Ethervervuiling nieuwe vorm van milieuaantasting
Iedere
zender
kan 9n
{lastpost
j Hoofd Opsporingsdienst
Clandestiene Zenders:
V'
I
WOENSDAG 16 APRIL 1975 SCHIEDAMSCHE COURANT
De milieubewaking kent vele aspecten."
Men is er nog niet met het toezien op
de Kwaliteit van bodem, water en lucht
en het stellen van een geluidsgrens. De
leefbaarheid blijkt volgens de ecologen
van meer factoren afhankelijk te zijn.
Een enkele jaren geleden nog owcrdach-
te vorm van milieu-aantasting: de"ether-
vervuiling baart de overheid steeds meer
zorgen.
Hobbyisten, al of niet gediplomeerd, blij-
ken het de TV-k ij kende en radioluiste-
rende medemens knap lastig te maken.
Gestaag is de berichtgeving daarover:
"Geheime zenders in oosten van ons land
opgespoord", „Klandestiene zender
"Spookruiter" krijgt maand gevangenis
straf", "Zendechtpaar uit Zoetermeer
veroordeeld", "Negen illegale zenders op
gespoord bij actie in Roosendaal"...
De klachten rijn legio. in de huiskamers
wordt de activiteit van de zendhobbyis-
ten ervaren door stroperig TV-beeld of.
een vervormd gesprek door een radiouit
zending, grammofoonplaat of elektro
nisch orgelspel heen. Zo hoorde iemand
enige tijd geleden via de TV aankondi-
gen dat "de koffie klaar was". Vele
amateurs vinden elkaar op ae zogenaam-
de 11-meterband (ook wel 27 MC, citizen-
band of vuilnisbakkenband genoemd).
Op deze frequentie voeren binnenschip
pers, taxichauffeurs, politieagenten,
kraandrijvers en bewakingspersoneel
hun radioverkeer..Ook wordt wel op de
FM en AM contact gezocht.
Het radioverkeer rond het vliegveld Eelde
wordt de laatste tijd dermate door klan-
destiene zenders gestoord dat de ver
keerstoren de zenders "een ogenblikje
stilte" moet verzoeken om te kunnen
spreken met de piloten van binnenko
mende vliegtuigen.
Ook in het westen van ons land wordt
voorat in de dichtbevolkte gebieden
veel last ondervonden van de etherpira
ten. De Opsporingsdienst Clandestiene
Zenders van de PTT kan het aantal
binnenkomende klachten nauwelijks
meer verwerken. Maar het lijkt vechten
tegen de bierkaai. Het zenden is een
hobby die door steeds meer mensen
wordt beoefend. Niet alleen geeft de PTT
steeds meer zendmachtigingen af aan de
legale en technisch over het algemeen
meer onderlegde amateurs, ook de pira*
teriij vertoont een wildgroei. Ondanks de
strenge sancties tegen het illegaal zen
den. Er is nu een wet ophanden die het
bezitten van zendapparatuur zonder
machtiging als misdrijf omschrijft. Tot
nu toe is het bezit niet strafbaar, alleen
het zenden.
In Nederland zijn er ruim 3.200 zenders,
die na het doen van een examen een
machtiging kregen. Het aantal illegale
zenders is -uiteraard- niet bekend, maar
moet veel groter zijn. De Opsporings
dienst Clandestiene Zenders behandelde
vorig jaar 1935 klachten, die voorname
lijk door illegale zenders werden veroor
zaakt Er werden in dat jaar bijna 500
van deze offïcete als etherpiraten te boek
staande zenders gepakt. Tot dusver zijn
ijn dit jaar al 1200 klachten over radio-
en TV-storing door amateurzenders bin
nengekomen.
D. Neuteboom, hoofd van de opsporings
dienst, geeft hier zijn visie over de om
streden zendhobby. Aan het woord zijn
verder twee beoefenaars van de ether-
sport De eerste, een illegale render is
de Delftenaar HJ.Th. Zonderland, secre*
taris van Radio Hobby Club Delft J.C»
Woes ten burg uil Boskoop is de met een
zendmachtiging van de PTT werkende
partij in deze op papier geschapen-sa
menspraak.
