ook z'n gedachten late-
n gaan over de bevordering
van inspraak door de hele
bevolking. Waarschijnlijk
vanuit de gedachte dat alle
organisaties samen wel alle
lagen uit de bevolking zullen
vertegenwoo rdigen.
Het belangrijkste werk van de
PRRO op dat laatste gebied
is het optreden als overkoe
pelend orgaan van de pro
vinciale streekcommissies.
Die laatste, ook al nieuwe
ruimtelijke ordenings-clubs
'waar blijkbaar bijna nie
mand ooit van gehoord
heeft) bestaan uit groepen
'belangstellende burgers'
waarvan wordt verwacht
dat ze als mini-PRRO's voor
hun streek optreden. Overi
gens zijn er pas vier streek
commissies, en wel voor de
Bollenstreek, Leiden en om
geving. Den Haag en omge
ving en het Westland met
Delft en omgeving-
Ze bestaan ieder uit twintig
door G.S, benoemde vrijwil
ligers fna een open procedu
re' aldus drs. Zaalberg) plus
een zeventigtal andere be
langstellenden die via dis
cussiegroepen meedoen.
Drs. Zaalberg: 't Was niet de
bedoeling elitaire groepjes
insprekers te kweken, die
geen bepaalde organisaties
vertegenwoordigen, maar
die wél uit diverse maat
schappelijke sectoren ko
men. En er rijn ook geen
gemeenteraadsleden of le
den van provinciale staten
bij.'
Uiteindelijk zullen de streek
commissies heel Zuid-Hol
land overspoelen. Overigens
is het de bedoeling dat ze
een aantal 'oude* (en vaak
nauwelijks meer functione
rende) streekcommissies
vervangen, die meer te ma
ken hadden met de gemeen
tebesturen in de betrokken
gebieden. Vaak bestonden ze
gedeeltelijk uit raadsleden,
burgemeesters en wethou
ders. Het gaat hi er hij om de
commissies voor de Zwijnd-
rechtse waard, de Hoekse
waard, Goeree-Overflakkee
en hetplassengebiedj
De begeleiding van een uitge
breid aantal streekcommis
sies vereist volgens drs.
Zaalberg een uitbreiding
van de vaste staf, en dus
meer geld. Op 't mement
zijn er continu aanwezig op
de Jan van Nassaustraat
naast secretaris Zaalberg
een parttime typiste, een
administrateur en een in
spraak-coördinator (begelei
der) voor de bestaande
streekcorrunissies 'nieuwe
stijl*.
Om doeltreffend te kunnen
werken moet er in ieder ge
val nog één inspraak-cbordi-
nator bij komen voor de
nieuwe streekcommissies,
zegt drs. Zaalberg.
Er is natuurlijk ook een twee
de, en misschien belangrij
ker voorwaarde om doeltref
fend te kunnen werken. Dat
is: de PRRO moet, wil die
effectief zijn, geen vrijblij
vende belangen behartigen
de praatclub worden. De
raad moet zien een eigen
(politieke) opstelling te ont
wikkelen, een zaak die zijn
inspraak- en adviesfunctie
alleen maar ten goede komt
en die bovendien voor ande
ren duidelijk maakt. Het riet
er naar uit dat de PRRO die
richting uit gaat een aantal
eigen beleidsuitgangspunten
staan al op papier. Maar de
raad bestaat nog te kort om
te kunnen zeggen of er veel
van die punten concreet
wordt gemaakt. Mogelijke
tegenstellingen tussen de
vertegenwoordigde instelli-
nen zijn daarbij niet zo erg,
zolang de discussiepunten
en de standpunten maar
goed uit de verf komen.
Er zijn nogal wat overheidsinstanties die zich met de ruimtelij
ke ordéning bezig houden, op 't niveau van het rijk, de
provincie en de gemeente.
't Allerhoogst zijn de Kroon (oftewel de Raad van State) de
minister van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, de
raad van advies voor de ruimtelijke ordening (grote broer
van de PRRO), de generale inspectie van de volkshuisves
ting, de rijksplanologische dienst en de rijksplanologische
commissie.
Op provinciaal niveau zijn er: de inspectie voor de volkshuis
vesting, de inspectie van de ruimtelijke ordening, het provin
ciebestuur (provinciale staten. Gedeputeerde Staten), de Pro
vinciale Planologische Dienst, de Provinciale Planologische
Commissie en de Provinciale Raad voor de Ruimtelijke
Ordening. En tenslotte heb je het gemeentebestuur.
