Een fout
kan in vier
m
f
I
1
Aetit©r het
üieiiws is
niet „sikkies"
Behiedamse tv-presentators
Villa's
Clichees
Durf
Wiegel CHU
Recensies
DONDERDAG 2 OKTOBER 1975
4
en
«Het nieuwe decor
■Schiedam/Hilver
sum „Cut", klinkt
het luid door de
montageruimte. Het
is Schiedammer
Joop Daalmeijer die
deze Engelse uit
drukking met éen
overduidelijk Ne-
derlands accent be
zigt. Bij de VARA,
de omroep waar hij
als televisie-presen
tator werkt, kan dat.
Bij de EO komt die
uitdrukking bij nie
mand over de lip
pen. Bij het monte
ren van film en ge
luid roepen de He
ren van die Evange
lische Omroep
„PATS". Na het ver
teilen van dat ver
haal buldert Joop
Daalmeijer. van het
lachen. Succes ver
zekerd met die anec
dotes.
De miljoenen Nederlanders
die na warme prak en
avondkrant de knop van
de magische machine Tele
visie omdraaien merken
weinig van die verhalen.
Meestal gezapig laten zij de
rijen Vaders Abrahammen
en Zangeressen 2onder
naam of faam aan zich
voorbij trekken Kwistig
strooien de omroepen met
vrijblijvend amusement,
snelle politieseries en voor-
ai veel quiz-programma's
met veel prijzen die Oh en
Ah's verwekken in de huis
kamers.
De vele Hilversum se zuilen
proberen ook nog wat in
formatie te geven. De één
doet dat wat zuiniger dan
de ander. De TROS heeft
Wibo's opgeklopte Aktua,
de KRO het degelijke
Brandpunt en de VARA
Achter het Nieuws. Sinds
enige11 maanden werkt de
Schiedammer bij die ru-
Achter het Nieuws
wordt doordrammerigheid
verweten
briek, die wel wordt verwe
ten doordrammerig te zijn.
Vanavond komt hij weer
op de buis, netjes in het
pak, stropdas om, metalen
bril en meer grijs dan
zwart haar.
Hij zal weer recht in de
camera kijken vanuit het
nieuwe decor. Hij ziet in de
lens dingen die de argeloze
kijker niet ziet; namelijk
z'n tekst
Bij het uitspreken ervan
onder de felle lampen trekt
hij af en toe met zijn linker
mondhoek en leest vanaf
de camera een tekst over
Spanje. De woorden wor
den door middel van .een
ingenieus apparaat op de
lens geprojecteerd. Een
aantal seconden voor zijn
laatste woorden wordt de
film gestart, een documen
taire over wat er kan ge
beuren met Spanje na de.
- dood van Franco. Voor die
tekst klaar is en de docu
mentaire over de miljoenen
schermen rolt moet er heel
wat gebeuren.
Het meeste werk wordt
verzet in een van de VA-
RA-villa's in de omgeving
van de Heuvellaan. Daar
huist de redactie van Ach
ter het Nieuws. Louis Vei-
leman, de correspondent in
Engeland, is daar bezig
met de voorbereidingen
van een nieuw programma
dat is geënt op 'Thats's Li
fe', een succesvol Engels
programma met konsu-
menteiivoorliditing, lichte
satire en amusement Ben
Eikerbout maakt een docu
mentaire over Israel's ex-
premier Golda Meir.
De Schiedammer moet een
tekstje maken van, zo 2egt
Philip Freriks, adjunct
hoofdredacteur „zo'n an
derhalf, twee minuten".
„Anderhalf en geen secon
de meer," bast Siem Suur-
hof, de regisseur, vanach
ter zijn bureau. De NOS
zou in kunnen grijpen als
de uitzending te lang gaat
duren.
Daalmeijer zet zich achter
een schrijfmachine in een
ruimte waar oude kranten
liggen opgestapeld, wat ou
de bureau's staan en een
nieuw dartsbord hangt.