Den Haag „Elke zender,
legaal of niet, is in ons
dichtbevolkte landje fei-
telijk een lastveroorza-
ker. en lastveroorza- j
kend. In de praktijk j
komt het erop neer dat
verreweg het grootste f
deel van de klachten af
komstig is van de illega
le zendamateurs. Behal
ve door het ontbreken
van een zendmachtiging
onderscheiden dj zich
van de officiële zenda
mateurs door onvoldoen
de technische kennis en
gebruik van gebrekkige
apparatuur". D. Neute
boom, hoofd van de Op
sporingsdienst Clandes
tiene Zenders, ziet de
twee categorieën zenders
als zwart en wit in een
omgeving'die overigens
evenals zijn verschijning
overwegend grijs is.
Het hoofdkwartier van de speurt
der, een kil gedecoreerde bo
venverdieping aan de Van
BoetselaerJaan in Dón Haag. zal
de „zwarte zender" de nedels
bezorgen. Vijfhonderd gepakt
in één jaar...Neuteboom blijft
ze strikt scheiden: de legalen
van de illegalen. De acht men
sen van zijn opsporingsdienst
deden vorig jaar goed,werk.
Neuteboom. die vijftien jaar
t- V lang zelf mee op speurtocht
ging, ontleent aan deze vangst
p geen bevredigend gevoel. Daar
voor weet hij te goed, dat een
groot deel van de gesnapte zen-
5 r ders alweer dang en breed hun
f praatjes met gelijkgestemden in
-de ether voeren. „Ze zijn ontzet
tend fanatiek. Als je er vnn-
daag de apparatuur in beslag
neemt." dan halen ze morgen
weer nieuw. Dat spul is nogge-
s .":woon tc koop".
De-voorgestelde wijziging van de
-•-Telegraaf*'——en - Telefoon wet
'maakt het Neuteboom en zijn
mannen mogelijk straks het
kwaad al bij de basis te bestrij
den. De aanwezigheid van zen
dapparatuur zonder machtiging
in huis levert dan al voldoende
bewijsmateriaal op om de bezit
ter ervan te veroordelen.
WET- PROBLEEM
De wet is nog niet uitgewerkt,
v zodat Neuteboom zich afvraagt
hoe hij de ongetwijfeld toene
mende hoeveelheid werk
straks moet verwerken. Zullen
de rijks- en gemeentepolitie
zich nog meer gaan Inzetten
voor de opsporingsdienst? Hét
lijkt onwaarschijnlijk gezien
het tekort aan manschappen en
een toeneming van werk op het
gebied van de criminaliteitsbe
strijding- „Dat wordt straks
wel een probleem", vóórziet -
het hoofd van de opsporings
dienst.
Door een sterke toename van het
aantal zendhobby is ten moest de
dienst al overgaan tot een meer
geselecteerde behandeling van
de klachten. Toch plaatst de
heer Neuteboom een enigszins
relativerende kanttekening bij
deze stijging. „Steeds meer
mensen beschikken over radio-
ontvangers, pickups, en TV-toe-
stellen: allemaal apparaturen
die gevoelig zijn voor storingen
van zenders. De activiteiten van
deze zenders werden enkele ja
ren geleden^ minder cpge-
merkt".
Neuteboom noemt het amateur-
zenden „een wat vreemde sig
naaloverdracht die tot de ver
beelding spreekt". Wat do
ciherpuatcn 'doen is voor hem
wel even wat anders als het
tverk van de officiële zenders.
„De piraten beoefenen eigenlijk
een povere hobby, want ze heb
ben onvoldoende kennis van
wat zij doen. Dit in tegenstel
ling tot de legale zendamateurs
die technisch zijn geïnteres
seerd".
Illegale zender H. J. Th. Zonder
land hierover: „Dat zenders
met ,|een bealjo" vermogen last
veroorzaken geloof ik wel. On
der de illegalen zijn er veel die
niet in'een vereniging zitten en
knoeien met apparaten die ze
zomaar gekocht of gebouwd
hebben. Van die groep illegalen
moeten wij radiocammumca-
tie-amateurs mets hebben.
Wij werken —zij het zonder ver
gunning op de 27 Me-band
en doen al jaren alle moeite om
daarvoor een collectieve mach
tiging te krijgen. In tegenstel
ling tot de zendamateur, die
alleen technische gegevens uit
wisselt, gaat het er ons om via
zoek om een collectieve zend
machtiging". Hoe hoog de kan
sen liggen, weet de heer Zon
derland niet.
