STICHTING: ENIGE VORM OM AAN ALLE
DEMOCRATISERINGSEISEN TE VOLDOEN
iekenhuisvoorziening in
Schiedam in groot gevaar
Wat waren de andere
fusiemogelijkheden
Discussie
begon al mei
vorig jaar
e
Integratie
commissie
GZ-Nolet:
Confessionele inbreng
Nolet moet blijven
ammirammiraamimnmHiHiiiunuiininumni
PINSDAG 28 JANUARI 1975
SCHIEDAMSCHE COURANT
SCHIEDAM - „Aange
zien het er naar uit
ziet dat er met name
voor het personeel
geen onoverkomelijke
bezwaren kleven aan
de figuur van de
stichting en ander
zijds alleen in dat ge
vat aan de eisen van
democratisering en
slagvaardigheid ten
volle han worden
voldaan, meent de
Integratiecommissie
de stichting als toe
komstige rechtsvorm
voor een nieuw
Schiedams ziekenhuis
te moeten aanbeve
len",
Dit is de volledige slotsom
van de eerste nola van do
integratiecommissie van de
Schiedamse ziekenhuizen
die ruim drie maanden ge
leden de opdracht kreeg om
de mogelijkheden te onder
zoeken om te komen tot
een eventuele samenwerk
ing tussen het Gemeente
Ziekenhuis en het Nolet
Ziekenhuis.
In dit eerste rapport van de
commissie stelt men dat de
stichtingsvorm het beste is
omdat men deze volgens de
Wet op de Stichtingen zo
kan inrichten als men maar
wensL
In feite is er maar één beper
king: de stichting kan geen
leden hebben. Maar aan de
andere kant is het wel mo
gelijk een democratische
beheersvorm volledig te
verwezenlijken.
De Integratiecommissie sug
gereert daarbij om een
stichtingsraad in te stellen
die a) de leden van het
stichtingsbestuur ontsla"*
en genoemt; b) recht heeft
op informatie en de opmer
kingen maakt die de raad
nodig acht en c) repressief
toezicht uitoefent door
goedkeuring van de jaarre
kening en toetsing van het
beleid.
Deze stichtingsraad zou vol
gens het rapport minsstens
vier maal per jaar bijeen
moeten komen. Deze verga
deringen zouden als regel
openbaar moeten zijn.
De stichtingsraad zou bijvoor
beeld kunnen worden sa
mengesteld uit:
3 leden uit de gemeenteraad;
3 leden aan te wijzen door de
Raad van Kerken;
2 leden aan te wijzen door
het personeel;
1 vertegenwoordiger van de
Plaatselijke Huisartsen Ver
eniging;
1 vertegenwoordiger van de
Schiedam se Specialisten;
1 vertegenwoordiger van de
Kmisraad en
1 vertegenwoordiger van de
ziekenfondsen.
Het stichtingsbestuur zou, nog
steeds volgens de suggestie
van de integratiecommissie,
kunnen bestaan uit 6 bur-
gerleden, onder wie in ieder
geval één huisarts, die eco
nomisch. bestuurlijk, finan
cieel, juridisch, bouwkundig
en medisch als deskundig
kunnen worden beschouwd.
Als adviserende bestuursle
den treden dan op; de di
rectie, één lid van de medi
sche staf en één Ud uit het
personeel.
Door deze vorm worden be
stuur en contróle op het be
leid gescheiden. Alle by het
ziekenhuis betrokkenen ne
men deel aan het bestuur,
terwijl de deskundigheid
van het bestuur gewaar
borgd is. Bovendien is een
slagvaardig beleid mogelijk.
Als een soort overgangsrege
ling stelt de onderzoek-com-
missie voor om gedurende
de eerste jaren de helft van
beide colleges (bestuur en
raad) aan te wijzen door
respectievelijk de Schie-
damse gemeenteraad en de
Vereniging het Noletzieken-
huis. In de eerste twee jaar
zou bijvoorbeeld het stich
tingsbestuur kunnen wor
den samengesmolten uit le-
den van het bestuur van
het Nolet en uit leden van
de ziekenhuiscommissie van
de gemeente.