„Als gevolg van de antiter
reurwet", zijn de eerste
woorden. Na een half uur
komt Philip Freriks met
^Ijjgg
z'n lijf vol griepbacillen
binnen. In zijn sportieve
geruite colbert en de col
trui ziet hij er uit als een
moderne manager, die een
duur sigarettenmerk rookt.
Als een direkteur die zijn
secretaresse een brief dic
teert formuleert hij wat
zinnen, denkt hardop en
krabbelt onder de coltrui
en lager. Er wordt over de
tekst gediscussieerd. Dan
wordt Freriks weggeroe
pen. Hij moet even bij de
Allerhoogste komen van
Achter het Nieuws, hoof
dredacteur Hans Jacobs.
„Wedden dat 'ie de docu
mentaire niet goed vindt?",,
roept Joop hem na. Gniffe
lend vertelt hij even later:
„Jacobs haalt er altijd een
minuut uit, dus laten wij er
ééntje extra in zitten voor
'ie het bekijkt"
De tekst hgt klaar. Joop
leest 'm hardop voor. Na.
afloop zegt 'ie in de stijl
van Van Oekel: „Da's een
minuut te lang, potverdom-
me".
Later wordt de ingekorte
verrie aan hoofd Hans Ja
cob: voorgelegd. Die bi
vakkeert op dat moment in
Bussujn: de Technische
School, ^aar, in die oude
school hfbben de draai
bank* plaats' gemaakt
voor montagekamers. In
die schoolsfeer moet Daal
meijer zich wel thuisvoe-
len. Enige jaren was hij
leraar Engels aan de open
bare LTS in Schiedam.
Jacobs wil de tekst wijzi
gen. De binnenkomer moet
meer op de toer van „felle
protesten" en zo. „Dat is
misschien clichee-achtig,
maar wel pakkend", ver
klaart Jacobs. In montage
kamer 135 kijkt hij samen
met Jopie van Drunen en
regisseur Siem Suurhof
(„Regissuurhof", Joop
Joom *m), naar de *s
avonds uit te zenden docu
mentaire. Hij is vol lof over
het werk van de Fransen:
„Filmen kunnen ze, die
katholieken."
Radio en televisie maken
trouwens ook. Joop Daal
meijer heeft een katholieke
opvoeding genoten, be
zocht een katholieke
kweekschool. Z'n eerste
journalistieke arbeid ver
richte hij ook bij een krant
uit die kring: de inmiddels
ter ziele gegane Nieuwe
Schiedamsche Courant,
een kopblad van de Maas
bode. Later schnabbelde
hij bij Het Nieuwe Stads
blad, Schiedamsche Cou
rant en Rotterdamsch
Nieuwsblad.Hij werd opge
beld door makers van het
radioprogramma ZO, dat
toen nog ZO 135 heette en
al gepresenteerd werd door
de eeuwige Herman Stok
en Letty Kosterman.
ZO wilde toen informatie
hebben over een Schie-
damse gebeurtenis. Joop
gaf 't. „Da's een leuk ver
haal", werd in Hilversum
gezegd, „kan je ook met
een bandrecorder om
gaan". Dat kon 'ie niet. De
volgende dag nu zo'n acht
jaar gelden werd hem dat
in Hilversum geleerd. Via
de vrijblijvende nieuwtjes
van ZO kwam hij bij Din
gen van de Dag, de aktuali-
teitenrubriek op de radio;
nog steeds als free-lancer.
Sinds februari '73 is hij in
vaste VARA-dienst, eerst
als Rijnmond-redacteur.
Door de nood gedwongen
- er waren geen anderen.;-,
moest hij meer presente-*
I
Door foto's
Cees Stef
van der Wel 0reukei
Joop Daalmeijer, 29:
Gewoon hard werken
niks bijzonders"
Joop (links) aan de
montagetafel met Freek de
Jonge van Neerlands Ex
pres
ren. „Dat durfde ik nog
niet zo", aldus de^nu 29-ja-
rige Joop. Later kreeg hij
twee uur radio op Hilver
sum III, Pep op Drie. Hij
werd afgevaardigde van de
infogroep in het overleg
van de chefs van staven
van de verschillende om
roepen, die iets met aktua-
liteiten te maken hacden.