Leg.: „Het zenden is een vrij in
tensieve hobby. Eigenlijk is het
meer dan dat Wij zijn als
dienst gekwalificeerd. We doen
tenslotte mee aan e'en techni
sche ontwikkeling. In noodsi
tuaties hebben wij ons nut al
bewezen. Tijdens de waters
nood cn bij een staatsgreep in
Afghanistan, waar zendama
teurs ondanks de verbroken
verbindingen via de ether con
tact met de buitenwereld onder
hielden. Het is fijn te weten dat
er een groep is die 4 la minute
actief kan zijn. Als zendama
teur moet je toch wel met wat
méér bezig zijn dan met com
municatie alleen. De machti
ging is er ook om experimenten
tc doen. Ik vind dat elke zender
in staat moet zijn alles wat hij
doet steeds te controleren. Zon
der kennis lukt dat niet".
APPARATEN
STORINGVKU
de ether normale gesprekken te Hoofd Opsporingsdienst Clandestiene Zenders: „.illegaal zenden spreekt crimineel niet aan...
voeren".- De heer Zonderland
betreurt dat ook onder dc in
verenigingsverband werkende
illegalen lieden zijn die zich niet
aan de regels houden.
NIET TE SCHEIDEN
Legale zender J. C. Woestenburg
ziet het in stand houden van.
een dosis technische kennis en
het beoefenen van de zendhob
by onafscheidelijk van elkaar.
Hij erkent de last die ook legale
zenders kunnen veroorzaken.
„De laatste paar maanden
wordt er echter een nieuw sys
teem van zenden geïntrodu
ceerd, dat minder storing ople
vert. Er zijn nu apparaten in de
handel die het signaal dat
wordt uitgezonden constant
maken. Dit geeft een hele ver
betering".
door Peter l'Ami
Er is volgens de heer Neut^joom
geen land in Europa,'waar het
vrij is om te zonden. Wèl is er,
verschil in de wijze van aanpak
van de piraten. In Nederland,
volstaat mfen bij de eerste over
treding met een geldboete en
eventueel verbeurdverklaring
van de apparatuur. Bij herha
ling worden zelfs onvoorwaar
delijke gevangenisstraffen ge
geven. Een onder de naam
„Spookruiter* opererende tim
merman werd onlangs tot een
maand gevangenisstraf veroor
deeld.
III.: Die nieuwe wet is een nood-'
zakelijk kwaad. Dat straks
strenge straffen worden gege
ven voor het voorhanden heb
ben van zendapparatuur, komt
voort uit een soort „schrikbe
wind". Straks maken de ether
piraten zich schuldig aan een
misdrijf. Dat is wat overdreven.
Alleen al door als zender een
hobby uit te oefenen, krijg je
straks een strafblad, dal je toe
komstplannen kan dwarsbo
men. Zélf ben ik gelukkig nog
nooit gepakt, maar leden van
onze vereniging veroorzaken
weinig storing in Delft,
Leg,: er zal maar sporadisch ge-
strafd worden als straks het in
huis hebben van zendappara
tuur wordt verboden. Het spul
is nu nog volop te koop: over
een poosje met meer. Wij ko
men in de other wel eens een
illegale zender tegen. Zodra we
dat merken, moeten we het ge
sprek afbreken en de gegevens
aan de PTT verstrekken.
EDELWEISS-CLUBS
Neuteboom: „In Duitsland ope
reert de Edelweiss-club. een
groep zenders die pretendeert
hulp te verlenen bij ongeluk
ken langs de grote weg, maar
Er wordt wel beweerd dat de
fabrikanten de ontvangst- «it
afspeelapparaten op vrij sim
pele wijze storing vrij kunnen
afleveren. De heer Neuteboom
verwacht daar niet veel van,
omdat de zenders op allerlei
frekwenties (maar voorname--
lijk 27 Meen FM) actie! zijn.
III.: „Een groot deel van de sto
ring wordt veroorzaakt door de
z.g. „laagfrekwent-detectie".
