Hoe een giframp
in Italië Delft
wakker schudde
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1976
Onderzoek
Dioxine
Verse, tucht
Paniek
stop in
vergunning
aanvrage
door
onvolledige
informatie
Asepta
4
SMgWiWM» -g ftVftLsf- 'iM&i - -• i
Door Cok Koelemao
Delft Het scheelde nle! veel of Asepta Delft had
op grond van onyolledlge informatie sen hinderwet
vergunning gekregen. Bij de gemeente waren alle
formaliteiten vervuld om de aanvraag van Aaepta voor
een hinderwetvergunning te honoreren met de wette-
Ifjke verplichte publicatie va» de aanvraag op de
muren van het stadhuis. Op de dag dat dit 20u
gebeuren, «et Delft weten dat de hinderwetprocedura
voorlopig was stilgezet. Hei was de giframp In Italië
die Delft uiteindelijk wakker schudde.
Publicaties In het opinieweekblad Vrij Nederlandl'naar
aanleiding van de giframp, brachten aan het licht dat
Asepta één van de twaalf bedrijven in Nederland is die
een vergunning hebben om het ontbladerlngsmiddéi 2,
4, 5 T te produceren of te verhandelen, in Seveso was
het juist bij de, weliswaar danig uit de hand galopen
produktie van dit ontbiaderingsmiddei datde-fabriek
plotseling zo'p twee kilo van het extreem giftige dioxine
uitbraakte. Dit wetende, is het op z'n zachtst gezagd
vreemd, dat Asepta vergat bij het aanvragen-van de
nieuwe vergunning melding te maken van het feit dat
zn-2, 4, S T mogen maken of verhandelen en dit ook
doen. 1
De hinderwetvergunning
voor Asepta is overigens
geen zaak van vandaag of
gisteren. Ai in mei van dit
jaar kwam' de" fabrikant
van „chemische produc
ten voor - land- sn tuin
bouw, ontsmettingsmidde
len, teer- en verfproduk-
ten" bij de gemeente mei
een aanvraag. Tot die tijd,
en .ook nu nog, werkt
Asepta - met een zoge-
naamde';,„gSobale hinder
wetvergunning" Deze
geeft geen specificatie van
alle stoffen' dis Asepta op
slaat, en vertelt ook mets
over het produktieproces
enz. Met de komst van de
wet op - het vervoer van
gevaarlijke stoffen, werd
■Asepta;.. geconfronteeid
met de vraag of het iaden
en "lossen van al hun
grondstoffen en handel-
sprodukten* in- Delft wei
was toegestaan. Hiervoor
moest burgemeester dr. ir;
A.P.-Ofje een verklaring
afgeysp. In overleg met de
gerftëente heeft Asepta
tpenbesloten -,een nleu-
ve,*,de> gehele „Inrichting
omvattende vergunning"
aan te vragen. Oa eerste
keer dat,dit gebeurae was,
-zoals'gezegd, in mei.
"V""** L v V
Een aantal Meden var» de
Stichting Natuur en Milieu
Delft, onder wie het PvdA-
raadsüd Ton Jacobs,
kwam destijds mei bezwa
ren, verband houdende
met de mogelijke luchtver-
vuliing.door Asepta.,TNO
stelde 'een onderzoek in,
in opdracht van hef minis
terie van volksgezondheid.
Het resultaat was dat er
jaarlijks onder meer 145
kg roet, 3920 kg zwaveldi-
oxyde, 628 -kg stikstofds-
oxyde en 24 kg kooimon-
oxyde fn hst luchtruim
bleek te, verdwijnen en on
der. meer 420 kg -na-
trfuffichlorids en -170 kg
Calciumchioride op het ge-
meenterioof werd geloosd.
Op het eerste gezicht wel
licht schrikbarende crjfers,
maar Asepta bleef hiermee
onder "de grenzen van de
toelaatbaarheid.
Voor de tweede keer
vroeg .Asepta toen een
hinderwetvergunning aan.
Daarover gaat het vervolg.
Hst architecten- en exper
tisebureau De Valk uit
Rotterdam, was door Asep
ta ingeschakeld om „een
opgave van hetgeen fn de
inrichting zal worden ver
richt, vervaardigd of verza
meld"--te verstrekken: De
aanvraag voor de vergun
ning belandde bij Delfts
college van burgemeester
en wethpuders. Bovendien
gingen Exemplaren naar
de Arbeidsinspectie, de In
spectie; Volksgezondheid
en het Rijksinstituut voor
de zuivering van afvalwa-
•ter(Riza),.