Overgaan tot een stichtings
vorm nadat beide zieken
huizen tot één groot Schie
dams ziekenhuis zijn gèlnte-
greerd betekent wel dat het
personeel van het Gemeente
Ziekenhuis de ambter\aren-
status zal verliezen. Het
GZ-personeel zou echter
ook door de gemeente
als ambtenaar kunnen
worden gedetacheerd bij de
nieuwe stichting, zodat in
ieder geval iedereen zijn
rechtspositie behoudt
Een andere mogelijkheid is
dat de gemeente het huidi
ge GZ-personeel zijn in
komsten als ambtenaar ga
randeert, zonder dat het
overigens ambtenaar is.
Schiedam - De integratieconunissie - inge
steld om te onderzoeken ot het mogelijk
is om te komen tot een fusie tussen beide
Schiedamse ziekenhuizen - is van mening
dat de ziekenhuisvoorziening in Sehiedam
in groot gevaar is. Op economische grond
en is het onvermijdelijk dat beide zieken
huizen kleiner worden en dit heeft onaan
vaardbare gevolgen voor de gezondheids
zorg in Schiedam.
Daarom is het volgens de commissie een harde nood
zaak dat er op korte termijn fundamentele beslissin
gen worden genomen. Het nog even aanzien van de
hele zaak, zou kunnen betekenen dat het te iaat is.
Integratie van beide ziekenhuizen
is zeker noodzakelijk. De situa
tie is zo ernstig dat beide bestu
ren bereid zullen moeten zijn
afstand te doen van de histo
risch gegroeide structuren van
beide ziekenhuizen, teneinde
één ziekenhuis voor Schiedam
veilig te stellen.
"Voor deze overweging zullen alle
andere moeten wijken", zo con-
cluderen de commissieleden.
Tot deze slotsom is men onder
meer gekomen na het bekijken
van de cijfers van beide zieken
huizen van de afgelopen jaren.
Hieruit blij*kt onder meer dat er
teveel ziekenhuisbedden in
Schiedam zijn. Volgens de oude
norm (5 pro mille) 150 bedden
en volgens de door de staatsse
cretaris voorgestelde norm van
4 pro mille zelfs 250 teveel.
Wel moet daarbij worden bedacht
dat Schiedam 15 procent meer
opnamen van bewoners heeft
dan Gaardingen. Dit is moge
lijk toe te schrijven aan de vrij
hoge graad van vergrijzing. Bo
vendien is de gemiddelde ver-
pleegduur in het G2 15 procent
langer dan het landelijk gemid
delde, hetgeen voortvloeit uit
door
Rien van den Anker
het grote aantal opnamen voor
zenuwziekten.
Toch is er sprake van "overbed-
dmg". De bedbezetting daalt
snel. Voor 1975 wordt een be-'
v zettmgsgraad van 83 proeent
verwacht, terwijl het landelijk
gemiddelde 90 procent be
draagt. Een der oorzaken is Het
dalen van het aantal inwoners.
In theorie zouden er jaarlijks
alleen al om deze reden 3,2
bedden moeten worden geslo
ten.
Bovendien zijn er aanwijzingen
dat steeds riteer Schiedammers
m Rotterdamse ziekenhuizen
worden opgenomen. Vermoede
lijk komt dat omdat de medi
sche pakketten van beide
Schiedamse ziekenhuizen te
weinig geschakeerd zijn.
GEVOLGEN
De daling van de bedbezetting en
die van de gemiddelde ver-
pleegduur hebben ook economi
sche gevolgen. Er komen ex
ploitatietekorten die in principe
niet mogen worden doorbere
kend.
Nu zal het tekort van het GZ na
internering van de reserves ten
laste van de gemeente Schie
dam komen. Het tekort van No
let betekent een vermindering
van het eigen vermogen. Ter
verduidelijking: het tekort in
1973 voor beide ziekenhuizen
was vier ton; voor 1974 wordt
het tekort geschat op ongeveer
een miljoen.
Ook de toekomstbeelden zijn in
dit opzicht somber. De daling
van de gemiddelde verpleeg-
duur zal vermoedelijk door
gaan. Bovendien zegt de Struc
tuurnota Gezondheidszorg van
staatssecretaris Hendriks dat er t
steeds meer nadruk zal moeten
worden gelegd op poliklinische
behandeling en preventieve
zorg- Bij doorwerking van deze
beginselen is te verwachten dat
minder ziekenhuis-opnamen no
dig zullen zijn.
Op dit moment worden er in snel
tempo verpleegtehuizen ge
bouwd. Ook hierdoor zal het
aantal verpleegdagen in de zie
kenhuizen dalen, want er zijn
nog altijd patiënten die opgeno
men worden omdat er in de
verpleegtehuizen geen plaats is.
