TERUGBLIK
OP EEN
BRAAKJAAR
H
US
^Smsïöm^ l
Je loopt door een straatje
en er gaat iets door je heen
ACTIE
3*
Barbra Streisand
weer Fanny Brice
fSn
at
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1976
5
Op 1 maart is het „braakjaar"
een feit Sterk verwaarloosde,
maar door een groep enthousias
te jongeren redelijk opgeknapte
panden in de Schiedamse bin
nenstad zijn dan één jaar be
woond. Oude huizen rond de
Laan, een restantje van wat
vroeger allemaal in het centrum
van de oude jeneverstad stond.
Schiedam was 700 jaar, ineens
was er gemeentelijke belang
stelling voor het verleden, zelfs
van de kant van wethouder Bol-
mers, die een groots jubileum
feest op touw probeerde te zet
ten. Dezelfde Bolmers die jaren
lang had gepleit voor veel
nieuwbouw op de plaats waar
kleine arbeiderswoningen onder
de slopershamer waren geval
len, omdat gemeente en particu
liere huisbazen ze hadden laten
verkrotten.
Ook die enkele pandjes rond de
Laan zijn weggevaagd. Een laat
ste stukje Schiedam, dat nog
iets aantoont van hoe het vroe
ger was, zou zijn verdwenen, als
niet een groep krakers - met
sympathisanten - was komen
opdagen. Jongeren uit Schie
dam, begaan met het lot van
hun centrum. Over actie en
reactie meer op deze pagina.
Schiedam Alweer
zo'n twee jaar geleden
werd de Schiedamse ge
meenteraad geconfron
teerd met een stencil,
waarop een psychopaat
met bouwsteentjes uit
een blokkendoos speel
de. Het keiharde onder
schrift: „Schiedam
bouwt aan zijn toekom
st-".
Met het stencil zat de
gemeente duidelijk in de
maag. Niet alleen wist
i men niet wie voor dit
cynische pamflet verant
woordelijk was, maar
ook de Schiedamse be
volking kon aanschou
wen hoe de spot werd
gedreven met de ge
meente in casu PvdA-
wethouder Cor Bolmers.
Overal in de stad waren
illegaal stencils op mu
ren en schuttingen ge
plakt.
Het was een regelrechte aan
val op het gemeentelijk beleid
in de binnenstad, waar jaar na
jaar oude arbeiderswoninkjes
onder de slopershamer waren
gevallen. Een grote kaalslag
was ontstaan, het karakteris
tieke hart van de zeven eeu
wen oude jeneverstad wds
tepw
«5 pop»
tfeuófewst
Ds
Laan,
gezien
vanaf
de kaal
slag
weggevaagd. Vlakbij het ont
stane Gat van Bolmers bleven
nog drie straatjes gehand
haafd; de Lange Achterweg,
de Laan/Korte Achterweg en
de Roosbeek. Volgens het be
stemmingsplan voor de bin
nenstad, waarvan Bolners de
grote animator was, zouden
deze straatjes ook moeten ver
dwijnen. Voor sloop gaf de
gemeenteraad echter nog geen
toestemming. Wel werd tel
kens een pand, dat hier leeg
kwam te staan, alvast dichtge
spijkerd door werklieden van
de gemeente.
Een ander college van B en W
kwam. Burgemeester Harm
Roelfsema ging met pensioen
en werd opgevolgd door de
progressiever denkende Arie
Lems. Bolmers moest zijn post
stadsontwikkeling opgeven en
kreeg financiën en economie
onder zijn hoede. Collé bleef
als wethouder voor sociale za
ken en volksgezondheid. Maar
de nieuwe wethouders waren
over het algemeen wat jonger,
en linkser, scheen het. Chauvi
nisten kregen hoop. Misschien
zouden die drie straatjes toch
blijven gehandhaafd, want ve
le huizen aldaar waren - zo
werd vermoed - nog best be
woonbaar. En betaaibaar.
Planken
Inderdaad zette Chris Zijde
veld, opvolger van Bolmers als
„stadsontwikkelaar", het bm-
nenstadsplan van zijn partijge
noot in de ijskast Blij was hij
er ook niet mee, evenmin als
de progressieve leden binnen
de PvdA-Schiedam en de an
dere linkse partijen.
Maar tegen de ramen, en deu
ren van de woninkjes rond de
Laan bleven de planken zitten.
Jongeren, die waren aangegre
pen door genoemd stencil,
spraken daarom van een be
wust verkrottingsbeleid van de
gemeente. Immers, panden die
worden bewoond verkrotten
niet zo snel als leegstaande
huizen, bovendien was verniel
zuchtige jeugd flink actief in
verlaten wonhikjes.
In café's als de Quibus, aan de
Lange Haven, praatten jonge
ren over actie. In de woning
van Ben van der Knaap (22),
één van de laatste bewoners
van het buurtje {hij woont er
sinds een jaar of drie, toen er
nog aanzienlijk meer mensen
huisden), werd het plan ges
meed. Verwaarloosde panden
werden opgeknapt.