Na twee a drie waken kan,
normaal gesproken, var»
•deze partijen een, reactie
worden verwacht. Zijn er
geen bezwaren, dan is het
moment daar om de aan
vraagde publiceren. Weer
drie-weken daarna wordt
een hoorzitting gehouden
waar eenieder herwaren
-kenbaar kan maken. Hier--
van wordt een proces-ver-
baal gemaakt dat naar de
Arbeidsinspectie, Inspectie
-volksgezondheid en het
fUza wordt gestuurd al-
'smede door de gemeente
lijke dienst voor openbare
werken.
Vervolgens wordt bekeken
of, en zo ja, welke voor-
waarden er aan da vergun
ning moeten worden toe
gevoegd. Als het bedrijf
daaraan kan en wil vol
doen, is de conceptver
gunning een feit.
wordt naar de drie over
heidsinstanties- verzonden
voor cortfrdle, - Maan ook
dar» nog kunnen bezwaren
worden» gemaakt. Des
noods tot aan de hoogste
instantie: de Kroon. Het
bedrijf mag daarentegen
gaan draaien als da con-
- eenmaal
is
2, 4, S T
Welnu, In, het geval yan
Asepta was de Arbeidsin
spectie akkoord gegaan,
het -Riza' zag -'ook: geen
aanleiding tot hermaken
van opmerkingen-en de
Inspectie Volksgezondheid
liet weten „vrij snel nader
op de zaak terug te ko
men". - Maarhet jhoefde
niet meer. Kort, voor .de
aanvraag '-.openbaar." zou
worden, ricnttr'eer»,"amb-
tenaar fvan, de "gemeente
zich tot Asepta met;,de
vraag-of binnen.het bedrijf
bijvoorbeeld tridhtoorfenb!
of 2, 4, 5,T voorhanden
was. - 4
De directeur,.van. het be
drijf, Ir; Matiger antwoord
de, „dat er. nooitjen te
nimmer Jrichloorfenol ,Tn
hüts-'was maariWel,'2c.:41.
5 T„ „Maar" .yoêgde! hij
eraan toe:- „dan staan er
vee! meer stoffen fifet "óp
onze lijst. Wij gingen ar
vanuit dat we moesten op
geven „welke-.stoffenwij
hebber» die onder de wet
op het vervoer van gevaar
lijke stoffen "vallen en"'dis
wij produceren".*. Dat5 was
niet de; bedoeling*.'- Het
ging Delft erom* té wéten
wat .Asepta in! huls kén
hebben;-,, 4
Vervolgens bleek nog'een
onvolledigheid in.de aan
vraag. „In het bedrijf heeft
alleen formulering van ver
schillende stoffen tot een
gereed - produkt plaats,
géén produktie", zegt die
aanvraag,--Inmiddels heeft.
Manger, toegegeven wel*
degelijk dok te - produce
ren. Het verschil tussen
formuleren en produceren
is, dat het bij ,de eerste
bewerking gaat om uitslui
tend mengen en Jnhet
tweede geval om het men
gen van stoffen waarbij
een reactie plaats vindt.
Wethouder ir. XL, Reljnen:
„Asepta meldde dat-er in
hun .bedrijf.'alteen wordt
„geroerd en 'gemengd".
Maar nu "blijken er ook
reacties van stoffen te zijn.
Daarbij kan soms- veel
warmte vrijkomen. Ook
bleek de -lijst van: stoffen
Heb. personeelslid aap hptwéfk met san „Van Grimes-afzuigkap",
niet volledig te zijn. Hat
vertrouwen wordt er in elk
geval niet groter op".
Deift blijkt échter v6óf{de'
publicatie van de „aanvraag
a! de nodige maatregelen
te hebber, genomen. In te-,
gensialiing tof dé gebrui
kelijke handelswijze(het
aanplakken van "de -aan
vraag, op het stadhuis)
werd de aanvraag de pars
ter. hand gesteld, er, zou
den advertenties worden
geplaatst; een groep/.van'
Ito mensen;wonende in
de omgeving van "Asepta
was op „de mogelijkheid
gewezen om fjjdens' de
hoorzitting bezwaren in te
dienen en wethouder fteij-
nen had besloten -die zit
ting - persoonlijk .voor- te
ziften. Iets dat doorgaans
wordt gedaan door een
„gewone" ambtenaar.
Deskundigen
Sen" eerie maatregelen
van gemeentezijde dus
die moest voorkomen dat
Asepte's aanvraag, aan
geplakt op het stadhuis,
In vergetelheid zotr/ver-
zlnfcen Wie Immers feest
die publicaties? De be
langrijkste maatregel nam
Delft, „achter pas nadat
was-gebleken dat Aseo-
ta's aanvraag, onvolledig
was: er worden deskundi
gen uitgenodigd om de
derde; -aanvraag -van
Asepta të* onderzoeker».