Tot slot blijkt uit de cijfers dat
ook in Rotterdam "overbed-
ding" dreigt Op enkele minu-
ten rijden van Schiedam wordt
een geheel nieuw St. Franciscus
Gasthuis gebouwd. De concur*
rentie zal dus nog groter wor
den.
Samenstelling van GZ en NoJet
betekent dat er een ziekenhuis
met (330 +300) 630 bedden
ontstaat Het ziekenhuisbed rijf
zal echter pas als eenheid kun
nen fungeren als beide gebou
wen met elkaar zijn verbonden
door een overdekte verbin-
dingsgang.
Nadat eerst de "fusie in de top"*
heeft plaatsgevonden zal er een
tijd lang niets gebeuren. Er zul
len dan geen schokeffecten op
treden en het personeel kan
dan - zeker als een vaste ver
binding tussen beiden gebou
wen bestaat - alvast wennen
aan de nieuwe situatie. Men
stelt zich voor dat het nieuwe
Schiedamse Ziekenhuis zal blij
ver» bestaan uit het "Gemeente
gebouw" en het "Noletgebouw"
Als eenmaal de werkelijke inte
gratie is begonnen zal ook een
aantal andere gezondheidsvoor
zieningen verder kunnen wor
den ontwikkeld. Te denken valt
onder meer aan een revalidatie
centrum en een psychiatrisch
centrum. Ook zal een aantal
medische functies moeten wor
den ontwikkeld en zullen enke
le specialismen moeten worden
aangetrokken, zodat er steeds
minder patiënten zullen worden
doorgezonden naar Rotterdam.
Dit heeft twee voordelen, name
lijk meer werkgelegenheid en
de ziekenhuisvoorziening in
Schiedam wordt beter. Men
gaat ervan uit dat deze integra
tie wel extra kosten met zich
zal brengen, maar deze moeten
worden gezien als diepte-inves
teringen. die pas op den duur
tot kostenbesparing zullen lei
den.
Schiedam Een belangrijk discussiepunt tijdens de vergaderin
gen van de Integratiecommissie is geweest hoe de confessione
le inbreng van het Nolet Ziekenhuis zou kunnen functioneren
na een fusie met het Gemeente Ziekenhuis.
De commissieleden erkennen dat dit confessionele karakter door
grote groepen van het partiëntenbestand op prijs wordt
gesteld en het is dan ook van belang dat aan deze wens
volledig tegemoet wordt gekomen.
Uit cijfers blijkt dat 45 tot 50 procent van de patiënten van
het Nolet katholiek is, In het Gemeente Ziekenhuis is dit
percentage slechts 5 10 procent. Bovendien blijkt dat twintig
procent van. de Nolet-patiënten uit Vlaardmgen en Maassluis
komt Hetgeen er op duidt dat hier sprake is van een bewuste
keuze voor dit confessionele ziekenhuis.
Toch is Nolet we] confessioneel gebleven, hetgeen onder meer
blijkt uit het feit dat een patiënt niet uitsluitend als ziektegeval
wordt gezien. Men moet bovendien hulp bieden bij psychische,
sociale en religieuze noden. De hulpverlening is gericht op
de totale mens en niet alleen op zijn lichamelijkheid.
Zeker is in ieder geval dat de „sfeer en identiteit" van een
ziekenhuis wordt bepaald door de mentaliteit van de medewer
kers die in een proces van jaren zichzelf hebben geselecteerd.
Ieder ziekenhuis heeft zijn eigen criteria voor die selectie en
het is duidelijk dat die in ieder geval anders waren en zijn
in het Nolet dan in het algemene ziekenhuis GZ.
Hoe nu uiteindelijk toch dat stukje confessionele inbreng binnen
een groet Schiedams ziekenhuis kan worden gehandhaafd, zal
nog nader moeten worden uitgewerkt Dit zou moeten gebeu
ren door een nog in te stellen commissie Confessionakteit.
Schiedam De integratlecommissie die de moge
lijkheden heeft onderzocht voor een eventuele
fusie tussen het Gemeente Ziekenhuis en het
Nolet Ziekenhuis heeft de volgende mogelijkhe
den onder de loupe genomen,
(1) Regeling volgens de wet gemeenschappelijke
regelingen.