Dat dat in alle stilte kon ge
beuren, was te danken aan het
feit dat de gemeente de pan
den aan de voorzijde had laten
dichtspijkeren. Eind februari
was een bevredigend aantal
panden van binnen opgeknapt.
Tafels, stoelen en bedden wer
den binnengezet Op 1 maart
werden van drie gevels plan
ken verwijderd, zeven jonge
ren huisvestten zich m de
pandjes. Een jongen, die nog
bezig was met kraken toen de
politie kwam, werd gearres
teerd op verdenking van in
braak, maar kort daarna vrij
gelaten. De kraakaetie was
een feit Maandag is dat een
jaar geleden.
Slopen
Enkele dagen later kwamen
mensen van de dienst gemeen
tewerken in een aantal dicht
getimmerde huizen ramen,
gootstenen en toiletten vernie
len. Een paar vloeren werden
opengebroken. Vermoed werd,
dat de gemeente hiermee wil
de voorkomen dat meer hui
zen zouden worden gekraakt.
Wethouder Zijdeveld echter
verklaarde, dat het alleen de
bedoeling was geweest om die
dingen te slopen, die renovatie
van de huizen niet m de wielen
zouden rijden. Dezelfde
trouwens werden toch nog
drie panden gekraakt. Later
nog meer. Het Aksxekomitee
De Laan verzamelde steeds
meer sympathisanten om zich
heen, zij het met genoeg om
alle woningen te bezetten.
Tegen het einde van april ver
scheen een rapport, onder de
titel „Vernieuwbouw of véél
nieuwbouw?" Hierin stond, een
inventarisatie van de panden.
De krakers waren tot de con
clusie gekomen, dat renovatie
goedkoper is dan sloop en
nieuwbouw.
Eind april eiste het Aksieko-
mitee van de gemeente, dat de
gekraakte woningen zouden
worden aangesloten op de wa
terleiding, „gezien de bijna on
leefbare situatie zonder water
tijdens een toestand van feite
lijke^ bewoning". Technische
bedrijven en B en W reageer
den niet. Van het college sym
pathiseerde alleen PPR-wet-
houder Hans van der Wilk van
wijk- en jeugdzaken met de
krakers. Hij wilde wel water
geven. Nadat de PvdA een ge
sprek had gehad met het Ak-
siekomïtee, stemde de gemeen
teraad ook ten gunste van de
krakers.
Schiedam In het Passage-theater Barbra Streisand in al haar
vedette-glorie als „Funny Lady", een direct vervolg op „Funny
Girl." Hieruit herinnert men zich wellicht nog, dat Barbra
Streisand het geijkte verhaaltje Ie spelen kreeg van het talent
dat niet ontdekt dreigt te worden.
Met vallen en opstaan (op rolschaatsen) komt rij er toch en dan
volgt nog de eerste liefdeshistorie met de kaartende gokker Nick
Amstein (Omar Sharif). Met de bezorging van hun scheidingsakte
begint „Funny Lady". De crisisjaren woeden in volle hevigheid
en Fanny Brice heeft moeite om aan de revue-arbeid te blijven.
De liedjesschrijver en latere musicalproducent Billy Rose duikt op
en gaat een grote rol in haar leven spelen, waarbij hun verhouding
enigszins onpeilbaar blijft. Die zeker totaal verschillende geaard
heid van de twee had in het script zowel als m de regie kansen
geboden tot een pittig geprofileerd verhaal, maar het pakte uit
in een weinig markante kabbeling van wrjjvinkjes, afgewisseld met
vocale prestaties van Barbra. Fanny, die in de interpretatie door
Barbra Streisand sinds vorige keer veel van haar Jiddische gem
lijkt te hebben verloren, doet haar vriend Hose veel aanwijzingen
over het showvak aan de hand. In de interpretatie van James
"aan blijft het een wat dwaze glimlacher, die nauwelijks van
golflengte verandert.
In PASSAGE/BIO wordt Mel Brooks' „Young Frankenstein" uit de
monsterweek geprolongeerd. In de jeugdmatmees Walt Disney's
.iPinocchio" in PASSAGE en de tekenfilm „Asteryx en de helden"
in PASSAGE/BIO.
Barbra Steisand als „Funny Lady" (in PASSAGE)
Toch kregen de tien kraakwo-
ningen pas in juli gas, water
en electriciteit. Op die voor
waarde dat de krakers geen
aanspraak zullen maken op
vervangende woonruimte, ais
de gemeente een bestemming
heefft gevonden voor de hui
zen.
door
Kor Kegel.