Er werd steeds meer verga
derd. „Ik vergaderde me
de pleures op 't laatst,"
zegt 'ie krachtig, „dan
moest je snel Dingen van
de Dag presenteren. Daar
word je stapelgek van." Hij
moest weer terug naar de
volgende vergadering,
want er wordt wat afge-
babbeld op de Gooise Ma
tras. In die tijd schreef hij
samen met anderen een
rapport tegen het oprich
ten van de klassieke zender
Hilversum Vier. „Prima",
zegt Joop. Dat woord
wordt te pas maar meestal
te onpas gebruikt in de orn-
roepkringen, „prima dat 'ie
er komt, maar alleen als de
chaos minder groot
wordt" Met die chaos be
doelt hij de hoeveelheid
omroepen „Er komen
steeds meer kleine clubjes
bij, het is ongelooflijk."
hij nu niet veel meer te
maken. Nu is het alleen
nog maar televisie. Binnen
acht jaar staat hij voor de
buis, die zo velen in haar
ban weet te houden. Van
een bliksemcarrière wil hij
niets weten: „Gelul, ge
woon hard werken. Het is
niks bijzonders. Maar het
is wel belangrijk dat ik bij
de VARA werk. Die om
roep zet zich in voor een
bevolkingsgroep waar ik
toch een sterke binding
mee heb.
's Avonds gaat het gedeelte
van de Achter het Nieuws
ploeg naar de studio's van
de NOS. Het gebouw is
gemaakt door een architect
die wel nooit een Nobel
prijs voor de Architectuur
zal krijgen. Een groot koe!
gebouw met deuren die au
tomatisch openen, lange
gangen, steriele ruimtes.
Een idealè ruimte voor het
maken van een ziekenhuis
serie.
„Mag ik de sleutel van de
Achter het Nieuwskamer",
vraagt de schijnbaar im
mer kalme en stille Jopie
van Drunen aan de NOS-
portier. Öp weg naar de
automatische deuren is
Joop uitermate luidruchtig.
„Hé, Siem, hebilehowlele-
noooewep", het is een on
verstaanbare kreet Mis
schien is het wel spanning
afreageren of kinderlijke
blijheid,
Met die problemen heeft In de redaktieruimte staan
drie televisies, een ervan is
defect. Nederland I en II
tegelijk ontvangen. Op een
andernet kunnen repeti
ties van andere studio's
worden ontvangen. Eén
van de nieuwe journaal-le
zeressen repeteert daar on
der leiding van Fred Em
mer. Een opleiding in het
televisievak is er echter
nauwelijks.
„Je. wordt er gewoon met
je donder ingegooid. Het
medium wordt niet uitge
diept, niks. Geen opleiding
geen barst" Ervaring is be
langrijk. „Eigenlijk zouden
ze je een maand lang op
moeten sluiten in een stu
dio om het te leren. Maar
dat kan niet het is allemaal
te duur. In het begin weet
je niet hoe je moet kijken.
Je weet niet hoe je een
tekst maakt Dit medium is
gewoon te groot om in de
praktijk te Teren." En toch
gebeurt dat
„Kijk, als krantenmensen
een fout maken kan dat
worden gecorrigeerd door
een eindredakteur, een zet
ter of anderen. Maar als ik
tijdens een rechtstreekse
uitzending een fout maak;
als ik bijvoorbeeld Wiegel
voorstel als lid van de
CHU, maak ik niet één
fout, maar een fout in vier
mijjoenvoud, want zoveel
mensen kijken. Die zeggen
dan „Die vent is gek". Zo'n
fout kan je je niet permit
teren."