In deze wet uit 1950 wordt in eerste instantie de
mogelijkheid geschapen om te komen tot een
samengaan van twee of meer ziekenhuizen die
elk door een gemeente werden gerund. Er kan
dan een soort „raad van bestuur" worden ge-
vormd bestaande uit vertegenwoordigers van de
deelnemende gemeenten. In deze wet wordt ooft.
de mogelijkheid geopend voor een samengaan
tussen een burgerlijk rechtspersoon en een ge
meente. In deze vorm is sprake van een redelijke
autonomie, maar wel zal een slagvaardig beleid
achterwege blijven omdat er drie overheden
(centrale overheid, gemeente en GS) controle op
het beleid zullen voeren.
Verder ia de kans" groot dat een dergelijk lichaam
geen geld zal mogen lenen op de vrije kapitaals
markt, maar dat dit alleen mogelijk zal zijn via
de Bank van Nederlandse gemeenten. Exploita
tie-tekorten zullen door beide partners moeten
worden gedragen. De vraag rijst of de particulie
re vereniging Nolet dat lang zal kunnen volhou
den. Het enige bestaansrecht voor die vereniging
zou nog ?ijn het „leveren" van bestuursleden
voor het ziekenhuis.
(2) De B3-s lichting.
De vorm is in feite eem provaatrechtelijke stich
ting met als enige afwijking dat ook dan artikel
B3 van de Algemene Burgerlijke Pensioenwet
van toepassing wordt verklaard. Vroeger was dit
aantrekkelijk, omdat dit een welvaartsvaste pen
sioenvoorziening betekende. Sinds de oprichting
van het Pensioenfonds voor Gezondheid, Geeste
lijke cn Maatschappelijke Belangen (PGGM) in
1970, met vrijwel dezelfde pensioenvoorziening
als die van het ABP is er minder beboette aan
de &3-$tichtmg.
By deze vorm zyn de arbeidsvoorwaarden en de
rechtspositie vrijwel gelijk aan die van ambtena
ren, maar het personeel is geen ambtenaar. Het
is in dienst van een privaatrechtelijke stichting.
Een nadeel is dat een B3-sbchting haar beleid
zal moeten afstemmen op dat van de overheid,
ift het Schiedamse geval op dat van het college
van burgemeester en wethouders.
In feite komt het beleid bij dit college te liggen,
dat daarvoor niet eens verantwoording hoeft af
te leggen aan de gemeenteraad. Enerzijds staat
dus het ziekenhuisbestuur, anderzijds het college
van b. en w. dal de dienst uitmaakt De vraag
rijst of dit laatste college deskundiger is dan het
ziekenhuisbestuur (3) Ziekenhuis als tak van
gemeentelijke dienst.
Op dit moment functioneert het Gemeente Zieken
huis op deze wijze. Zou deze vorm gekozen
worden, dan zou dit betekenen dat het Nolet in
zijn geheel opgaat in het GZ. Het gehele perso-
neel krijgt dat de status vam ambtenaar. Het
beleid ligt in handen van het college van b. en
w. en in laatste instantie bij de gemeenteraad
De commissie voor het Gemeente Ziekenhuis is
geen bestuur, het adviseert slechts.
Door dit alles kan een ziekenhuis in deze vorm
vrij gemakkelijk verzeild raken m politieke ver
wikkelingen. Bovendien wisselen college van b,
en w. en gemeenteraad om de vier jaar, zodat
afbreuk zou kunnen worden gedaan aan de
zozeer nodige continuïteit in het beleid en rust
in het ziekenhuis.
(4) Ziekenhui» beheerd door een vereniging
Volgens de integratiecommissie kan aan deze con
structie voorbij worden gegaan. Een vereniging
met slechts twee leden is een wat opmerkelijk
figuur,
(5) De stichting
Deze vorm wordt commissie aanbevolen. Zie
hoofdverhaal
iffiraKQSinniiiinQinmmiimiminmnmiiiiiiiQ
Rechtspositie
medewerkers niet
bepalend
Schiedam De integratiecom
missie van de Schiedamse zie
kenhuizen is van mening dat de
rechtspositie van het personeel
geen factor hoeft te zijn, die
bepalend is voor de keuze van
de rechtsvorm bij een fusie. Op
langere termijn gezien zyn de
bestaande verschillen niet rele
vant.