Zelfs apparaten van een paar
duizend gulden zijn daar nog
gevoelig voor. Voor een gulden
aan condensatoortjes kan de fa
briek een hele verbetering be
werkstelligen. Verder zouden
de fabrieken duidelijker moe
ten aangeven hoe hun produk-
ten ontstoord kunnen worden.
Maar ja. hel gebeurt, nog met
op grote schaal".
Léf.: „De fabrikanten van elek
tronische apparaten houden
steeds meer rekening met de
Storingen die kunnen optreden.
Aan een heleboel 'apparaten
van het afgelopen jaar zijn al
maatregelen getroffen- Philip*
bijvoorbeeld is helemaal ingo.
steld op het ontstoren van zijn
apparaten.
^'WËÊÊÊMMWÊÈmIn hun efgen belang zij'n de xm-
At "ders zowel de gemachtigde
als de klandcstiene bereid
'w'Zlom zelf de klachten le verhel-
APgr- - - - j I p«n.
-- -a-A<->-j --i- §f PI
WÈÊÊÉÊ?&M^J!''X '"'-'J -*•') 111.: „We boffen-als een klager
i-y,Al/'■- niet onmiddellijk naar de PTT
1 -f Raat om ons aan te geven. Wa
'r3'fé%WÊÊ nemen de toestellen ter plaatse
L'>; ,->* L onder handen en stagen er vaak
vwel in de zaak- storingvrjj ta
mpken. Ik vind dat iedereen dia
zendt zélf op zoek moet gaan
Illegale zender H.J.Th. Zonderland...hobby met verrassende effecten, m de autonaar eventuele klagers.
Legale zendamateur J.C. Woestenburg:...tecbnische Kennis is noodzakelijk...
eigenlijk alles met de appara
tuur doet. Ook in Nederland
probeert men op die gronden
een machtiging te krijgen.
Sommige clubs van radiocom
municatie-amateurs beweren
dat vele leden bejaard of bed
legerig zijn en zonder hun hob
by niet tot normale conversatie
kunnen komen. Mijn indruk is
dat deze categorie ver in de
minderheid is.
UI: „Ja. die Edelweiss-clubs wil
len een soort wegenwachtje
spelen. Er zijn hier ook wel
verenigingen die dat smoesje
ophangen over bejaarden en
bedlegerigen. Wij in Delft spe
len open kaart en vragen alleen
maar een plaatsje op de 27
Mc-band,
Leg.: „Het grootste deel van de
groep zendamateurs bestaat uit
jonge mensen. Die sociale func
tie zie ik niet zo zitten. De
piraten willen alleen maar zen
den en niets meer. Ze werken
met apparaten die beslist niet
van het allermodernste 'soort
zijn en bekommeren zich over
hot algemeen niet om de gevol
gen. Door hun toedoen wordt
veel noodzakelijk radioverkeer
gestoord. De verbindingsband
van het Rode Kruis is bijvoor
beeld al bijna niet meer te ge-
bruiken door hpn activiteiten.
Jc hoort zefs af en toe Italianen
binnenkomen. Die werken vaak
met zo krachtige zenders dat ze
zelfs de Htlversums storen".
Tijdens het interview wordt de
heer Neuteboom gebeld door de
politic, „Een buitenlandse pira
tenzender komt keihard over
op de politieportofoon", legt hij
uit. Hem ts bekend dat de ruvs.
te illegale zenders in cium er-
band werken, WERKEN. „Ee
krijgen, de instructie om niet
(.irlnnr rln TV. i. ren herin l»«>in
Een belangrijk deel houdt zich
eraan, maar een groot deel ook
niet, „Ze kunnen me wat",
wordt vaak gedacht".
HL: „Wij kiezen de TV-loze uren.
In de steden stden wordt daar
wel eens de hand mee gelicht.
Voordat ik ga zenden, kijk ik
in de buurt rond of er nog
mensen op zijn. Als iedereen
naar bed is, dan zend ik pas.
Wij huldigen het standpunt dat
de zender zelf op pad moet
gaan om naar overlast te infor
meren en eventueel dc klachten
.te verhelpen'-
Leg.: „We kunnen zenden wan
neer we willen. Afhankelijk van
de soort machtiging kunnen \ve
op verschillende frekwenties
werken. Als zendamateurs met
machtiging last veroorzaken,
dan is het euvel snel verholpen.