Foto's
Pieter Schols
en Hans Gebuis
Protesten
In juli werden plotseling totaal
verkrotte en niet meer te red
den panden aan de Korte Ach
terweg en de Roosbeek ge
sloopt. Protesten van de kra
kers, niet vanwege deze onver
mijdelijke sloop maar omdat
van nieuwbouw nog geen
sprake was. „Weer een kale
plek erbij m de binnenstad",
zeiden ze.
De enige nieuwbouw, die er
toen was (nu nóg is er mets
bijgebouwd: de binnenstads-
plannen zitten nog in die ijs
kast, omdat de progressieve
partijen samenwerking tussen
de gemeente en projectontwik
kelaar Empeo niet zien ritten),
waren de 48 woningen aan de
Gedempte Baansloot, waar
voor aanvankelijk weinig be
langstelling bestond, De eerste
woning werd eind mei betrok
ken.
Een paar maanden later werd
nog een aantal woningen aan
de Hoogstraat, bij de afrol
Lange Achterweg, gekraakt
door een „afsplitsing" van het
Aksiekomitee, de werkgroep
September. Die bracht aan het
licht, dat de gemeente de be
volking in de waan had gela
ten dat deze huisjes nog wer
den bewoond, door namelijk
bloempotjes en gordijnen voor
de ramen aan te brengen.
Weer sprak Schiedam over
een bewust verkrottingsbeleid
van de gemeente. Wederom
kwam een watervoorstel in de
raad. Tussendoor stapte Bol
mers op als wethouder, om
verdere meningsverschillen
'275 - 197S"
Ben van der Knaap woont sinds een jaar of drie
in het restantje huizen, dat is overgebleven van een
karakteristieke volksbuurt. Door de ramen van zijn
woning heen kon hij de buurt zien verkrotten.
liLavet SLoop diLiian, Laon'^.S'-Ei'el™-
Sloopje van Schiedam, volgens de krakers een sym
bool voor de vermeende schijnheiligheid van een feest
vierend gemeentebestuur. Sloopje was een variatie op
Proosje, het jubileumpoppetje voor Schiedam-700,
binnen zijn partij te vermij
den. Een maand geleden hief
de werkgroep September zich
zelf op, te vreden met de result
taten (sloop van de panden
aan de Hoogstraat lijkt er
voorlopig niet in te zitten),
maar ook omdat toch niks
meer gebeurde. In feite is het
al maanden lang „stil" in de
kraakbuurt- Het lijkt op een
winterslaap.
Reactie
„Dat is zo gek niet", zegt Van
der Knaap, lid van de kern-
poep van de krakers. „Actie
is alteen mogelijk bij de gratie
van reactie. Als de gemeente
niks doet, hoeven wij ook niet
op één of andere manier in te
grijpen. Alleen zouden we
erop kunnen aandringen, dat
even een actief sloopbeleidje
wordt gevoerd. Panden, die
echt niet meer op te knappen
zijn omdat baldadige jochies
er hebben huisgehouden, zou
den tegen de grond gemikt
kunnen worden. Dat zijn zo'n
stuk of vier panden. Op de
gaten die dan ontstaan zal di
rect weer gebouwd moeten
worden, om het wijkje leef
baar te houden."
Binnen de progressieve partij
en vooral heeft de kraakaetie
zoyeel effect gehad (sympathie
groeide), dat de toekomst voor
het buurtje er redelijk roos
kleurig uitziet. Al vreest men
verdere tegenwerking van de
gemeente. Van der Knaap:
„Zijdeveld zei altijd wel, dat
werd gezocht naar een moge
lijkheid om iets met die huis
jes te doen, maar ondertussen
liet hij ze leeg en ongebruikt
staan. Als wij er niet waren
geweest, waren die oude hui
zen verkrol. En clan had Zijde
veld niet meer hoeven zoe
ken."
Kraken was dus wel nodig;
„Het is allemaal zo gevoelsma
tig. Je loopt door een straatje
en er gaat iets door je heen.
Zet dat maar eens op papier.
Maak nou eens een potitiker,
die dat niet aanvoelt, duidelijk
waarom je van de Lange Ach
terweg houdt. Dat lukt niet,
die man wü cijfers zien, weten
of het financieel wel verant
woord is om die huisjes te
renoveren. Maar hij beseft
niet, dat slopen gaat ten koste
van het karakter van een oude
volksbuurt, die de binnenstad
vroeger toch was en die nu dat
kleine krakerswijkje nog heel
sterk is. Ik hou van die sfeer.
Er bestaat zo'n hechte band
tussen de bewoners.
En als ik dan zie, dat de ge
meente zo'n volksbuurtje de
nek omdraait, om zo nodig
nieuwe dure huizen neer te
zetten, dan baal ik ervan. Je
voelt je zo machteloos, want
van een rechts gemeentebe
stuur had je dat kunnen ver
wachten, maar niet van een
links programcollege, waarin
je je vertrouwen had gesteld.
We zijn bijzonder veel door de
gemeente tegengewerkt
Het interieur van de gekraakte woning aan de Korte
Achterweg.