„Uit het oogpunt van kostenbe-
teugehng van de gezondheids
zorg en van betere aansluiting
bij het ziekenhuiswezen zou
men «sen voorkeur voor de met-
ambtehjke status kunnen heb
ben", zo zegt de commissie in
haar eerste nota.
Men zegt verder dal het mogelijk
is om in bepaalde vormen van
samensmelting een deel van de
medewerkers ambtenaar te la
ten zyn (of blijven) en een an
der deel de particuliere status
te laten houden.
De meest markante verschillen
van de ambtelijke met de parti
culiere status zyn de volgende:
1) De netto-salarissen zijn voor
enkele groepen tn overheidszie-
kenhui2en op dit moment 9 pro
cent hoger dan in particuliere
ziekenhuizen. Dit verschil zal,
geziende activiteiten van de
landelijke overlegorganen, bin
nen afzienbare tijd zijn verdwe
nen.
2) De secundaire arbeidsvoor
waarden van ambtenaren bie
den soms meer bescherming
dan het arbeidsrecht en de
CAO's van de particuliere
werknemers. Men kan echter
stellen dat de Nationale Zieken
huis Raad deze arbeidsvoor
waarden, voorzover passend en
beter, zal overnemen,
Schiedam De discussie over een eventuele fusie tussen het
Gemeente Ziekenhuis en het Nolet Ziekenhuis Is eigenlijk pas
vorig jaar mei goed op gang gekomen.
De toenmalige burgemeester H.
Roelfsema (toen ook voorzitter
van de commissie voor het Ge
meente Ziekenhuis) en dc oud-
directeur-geneesheer A. L, J.
Kunze van het Nolet Zieken
huis hebben toen een nota ge
publiceerd over de toekomst
van de Schiedamse ziekenhui
zen.
Het slot van deze nota. waarin
wordt gepleit voor een samen
gaan tussen Nolet en GZ luidt
aldus: „Het instellen van een
werkgroep kan de eerste stap
zyn voor het verkrijgen van een
goed inzicht in deze zeer com
plexe materie teneinde de weg
te vinden voor sanering en voor
het behoud van een ziekenhuis
in Schiedam."
Op 10 juni vergaderde de Com
missie voor het Gemeente Zie
kenhuis over dit rapport en
werd er besloten om als leden
van de werkgroep aan te wijze,
rv
Mr. H. B. Symens, KNO-arts
en voorzitter van de medische
staf van het Gemeente Zieken-
huis
Mr. A. Caljé, lid van de com
missie voor het Gemeente Zie
kenhuis
J. Jansen, economisch adjunct
directeur van het Gemeente
Ziekenhuis. Deze is later in ver
band met zijn ziekte vervangen
door
J. H. Leusink. directeur-ge
neesheer van het Gemeente Zie-
kenhuis.
Op 13 juni 1974 vergaderde ook
het bestuur van de rooms-kath-
ollekc vereniging voor Zieken-
verpleging Nolet Ziekenhuis
over de nota. Besloten werd
toen om als leden van de werk
groep aan te wijzen:
J. Vonk, chirurg, voorzitter
medische staf van het Nolet,
A. A. L. Stegman, bestuurslid.
C. J. M. Vlootman, directeur-
geneesheer van het Nolet.
Van de zijde van de gemeente
Schiedam zit verder mr. H.
Snoep als waarnemer tn de
werkgroep, die later bekend is
geworden onder de naam Inte
gratiecommissie.
UITGANGSPUNTEN
De drie belangrijkste uitgangs
punten voor de integratiecom
missie waren de volgende:
Het behouden van de best mo
gelijke ziekenhuisvoorziening in
Schiedam.
De belangen van elk lid van
het personeel zuilen zorgvuldig
worden behartigd (verkregen
rechten, salaris, rechtspositie,
enz. enz.)
9 Gestreefd zal worden naar een
democratische beheersvorm.
De werkgroep stelt zich de proce
dure na het bekend worden van
de eerste nota als volgt voor, In
eerste instantie zou er in begin
sel overeenstemming moeten
worden bereikt tussen beide be
sturen over een bepaalde te kie
zen rechtsvorm.
Vervolgens moeten de consequen
ties daarvan op de rechtspositie
van het personeel cn de confes
sionele inbreng van het Nolet
diepgaand worden onderzocht
Pas dan kan een definitieve
beslissing worden genomen
over de samensmelting en de
vorm waarin dit zal moeten ge
beuren,