Wij zijn bekend en moeten
dat staat in de voorwaarden
telefonisch bereikbaar zijn. Een
piraat maakt zich niet bekend-
Voor ons brengt dat met zich
mee dal je de gekste dingen op,
je dak krijgt geschoven. Het
gekftoei van een piraatin de
buurt of het onoordeelkundig
aansluiting van de eigen appa
raten. Ook komt het wel voor
dat de storing die een scheer ap
paraat oplevert aan onze activi
teiten wordt toegeschreven".
WANBETALERS
Neuteboom: „Er zijn «Ifj al
mensen die wegens klachten
over TV- of radio-ontvangst
hun luister- en kijkgeld weige
ren te betalen". Een reden te
i.ji-cr voor de dienst om niet te
verslappen in dc Jacht op
elherpiraten. Een speciale auto
met ODSporlngsapparatuur
rijdt vaak naar de buurt waar
uit de klachten komen.
Peilingen en bandopnamen vor
men het bewijsmateriaal. Toch
komt het wel voor dat een pi
raat ontkent dat hij heeft ge
zonden. Hij wordt maar zelden
tijdens het zenden betrapt. Op
grond van de aanwezigheid van
de apparatuur alleen, kan hij
nog niet worden gepakt. „Er
zijn erbij die blijven ontkennen,
al is dc- apparatuur nog warm",
aldus Neuteboom.
lll-t „Het is jjammer dat de radio-
eommunieaUe-amateursr met de
piraten over één kam worden
geschoren. Voor ons is de zen
dapparatuur een soort telefoon.
Niet uit kostenbesparing, maar
omdat het zenden zulke leuke
effecten geeft, voorat wanneer
je dat vanuit de auto doet. Wij'
hoeven technisch met zo onder
legd le zijn als de zendama
teurs, omdat wc toch'niet met
de apparaten gaan duktoren.
Zélf bouwen brengt een enorme
verantwoordelijkheid met zich
mee. De eisen die aan de zenda
mateurs worden gesteld zijn
daarom niet te hopg, al wordt
dot door bepaalde klandcstiene
zenders weieens beweerd. Wij
willen'nu eenmaal geen zenda
mateur zijn. Ons devies luidt
dan ook: „Wil je zelf graag wat
met je apparatuur gaan knoeie-
n: wordt dan zendamateur en
ga examen doen. Wij vinden het
onnodig om veel technische
kennis op le doen. We weten er
toch zoveel van dal de PTT ons
gerust kan erkennen. Staatsse
cretaris Van Huiten geeft nog
dit jaar antwoord op ons ver-
Leg.: „Hoewel onze zendèrs van
de PTT aan redelijke eisen
moeten voldoen, komt het toch
nog wel voor dat iemand last
van ons heeft Toen ik naar een
nieuwe wijk verhuisde, kreeg ik
le maken met vijf klagers. Ik
heb met die mensen contact
gezocht enhun apparaten ont
stoord. De zendamateur is ten-
.slotte de enige die dit kandocn.'
Bij een radiozaak kan hij niet
terecht, omdat daar in de regel
geen zendapparatuur staat om)
de toestellen te testen".
Het experiment, dat trekt de zen
damateur hei meest'aan In zijn
hobby. Het praten is voor hem
bijzaak (voor de „piraat" hoofd
zaak), J. A. Woestenburg „We
hebben het alleen over tech
niek. Een neef feliciteren of een
spelletje schaak via de ether,
dat kan niet. Dat wordt trou
wens ook gecontroleerd. Daar
om moeten we één keer in de
tien minuten *n „call" m onzt
zendnaam, omroepen".
D. Neuteboom van de opspo
ringsdiensl vindt het Jammet
dat het illegaal kenden crimi
necl gezien de mensen nauwe
Hjks aanspreekt. Dat bemoei
lijkt-zijn taak, die dadelijk n<
het van kracht worden van At
nieuwe wet, in omvang zal too
nemen. Naast steun van de po
litie zou hij ook meer op he*
publiek moeten rekenen. Bei
publiek dat ondanks de over
last die- het wel ondervind!
toch geen misdrijf In het zen
den ziet. „Laat het publiek zijl
klachten schriftelijk melden"
raadt hij aan. Het adres: „R^
dio Controle Dienst PTT, Kot
tenaerkadc 12, Den Haag.