Tijdens het praten beweegt
hij druk met de handen en
laat af en toe bij een grap
pende opmerking z'n siga
ret* als een spiraal op zich
afkomen en kijkt dan in
dringend de luisteraar aan.
De uitzending gaat bijna
beginnen. Op Nederland I
zingt Liesbeth List. „Moet
je zien wat ontzettend sik-
kies". Sikkies is een stop
woord dat grote opgang
maakt in Hilversum, een
duidelijke betekenis heeft
't niet Inmiddels heeft
Joop een smalle strook pa
pier zijn tekst voor die
avond getypt Het ziet eruit
als een rol die thuishoort
op de kleinste kamers.Dat
tikken op de WC-rol had 'ie
'niet hoeven te doen. Els
Bonger producente had het
willen doen.
Joop was maar vast begon-,
nen. „Kijk jij maar lekker
naar Lé List," aldus Daal
meijer. Het is typerend
voor hem, zelf blijven wer
ken. „Ik ben gefixeerd op
snel werken." Dat is 'm
geleerd bij de radio. „Dat
solitaire werken". Hij heeft
moeten wennen aan de
schakeltechnici, de camé
ramannen, de kabelsjou
wers, de mensen van het
licht; lieden die bij het tv-
maken te pas komen; de
ambténaren van de NOS.
Het rode licht gaat aan.
Vijf over half elf. De tune.
De camera zwenkt naar
rechts. Joop komt in beel-
dJlchter hem hangt een
blauw flanellen lap. Daar
door wordt het mogelijk
met elektronische camera's
een andere achtergrond op
het uit te zenden beeld te
projecteren. De twee mil
joen kijkers zien het blau
we doek achter Daalmeijer
niet Zij zien krantekoppen
die voor een andere came
ra staan. Chioma-key
wordt dat genoemd.
Na de anderhalve minuut
begint de documentaire,
rechtstreeks vertaald uit
het Frans. De VARA heeft
'm gekocht van Le Monde.
Bij de aftiteling staat toch
„Een co-produktie van Le
Monde en Achter het
Nieuws."
Het was de laatste keer
vorige week dat het oude
decor werd gebruikt, van
avond is dat anders. Er is
ook een andere pingel; spe
ciaal gecomponeerd in En
geland. Joop stapt studio
zes uit De schmink krijgt
'ie niet van z'n gezicht Het
pak gaat wel direkt uit;
terug in de werkelijkheid.
Na de uitzending een rit
van meer dan een uur naar
Schiedam. Morgen kijken
naar wat de recensenten
schrijven in de ochtend- en
avondbladen. „Die oorde
len glashard en schrijven
je soms helemaal naar de
kloten."
Peter van Bueren van de
Volkskrant, bekend om
zijn sarcastische kijk op
het teeveegebeuren, moet
het vooral ontgelden. „Die
man kan dp detailpunten
zo lullig doen en slaat de
plank ook wel mis, omdat
'le niet altijd goed kijkt Ik
begrijp die man niet. Het
zijn prima stukjes om te
lezen, hoor. Maar'ik vaak
het idee dat zijn stukjes
meer voor het lollige effect
worden geschreven." De
andere ochtend staat er
niets in de Volkskrant over
de documentaire. Voor de
recensenten Godert van
Colmjon en Gerard Pa-
qües, respectievelijk Het
Vrije Volk en Sijthoff heeft
hij meer waardering. Door
hen wordt hij met andere
ogen bekeken en niet al
leen door hen.
Ook op straat wordt hij
anders bekeken. Winkelen
de echtparen stoten elkaar
veelbetekenend aan en
knikken elkaar toe: „Daar
heb je hoe-heet-ie-ook-weer
van het nieuws." „Ik knik
dan altijd vriendelijk terug
als ze me aankijken. Het
streelt m'n ijdelheid. Dege
ne die zegt dat 'ie het ver
velend vindt te worden
herkend liegt gewoon. En
dan, ik doe het zelf ook.
Als ik Liesbeth List in de
NOS-gangen tegenkom
kijk ik haar ook na."
i
i