De deskundigen 'komen
waarschijnlijk vis Rijn
mond. Reïjiam: .fis vraag
was: Hoe kunne» wij ons
wapenen tegen onze el-
gen ondeskundigheid.
Daarom nemen we die
deskundiger, In de /arm
nadat Asepta een volledi
ge aanvroeg heeft Inge
diend. We-wandelen dan,
kritisch*-kijkend,hat be
drijf door, We zullen ons
ook zeer goed documen
teren. Een gewaarschuwd
mens - telt Immers voer
twee",
Waar 'gaat het"hu'om' als
we het.hebben.over 2, 4,
5 T? Laten we' hopen dat
de feiten voor-zich-spre
ken. Zowel' fleijnen als
Manger tieten weten;est»
hartgrondige - afkoer te
hebben van een heksen
jacht op; chemische fabrie
ken kijkje op het. terrein van Asepta.
keri omdat in, pakweg Se
veso, een 'ongelukkige sa-
menloop van omstandig
heden tot een ramp leid
de.
Het 2, 4, 5-T is de chemP
sche "formule voor tnch-
foorfenoxy-aztjnzuur,
Trichloorfenoi, een bestrij
dingsmiddel, fe een halffa
brikaat dat dient als
grondstof voer de produk-
tïs van 2, 4, 5 T. Dit ont-
bladsringsmiddel wordt tn
Nederland gebruikt om bij
voorbeeld brandnetels,
braamstruiken en andera
houtige gewassen te be
strijden. Bij de produktie
van 2, 4, 5 T kar» het
echter gebeuren dat het
proces uit de hand loopt.
vVe.zepgsn dan alleen: Se
veso. Het gevolg van dit
„uit de hartd lopen" was,
dat twee kilogram van het
extreem giftige dioxine
(TCDDj, neerdaalde in de
omgeving van Seveso.
De vraag dringt zich nu
uiteraard op: „Wat doet
Asepta met 2, 4, 5 T en
hoe wordt het in Deift ge
maakt?" Manger: „Wij ko
pen bij Cela Boehnngen in
Duitsland de 2, 4, 5 T-es-
ter. Die wordt bij ons op
gelost in een organische
stof en dan met behulp
van een emulgator met
water verdund tot een
handefsprodukt met een
sterkte van veertig pro
cent. Dat verkopen wo aan
boeren, tuinders en groot
handelaren. Op het ogen
blik hebben we 50 ft 100
liter 2, 4, 5 T in huls en
over een heel jaar gemid
deld twee- tot vierhonderd
liter".
Volgens Manger bestaat er
bij de fabricage van hef
handelsprodukt 2, 4, 5 T
geen gevaar voor het vrij
komen van het giftige dio
xine (tetrachioordibenz-p-
odïoxme= TCDD). Ook
koopt Asapta hst kant-en-,
klare bestrijdingsmiddel
om het uitsluitend te ver
handelen.
Maar hoe dan ooft: 2, 4,
5 T bevat altijd een hoe
veelheid dioxine. Manger:
„Dat Is juist. Oe eis, irs
België tenminste, is dat
de 2, 4, S T-ester niet
meer dan G,t procent dio
xine mag bevatten. In Ne-»
derfand Is dat, dacht Ik,
0,5 procent Onze grond
stof hesft een zuiverheid
van 0,1 procent dioxine",
Wij hebben deze cijfers;
voorgelegd aan dr. Strik,
gifdestóndiga van da af
deling toxicologie bij de
Landbouwhogeschool in
Wagerongen,~Z»jrt reactie:
„Nou, nou, d?t fijkt me erg
veel. Eèrrtlende procsnf
betekent 1 gram per kilo.
Omgerekend in ppm {parts
per raifiion= deeltjes per
miljoen) betekent dat da 2;
4, 5 T-ester duizend ppm'
dioxine bevat. Ik hoop dat
het een vergissing van da
heer Mangar is",
We spraken at eikaar te
rug te bellen. Strik zou
nog wat materiaal opzoe
ken en wij zouden contro
leren cf Mangar zich in-'
derdaad vergist®. Strik:
„tn vergelijking met Asep
ta schelen de hoeveelhe
den dioxine dus een factor
10.000. Het accepiabole is
0,1 ppm en bij Asepta gaat.
het om 1000 ppm Ieders
schrik hierover bleek on
gegrond toen bleek dat,
Manger zich had vergist.