De gemeenten houden zich bezig met struktuurplannen en de
(kleinere) bestemmingsplannen. Dat is vrij belangrijk, omdat
alléén bestemmingsplannen wettelijk bindend zijn. Alle an-
dere plannen, ook die van provincie en rijk, zijn eerder
richtlijnen, waar zonodig van kan worden afgeweken.
Dé provincie maakt de streekplannen en keurt de gemeentelij
ke plannen.
De instellingen op rijksniveau keuren de provinciale plannen.
Een gemeente (of een andere bezwaarde) kan tegen een
beslissing van het provinciebestuur bij de Kroon in beroep
gaan.
In de provincie Zuid-
Holland is er per per
soon nog geen vier
kante meter ruimte.
En de bevolking blijft
groeien. Voor de toe
komstige Zuidhollan-
ders en voor de be
staande 3,3miljoen
moeten voldoende bui
zen, werkgelegenheid,
openbaar vervoer, we
gen en ontspannings
mogelijkheden komen.
Het plegen van ruimtelijke or
dening in zo'n dichtgegroeid
gebied is een moeizame
tzaak. Er zijn bijna altijd be
langen van diverse bevol-
kingsgroepen, het bedrijfsle-
ven en andere instellingen*
mee gemoeid.
Sinds de jaren zestig wordt
het vrij algemeen nodig ge
vonden dat de* belangheb
benden op 't gebied van de
ruimtelijke ordening him
zegje doen. De inspraak-pro
cedures rond (gemeentelijke)
bestemmingsplannen zijn
alora bekend.
Vorig jaar achtte het provin
ciebestuur de tijd rijp om
ook wat meer aan inspraak
te doen- En wel door een
Provinciale Raad voor de
Ruimtelijke Ordening in te
stellen. Een college bestaan
de uit vaste vertegenwoordi
gers van vierentwintig maat
schappelijke instellingen die
in Zuid-Holland werkzaam
zijn.
De bedoeling is dat die vieren
twintig samen zowat alle ge
ledingen van de bevolking
omvatten. De taak van de
PRRO is Gedeputeerde Sta
ten over allerlei planologi
sche zaken te adviseren (ook
uit eigen beweging) en ver
der de begeleiding van
streekcommissies.
Wie zitten er in de PRRO? De
Vereniging van Zuidholland
se Gemeenten, de Zuidhol
landse Waterschapsbond, de
Gewestelijke Raad voor
Zuid-Holland van het Land
bouwschap, de samenwer
kende Kamers van Koop
handel en Fabrieken in
Zuid-Holland, het Overlegor
gaan van centrale onderne
mersorganisaties in het mid
den- en kleinbedrijf (twee
vertegenwoordigers) waar
van één namens het NCOV-
NKOV en één namens het
KVO), de Raad van Neder
landse Werkgeversbonden,
het NW, het CNV, het
NKV, de contactcommissie
voor natuur- en landschaps
bescherming de raad voor
milieudefensie, de stichting
„Het Zuid-Hollands Lands-
cahp", het Contactorgaan
Nederlands Vervoersover-
leg. de Nederlandse Spoor
wegen, de stichting „Recrea
tie", de ANWB. de Provin
ciale Sportraad, het Provin-
het Humanistisch Verbond,
de Provinciale Jeugdraad,
de Nationale Woningraad en
de Provinciale Vrouwen Ad
viescommissie voor de wo
ningbouw.
In het college hebben twee
vrouwen zitting: vertegen-'
woordigers van milieudefen
sie en de vrouwen-advies
commissie.
Voorlopig houdt de PRRO
rich alleen met het westen
van Zuid-Holland bezig, het
gebied waar tot dusver de te
begeleiden streekcommissies
functioneren. De PRRO wil
in de toekomst voor heel
Zuid-Holland gaan werken,
wanneer er daar ook streek
commissies bestaan. Dat
laatste staat in de (papieren
steigers.
In zijn korte bestaan heeft de
PRRO al een aantal beleids
uitgangspunten opgesteld.
De belangrijkste zijn: afkeu
ring van het spreidingsbe*
leid van rijksinstellingen,
het handhaven van de
„Groene Long", méér aan
dacht voor de leefsituatie in
de grote steden, voorzichtig
heid bij de uitbreiding van
kleinere plaatsen en meer
voorlichting over inspraak.
Vooratter van de PRRO is
prof. dr. J. G. Lambooy. De
twee vice-voorzitters zijn dr.
ir, F. Hekker eh ir. J. E.
Kruisheer.