Hij liet ons de stukken
zien waarin stond dat de
2, 4, 5 T-ester 0,1 ppm
bevatte en nlst 0,1 procent
dioxine.
range
„In 1973 heeft ds Ameri
kaans® luchtmacht 7.5 mil
joen kg herbicide Orange
{het ontbladeririgsmidde!
dat destijds in Vietnam
werd 'gebruikt) onder
zocht. Dit middel bleek te
bestaan uit vijftig procent
2, 4, 5 T en vijftig procent
2,4 O-aster, Hat gemiddel
de gehalte dioxine was
1,91 ppm. In 68 procent
van het onderzochte mate
riaal zat, echter minder
dan 0,5 ppm dioxine,. De
grootste; hoeveelheid die
werd aangetroffen; was47
ppm. Bij het gebruik.van
deze concentraties werden
in Vietnam at* vissen ge-,
vangen met dioxine* in hef
lichaam", aldus gifdeskun-
digeStrik.:,
Wat' zijn-1 de "veiligheids
maatregelen J:die Asepta
heeft-genomen?-Het bu
reau De. Valk iaat -'fn de
aanvraag voor de* hinder
wetvergunning' weten, dat
bij het aftappen geen rest-
stoffen ontstaan. Automa
tische afzuigers zorgen er-*
voor dat stofvorming bui
ten de mengapparatuur
niet mogelijk is terwijl da
afzuigers bovendien voor
zien zijn van filters waar
door van verspreiding van
de stof geen sprake kan
zijn. Lekkage bij natte for
mulering is niet mogelijk.
Het personeel beschikt
over de zogenaamde „Van
Orinten-afzuigkapoen".
Vrijwel direct na ontvangst
van de grondstoffen wor
den die verwerkt waardoor
cte opslag achterwege kan
blijven of slechts van korte
duur is.,Het in huis heb
ben! van eindprodukten
komt vrijwel niet voor: Dit
volgens dë aar»de ge-1,
mesnte verstrekte .aan
vraag; -) -i
De. Van Gr'nten-atzulg-
kappen.zljn kappen die
het hoofd omsiultén. Van
buitenaf wórdt verse lucht
aangevoerd. Manger vult
aan: *„We proberen- het
personeel steeds .tegen
zichzelf te -beschermen.
Onze '-** mensen;dragen
handschoenen, rubber
laarzen 'en* bedriffskfadfrsg
en zé'drinken elke* dag
angeyaer.een.üter melk".
Ais er'brand {uitbreekt,,'wat
- dan? ,;Asepfa. bestaat'uit
veel,.. Joodsen;Daardoor
wordt de kans'op'iocallsa-
tfe van het; vuur: groter",
zegt •Maiigerr'T.Maar wij
- zijn natuurlijk "ook als ,de
dood voor brand.-'Da'aróm
mag in het bedrijf ook
nergens worden gerookt.
Ook* nlet1n.de laboratoria.
OveraKhangen brandblus-'
apparaten, wé hebbek een
bluskano'n eh verder staan
er op* hetjjterrein bakken
zand". Zijn er maatregelen
..genomen, .vragen,wij, om
als ér bij een ong'eluk gifti
ge gassen .vrijkomen, die
binnen'de'fabnek.te hou
den? Manger: „in de pro-
duktieruiraten is overal
draadgtas";
De mogelijkheid bestaat
dat Asepta een hinderwet- -
vergunning, krijgt 'met;"
daarbij eert aantal* voor-
waarden waaraan het*be-"
drijf moet voldoen. Wat
betekent dat voor Asepta?
Manger: ,,A!s de beperkin
gen zodanig zijn.dat ze'
voor ons fmancieei niet -
haalbaaF zijn of anderszins
niet te realiseren, dan kun
'je een paar dmgen.doen:' I
je künt het toch stiekem,
doen, maar, daar schiet
cok" niets mee op, jé kunt
het niet doen'of je kunt.'
naar. het buitenland ver
trekken, Maardaarmee
toop je de kans te .worder».
uitgeschakeld door, andere-
{concurrerende) bedrijven.
Het gaat er steeds om dat*
je de risico's moet afwe-'
gen tegen het nut",
'Aan het einde vsn.ons
gesprek zégt Mahger,*
haast verlegen, lachend:
„ik heb weieens hier op
het laboratorium gewerkt*
Kwikanaiy3e#. Ik kreeg'
allemaal zwerenop m'n
neus. Maar dat ligt aan
jezelf'.
Lacht u ook?
